OSMANLI İMPARATORLUĞU TARİHİ
Kuruluşundan (1299) Sokullu Mehmet Paşa'nın Ölümüne (1579) Kadar — Detaylı Kronoloji, İlkler, Savaşlar, Antlaşmalar, Püf Noktalar ve Dikkat Edilecekler
Bu sayfa, Osmanlı tarihinin kuruluşundan Sokullu'nun ölümüne kadar ayrıntılı bir anlatım sunar. Her dönem accordion ile açılır; içinde savaşlar italik kırmızı, antlaşmalar yeşil bold, ilkler yeşil bold, püf noktalar mavi italik olarak işaretlendi. İnteraktif quiz ve kritik noktalar eklendi.
Osman Gazi Dönemi (1299–1326) — Kuruluş Temelleri
+
Kuruluş Dinamikleri
- Osmanlı Beyliği'nin Kuruluşu (1299): Söğüt ve Domaniç civarında uç beyliği olarak başladı. İlk bağımsızlık ilanı: Selçuklu'nun zayıflaması ile bağımsızlık ilan edildi. Püf nokta: Gazilik geleneği, Bizans sınırında büyümenin anahtarıydı.
- Yarhisar ve Bilecik Fetihleri (1299): İlk önemli fetihler; Osman Gazi'nin evliliğiyle akrabalık bağları güçlendi.
- Köse Mihal'in Katılımı (1300): Bizans tekfurlarından İslam'a geçiş; ilk önemli müttefik.
- Koyunhisar Savaşı (1302): Bizans'a karşı ilk büyük zafer; Osmanlı'nın Rumeli yolunu açtı. Dikkat: Bu savaş, Osmanlı'nın askeri üstünlüğünü gösterdi.
- Yenişehir'in Başkent Yapılması (1302): İlk başkent değişikliği.
- Dimbos Savaşı (1303): Bizans koalisyonuna karşı zafer.
- İnegöl Fethi (1314): Yerel tekfurların temizlenmesi.
- Bursa Kuşatması Başlangıcı (1317): Uzun sürecek kuşatma; Osman Gazi'nin vasiyeti.
İlkler ve Püf Noktalar
- İlk Hutbe ve Sikkenin Osman Adına Okunması (1299): Bağımsızlık sembolü. Püf: Bu, Selçuklu'dan kopuşu resmileştirdi.
- Gaza Politikası: Sınır genişlemesinin motoru; ahilik ve gaziyan teşkilatı önemliydi.
- Dikkat Edilecek: Osman Gazi, federatif yapıya dayalı; beyliklerden destek aldı.
Kritik Nokta: Osman Gazi dönemi, beylikten devlete geçişin temeli; gazilik ideolojisi kalıcı oldu.
Orhan Gazi Dönemi (1326–1362) — Genişleme ve Kurumsallaşma
+
Askerî Gelişmeler
- Bursa Fethi (1326): Osman Gazi'nin vasiyetiyle alındı; ilk önemli şehir fethi ve başkent oldu. Püf: İstimalet politikası (hoşgörü) ile gayrimüslimler korundu.
- Palekanon Savaşı (1329): Bizans İmparatoru Andronikos'a karşı zafer; İzmit yolu açıldı.
- İznik Fethi (1331): Eğitim merkezi oldu; ilk medrese burada.
- Üsküdar'a Kadar İlerleme (1338): Boğaz denetimi başladı.
- Karesioğulları İlhakı (1345): İlk beylik ilhakı; donanma kazanıldı. Dikkat: Bu, Rumeli geçişini kolaylaştırdı.
- Çimpe Kalesi (1352): Bizans iç savaşında yardım karşılığı alındı; Rumeli'de ilk toprak.
- Gelibolu Fethi (1354): Deprem sonrası; Rumeli fetihleri hızlandı.
