KPSS Tarih Mini Deneme - 1 (I. TBMM Dönemi)

Doğru Cevap: (C) Saltanat ve hilafeti kaldırmayı öncelikli hedef görmesi

Analiz: I. TBMM'nin öncelikli amacı vatanın kurtuluşu ve tam bağımsızlıktı. Milli birliği bozmamak için saltanat ve hilafet gibi konular başlangıçta doğrudan tartışılmamıştır.

Doğru Cevap: (A) Hıyanet-i Vataniye Kanunu

Analiz: TBMM açıldıktan kısa bir süre sonra, otoritesini sağlamak ve isyanları önlemek amacıyla Hıyanet-i Vataniye Kanunu çıkarılmıştır. Bu kanunla İstiklal Mahkemeleri de kurulmuştur.

Doğru Cevap: (D) Ahmet Anzavur İsyanı

Analiz: Ahmet Anzavur İsyanı ve Kuva-yı İnzibatiye (Hilafet Ordusu), doğrudan İstanbul Hükümeti tarafından Milli Mücadele'yi engellemek amacıyla çıkarılmış isyanlardır. Diğerleri Kuva-yı Milliyeci veya azınlık isyanlarıdır.

Doğru Cevap: (B) Osmanlı Mebusan Meclisi tarafından onaylanmaması

Analiz: Osmanlı Anayasası'na (Kanun-i Esasi) göre uluslararası antlaşmaların yürürlüğe girmesi için Mebusan Meclisi'nin onayı gerekiyordu. Sevr imzalandığında Mebusan Meclisi kapalı olduğu için onaylanamamış ve hukuken geçersiz kalmıştır.

Doğru Cevap: (E) Gümrü Antlaşması

Analiz: Kazım Karabekir komutasındaki ordunun Ermenileri yenilgiye uğratması sonucu 3 Aralık 1920'de imzalanan Gümrü Antlaşması ile Ermenistan, Sevr'i ve Misak-ı Milli sınırlarını tanımıştır. Bu, TBMM'nin imzaladığı ilk antlaşmadır.

Doğru Cevap: (A) Maraş

Analiz: Güney Cephesi'ndeki destansı direnişleri nedeniyle Maraş'a "Kahraman", Urfa'ya "Şanlı", Antep'e "Gazi" unvanları verilmiştir. Ancak İstiklal Madalyası verilen ilk yer İnebolu, ilk şehir ise Maraş'tır.

Doğru Cevap: (C) I. İnönü Muharebesi

Analiz: Kuva-yı Milliye'den düzenli orduya geçiş sürecinde kazanılan I. İnönü Zaferi (Ocak 1921), hem TBMM'nin otoritesini artırmış hem de uluslararası alanda önemli sonuçlar doğurmuştur.

Doğru Cevap: (B) Kars Antlaşması'nın imzalanması

Analiz: I. İnönü Zaferi sonrası Teşkilat-ı Esasiye, Londra Konferansı, Afgan Dostluk Ant., İstiklal Marşı'nın kabulü ve Moskova Ant. gibi önemli gelişmeler yaşanmıştır (TALİM). Kars Antlaşması Sakarya Zaferi sonrasındadır.

Doğru Cevap: (E) Londra Konferansı'na davet edilmesi

Analiz: I. İnönü Zaferi'nden sonra İtilaf Devletleri, hem İstanbul Hükümeti'ni hem de TBMM Hükümeti'ni Londra Konferansı'na davet ederek TBMM'nin varlığını hukuken tanımış oldular.

Doğru Cevap: (A) II. İnönü Muharebesi

Analiz: Düzenli ordunun ikinci kez Yunanlıları mağlup ettiği II. İnönü Zaferi'nden sonra Mustafa Kemal, Batı Cephesi Komutanı İsmet Paşa'ya çektiği tebrik telgrafında bu tarihi sözü söylemiştir.

Doğru Cevap: (D) Kütahya-Eskişehir Muharebeleri

Analiz: Temmuz 1921'deki Kütahya-Eskişehir Muharebeleri, düzenli ordunun Yunanlılar karşısında aldığı tek büyük yenilgidir. Bu yenilgi sonrası ordu Sakarya Nehri'nin doğusuna çekilmiştir.

Doğru Cevap: (B) Mustafa Kemal Paşa

Analiz: Kütahya-Eskişehir Muharebeleri sonrasındaki kritik durumda, TBMM 5 Ağustos 1921'de çıkardığı Başkomutanlık Kanunu ile yasama ve yürütme yetkilerini üç ay süreyle Mustafa Kemal Paşa'ya devretmiştir.

Doğru Cevap: (A) Tekalif-i Milliye Emirleri

Analiz: Mustafa Kemal, başkomutan olarak ordunun yiyecek, giyecek, silah, cephane gibi ihtiyaçlarını halktan toplamak amacıyla 7-8 Ağustos 1921'de Tekalif-i Milliye (Milli Yükümlülükler) Emirleri'ni yayınlamıştır.

Doğru Cevap: (C) Sakarya Meydan Muharebesi

Analiz: Başkomutan Mustafa Kemal, Sakarya Meydan Muharebesi sırasında Yunan ordusunun bazı hatları yarması üzerine, savaşın sadece belirli bir çizgide değil, tüm vatan sathında yapılması gerektiğini belirten bu tarihi emri vermiştir.

Doğru Cevap: (E) İtalya'nın Anadolu'dan tamamen çekilmesi

Analiz: Sakarya Zaferi sonrası Fransa ile Ankara, Kafkas Cumhuriyetleri ile Kars, Ukrayna ile Dostluk Antlaşmaları imzalanmış, Mustafa Kemal'e Gazilik ve Mareşallik verilmiştir. İtalya II. İnönü Zaferi sonrası çekilmeye başlamış, Sakarya sonrası çekilmeyi tamamlamıştır; ancak bu doğrudan bir antlaşma sonucu değildir.

Doğru Cevap: (B) Fransa

Analiz: Sakarya Zaferi'nden sonra TBMM ile 1921 Ankara Antlaşması'nı imzalayan Fransa, TBMM'yi ve Misak-ı Milli'yi tanıyan ilk İtilaf devleti olmuştur.

Doğru Cevap: (A) Afganistan

Analiz: I. İnönü Zaferi'nden sonra 1 Mart 1921'de imzalanan Türk-Afgan Dostluk Antlaşması ile Afganistan, TBMM'yi tanıyan ilk Müslüman devlet olmuştur.

Doğru Cevap: (D) Moskova Antlaşması

Analiz: 16 Mart 1921'de Sovyet Rusya ile imzalanan Moskova Dostluk Antlaşması'nda, Misak-ı Milli sınırları içinde yer alan Batum'un Gürcistan'a bırakılması kabul edilmiştir. Bu, Misak-ı Milli'den verilen ilk tavizdir.

Doğru Cevap: (C) Egemenliğin kayıtsız şartsız millete ait olduğunu belirtmesi

Analiz: Teşkilat-ı Esasiye'nin ilk maddesi "Hakimiyet bilâ kayd ü şart milletindir" ifadesidir. Bu madde ile ulusal egemenlik ilkesi anayasal olarak benimsenmiştir. Güçler birliği ve meclis hükümeti sistemini benimsemiştir.

Doğru Cevap: (A) Maarif Vekaleti - Hamdullah Suphi Tanrıöver

Analiz: İstiklal Marşı yarışması Milli Eğitim Bakanlığı (Maarif Vekaleti) tarafından düzenlenmiş, dönemin bakanı Hamdullah Suphi Tanrıöver, Mehmet Akif Ersoy'u yarışmaya katılması için ikna etmiştir.