İçereği Atla
Test 9: Milli Mücadele Muharebeler Dönemi

MİLLÎ MÜCADELE MUHAREBELER DÖNEMİ

TEST - 4

Soru 1: I. İnönü Zaferi'nden sonra Bekir Sami Bey'in Londra Konferansı'nda imzaladığı esir değişimi antlaşmasının TBMM tarafından reddedilmesinin temel sebebi aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: C) Devletlerin eşitliği ilkesine ve tam bağımsızlığa aykırı olması

Açıklama: Bekir Sami Bey, Türk esirlere karşılık Anadolu'daki tüm sivil İngiliz esirlerinin serbest bırakılmasını kabul etmiştir. Bu durum, "esire karşılık esir" şeklindeki eşitlik ilkesine aykırıydı. Ayrıca ekonomik imtiyazlar içeren diğer antlaşmalar da tam bağımsızlık anlayışıyla çeliştiği için TBMM tarafından reddedilmiştir.

Soru 2: Gediz Muharebeleri'ndeki başarısızlığın ardından Ali Fuat Paşa'nın Batı Cephesi Komutanlığı'ndan alınarak Moskova Büyükelçiliği'ne atanmasının temel amacı nedir?

Doğru Cevap: A) Milli Mücadele'ye hizmet etmiş bir komutanı onore etmek

Açıklama: Gediz'deki başarısızlık düzenli orduya geçişi zorunlu kılmıştı. Ancak Ali Fuat Paşa gibi Milli Mücadele'nin başından beri önemli hizmetleri olan bir komutanı cezalandırmak yerine, onu yine çok önemli bir görev olan Moskova Büyükelçiliği'ne atayarak hem kendisini onore etmek hem de tecrübesinden yararlanmak amaçlanmıştır.

Soru 3: Sakarya Meydan Muharebesi'nin sonuçları arasında yer alan Kars Antlaşması ile aşağıdaki sınırlardan hangisi kesin olarak çizilmiştir?

Doğru Cevap: B) Doğu sınırı

Açıklama: Gümrü ve Moskova antlaşmalarıyla büyük ölçüde şekillenen doğu sınırı, Sakarya Zaferi'nden sonra TBMM'nin gücünün pekişmesiyle, Sovyetlere bağlı Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan ile imzalanan Kars Antlaşması ile kesinlik kazanmıştır.

Soru 4: Mudanya Ateşkes Antlaşması'nın imzalanması, aşağıdaki devlet adamlarından hangisinin İngiltere'de başbakanlıktan istifa etmesine yol açmıştır?

Doğru Cevap: E) Lloyd George

Açıklama: Milli Mücadele boyunca Türkiye'ye karşı son derece sert ve uzlaşmaz bir politika izleyen İngiltere Başbakanı Lloyd George, Mudanya Ateşkesi'nin TBMM'nin şartlarıyla imzalanmasını büyük bir diplomatik yenilgi olarak görmüş ve bu olaydan sonra hükümeti düşerek istifa etmek zorunda kalmıştır.

Soru 5: Lozan Konferansı'nda Türk heyetinin, aşağıdaki konulardan hangisinde "iç mesele" olduğunu belirterek tartışmayı reddetmesi, tam bağımsızlık anlayışının bir gereğidir?

Doğru Cevap: A) Yabancı okullar ve Patrikhane

Açıklama: Türk heyeti, Türkiye sınırları içindeki tüm kurumların Türk kanunlarına tabi olduğunu savunmuştur. Bu nedenle, yabancı okulların ve Fener Rum Patrikhanesi'nin statüsünün başka devletlerle müzakere edilmesini "iç işlerine müdahale" olarak görmüş ve bu konuları tartışmayı reddetmiştir.

Soru 6: Kütahya-Eskişehir Muharebeleri sırasında ordunun Sakarya Nehri'nin doğusuna çekilmesi kararı, mecliste ciddi tartışmalara yol açmıştır. Bu tartışmaların sonucunda aşağıdaki gelişmelerden hangisi yaşanmıştır?

Doğru Cevap: D) Başkomutanlık Kanunu'nun çıkarılması

Açıklama: Askeri yenilginin yarattığı bunalım ve meclisteki sert eleştiriler üzerine Mustafa Kemal, sorumluluğu bizzat üstlenerek meclisin tüm yetkilerini üç aylığına kendisine devreden Başkomutanlık Kanunu'nun çıkarılmasını sağlamıştır.

Soru 7: Büyük Taarruz için yapılan bir yıllık hazırlık döneminde, aşağıdakilerden hangisi ordunun taarruz gücünü artırmaya yönelik faaliyetlerden biri olarak gösterilemez?