Kurumsal İlkler
- İlk Düzenli Ordu (Yaya ve Müsellem) (1328): Tımarlı sipahi temeli. Püf: Bu, feodal yapıyı güçlendirdi.
- İlk Medrese (İznik, 1331): Eğitim kurumsallaştı.
- İlk Sultan Unvanı (Orhan): Bağımsızlık vurgusu.
- İlk Vakıf ve Tersane (Karesi'den): Ekonomik temel.
- Ahilik Teşkilatı Desteği: Esnaf örgütlenmesi.
Kritik Nokta: Orhan dönemi, Balkanlara geçişin başlangıcı; kurumlar oturdu.
I. Murad Dönemi (1362–1389) — Balkan Fetihleri ve Şehadet
+
Askerî Gelişmeler
- Edirne Fethi (1361): Rumeli'de ilk başkent; stratejik üs.
- Sazlıdere Savaşı (1363): Bizans-Bulgar koalisyonuna karşı; Trakya alındı.
- Çirmen Fethi (1371): Makedonya yolu açıldı.
- Sırpsındığı Savaşı (1364): Balkan koalisyonuna karşı zafer.
- Çirmen Savaşı (1371): Sırp prenslikleri yenildi.
- Sofya Fethi (1385): Balkan derinliği.
- Ploşnik Savaşı (1387): Osmanlı yenilgisi; Püf: Bu, I. Kosova'yı tetikledi.
- I. Kosova Savaşı (1389): Balkan koalisyonuna karşı zafer; ancak Murad şehit edildi. İlk padişah suikasti. Dikkat: Top ilk kez kullanıldı.
Kurumsal İlkler
- Pençik Sistemi (1363): Devşirme başlangıcı; esirlerden asker.
- Tımar Sistemi: Toprak dağıtımı; ordu finansmanı.
- Rumeli Beylerbeyliği: İdari bölünme.
- Divan Teşkilatı: Merkezi yönetim.
Kritik Nokta: I. Murad, Balkan hâkimiyetini kurdu; şehitliği sembolik turning point.
I. Bayezid (Yıldırım) Dönemi (1389–1402) — Yıldırım Hızıyla Genişleme ve Ankara Felaketi
+
Askerî Gelişmeler
- Niğbolu Fethi (1391): Bulgaristan alındı.
- Niğbolu Savaşı (1396): Haçlı ordusuna karşı zafer; ilk büyük Haçlı zaferi. Püf: Yıldırım unvanı buradan.
- Anadolu Beylikleri Seferleri (1390-1400): Germiyan, Aydınoğulları, Saruhanoğulları ilhak edildi.
- İstanbul Kuşatmaları (1391, 1395, 1397, 1400): İstanbul'un ilk kuşatmaları; Anadolu Hisarı inşa edildi.
- Ankara Savaşı (1402): Timur'a yenilgi; Bayezid esir düştü ve öldü. Dikkat: Bu, Fetret Devri'ni başlattı; beylikler復活 etti.
Kurumsal İlkler
- Anadolu Beylerbeyliği: İdari simetri.
- Müsadere Uygulaması: Mal varlığına el koyma.
- Kul Sistemi Gelişimi: Sadakat odaklı.
Kritik Nokta: Yıldırım dönemi zirve ve çöküş; Timur yenilgisi devleti dağıttı.
Fetret Devri (1402–1413) — Dağılma ve Yeniden Birleşme
+
Taht Mücadeleleri
- Şehzadeler Savaşı: Süleyman, İsa, Musa, Mehmed arasında iç savaş. Püf: Timur'un beylikleri restore etmesi kaosu artırdı.
- Musa Çelebi'nin Rumeli Hakimiyeti (1409): Süleyman'ı yendi.
- Mehmed Çelebi'nin Zaferi (1413): Musa'yı yenerek birliği sağladı. Dikkat: Bu dönem, kurumların hanedandan bağımsızlığını gösterdi.
Sonuçlar
- Anadolu Kayıpları: Beylikler復活 etti ama Rumeli korundu.
