Osmanlı Kültür & Medeniyeti — Mini Deneme 1 (20 Soru, Çözümlü)

Mini Deneme – 1
Osmanlı Kültür ve Medeniyeti

1) Osmanlı’da narh koyma, ölçü ve tartı denetimi, çarşı-pazar gözetimi gibi görevler aşağıdaki görevlilerden hangisine aittir?

A) Kethüda B) Subaşı C) Muhtesip D) Voyvoda E) Defterdar

Çözüm: Çarşı-pazar düzeni ve narh denetimi muhtesipin görevidir.

2) Kapıkulu ocakları ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?

A) Maaşlı “kul” askerlerden oluşur. B) Piyadelerde yeniçeri, cebeci, topçu gibi ocaklar vardır. C) Kökeninde devşirme/pençik sistemi etkilidir. D) Savaşta merkez ordusunun çekirdeğini oluşturur. E) Dirlik gelirlerinden beslenirler.

Çözüm: Dirlik (tımar) gelirlerinden beslenenler eyalet askerleridir; kapıkulları maaşla geçinir.

3) Aşağıdakilerden hangisi Osmanlı’da örfî vergi değildir?

A) Avârız B) Aşar (Öşür) C) İmdâdiye-i Seferiyye D) Derbent Resmi E) İzni Sefine

Çözüm: Aşar (öşür) şer’î bir vergidir; diğerleri örfîdir.

4) Aşağıdakilerden hangisi millet sisteminin bir sonucu olarak görülebilir?

A) Gayrimüslim cemaatlerin patrikhaneler aracılığıyla iç işlerinde özerklik elde etmesi B) Devşirme sisteminin uygulanması C) Tımar düzeninin kurulması D) Kapıkulu ocağının maaşa bağlanması E) Sikke basılması

Çözüm: Millet sisteminde gayrimüslim cemaatler dinî–sosyal işlerini kendi kurumlarıyla yürütür.

5) “Cihannüma” ve “Keşf’üz Zünûn” eserleriyle tanınan Osmanlı düşünürü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Evliya Çelebi B) Pîrî Reis C) Takiyüddin D) Kâtip Çelebi E) Ali Kuşçu

Çözüm: Coğrafya–bibliyografya alanlarındaki bu iki temel eser Kâtip Çelebiye aittir.

6) Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?

A) Pîrî Reis — Kitab-ı Bahriye B) Evliya Çelebi — Seyahatnâme C) Şeyh Hamdullah — Hat sanatı pîri D) Osman Hamdi Bey — Sanayi-i Nefise E) Mimar Sinan — Dolmabahçe Sarayı

Çözüm: Dolmabahçe 19. yy’da Balyanlara aittir; Sinan’ın dönemi değildir.

7) Dirlik sistemi içinde yıllık geliri 20.000–100.000 akçe arasında olan topraklara ne ad verilir?

A) Has B) Zeamet C) Tımar D) Vakıf E) Mülk

Çözüm: 20–100 bin akçe arası zeamet, 100 bin üstü has, 3–20 bin arası tımar.

8) Osmanlı’da “mühimme defterleri”nde aşağıdakilerden hangisi kayıt altına alınırdı?

A) Divan-ı Hümayun kararları B) Kadı sicilleri C) Tahrir sayımları D) Vakıf beratları E) Enderun kayıtları

Çözüm: Mühimme, divanda alınan önemli hükümlerin defteridir.

9) Aşağıdakilerden hangisi iaşecilik ilkesinin doğrudan sonucudur?

A) Malikâne sisteminin kabulü B) Kapitülasyonların verilmesi C) Voyvodalık kurumunun oluşturulması D) Narh ve fiyat denetimlerinin yapılması E) Yeniçeri ocağının kurulması

Çözüm: İaşecilik, temel malların bol–ucuz bulunması için narh politikalarını gerektirir.

10) Osmanlı’da yerel idarenin ve adaletin temel unsuru olan, aynı zamanda beledî ve noter işleri de yürüten görevli kimdir?

A) Subaşı B) Nişancı C) Kadı D) Kazasker E) Kethüda

Çözüm: Kadı, kaza düzeyinde yargı ve beledî-noter görevlerini yürütür.

11) Aşağıdaki saray–özellik eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?

A) Topkapı — Avrupa ampir üslûbunun tipik örneği B) Dolmabahçe — 19. yy’da Avrupa etkisiyle inşa edilmiştir C) Yıldız — Fatih döneminde ana merkez olmuştur D) Çırağan — Klasik dönem külliye mimarisi E) Beylerbeyi — Selçuklu kervansaray planı

Çözüm: Dolmabahçe, 19. yy Avrupa etkili saraydır; diğer seçenekler yanlıştır.