Doğru Cevap: C) İstiklal Mahkemeleri'nin yeniden kurulması

Açıklama: İstiklal Mahkemeleri, ordunun disiplinini sağlamak (asker kaçakları vb.) ve Tekalif-i Milliye emirlerinin uygulanmasını denetlemek için görev yapsa da, doğrudan ordunun taarruz gücünü artıran bir faaliyet değildir. Diğer seçenekler ise doğrudan askeri gücü artırmaya yöneliktir.

Soru 8: Lozan Antlaşması'nda Türkiye lehine çözümlenen "Kapitülasyonların kaldırılması" kararı, en çok hangi devletin tepkisine ve direncine neden olmuştur?

Doğru Cevap: A) Fransa

Açıklama: Osmanlı Devleti'nde kapitülasyonlardan en çok yararlanan ve bu ayrıcalıkları en eskiye dayanan devlet Fransa idi. Bu nedenle Lozan'da kapitülasyonların kaldırılmasına en çok direnen ve bu konuda Türk heyetini en çok zorlayan devlet Fransa olmuştur.

Soru 9: "Hatt-ı müdafaa yoktur, sath-ı müdafaa vardır." stratejisi ile yürütülen Sakarya Meydan Muharebesi, aşağıdaki savaş türlerinden hangisine örnek oluşturur?

Doğru Cevap: B) Topyekûn alan savaşı

Açıklama: Klasik savaşlarda belirli bir hat (cephe hattı) savunulur. Mustafa Kemal'in bu stratejisi ise belli bir hattı değil, vatanın her karış toprağını bir savunma alanı olarak görmeyi ifade eder. Bu, tüm kaynakların seferber edildiği ve geniş bir alana yayılan bir topyekûn savunma anlayışıdır.

Soru 10: I. İnönü Zaferi'nin ardından Sovyet Rusya ile Moskova Antlaşması'nın imzalanması, TBMM Hükümeti'nin hangi alandaki gücünü önemli ölçüde artırmıştır?

Doğru Cevap: E) Uluslararası diplomatik konumunu

Açıklama: I. İnönü Zaferi'nin ardından ilk olarak büyük bir Avrupa devleti olan Sovyet Rusya'nın TBMM'yi tanıması ve ittifak kurması, Ankara Hükümeti'ni uluslararası arenada yalnızlıktan kurtarmış ve ona önemli bir diplomatik güç ve meşruiyet kazandırmıştır.

Soru 11: Mudanya Ateşkes Antlaşması'nda yer alan "Doğu Trakya'nın TBMM yönetimine bırakılması" kararı, aşağıdaki komutanlardan hangisinin diplomatik başarısıdır?

Doğru Cevap: A) İsmet Paşa

Açıklama: Refet Paşa (Bele), Doğu Trakya'yı TBMM adına teslim almakla görevlendirilmiştir. Ancak Mudanya'daki ateşkes görüşmelerini yürüten ve bu kararın alınmasını sağlayan baş delege İsmet Paşa'dır. Dolayısıyla bu, onun diplomatik bir başarısıdır.

Soru 12: Lozan Konferansı'nın kesintiye uğraması ve Türk heyetinin Ankara'ya dönmesi üzerine Mustafa Kemal, aşağıdaki adımlardan hangisini atarak İtilaf Devletleri üzerinde baskı kurmuştur?

Doğru Cevap: D) Musul ve Boğazlar üzerine askeri harekat hazırlıklarına başlamak

Açıklama: Lozan görüşmeleri kesildiğinde, Türk tarafı blöf yapmadığını ve gerekirse yeniden savaşa girebileceğini göstermek istemiştir. Bu amaçla ordunun Musul ve Boğazlar yönünde askeri hazırlıklara başlaması, İtilaf Devletleri'ni (özellikle İngiltere'yi) endişelendirmiş ve onları yeniden barış masasına dönmeye zorlamıştır.

Soru 13: Güney Cephesi'nde Kuva-yı Milliye'nin direnişi sonucu Fransızların çekilmesi, TBMM'nin hangi politikasının bir başarısı olarak görülebilir?

Doğru Cevap: B) Cephelerde askeri başarı ile diplomasiyi birleştirme

Açıklama: Güney Cephesi'ndeki Kuva-yı Milliye direnişi, Fransızları askeri olarak yıpratmıştır. Ancak Fransa'yı masaya oturtan asıl gelişme, Batı Cephesi'ndeki Sakarya Zaferi olmuştur. TBMM, bir cephede kazandığı askeri başarıyı, diğer bir cephede diplomatik bir kazanıma dönüştürme stratejisini başarıyla uygulamıştır.

Soru 14: Sakarya Meydan Muharebesi sonrasında İtalya ve Fransa'nın TBMM ile ayrı ayrı antlaşmalar yaparak Anadolu'dan çekilmesi, aşağıdakilerden hangisinin en net göstergesidir?