- İlk Kurumsal Stres Testi: Devlet aklı teşkilata yaslandı.
Kritik Nokta: Fetret, Osmanlı'nın dayanıklılığını kanıtladı; merkezileşme psikolojisi oluştu.
I. Mehmed (Çelebi) Dönemi (1413–1421) — İkinci Kurucu
+
İstikrar Sağlama
- Düzmece Mustafa Olayı (1416): Sahte şehzade isyanı bastırıldı.
- Şeyh Bedreddin İsyanı (1416): Dini-sosyal isyan; ilk büyük iç isyan. Püf: Fetret kaosundan doğdu.
- Venedik Deniz Savaşı (1416): İlk deniz savaşı.
Kurumsal
- Tımar ve Vergi Reformu: Mali toparlanma.
- Dikkat: Çelebi, devleti yeniden yapılandırdı; "ikinci kurucu" unvanı.
Kritik Nokta: Fetret sonrası istikrar; yükseliş zemini hazırlandı.
II. Murad Dönemi (1421–1451) — Balkan Zaferleri ve Taht Olayları
+
Askerî Gelişmeler
- Düzmece Mustafa İsyanı (1422): Bastırıldı; İstanbul kuşatması tetiklendi.
- Varna Savaşı (1444): Haçlı zaferi; Segedin Antlaşması (1444) bozuldu. Püf: Murad tahttan feragat etti ama geri döndü.
- II. Kosova Savaşı (1448): Balkan hâkimiyeti kesinleşti.
- Buçuktepe İsyanı (1446): İlk yeniçeri isyanı; maaş artışı.
Kurumsal
- Enderun Okulu Temelleri: Kul sistemi.
- Edirne Başkentliği: Kültür merkezi.
Kritik Nokta: II. Murad, Fatih'in zeminini hazırladı; Haçlı tehditleri kırıldı.
II. Mehmed (Fatih) Dönemi (1451–1481) — İstanbul Fatihi ve İmparatorluk Mimarı
+
Askerî Gelişmeler
- Rumelihisarı İnşası (1452): Boğaz kontrolü.
- İstanbul'un Fethi (1453): Orta Çağ sonu; topçu ve gemi indirme taktiği. Püf: İstimalet ile nüfus korundu.
- Sırbistan Fethi (1459): Belgrad hariç.
- Mora Fethi (1460): Bizans kalıntısı sona erdi.
- Trabzon Fethi (1461): Pontus İmparatorluğu bitti.
- Bosna Fethi (1463): İslamlaşma başladı.
- Otlukbeli Savaşı (1473): Akkoyunlu'ya karşı; doğu güvenlik.
- Kırım Fethi (1475): Karadeniz "Türk Gölü" oldu.
- Arnavutluk Fethi (1479): İskender Bey sonrası.
Kurumsal İlkler
- Kanunname-i Âl-i Osman: Kardeş katli yasallaştı.
- Sahn-ı Seman Medreseleri: Yüksek eğitim.
- Balyos (Venedik Elçisi): Sürekli diplomasi.
- Topkapı Sarayı: İlk saray.
Kritik Nokta: Fatih, imparatorluk kurdu; evrensel iddia kazandı. Alınamayanlar: Belgrad, Rodos.
II. Bayezid Dönemi (1481–1512) — Adalet ve Diplomasi
+
Taht ve İç Olaylar
- Cem Sultan Olayı (1481-1495): Taht mücadelesi; Rodos ve Papa'ya sığınma. Püf: Avrupa müdahalesi arttı.
- Şahkulu İsyanı (1511): Safevi etkisi; bastırıldı.
Askerî
- Karamanoğulları İlhakı (1483): Anadolu birliği.
- Venedik Savaşı (1499-1503): Modon, Koron fetihleri.
İlkler ve Notlar
- İlk Yahudi Göçü (1492): İspanya'dan; ekonomi canlandı.
