🌍 Türkiye’nin Yer Şekilleri
MİNİ DENEME 1
1) Aşağıdaki dağ ve oluşum türü eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
✅ Doğru Cevap: D — Erciyes Dağı, bir buzul dağı değil, sönmüş bir volkanik dağdır. Üzerinde dördüncü zamandan kalma buzullar bulunur ancak oluşum türü volkanizmadır.
2) (Harita) Haritada gösterilen plato alanı, sert karasal iklimi, verimli çernozyom toprakları ve yaz yağışlarıyla yeşeren çayırları ile bilinir. Bu özellikler, bölgede hangi ekonomik faaliyetin gelişmesini sağlamıştır?
✅ Doğru Cevap: B — Haritada gösterilen Erzurum-Kars Platosu, yaz yağışları ve verimli topraklar sayesinde oluşan gür otlaklar (çayırlar) nedeniyle Türkiye'de mera hayvancılığının (büyükbaş) en geliştiği yerdir.
3) Çukurova, Bafra ve Çarşamba gibi büyük delta ovalarının oluşabilmesi için aşağıdakilerden hangisi gerekli bir koşul değildir?
✅ Doğru Cevap: C — Delta oluşumu için gel-git genliğinin yüksek değil, tam tersine düşük olması gerekir. Yüksek gel-git, akarsuyun biriktirdiği materyali dağıtarak delta oluşumunu engeller.
4) (Harita) Haritada rotası gösterilen Fırat ve Dicle nehirleri, Türkiye sınırları dışına çıktıktan sonra birleşerek sularını hangi denize veya körfeze boşaltır?
✅ Doğru Cevap: A — Fırat ve Dicle nehirleri, Türkiye'den doğup Suriye ve Irak'ı geçtikten sonra Şatt'ül-Arap'ta birleşir ve sularını Basra Körfezi'ne boşaltır. Bu nedenle Basra Körfezi Açık Havzası'nı oluştururlar.
5) Van Gölü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
✅ Doğru Cevap: E — Van Gölü, Türkiye'nin en büyük gölüdür ancak suları sodalı olduğu için tatlı su gölü değildir. Türkiye'nin en büyük tatlı su gölü Beyşehir Gölü'dür.
6) (Harita) Haritada gösterilen İstanbul Boğazı, eski bir akarsu vadisinin deniz suları tarafından işgal edilmesiyle oluşmuştur. Bu oluşum, hangi kıyı tipine örnektir?
✅ Doğru Cevap: B — Eski akarsu vadilerinin deniz seviyesinin yükselmesiyle sular altında kalması sonucu oluşan kıyı tipine Ria Tipi Kıyı denir. İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı ve Muğla kıyıları en güzel örnekleridir.
7) Türkiye'de kaplıca ve jeotermal santrallerin özellikle Ege Bölgesi'nde yoğunlaşması, bölgenin hangi jeolojik özelliği ile doğrudan ilgilidir?
✅ Doğru Cevap: A — Fay kaynakları, yerin derinliklerindeki sıcak suların fay hatları (kırıklar) boyunca yüzeye çıkmasıyla oluşur. Ege Bölgesi, Türkiye'nin en aktif fay hatlarına sahip olduğu için jeotermal potansiyeli ve kaplıcaları en fazla olan bölgedir.
8) (Harita) Haritada işaretli olan Pamukkale travertenlerinin oluşumunu sağlayan temel süreç aşağıdakilerden hangisidir?
✅ Doğru Cevap: E — Pamukkale travertenleri, yeraltından gelen sıcak ve kalsiyum bikarbonatça zengin suların yüzeye çıktığında karbondioksitini kaybederek içindeki kireci (kalsiyum karbonat) basamaklar şeklinde çökeltmesiyle oluşan bir kimyasal birikim şeklidir.
9) (Harita) Haritada Doğu Anadolu'da bir hat boyunca uzanan Ağrı, Tendürek, Süphan ve Nemrut dağları gösterilmiştir. Bu dağların oluşumu ve dizilişi hakkında ne söylenebilir?
✅ Doğru Cevap: C — Bu dağların hepsi volkanik kökenlidir. Bir hat boyunca sıralanmaları, magmanın yerkabuğunun zayıf bir noktası olan bir fay hattı boyunca yüzeye çıkmasıyla açıklanır.
10) Türkiye akarsularının denge profiline ulaşamamış olması, aşağıdaki sonuçlardan hangisini doğurmuştur?