Doğru Cevap: A) İtilaf Devletleri bloğunun tamamen parçalandığının

Açıklama: I. Dünya Savaşı'nın galip devletleri olan İtilaf Devletleri'nin, ortak düşmanları olan TBMM'ye karşı ortak hareket etmeyip, kendi çıkarları doğrultusunda ayrı ayrı barış antlaşmaları imzalamaları, aralarındaki ittifakın ve çıkar birliğinin tamamen bozulduğunu göstermektedir.

Soru 15: Lozan Antlaşması'nda çözüme kavuşturulan aşağıdaki konulardan hangisi, Türkiye'nin ekonomik alandaki egemenliğini doğrudan pekiştirmiştir?

Doğru Cevap: E) Düyun-u Umumiye'nin kaldırılması

Açıklama: Düyun-u Umumiye (Genel Borçlar İdaresi), Osmanlı'nın gelir kaynaklarına doğrudan el koyan ve mali bağımsızlığını yok eden bir kurumdu. Lozan'da bu kurumun kaldırılması ve borçların yeniden yapılandırılması, yeni Türk Devleti'nin kendi bütçesi ve maliyesi üzerindeki kontrolünü yeniden kazanmasını sağlamıştır.

Soru 16: Büyük Taarruz'dan sonra Türk ordusunun Boğazlar üzerine yürümesiyle İngiltere ile yaşanan "Çanakkale Krizi", hangi diplomatik gelişme ile sonuçlanmıştır?

Doğru Cevap: A) Mudanya Ateşkes Antlaşması'nın imzalanması

Açıklama: Türk ordusunun kararlı bir şekilde Boğazlara yönelmesi, İngiltere'yi yeni bir savaş riskine sokmuştur. Diğer müttefiklerinden destek bulamayan İngiltere, savaşı göze alamamış ve ateşkes istemek zorunda kalmıştır. Bu kriz, doğrudan Mudanya'daki ateşkes görüşmelerine yol açmıştır.

Soru 17: Güney Cephesi'nde Maraş halkının Fransızlara karşı gösterdiği direniş ve şehri kendi imkanlarıyla kurtarması sonucunda, TBMM bu şehre hangi unvanı vermiştir?

Doğru Cevap: B) Kahraman

Açıklama: Maraş halkı, Sütçü İmam gibi sembol isimlerin önderliğinde Fransız işgaline karşı destansı bir direniş göstermiş ve dışarıdan yardım almadan şehrini kurtarmıştır. Bu eşsiz kahramanlık nedeniyle TBMM, 1973 yılında Maraş'a "Kahraman" unvanını vermiştir.

Soru 18: I. ve II. İnönü Muharebeleri arasındaki dönemde gerçekleşen aşağıdaki olaylardan hangisi, TBMM'nin hem diplomatik hem de anayasal alanda önemli adımlar attığını gösterir?

Doğru Cevap: C) Londra Konferansı'na katılması ve Teşkilat-ı Esasiye'yi kabul etmesi

Açıklama: I. İnönü Zaferi'nden sonra TBMM'nin Londra Konferansı'na davet edilmesi uluslararası alanda tanındığını (diplomatik başarı), aynı dönemde Teşkilat-ı Esasiye'yi kabul etmesi ise yeni bir devletin hukuki temellerini attığını (anayasal adım) gösterir. Bu iki olay birlikte yaşanmıştır.

Soru 19: Lozan Antlaşması'yla Türkiye ile Yunanistan arasında çözümlenen "Savaş Tazminatı" konusunda varılan anlaşma aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: E) Yunanistan'ın Karaağaç ve çevresini Türkiye'ye bırakması

Açıklama: Türkiye, Yunanistan'ın Batı Anadolu'da yaptığı tahribat için büyük bir savaş tazminatı talep etmiştir. Ancak Yunanistan'ın ekonomik durumunun kötü olması nedeniyle, tazminat karşılığı olarak Meriç Nehri'nin batısındaki Karaağaç ve çevresinin Türkiye'ye verilmesi kararlaştırılmıştır.

Soru 20: Sakarya Meydan Muharebesi'nin kazanılması, İtilaf Devletleri'nin TBMM'ye yönelik politikasında nasıl bir değişikliğe yol açmıştır?

Doğru Cevap: B) Sevr'de değişiklikler yaparak barış teklifinde bulunmuşlardır.

Açıklama: Sakarya Zaferi, İtilaf Devletleri'ne Yunanistan aracılığıyla Milli Mücadele'yi bitiremeyeceklerini göstermiştir. Bu durum üzerine, Sevr'i olduğu gibi kabul ettirme politikasından vazgeçerek, antlaşmanın bazı maddelerinde değişiklikler içeren yeni barış önerileriyle (Paris Mukarreratı) TBMM'nin kapısını çalmışlardır. Bu, askeri zaferin getirdiği diplomatik bir sonuçtur.