- Dikkat: "Veli" unvanı; huzur odaklı.
Kritik Nokta: Diplomatik denge; Safevi tehdidi büyüdü.
I. Selim (Yavuz) Dönemi (1512–1520) — Doğu Fatihi
+
Taht Mücadeleleri
- Baba-Oğul Çatışması (1512): II. Bayezid indirildi.
Askerî
- Çaldıran Savaşı (1514): Safevi yenilgisi; Doğu Anadolu alındı.
- Turnadağ Savaşı (1515): Dulkadiroğulları ilhakı.
- Mercidabık Savaşı (1516): Memlük'e karşı; Suriye fethedildi.
- Ridaniye Savaşı (1517): Mısır alındı; halifelik geçti. İlk halife padişah.
Notlar
- Püf: Topraklar 2 katına çıktı; ekonomi zirve.
- Amasya Antlaşması hazırlığı (ama Kanuni'de imzalandı).
Kritik Nokta: İslam liderliği; Safevi rekabeti başladı.
I. Süleyman (Kanuni) Dönemi (1520–1566) — Muhteşem Yüzyıl
+
İç İsyanlar
- Canberdi Gazali İsyanı (1521): Memlük artığı.
- Baba Zünnun, Kalenderoğlu (1527): Vergi isyanları.
Askerî
- Belgrad Fethi (1521): Avrupa kapısı.
- Mohaç Savaşı (1526): Macaristan fethedildi.
- Viyana Kuşatmaları (1529, 1532): Avusturya baskısı.
- Irak Seferi (1534): Bağdat alındı.
- Preveze Deniz Savaşı (1538): Akdeniz üstünlüğü.
- Trablusgarp Fethi (1551): Kuzey Afrika.
- Zigetvar Seferi (1566): Kanuni'nin ölümü.
Antlaşmalar
- İstanbul Antlaşması (1533): Avusturya sadrazama eşit.
- Fransa Kapitülasyonları (1535): İlk kapitülasyon.
- Amasya Antlaşması (1555): Safevi ile barış.
İlkler ve Püf
- İlk Kahvehane (1554): Sosyal hayat.
- Dikkat: Mimar Sinan dönemi; 13 sefer, toprak zirvesi.
Kritik Nokta: Zirve dönem; kapitülasyonlar uzun vadede zararlı oldu.
Sokullu Mehmet Paşa Dönemi (1565–1579) — Dengeli Yönetim ve Ölüm
+
Siyasi Rol
- Sadrazamlık (1565): Kanuni, II. Selim, III. Murat altında.
Askerî
- Kıbrıs Fethi (1571): Venedik'e karşı.
- İnebahtı Yenilgisi (1571): Donanma yenilendi; Püf: "Sakalım yandı ama donanma yapıldı."
- Tunus Fethi (1574): İspanya'dan alındı.
Projeler
- Don-Volga Kanalı: Rusya kuşatması; yarım kaldı.
- Süveyş Kanalı Fikri: Ticaret için.
- Dikkat: Projeler vizyoner ama duraklama sinyali.
Son
- Ölümü (1579): Suikast; yükselme sonu.
Kritik Nokta: Dengeli diplomasi; ölümle duraklama başladı.
- Kuruluş: Gazilik ve uç beyliği dinamikleri.
- Genişleme: Rumeli geçişi ve kurumlaşma.
- Fetret: Kurumsal dayanıklılık testi.
- Yükseliş: İstanbul fethi ve evrensellik.
- Zirve: Halifelik, kapitülasyonlar, deniz üstünlüğü.
- Son: Projeler ve ölümle geçiş.
1) Osmanlı'nın ilk başkenti hangisidir?
Doğru: D — Söğüt, kuruluş yeri; Bursa sonra. Detay: Osman Gazi dönemi.
© Detaylı Osmanlı Tarihi — Tam Kronoloji. İnteraktif ve Eğitimsel.