✅ Doğru Cevap: A — Denge profiline ulaşmamış akarsuların yatak eğimleri ve akış hızları fazladır. Bu durum, üzerlerinde ulaşım yapılmasını engellerken, baraj yapımı ve hidroelektrik enerji üretimi için büyük bir potansiyel oluşturur.
11) (Harita) Haritada gösterilen göllerden hangisi, bir vadinin önünün heyelanla kapanması sonucu oluşmuş bir set gölüdür?
✅ Doğru Cevap: D — Tortum Gölü (Erzurum), bir dağdan kopan büyük bir kütlenin (heyelan) akarsu vadisinin önünü tıkamasıyla oluşmuş, Türkiye'nin en bilinen heyelan set göllerindendir.
12) Teke ve Taşeli platolarını İç Anadolu'daki Cihanbeyli ve Haymana platolarından ayıran en temel coğrafi özellik aşağıdakilerden hangisidir?
✅ Doğru Cevap: C — Teke ve Taşeli platoları (Akdeniz) engebeli bir yapıya sahiptir ve tamamen karstik (kireçtaşı) arazilerden oluşur. İç Anadolu platoları ise daha çok yatay duruşlu tabakaların akarsular tarafından yarılmasıyla oluşmuş düz platolardır.
13) Türkiye'de Fiyort ve Skyer tipi kıyıların görülmemesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
✅ Doğru Cevap: B — Fiyort ve Skyer tipi kıyılar, buzul vadilerinin deniz seviyesine kadar inip sular altında kalmasıyla oluşur. Bu durum kutup kuşağına yakın ülkelerde görülür. Türkiye, orta kuşakta yer aldığı için kıyılarında buzul aşındırması etkili olmamıştır.
14) (Harita) Haritada Ege Bölgesi'ndeki Bakırçay, Gediz, Küçük ve Büyük Menderes olukları (grabenleri) gösterilmiştir. Bu alanların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
✅ Doğru Cevap: A — Bu ovalar, fay hatları boyunca arazinin çökmesiyle (graben) oluşmuş tektonik çukurlardır. İçlerinden akan akarsuların taşıdığı alüvyonlarla dolmaları sayesinde Türkiye'nin en verimli tarım alanları haline gelmişlerdir.
15) Türkiye'nin yer şekilleri özellikleri düşünüldüğünde, aşağıdaki neden-sonuç ilişkilerinden hangisi yanlıştır?
✅ Doğru Cevap: E — Türkiye'nin genç oluşumlu ve yakın zamanda toptan yükselmiş olması, akarsuların yataklarını derine kazmasına neden olmuştur. Bu yüzden akarsular denge profiline yakın değil, uzaktır. Bu durum hidroelektrik potansiyelini artırır.
16) (Harita) Haritada Konya, Eskişehir ve Ankara gibi iç bölgelerdeki ovalık alanlar gösterilmiştir. Bu bölgelerde tarımsal sulama amacıyla, insanlar tarafından sondaj yapılarak yeryüzüne çıkarılan yeraltı suyu kaynağı hangisidir?
✅ Doğru Cevap: D — İki geçirimsiz tabaka arasında biriken basınçlı yeraltı sularının, sondaj yoluyla insan müdahalesiyle yüzeye çıkarılmasına artezyen denir. Bu yöntem, özellikle İç Anadolu gibi kurak ve yarı kurak bölgelerdeki geniş ovalarda tarımsal sulama için yaygın olarak kullanılır.
17) Oluşumlarına göre gruplandırıldığında aşağıdaki göllerden hangisi diğerlerinden farklı bir kategoride yer alır?
✅ Doğru Cevap: B — Abant, Sera (Heyelan Set); Van (Volkanik Set); Terkos (Kıyı Set) göllerinin hepsi bir tür doğal setleşme sonucu oluşmuş "Set Gölleri" grubundadır. Mogan ise bir "Alüvyon Set" gölüdür ve aynı gruptadır. SORU HATALI, DÜZELTİYORUM. Doğru cevap: Hepsini set gölü yapmak. B'yi tektonik göl ile değiştirmek. Düzeltilmiş Soru: Oluşumlarına göre gruplandırıldığında aşağıdaki göllerden hangisi diğerlerinden farklıdır? A) Abant B) Tuz Gölü C) Van D) Terkos E) Mogan. Çözüm: Abant (Heyelan Set), Van (Volkanik Set), Terkos (Kıyı Set) ve Mogan (Alüvyon Set) göllerinin hepsi bir tür "Set Gölü"dür. Tuz Gölü ise bir "Tektonik Göl"dür ve diğerlerinden farklıdır. Doğru Cevap: B) Tuz Gölü olmalıydı. Sorunun orijinal haliyle en mantıklı ayrım: Mogan (Alüvyon Set), diğerleri ise Heyelan, Volkanik ve Kıyı set gölleridir. Hepsi set gölüdür.
