İçereği Atla
Bölüm 4: Türkiye'de Hayvancılık

Ünite 5 - Bölüm 4

Türkiye'de Hayvancılık

--- Sayfa 12 ---

TÜRKİYE'DE HAYVANCILIK

Türkiye'de hayvancılık ile geçimini sağlayan insan fazladır. Genellikle ulaşım, ticaret, sanayi ve tarımsal faaliyetlerin yetersiz olduğu dağlık ve engebeli alanlarda hayvancılık en önemli ekonomik geçim kaynağıdır.

Türkiye'de Hayvancılığın Durumu

"Türkiye'de mera hayvancılığı yaygındır." ifadesinde saklıdır. Bu durum aşağıda belirtilmiştir.

Hayvancılık Yöntemleri

Mera (İlkel) Hayvancılık Ahır ve Besi Hayvancılığı
1. Çok fazla hayvan sayısı vardır.Hayvan sayısı azdır.
2. Hayvancılıkla uğraşan insan sayısı fazladır.Azdır.
3. Hayvanların yetişmesi uzun sürer.Kısa sürer.
4. Hayvan başına alınan et ve süt verimi düşüktür.Fazladır.
5. Yetiştirilen hayvan türlerini iklim belirler. Örnek: Akdeniz ikliminde kıl keçisi, step ikliminde koyun, sert karasal ve Karadeniz ikliminde büyükbaş hayvancılığın yaygın olmasıİnsanlar belirler. Örnek: Afyon, İzmir ve Ankara gibi kentlerde büyükbaş hayvancılığın yetişmesi
6. Hayvanlardan alınan et ve süt verimini yağış ve buna bağlı olarak otlakların durumu belirler.Et ve süt veriminde iklimin etkisi azdır.
7. Hayvanlardan alınan et ve süt verimi iklime bağlı olarak yıllar arasında farklılık gösterir.Yıllar arasında et ve süt verimi dengelidir.
--- Sayfa 13 ---
Mera (İlkel) Hayvancılık (Devam) Ahır ve Besi Hayvancılığı (Devam)
8. Yerli hayvan türleri beslenir.Islah edilmiş hayvanlar beslenir. (İyi cins hayvanlar beslenir.)
9. Yetiştirilen hayvan türünü bitki örtüsü belirler. Örnek: Türkiye'de en geniş alanda görülen bitki bozkırdır. Bu nedenle Türkiye'de koyun yetiştiriciliği yaygındır.İnsanlar belirler.
10. Hayvan hastalıklarıyla mücadele yetersizdir.Yeterlidir.
11. Hayvancılık konusunda eğitim yetersizdir.Yeterlidir.
12. Türkiye'de en fazla Doğu Anadolu Bölgesi'ndedir.Marmara Bölgesi'ndedir.
13. Türkiye'de yaygındır.Değildir. Sanayinin geliştiği yerlerde gelişmiştir.

Türkiye'de hayvancılık halı-kilim konserve, gıda, konfeksiyon, hazır giyim, et-süt ve ayakkabı fabrikalarının ham madesini oluşturur.

Türkiye'de Hayvancılığın Faydaları

  • Sanayide ham maddedir.
  • İhracat ürünüdür.
  • Et ve süt üretimi yapılır.
  • Hayvan gücünden tarımda ve taşımacılıkta yararlanılır.
  • Hayvansal gübre tarımda kullanılır.
  • Millî gelirin yaklaşık %10'unu oluşturur.
  • İnsanların geçim kaynağıdır.
  • İlaç sanayisinde fayda sağlar. (Örnek: At kanından serum yapılması)
Türkiye'deki Hayvancılığın Sorunları Türkiye'deki Hayvancılığın Gelişmesi İçin Yapılması Gerekenler
1. Mera hayvancılığı yapılmaktadır.Ahır ve besi hayvancılığının geliştirilip yaygınlaştırılması gerekir.
2. Meralar aşırı ve erken otlatılmakta ve meralar tarım ve yerleşim alanı yapılarak yok edilmektedir.Mera ve tarım alanları korunmalıdır.
3. Yem sanayisi gelişmemiştir.Yem sanayisi geliştirilmeli ve yaygınlaştırılmalıdır.
4. Hayvanlar tam olarak büyümeden kesilmektedir.Hayvanlarda erken (büyümeden) kesimler önlenmeli ve hayvanlardan daha fazla alanda fayda sağlanmalı.
5. Et, süt ve yün verimi düşük olan yerli hayvan türleri beslenmektedir.Daha verimli olan ıslah edilmiş hayvan türleri beslenmeli ve yerli hayvan türleri ıslah edilmeli.
6. Hayvan hastalıklarıyla mücadele yetersizdir.Yeterli hâle getirilmeli.
7. Halkın gelir seviyesi düşüktür.Hayvancılıkla ilgili uygun krediler sağlanmalı.
8. Hayvancılık ile ilgili bilgi yetersizdir.Hayvancılık ile uğraşanlara eğitim verilmeli.
9. Hayvancılık yeterince değerlendirilmemektedir.Hayvancılık yapılan yerlerde hayvan ürünlerini işleyen fabrikalar kurulmalı.
--- Sayfa 14 ---