OSMANLI İMPARATORLUĞU TARİHİ
Kuruluşundan (1299) Sokullu Mehmet Paşa'nın Ölümüne (1579) Kadar — Detaylı Kronoloji, İlkler, Savaşlar, Antlaşmalar, Püf Noktalar ve Dikkat Edilecekler
Bu sayfa, Osmanlı tarihinin kuruluşundan Sokullu'nun ölümüne kadar ayrıntılı bir anlatım sunar. Her dönem accordion ile açılır; içinde savaşlar italik kırmızı, antlaşmalar yeşil bold, ilkler yeşil bold, püf noktalar mavi italik olarak işaretlendi. İnteraktif quiz ve kritik noktalar eklendi.
Osman Gazi Dönemi (1299–1326) — Kuruluş Temelleri
+
Kuruluş Dinamikleri
- Osmanlı Beyliği'nin Kuruluşu (1299): Söğüt ve Domaniç civarında uç beyliği olarak başladı. İlk bağımsızlık ilanı: Selçuklu'nun zayıflaması ile bağımsızlık ilan edildi. Püf nokta: Gazilik geleneği, Bizans sınırında büyümenin anahtarıydı.
- Yarhisar ve Bilecik Fetihleri (1299): İlk önemli fetihler; Osman Gazi'nin evliliğiyle akrabalık bağları güçlendi.
- Köse Mihal'in Katılımı (1300): Bizans tekfurlarından İslam'a geçiş; ilk önemli müttefik.
- Koyunhisar Savaşı (1302): Bizans'a karşı ilk büyük zafer; Osmanlı'nın Rumeli yolunu açtı. Dikkat: Bu savaş, Osmanlı'nın askeri üstünlüğünü gösterdi.
- Yenişehir'in Başkent Yapılması (1302): İlk başkent değişikliği.
- Dimbos Savaşı (1303): Bizans koalisyonuna karşı zafer.
- İnegöl Fethi (1314): Yerel tekfurların temizlenmesi.
- Bursa Kuşatması Başlangıcı (1317): Uzun sürecek kuşatma; Osman Gazi'nin vasiyeti.
İlkler ve Püf Noktalar
- İlk Hutbe ve Sikkenin Osman Adına Okunması (1299): Bağımsızlık sembolü. Püf: Bu, Selçuklu'dan kopuşu resmileştirdi.
- Gaza Politikası: Sınır genişlemesinin motoru; ahilik ve gaziyan teşkilatı önemliydi.
- Dikkat Edilecek: Osman Gazi, federatif yapıya dayalı; beyliklerden destek aldı.
Kritik Nokta: Osman Gazi dönemi, beylikten devlete geçişin temeli; gazilik ideolojisi kalıcı oldu.
Orhan Gazi Dönemi (1326–1362) — Genişleme ve Kurumsallaşma
+
Askerî Gelişmeler
- Bursa Fethi (1326): Osman Gazi'nin vasiyetiyle alındı; ilk önemli şehir fethi ve başkent oldu. Püf: İstimalet politikası (hoşgörü) ile gayrimüslimler korundu.
- Palekanon Savaşı (1329): Bizans İmparatoru Andronikos'a karşı zafer; İzmit yolu açıldı.
- İznik Fethi (1331): Eğitim merkezi oldu; ilk medrese burada.
- Üsküdar'a Kadar İlerleme (1338): Boğaz denetimi başladı.
- Karesioğulları İlhakı (1345): İlk beylik ilhakı; donanma kazanıldı. Dikkat: Bu, Rumeli geçişini kolaylaştırdı.
- Çimpe Kalesi (1352): Bizans iç savaşında yardım karşılığı alındı; Rumeli'de ilk toprak.
- Gelibolu Fethi (1354): Deprem sonrası; Rumeli fetihleri hızlandı.