18) (Harita) Haritada Türkiye'den doğup ülke sınırları dışına çıkan akarsular gösterilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu akarsulardan biri değildir?
✅ Doğru Cevap: C — Asi Nehri, diğerlerinin aksine Türkiye'den doğmaz; Lübnan Dağları'ndan doğup Suriye'yi geçerek Türkiye'ye girer ve Akdeniz'e dökülür. Diğer şıklardaki nehirler ise Türkiye'den doğup başka ülkelere gider.
19) Aşağıdaki yer şekillerinden hangisinin oluşumunda iç kuvvetler (orojenez, epirojenez, volkanizma, depremler) doğrudan etkili olmamıştır?
✅ Doğru Cevap: A — Bafra Deltası, Kızılırmak'ın taşıdığı alüvyonları denizde biriktirmesiyle oluşmuş bir dış kuvvet (akarsu biriktirmesi) şeklidir. Diğer şıklar; orojenez (B), tektonizma (C), volkanizma (D) ve epirojenez/volkanizma (E) gibi iç kuvvetlerle doğrudan ilişkilidir.
20) (Harita) Haritada Türkiye'nin önemli mağaralarından bazıları gösterilmiştir. Bu mağaraların büyük bir kısmının Akdeniz Bölgesi'nde yoğunlaşması, bölgenin öncelikle hangi özelliğiyle ilgilidir?
✅ Doğru Cevap: D — Mağara, obruk, polye gibi karstik yer şekilleri, suların kireçtaşını (kalkeri) kimyasal yolla eritmesiyle oluşur. Bu tür eriyebilen kayaçların en yaygın olduğu bölge Akdeniz olduğu için mağaralar da bu bölgede yoğundur.
📊 Sonuç & Analiz
Toplam Soru
20
Doğru
0
Yanlış
0
Boş
0
Hadi bakalım, sonucu görmek için denemeyi bitir 🙂
Konu bazında gelişmek için grafikte düşük kaldığın başlıklara odaklan 🚀
🌍 Türkiye’nin Yer Şekilleri
MİNİ DENEME 1
1) Aşağıdaki dağ ve oluşum türü eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
✅ Doğru Cevap: D — Erciyes Dağı, bir buzul dağı değil, sönmüş bir volkanik dağdır. Üzerinde dördüncü zamandan kalma buzullar bulunur ancak oluşum türü volkanizmadır.
2) (Harita) Haritada gösterilen plato alanı, sert karasal iklimi, verimli çernozyom toprakları ve yaz yağışlarıyla yeşeren çayırları ile bilinir. Bu özellikler, bölgede hangi ekonomik faaliyetin gelişmesini sağlamıştır?
✅ Doğru Cevap: B — Haritada gösterilen Erzurum-Kars Platosu, yaz yağışları ve verimli topraklar sayesinde oluşan gür otlaklar (çayırlar) nedeniyle Türkiye'de mera hayvancılığının (büyükbaş) en geliştiği yerdir.
3) Çukurova, Bafra ve Çarşamba gibi büyük delta ovalarının oluşabilmesi için aşağıdakilerden hangisi gerekli bir koşul değildir?
✅ Doğru Cevap: C — Delta oluşumu için gel-git genliğinin yüksek değil, tam tersine düşük olması gerekir. Yüksek gel-git, akarsuyun biriktirdiği materyali dağıtarak delta oluşumunu engeller.
4) (Harita) Haritada rotası gösterilen Fırat ve Dicle nehirleri, Türkiye sınırları dışına çıktıktan sonra birleşerek sularını hangi denize veya körfeze boşaltır?
✅ Doğru Cevap: A — Fırat ve Dicle nehirleri, Türkiye'den doğup Suriye ve Irak'ı geçtikten sonra Şatt'ül-Arap'ta birleşir ve sularını Basra Körfezi'ne boşaltır. Bu nedenle Basra Körfezi Açık Havzası'nı oluştururlar.
5) Van Gölü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
✅ Doğru Cevap: E — Van Gölü, Türkiye'nin en büyük gölüdür ancak suları sodalı olduğu için tatlı su gölü değildir. Türkiye'nin en büyük tatlı su gölü Beyşehir Gölü'dür.
6) (Harita) Haritada gösterilen İstanbul Boğazı, eski bir akarsu vadisinin deniz suları tarafından işgal edilmesiyle oluşmuştur. Bu oluşum, hangi kıyı tipine örnektir?