12) Aşağıdaki birimlerden hangisi taşra teşkilâtında en üst düzeyde yer alır ve başındaki yönetici “beylerbeyi”dir?

A) Eyalet B) Sancak C) Kaza D) Nahiye E) Köy

Çözüm: En üst taşra birimi eyalettir; yöneticisi beylerbeyi.

13) Aşağıdakilerden hangisi ilmiye sınıfının görev alanı içinde değildir?

A) Eğitim–öğretim B) Din hizmetleri C) Yargı D) Fetva E) Dış ilişkiler yazışmaları

Çözüm: Dış yazışmalar reisülküttap/hariciye (kalemiye) alanıdır.

14) Osmanlı’da “tahrir” işlemi aşağıdakilerden hangisini ifade eder?

A) Mühimme defterlerinin tutulması B) Şer’iyye sicillerinin kaydı C) Nüfus–arazi ve vergi potansiyeli sayımları D) Tuğra çekilmesi E) Kapıkulu ulufelerinin dağıtımı

Çözüm: Tahrir, dirlik–vergi sisteminin temeli olan nüfus–arazi sayımıdır.

15) “İlk modern müze” ve “ilk güzel sanatlar okulu”nun kurucusu kimdir?

A) Şinasi B) Osman Hamdi Bey C) Ahmet Cevdet Paşa D) Ziya Paşa E) Naima

Çözüm: Müze-i Hümâyun ve Sanayi-i Nefise → Osman Hamdi Bey.

16) Aşağıdakilerden hangisi kapitülasyonların uzun vadeli sonuçları arasında sayılmaz?

A) Yerli esnaf ve zanaatın rekabet gücünün zayıflaması B) Dış ticarette yabancıların üstünlüğü C) Gümrük gelirlerinde düşüş eğilimi D) Osmanlı para sisteminin tamamen kaldırılması E) Yabancı hukukî ayrıcalıkların yayılması

Çözüm: Kapitülasyonlar para sistemini “kaldırmaz”; diğer etkiler görülebilir.

17) Osmanlı’da “müsadere” uygulaması en çok hangi alanla ilgilidir?

A) Haksız kazanç sağlanan mallara el konulması B) Dirliklerin vergiye bağlanması C) Devşirme çocuklarının saraya alınması D) Vakıf gelirlerinin sosyal hizmete harcanması E) Nuhus sayımı yapılması

Çözüm: Müsadere, haksız kazançla edinilen malların devlete geçirilmesidir (II. Mahmud sınırladı/kaldırdı).

18) Aşağıdaki yapı–dönem eşleştirmelerinden hangisi doğrudur?

A) Süleymaniye — Geç dönem Barok B) Nur-u Osmaniye — Klasik dönem C) Dolmabahçe — 19. yy Avrupa etkisi D) Sultanahmet — Selçuklu üslubu E) Haseki Külliyesi — 19. yy ampir

Çözüm: Dolmabahçe 19. yy Avrupa etkili saraydır. Süleymaniye klasik, Nur-u Osmaniye baroktur.

19) Aşağıdakilerden hangisi gelenekçilik ilkesinin bir yansımasıdır?

A) İltizamın malikâneye dönüşmesi B) Kapıkulu ocaklarının maaşa bağlanması C) Kâğıt paranın (kaime) çıkarılması D) Kaptan-ı Derya makamının oluşturulması E) Lonca–gedik sistemiyle üretimde kalite ve tekel düzeni

Çözüm: Üretim–tüketimde teamül ve kaliteyi koruyan lonca–gedik düzeni gelenekçiliğin sonucudur.

20) Aşağıdakilerden hangisi Divan-ı Hümayun üyesi değildir; ancak devletin dinî-hukukî görüşlerini bildirir?

A) Sadrazam B) Kazasker C) Defterdar D) Şeyhülislâm E) Nişancı

Çözüm: Şeyhülislâm divan üyesi değildir; fetva makamıdır.

Sonuç

Doğru Yanlış / Boş

Mini Deneme – 1Osmanlı Kültür ve Medeniyeti

Sonuç

Mini Deneme – 1Osmanlı Kültür ve Medeniyeti

Sonuç

Mini Deneme – 1
Osmanlı Kültür ve Medeniyeti

Mini Deneme – 1
Osmanlı Kültür ve Medeniyeti