Kurumsal İlkler
- İlk Düzenli Ordu (Yaya ve Müsellem) (1328): Tımarlı sipahi temeli. Püf: Bu, feodal yapıyı güçlendirdi.
- İlk Medrese (İznik, 1331): Eğitim kurumsallaştı.
- İlk Sultan Unvanı (Orhan): Bağımsızlık vurgusu.
- İlk Vakıf ve Tersane (Karesi'den): Ekonomik temel.
- Ahilik Teşkilatı Desteği: Esnaf örgütlenmesi.
Kritik Nokta: Orhan dönemi, Balkanlara geçişin başlangıcı; kurumlar oturdu.
I. Murad Dönemi (1362–1389) — Balkan Fetihleri ve Şehadet
+
Askerî Gelişmeler
- Edirne Fethi (1361): Rumeli'de ilk başkent; stratejik üs.
- Sazlıdere Savaşı (1363): Bizans-Bulgar koalisyonuna karşı; Trakya alındı.
- Çirmen Fethi (1371): Makedonya yolu açıldı.
- Sırpsındığı Savaşı (1364): Balkan koalisyonuna karşı zafer.
- Çirmen Savaşı (1371): Sırp prenslikleri yenildi.
- Sofya Fethi (1385): Balkan derinliği.
- Ploşnik Savaşı (1387): Osmanlı yenilgisi; Püf: Bu, I. Kosova'yı tetikledi.
- I. Kosova Savaşı (1389): Balkan koalisyonuna karşı zafer; ancak Murad şehit edildi. İlk padişah suikasti. Dikkat: Top ilk kez kullanıldı.
Kurumsal İlkler
- Pençik Sistemi (1363): Devşirme başlangıcı; esirlerden asker.
- Tımar Sistemi: Toprak dağıtımı; ordu finansmanı.
- Rumeli Beylerbeyliği: İdari bölünme.
- Divan Teşkilatı: Merkezi yönetim.
Kritik Nokta: I. Murad, Balkan hâkimiyetini kurdu; şehitliği sembolik turning point.
I. Bayezid (Yıldırım) Dönemi (1389–1402) — Yıldırım Hızıyla Genişleme ve Ankara Felaketi
+
Askerî Gelişmeler
- Niğbolu Fethi (1391): Bulgaristan alındı.
- Niğbolu Savaşı (1396): Haçlı ordusuna karşı zafer; ilk büyük Haçlı zaferi. Püf: Yıldırım unvanı buradan.
- Anadolu Beylikleri Seferleri (1390-1400): Germiyan, Aydınoğulları, Saruhanoğulları ilhak edildi.
- İstanbul Kuşatmaları (1391, 1395, 1397, 1400): İstanbul'un ilk kuşatmaları; Anadolu Hisarı inşa edildi.
- Ankara Savaşı (1402): Timur'a yenilgi; Bayezid esir düştü ve öldü. Dikkat: Bu, Fetret Devri'ni başlattı; beylikler復活 etti.
Kurumsal İlkler
- Anadolu Beylerbeyliği: İdari simetri.
- Müsadere Uygulaması: Mal varlığına el koyma.
- Kul Sistemi Gelişimi: Sadakat odaklı.
Kritik Nokta: Yıldırım dönemi zirve ve çöküş; Timur yenilgisi devleti dağıttı.
Fetret Devri (1402–1413) — Dağılma ve Yeniden Birleşme
+
Taht Mücadeleleri
- Şehzadeler Savaşı: Süleyman, İsa, Musa, Mehmed arasında iç savaş. Püf: Timur'un beylikleri restore etmesi kaosu artırdı.
- Musa Çelebi'nin Rumeli Hakimiyeti (1409): Süleyman'ı yendi.
- Mehmed Çelebi'nin Zaferi (1413): Musa'yı yenerek birliği sağladı. Dikkat: Bu dönem, kurumların hanedandan bağımsızlığını gösterdi.
Sonuçlar
- Anadolu Kayıpları: Beylikler復活 etti ama Rumeli korundu.