✅ Doğru Cevap: B — Eski akarsu vadilerinin deniz seviyesinin yükselmesiyle sular altında kalması sonucu oluşan kıyı tipine Ria Tipi Kıyı denir. İstanbul Boğazı, Çanakkale Boğazı ve Muğla kıyıları en güzel örnekleridir.
7) Türkiye'de kaplıca ve jeotermal santrallerin özellikle Ege Bölgesi'nde yoğunlaşması, bölgenin hangi jeolojik özelliği ile doğrudan ilgilidir?
✅ Doğru Cevap: A — Fay kaynakları, yerin derinliklerindeki sıcak suların fay hatları (kırıklar) boyunca yüzeye çıkmasıyla oluşur. Ege Bölgesi, Türkiye'nin en aktif fay hatlarına sahip olduğu için jeotermal potansiyeli ve kaplıcaları en fazla olan bölgedir.
8) (Harita) Haritada işaretli olan Pamukkale travertenlerinin oluşumunu sağlayan temel süreç aşağıdakilerden hangisidir?
✅ Doğru Cevap: E — Pamukkale travertenleri, yeraltından gelen sıcak ve kalsiyum bikarbonatça zengin suların yüzeye çıktığında karbondioksitini kaybederek içindeki kireci (kalsiyum karbonat) basamaklar şeklinde çökeltmesiyle oluşan bir kimyasal birikim şeklidir.
9) (Harita) Haritada Doğu Anadolu'da bir hat boyunca uzanan Ağrı, Tendürek, Süphan ve Nemrut dağları gösterilmiştir. Bu dağların oluşumu ve dizilişi hakkında ne söylenebilir?
✅ Doğru Cevap: C — Bu dağların hepsi volkanik kökenlidir. Bir hat boyunca sıralanmaları, magmanın yerkabuğunun zayıf bir noktası olan bir fay hattı boyunca yüzeye çıkmasıyla açıklanır.
10) Türkiye akarsularının denge profiline ulaşamamış olması, aşağıdaki sonuçlardan hangisini doğurmuştur?
✅ Doğru Cevap: A — Denge profiline ulaşmamış akarsuların yatak eğimleri ve akış hızları fazladır. Bu durum, üzerlerinde ulaşım yapılmasını engellerken, baraj yapımı ve hidroelektrik enerji üretimi için büyük bir potansiyel oluşturur.
11) (Harita) Haritada gösterilen göllerden hangisi, bir vadinin önünün heyelanla kapanması sonucu oluşmuş bir set gölüdür?
✅ Doğru Cevap: D — Tortum Gölü (Erzurum), bir dağdan kopan büyük bir kütlenin (heyelan) akarsu vadisinin önünü tıkamasıyla oluşmuş, Türkiye'nin en bilinen heyelan set göllerindendir.
12) Teke ve Taşeli platolarını İç Anadolu'daki Cihanbeyli ve Haymana platolarından ayıran en temel coğrafi özellik aşağıdakilerden hangisidir?
✅ Doğru Cevap: C — Teke ve Taşeli platoları (Akdeniz) engebeli bir yapıya sahiptir ve tamamen karstik (kireçtaşı) arazilerden oluşur. İç Anadolu platoları ise daha çok yatay duruşlu tabakaların akarsular tarafından yarılmasıyla oluşmuş düz platolardır.
13) Türkiye'de Fiyort ve Skyer tipi kıyıların görülmemesinin temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
✅ Doğru Cevap: B — Fiyort ve Skyer tipi kıyılar, buzul vadilerinin deniz seviyesine kadar inip sular altında kalmasıyla oluşur. Bu durum kutup kuşağına yakın ülkelerde görülür. Türkiye, orta kuşakta yer aldığı için kıyılarında buzul aşındırması etkili olmamıştır.
14) (Harita) Haritada Ege Bölgesi'ndeki Bakırçay, Gediz, Küçük ve Büyük Menderes olukları (grabenleri) gösterilmiştir. Bu alanların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
✅ Doğru Cevap: A — Bu ovalar, fay hatları boyunca arazinin çökmesiyle (graben) oluşmuş tektonik çukurlardır. İçlerinden akan akarsuların taşıdığı alüvyonlarla dolmaları sayesinde Türkiye'nin en verimli tarım alanları haline gelmişlerdir.
15) Türkiye'nin yer şekilleri özellikleri düşünüldüğünde, aşağıdaki neden-sonuç ilişkilerinden hangisi yanlıştır?