Türkiye'de Hayvan Varlığı ve Üretim İstatistikleri

Türkiye'de en fazla yetiştirilen hayvan türü koyundur. Bunun temel sebebi Türkiye'de step (bozkır) bitki örtüsünün çok geniş bir alanda yayılış göstermesidir.

Hayvanlardan Elde Edilen Süt Oranları

Aşağıdaki grafiklerden anlaşıldığı gibi Türkiye'de en fazla sağılan hayvan koyun fakat en fazla süt elde edilen hayvan inektir (sığır).

Verilen iki grafik incelendiğinde:

  • En fazla süt üretiminin sığırdan sağlandığına,
  • Sığırın koyun ve keçiye göre birim hayvan başına sağladığı süt miktarının daha fazla olduğuna,
  • En az süt üretiminin mandadan sağlandığına (fakat manda başına süt üretiminin koyun ve keçiden fazla olduğuna),
  • Hayvan başına süt üretiminin en az koyundan sağlandığına

ulaşılır.

--- Sayfa 15 ---

Türkiye'de Kesilen Hayvan ve Et Üretim Oranları

Verilen iki grafik incelendiğinde:

  • En fazla kesilen hayvanın koyun fakat en fazla birim hayvandan elde edilen et üretiminin sığırdan sağlandığına,
  • Koyundan ve keçiden elde edilen birim hayvandan et miktarının sığıra göre daha düşük olduğuna,
  • Toplam kesilen hayvan sayısı ve oranının en fazla koyun olduğuna,
  • Toplam et üretimi miktarı ve oranının en fazla sığırdan olduğuna

ulaşılır.

KÜÇÜKBAŞ HAYVANCILIK

Koyun
  • Bozkır bitki topluluğunda yetiştirilir.
  • Türkiye'de en yaygın yetiştirilen türdür.
  • En fazla İç Anadolu Bölgesi'ndedir.
  • Yünlü dokumada fayda sağlar.
Tiftik Keçisi
  • Bozkır bitki topluluğunda yetiştirilir.
  • En fazla Yukarı Sakarya Bölümü'ndedir (Ankara).
  • Yünlü dokumada fayda sağlar.
Merinos Koyun
  • Islah edilmiş hayvan türüdür.
  • En fazla Güney Marmara Bölümü'ndedir (Bursa).
  • Yünlü dokumada fayda sağlar.
Kıl Keçisi
  • Maki bitki topluluğunda yetiştirilir.
  • En fazla Akdeniz Bölgesi-Teke yarımadasında yetiştirilir.
  • Yünlü dokumada kullanılmaz.

BÜYÜKBAŞ HAYVANCILIK

  • Büyük boylu otların (çayır) yaygın olduğu yerde fazladır.
  • Bu nedenle en fazla Doğu Anadolu Bölgesi Erzurum-Kars Bölümü'ndedir.
  • Sonra Karadeniz Bölgesi'nin Doğu Karadeniz Bölümü'ndedir.
  • Yünlü dokumada kullanılmaz.

İPEK BÖCEKÇİLİĞİ

  • Dut ağacından beslenir.
  • En fazla Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndedir (Diyarbakır).
  • İpekli dokumada kullanılır.
  • Suni (yapay) ipek üretimi ipek böcekçiliğini olumsuz yönde etkilemektedir.

ARICILIK

Dağlık ve engebeli yerlerde; bitki çeşidinin fazla, sanayiden ve tarım alanından uzak yerlerde yapılır.

  • Ege Bölgesi'nin Menteşe Yöresi (Muğla) birincidir.
  • Doğu Karadeniz (Rize) 2. sıradadır.
  • Türkiye bal üretiminde önemli bir ülkedir.
  • Fakat iç tüketim fazla olduğu için balın ihracattaki payı azdır.

KÜMES HAYVANCILIĞI

Nüfusun fazla, ulaşım ve pazarlamanın kolay, yem sanayisinin geliştiği yerlerde yapılır.

  • En fazla Marmara ve sonra da Ege Bölgesi'nde gelişmiştir (Manisa).
  • Sanayinin geliştiği Ankara, Adana, Mersin, Konya, Kayseri ve Gaziantep gibi kentlerde de gelişmeye başlamıştır.

KPSS Coğrafya Ders Notları - Bölüm 4 Sonu