- İlk Kurumsal Stres Testi: Devlet aklı teşkilata yaslandı.
Kritik Nokta: Fetret, Osmanlı'nın dayanıklılığını kanıtladı; merkezileşme psikolojisi oluştu.
I. Mehmed (Çelebi) Dönemi (1413–1421) — İkinci Kurucu
+
İstikrar Sağlama
- Düzmece Mustafa Olayı (1416): Sahte şehzade isyanı bastırıldı.
- Şeyh Bedreddin İsyanı (1416): Dini-sosyal isyan; ilk büyük iç isyan. Püf: Fetret kaosundan doğdu.
- Venedik Deniz Savaşı (1416): İlk deniz savaşı.
Kurumsal
- Tımar ve Vergi Reformu: Mali toparlanma.
- Dikkat: Çelebi, devleti yeniden yapılandırdı; "ikinci kurucu" unvanı.
Kritik Nokta: Fetret sonrası istikrar; yükseliş zemini hazırlandı.
II. Murad Dönemi (1421–1451) — Balkan Zaferleri ve Taht Olayları
+
Askerî Gelişmeler
- Düzmece Mustafa İsyanı (1422): Bastırıldı; İstanbul kuşatması tetiklendi.
- Varna Savaşı (1444): Haçlı zaferi; Segedin Antlaşması (1444) bozuldu. Püf: Murad tahttan feragat etti ama geri döndü.
- II. Kosova Savaşı (1448): Balkan hâkimiyeti kesinleşti.
- Buçuktepe İsyanı (1446): İlk yeniçeri isyanı; maaş artışı.
Kurumsal
- Enderun Okulu Temelleri: Kul sistemi.
- Edirne Başkentliği: Kültür merkezi.
Kritik Nokta: II. Murad, Fatih'in zeminini hazırladı; Haçlı tehditleri kırıldı.
II. Mehmed (Fatih) Dönemi (1451–1481) — İstanbul Fatihi ve İmparatorluk Mimarı
+
Askerî Gelişmeler
- Rumelihisarı İnşası (1452): Boğaz kontrolü.
- İstanbul'un Fethi (1453): Orta Çağ sonu; topçu ve gemi indirme taktiği. Püf: İstimalet ile nüfus korundu.
- Sırbistan Fethi (1459): Belgrad hariç.
- Mora Fethi (1460): Bizans kalıntısı sona erdi.
- Trabzon Fethi (1461): Pontus İmparatorluğu bitti.
- Bosna Fethi (1463): İslamlaşma başladı.
- Otlukbeli Savaşı (1473): Akkoyunlu'ya karşı; doğu güvenlik.
- Kırım Fethi (1475): Karadeniz "Türk Gölü" oldu.
- Arnavutluk Fethi (1479): İskender Bey sonrası.
Kurumsal İlkler
- Kanunname-i Âl-i Osman: Kardeş katli yasallaştı.
- Sahn-ı Seman Medreseleri: Yüksek eğitim.
- Balyos (Venedik Elçisi): Sürekli diplomasi.
- Topkapı Sarayı: İlk saray.
Kritik Nokta: Fatih, imparatorluk kurdu; evrensel iddia kazandı. Alınamayanlar: Belgrad, Rodos.
II. Bayezid Dönemi (1481–1512) — Adalet ve Diplomasi
+
Taht ve İç Olaylar
- Cem Sultan Olayı (1481-1495): Taht mücadelesi; Rodos ve Papa'ya sığınma. Püf: Avrupa müdahalesi arttı.
- Şahkulu İsyanı (1511): Safevi etkisi; bastırıldı.
Askerî
- Karamanoğulları İlhakı (1483): Anadolu birliği.
- Venedik Savaşı (1499-1503): Modon, Koron fetihleri.
İlkler ve Notlar
- İlk Yahudi Göçü (1492): İspanya'dan; ekonomi canlandı.