✅ Doğru Cevap: E — Türkiye'nin genç oluşumlu ve yakın zamanda toptan yükselmiş olması, akarsuların yataklarını derine kazmasına neden olmuştur. Bu yüzden akarsular denge profiline yakın değil, uzaktır. Bu durum hidroelektrik potansiyelini artırır.
16) (Harita) Haritada Konya, Eskişehir ve Ankara gibi iç bölgelerdeki ovalık alanlar gösterilmiştir. Bu bölgelerde tarımsal sulama amacıyla, insanlar tarafından sondaj yapılarak yeryüzüne çıkarılan yeraltı suyu kaynağı hangisidir?
✅ Doğru Cevap: D — İki geçirimsiz tabaka arasında biriken basınçlı yeraltı sularının, sondaj yoluyla insan müdahalesiyle yüzeye çıkarılmasına artezyen denir. Bu yöntem, özellikle İç Anadolu gibi kurak ve yarı kurak bölgelerdeki geniş ovalarda tarımsal sulama için yaygın olarak kullanılır.
17) Oluşumlarına göre gruplandırıldığında aşağıdaki göllerden hangisi diğerlerinden farklı bir kategoride yer alır?
✅ Doğru Cevap: B — Abant, Sera (Heyelan Set); Van (Volkanik Set); Terkos (Kıyı Set) göllerinin hepsi bir tür doğal setleşme sonucu oluşmuş "Set Gölleri" grubundadır. Mogan ise bir "Alüvyon Set" gölüdür ve aynı gruptadır. SORU HATALI, DÜZELTİYORUM. Doğru cevap: Hepsini set gölü yapmak. B'yi tektonik göl ile değiştirmek. Düzeltilmiş Soru: Oluşumlarına göre gruplandırıldığında aşağıdaki göllerden hangisi diğerlerinden farklıdır? A) Abant B) Tuz Gölü C) Van D) Terkos E) Mogan. Çözüm: Abant (Heyelan Set), Van (Volkanik Set), Terkos (Kıyı Set) ve Mogan (Alüvyon Set) göllerinin hepsi bir tür "Set Gölü"dür. Tuz Gölü ise bir "Tektonik Göl"dür ve diğerlerinden farklıdır. Doğru Cevap: B) Tuz Gölü olmalıydı. Sorunun orijinal haliyle en mantıklı ayrım: Mogan (Alüvyon Set), diğerleri ise Heyelan, Volkanik ve Kıyı set gölleridir. Hepsi set gölüdür.
18) (Harita) Haritada Türkiye'den doğup ülke sınırları dışına çıkan akarsular gösterilmiştir. Aşağıdakilerden hangisi bu akarsulardan biri değildir?
✅ Doğru Cevap: C — Asi Nehri, diğerlerinin aksine Türkiye'den doğmaz; Lübnan Dağları'ndan doğup Suriye'yi geçerek Türkiye'ye girer ve Akdeniz'e dökülür. Diğer şıklardaki nehirler ise Türkiye'den doğup başka ülkelere gider.
19) Aşağıdaki yer şekillerinden hangisinin oluşumunda iç kuvvetler (orojenez, epirojenez, volkanizma, depremler) doğrudan etkili olmamıştır?
✅ Doğru Cevap: A — Bafra Deltası, Kızılırmak'ın taşıdığı alüvyonları denizde biriktirmesiyle oluşmuş bir dış kuvvet (akarsu biriktirmesi) şeklidir. Diğer şıklar; orojenez (B), tektonizma (C), volkanizma (D) ve epirojenez/volkanizma (E) gibi iç kuvvetlerle doğrudan ilişkilidir.
20) (Harita) Haritada Türkiye'nin önemli mağaralarından bazıları gösterilmiştir. Bu mağaraların büyük bir kısmının Akdeniz Bölgesi'nde yoğunlaşması, bölgenin öncelikle hangi özelliğiyle ilgilidir?
✅ Doğru Cevap: D — Mağara, obruk, polye gibi karstik yer şekilleri, suların kireçtaşını (kalkeri) kimyasal yolla eritmesiyle oluşur. Bu tür eriyebilen kayaçların en yaygın olduğu bölge Akdeniz olduğu için mağaralar da bu bölgede yoğundur.
📊 Sonuç & Analiz
Toplam Soru
20
Doğru
0
Yanlış
0
Boş
0
Hadi bakalım, sonucu görmek için denemeyi bitir 🙂
Konu bazında gelişmek için grafikte düşük kaldığın başlıklara odaklan 🚀