Türkiye'nin İklimi ve Bitki Örtüsü
Bölüm 3: Türkiye'de Sıcaklık ve Yağış Dağılışı — Katmandan bağımsız, tek seçimli analiz: Ocak / Temmuz / Yıllık Yağış
İklim Elemanları Dağılış Haritası (İl Bazında • Açıklamalı)
Alttaki araç çubuğundan bir veri seti seç (Ocak sıcaklığı, Temmuz sıcaklığı ya da yıllık yağış). Harita, seçilen değişkene göre renkli koroplet olarak boyanır; imleci bir ilin üzerine getirdiğinde bilgi kutusunda değeri ve kısa yorumu görürsün. Tıklayınca açıklamalı popup açılır. Sağ alttaki lejant aralıkları gösterir.
Bilgi
1) Türkiye'de Sıcaklık Dağılışı
Sıcaklığı belirleyen başlıca faktörler: enlem, yükselti, karasallık/denizellik ve hava dolaşımı. Batıdan doğuya yükseltinin artması, yıllık ortalama sıcaklıkların düşmesine yol açar.
a) Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık
- En soğuk: Kuzeydoğu Anadolu (Erzurum–Kars) — yüksek rakım ve karasallık.
- En ılıman: Akdeniz kıyıları — denizellik ve daha düşük enlem.
b) Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık
- En sıcak: Güneydoğu Anadolu — enlem, karasallık ve yazın Basra Alçak Basıncı etkisi.
- Serin kalan: Kuzeydoğu Anadolu — yükselti; Karadeniz kıyıları — nemlilik nedeniyle aşırı ısınmaz.
2) Türkiye'de Yağış Dağılışı
Yağışı en çok etkileyen unsurlar: yeryüzü şekilleri (dağların uzanışı), denize yakınlık ve hava kütleleri. Kıyıya paralel dağların olduğu Karadeniz ve Akdeniz kesimlerinde yükselici hareket güçlenir, yağış artar. Göl ve çukur alanlarda (örn. Tuz Gölü çevresi, Iğdır Ovası) gölgelenme/çanak etkisiyle yağış azalır.
Yağış Rejimleri (KPSS Klasikleri)
| İklim Bölgesi | En Yağışlı Mevsim | Temel Neden |
|---|---|---|
| Akdeniz (Akdeniz, Ege, G. Marmara) | Kış | Kışın gezici cephe sistemleri. |
| Karadeniz (Kıyılar) | Sonbahar | Yazın ısınan deniz, sonbaharda kara üzerine bol nem bırakır. |
| İç Anadolu (Karasal) | İlkbahar | Konveksiyonel (yükselim) yağışlar — “kırkikindi”. |
| Doğu Anadolu (Sert Karasal) | Yaz | Kar erimesi + geç ısınma ⇒ konveksiyonel yağışların yaza kayması. |
Türkiye'nin İklimi ve Bitki Örtüsü
Bölüm 3: Türkiye'de Sıcaklık ve Yağış Dağılışı — Katmandan bağımsız, tek seçimli analiz: Ocak / Temmuz / Yıllık Yağış
İklim Elemanları Dağılış Haritası (İl Bazında • Açıklamalı)
Alttaki araç çubuğundan bir veri seti seç (Ocak sıcaklığı, Temmuz sıcaklığı ya da yıllık yağış). Harita, seçilen değişkene göre renkli koroplet olarak boyanır; imleci bir ilin üzerine getirdiğinde bilgi kutusunda değeri ve kısa yorumu görürsün. Tıklayınca açıklamalı popup açılır. Sağ alttaki lejant aralıkları gösterir.
Bilgi
1) Türkiye'de Sıcaklık Dağılışı
Sıcaklığı belirleyen başlıca faktörler: enlem, yükselti, karasallık/denizellik ve hava dolaşımı. Batıdan doğuya yükseltinin artması, yıllık ortalama sıcaklıkların düşmesine yol açar.
a) Ocak Ayı Ortalama Sıcaklık
- En soğuk: Kuzeydoğu Anadolu (Erzurum–Kars) — yüksek rakım ve karasallık.
- En ılıman: Akdeniz kıyıları — denizellik ve daha düşük enlem.
b) Temmuz Ayı Ortalama Sıcaklık
- En sıcak: Güneydoğu Anadolu — enlem, karasallık ve yazın Basra Alçak Basıncı etkisi.
- Serin kalan: Kuzeydoğu Anadolu — yükselti; Karadeniz kıyıları — nemlilik nedeniyle aşırı ısınmaz.
2) Türkiye'de Yağış Dağılışı
Yağışı en çok etkileyen unsurlar: yeryüzü şekilleri (dağların uzanışı), denize yakınlık ve hava kütleleri. Kıyıya paralel dağların olduğu Karadeniz ve Akdeniz kesimlerinde yükselici hareket güçlenir, yağış artar. Göl ve çukur alanlarda (örn. Tuz Gölü çevresi, Iğdır Ovası) gölgelenme/çanak etkisiyle yağış azalır.
Yağış Rejimleri (KPSS Klasikleri)
| İklim Bölgesi | En Yağışlı Mevsim | Temel Neden |
|---|---|---|
| Akdeniz (Akdeniz, Ege, G. Marmara) | Kış | Kışın gezici cephe sistemleri. |
| Karadeniz (Kıyılar) | Sonbahar | Yazın ısınan deniz, sonbaharda kara üzerine bol nem bırakır. |
| İç Anadolu (Karasal) | İlkbahar | Konveksiyonel (yükselim) yağışlar — “kırkikindi”. |
| Doğu Anadolu (Sert Karasal) | Yaz | Kar erimesi + geç ısınma ⇒ konveksiyonel yağışların yaza kayması. |