İçereği Atla
Test 11: Milli Mücadele Muharebeler Dönemi

MİLLÎ MÜCADELE MUHAREBELER DÖNEMİ

TEST - 5

Soru 1: I. İnönü Zaferi'nin ardından toplanan Londra Konferansı'na TBMM'nin katılmasının temel amacı, aşağıdaki seçeneklerin hangisinde en doğru şekilde ifade edilmiştir?

Doğru Cevap: E) Misak-ı Millî'yi ve davanın haklılığını dünyaya duyurmak

Açıklama: TBMM Hükümeti, Londra Konferansı'ndan somut bir barış sonucu çıkmayacağını öngörüyordu. Temel amaç, konferansı bir propaganda platformu olarak kullanarak, Türk milletinin haklı davası olan Misak-ı Millî'yi tüm dünya kamuoyuna resmen duyurmak ve "Türkler barışa yanaşmıyor" propagandasını çürütmekti.

Soru 2: Doğu Cephesi'nde kazanılan zafer sonucunda imzalanan Gümrü Antlaşması ile;
I. Ermenistan'ın Sevr Antlaşması'nı tanımadığını kabul etmesi,
II. Kars ve çevresinin TBMM'ye bırakılması,
III. Doğu sınırının kesin olarak çizilmesi
durumlarından hangileri gerçekleşmiştir?

Doğru Cevap: C) I ve II

Açıklama: Gümrü Antlaşması ile Ermenistan, Sevr'i tanımadığını kabul etmiş ve Kars çevresini TBMM'ye bırakmıştır. Ancak bu antlaşma, Ermenistan'ın Sovyet işgaline uğramasıyla tam olarak uygulanamamış ve Doğu sınırı kesin olarak daha sonra imzalanan Moskova ve Kars antlaşmalarıyla çizilmiştir.

Soru 3: Kütahya-Eskişehir Muharebeleri'ndeki yenilgi sonrasında Mustafa Kemal'in ordunun başına Başkomutan olarak geçmesi, meclis içindeki muhalefetin artmasına rağmen kabul edilmiştir. Bu durumun temel nedeni nedir?

Doğru Cevap: B) Vatanın kurtuluşu için başka bir alternatifin görülmemesi

Açıklama: Yunan ordusunun Ankara önlerine kadar gelmesiyle oluşan büyük tehlike karşısında, meclisteki tüm gruplar, siyasi görüş ayrılıklarını bir kenara bırakarak vatanın kurtuluşu için en yetkin komutan olarak gördükleri Mustafa Kemal'in liderliğinde birleşmek zorunda kalmışlardır.

Soru 4: II. İnönü Muharebesi'nden sonra İtalya'nın ve Fransa'nın Anadolu'dan çekilme eğilimi göstermesi, İtilaf Devletleri bloğu hakkında hangi çıkarımı yapmamızı sağlar?

Doğru Cevap: D) Aralarında çıkar çatışmaları ve görüş ayrılıkları başlamıştır

Açıklama: İtalya ve Fransa'nın, İngiltere'nin başını çektiği ortak politikadan ayrılarak TBMM ile temas kurması ve çekilme sinyalleri vermesi, İtilaf bloğu içinde ortak bir strateji kalmadığını ve her devletin kendi çıkarları doğrultusunda hareket etmeye başladığını gösterir.

Soru 5: Lozan Konferansı'nın kesintiye uğradığı dönemde Türkiye'de İzmir İktisat Kongresi'nin toplanmasının temel amacı neydi?

Doğru Cevap: A) İtilaf Devletleri'ne ekonomik bağımsızlıktan taviz verilmeyeceği mesajını vermek

Açıklama: Lozan görüşmeleri özellikle kapitülasyonlar gibi ekonomik konularda tıkanmıştı. Bu ara dönemde İzmir İktisat Kongresi'nin toplanması ve Misak-ı İktisadi kararlarının alınması, İtilaf Devletleri'ne Türkiye'nin ekonomik bağımsızlıktan asla vazgeçmeyeceği yönünde net bir mesaj verme amacı taşıyordu.

Soru 6: Aşağıdaki gelişmelerden hangisi, düzenli ordunun kurulmasını zorunlu kılan en önemli neden olarak kabul edilir?

Doğru Cevap: B) Kuva-yı Milliye'nin Gediz'de Yunanlılara karşı başarısız olması

Açıklama: Kuva-yı Milliye'nin iç isyanları bastırmadaki başarılarına rağmen, düzenli bir ordu olan Yunanlılara karşı yaptığı ilk büyük taarruz denemesi olan Gediz Muharebeleri'ndeki başarısızlığı, düşmanı yurttan atmak için disiplinli ve merkezi komuta altında bir düzenli orduya geçişin kaçınılmaz olduğunu göstermiştir.

Soru 7: Sakarya Meydan Muharebesi'nden sonra İtilaf Devletleri'nin TBMM'ye sunduğu barış tekliflerinin (Paris Mukarreratı) kabul edilmemesinin temel nedeni nedir?

Doğru Cevap: D) Tekliflerin Misak-ı Millî'den tavizler içermesi

Açıklama: Sakarya Zaferi'nden sonra İtilaf Devletleri, Sevr'i biraz yumuşatarak yeni barış teklifleri sunmuşlardır. Ancak bu teklifler, Misak-ı Millî'nin öngördüğü tam bağımsızlık ve toprak bütünlüğü ilkelerinden hala önemli tavizler içeriyordu. Bu nedenle TBMM tarafından reddedilmiştir.

Soru 8: Mudanya Ateşkes Antlaşması'nın imzalanmasında Türkiye'yi temsil eden İsmet Paşa'nın, konferansta Yunan temsilcilerinin bulunmamasına rağmen görüşmelere devam etmesi, neyin göstergesidir?