- Dikkat: "Veli" unvanı; huzur odaklı.
Kritik Nokta: Diplomatik denge; Safevi tehdidi büyüdü.
I. Selim (Yavuz) Dönemi (1512–1520) — Doğu Fatihi
+
Taht Mücadeleleri
- Baba-Oğul Çatışması (1512): II. Bayezid indirildi.
Askerî
- Çaldıran Savaşı (1514): Safevi yenilgisi; Doğu Anadolu alındı.
- Turnadağ Savaşı (1515): Dulkadiroğulları ilhakı.
- Mercidabık Savaşı (1516): Memlük'e karşı; Suriye fethedildi.
- Ridaniye Savaşı (1517): Mısır alındı; halifelik geçti. İlk halife padişah.
Notlar
- Püf: Topraklar 2 katına çıktı; ekonomi zirve.
- Amasya Antlaşması hazırlığı (ama Kanuni'de imzalandı).
Kritik Nokta: İslam liderliği; Safevi rekabeti başladı.
I. Süleyman (Kanuni) Dönemi (1520–1566) — Muhteşem Yüzyıl
+
İç İsyanlar
- Canberdi Gazali İsyanı (1521): Memlük artığı.
- Baba Zünnun, Kalenderoğlu (1527): Vergi isyanları.
Askerî
- Belgrad Fethi (1521): Avrupa kapısı.
- Mohaç Savaşı (1526): Macaristan fethedildi.
- Viyana Kuşatmaları (1529, 1532): Avusturya baskısı.
- Irak Seferi (1534): Bağdat alındı.
- Preveze Deniz Savaşı (1538): Akdeniz üstünlüğü.
- Trablusgarp Fethi (1551): Kuzey Afrika.
- Zigetvar Seferi (1566): Kanuni'nin ölümü.
Antlaşmalar
- İstanbul Antlaşması (1533): Avusturya sadrazama eşit.
- Fransa Kapitülasyonları (1535): İlk kapitülasyon.
- Amasya Antlaşması (1555): Safevi ile barış.
İlkler ve Püf
- İlk Kahvehane (1554): Sosyal hayat.
- Dikkat: Mimar Sinan dönemi; 13 sefer, toprak zirvesi.
Kritik Nokta: Zirve dönem; kapitülasyonlar uzun vadede zararlı oldu.
Sokullu Mehmet Paşa Dönemi (1565–1579) — Dengeli Yönetim ve Ölüm
+
Siyasi Rol
- Sadrazamlık (1565): Kanuni, II. Selim, III. Murat altında.
Askerî
- Kıbrıs Fethi (1571): Venedik'e karşı.
- İnebahtı Yenilgisi (1571): Donanma yenilendi; Püf: "Sakalım yandı ama donanma yapıldı."
- Tunus Fethi (1574): İspanya'dan alındı.
Projeler
- Don-Volga Kanalı: Rusya kuşatması; yarım kaldı.
- Süveyş Kanalı Fikri: Ticaret için.
- Dikkat: Projeler vizyoner ama duraklama sinyali.
Son
- Ölümü (1579): Suikast; yükselme sonu.
Kritik Nokta: Dengeli diplomasi; ölümle duraklama başladı.
- Kuruluş: Gazilik ve uç beyliği dinamikleri.
- Genişleme: Rumeli geçişi ve kurumlaşma.
- Fetret: Kurumsal dayanıklılık testi.
- Yükseliş: İstanbul fethi ve evrensellik.
- Zirve: Halifelik, kapitülasyonlar, deniz üstünlüğü.
- Son: Projeler ve ölümle geçiş.
1) Osmanlı'nın ilk başkenti hangisidir?
Doğru: D — Söğüt, kuruluş yeri; Bursa sonra. Detay: Osman Gazi dönemi.
© Detaylı Osmanlı Tarihi — Tam Kronoloji. İnteraktif ve Eğitimsel.