Doğru Cevap: A) Asıl muhatabın Yunanistan değil, İngiltere olduğunun

Açıklama: Milli Mücadele, her ne kadar sahada Yunanistan ile yapılmış bir savaş olsa da, bu savaşın arkasındaki asıl siyasi ve askeri güç İngiltere idi. İsmet Paşa, Yunanistan'ı masada görmeyerek, asıl muhatabın Yunanistan'ı maşa olarak kullanan İngiltere olduğunu ve anlaşmanın onunla yapılması gerektiğini kabul ettirmiştir.

Soru 9: Lozan Antlaşması'nda Türkiye'nin nüfus mübadelesini kabul etmesinin temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: B) Azınlık sorununu kökten çözmek ve iç işlerine karışılmasını önlemek

Açıklama: Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde büyük devletler, azınlık haklarını bahane ederek sürekli iç işlerine karışmışlardı. Nüfus mübadelesi, Türkiye'deki Rum nüfusunu büyük ölçüde azaltarak bu tür müdahalelerin gelecekteki en önemli gerekçelerinden birini ortadan kaldırmayı amaçlayan radikal bir çözümdü.

Soru 10: Büyük Taarruz'un kod adı olan "Rum Sındığı Meydan Muharebesi", savaşın hangi amacını vurgulamaktadır?

Doğru Cevap: A) Düşman ordusunu tamamen yok etme

Açıklama: "Sındık" kelimesi kırma, ezme, imha etme anlamına gelir. Bu kod adının seçilmesi, taarruzun amacının sadece düşmanı geri püskürtmek değil, Yunan ordusunu tamamen kuşatarak savaşma gücünü yok etmek ve kesin bir sonuç almak olduğunu gösterir.

Soru 11: I. İnönü Zaferi'nden sonra imzalanan Moskova Antlaşması'nda, Sovyet Rusya'nın kapitülasyonların kaldırılmasını kabul etmesi, aşağıdaki hedeflerden hangisine ulaştığını gösterir?

Doğru Cevap: E) Çarlık Rusyası'nın politikalarını reddettiği

Açıklama: Kapitülasyonlar, Çarlık Rusyası'nın Osmanlı üzerinde ekonomik nüfuz kurmak için kullandığı bir araçtı. Yeni kurulan Sovyet yönetiminin, bu emperyalist mirası reddetmesi ve kapitülasyonların kaldırılmasını kabul etmesi, kendi rejiminin Çarlık rejiminden farklı olduğunu gösterme politikasının bir parçasıdır.

Soru 12: I. TBMM'nin, Saltanatı kaldırmasına rağmen Halifelik makamına dokunmamasının temel stratejik nedeni nedir?

Doğru Cevap: D) Henüz kamuoyunun hazır olmaması ve milli birliği koruma

Açıklama: Saltanatın kaldırılması siyasi bir zorunluluktu, ancak Halifelik hala toplumun önemli bir kesimi için kutsal bir makamdı. O anki öncelik Lozan'a tek güç olarak gitmekti. Halifeliği de aynı anda kaldırmak, toplum içinde büyük bir bölünmeye yol açabilirdi. Bu nedenle inkılaplar, zamanı ve zemini uygun olduğunda adım adım gerçekleştirilmiştir.

Soru 13: Lozan Antlaşması'nda aşağıdaki sınırlardan hangisi, diğerlerinden daha sonra, halk oylaması (referandum) sonucunda Türkiye lehine çözümlenmiştir?

Doğru Cevap: B) Suriye sınırı (Hatay)

Açıklama: Lozan'da Hatay, Fransa mandasındaki Suriye'ye bırakılmıştı. Ancak Atatürk'ün kararlı dış politikası sonucunda konu yeniden gündeme getirilmiş, 1938'de Bağımsız Hatay Cumhuriyeti kurulmuş ve 1939'da Hatay Meclisi'nin kararıyla Anavatan'a katılmıştır. Bu, Lozan'dan sonra Misak-ı Millî lehine çözülen en önemli sorundur.

Soru 14: Güney Cephesi'nde Kuva-yı Milliye'nin başarılı olmasında;
I. Fransızların Ermenilerle işbirliği yapması
II. Bölge halkının toprağını savunma kararlılığı
III. Coğrafi koşulların gerilla savaşına uygun olması
faktörlerinden hangileri etkili olmuştur?

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Fransızların Ermenilerle işbirliği yaparak halka zulmetmesi, bölge halkının direniş azmini kamçılamıştır (I). Halkın kendi toprağını savunma kararlılığı direnişin temelini oluşturmuştur (II). Bölgenin dağlık yapısı, düzenli ordusu olmayan Kuva-yı Milliye'nin vur-kaç taktikleri (gerilla savaşı) uygulamasına imkan tanımıştır (III).

Soru 15: "İstiklal Marşı'nın yazılması için yarışma açılması" ve "Mehmet Akif'in bu yarışmaya katılması" süreçlerinde etkili olan devlet adamı ve kurum aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: C) Hamdullah Suphi Tanrıöver - Maarif Vekâleti

Açıklama: İstiklal Marşı için yarışmayı düzenleyen kurum, dönemin Eğitim Bakanlığı olan Maarif Vekâleti'dir. Para ödülü olduğu için başlangıçta yarışmaya katılmak istemeyen Mehmet Akif Ersoy'u, dönemin Maarif Vekili olan Hamdullah Suphi Tanrıöver bizzat ikna etmiştir.

Soru 16: Lozan Antlaşması'nın aşağıdaki maddelerinden hangisi, Türkiye'nin kapitülasyonların sadece ekonomik değil, adli yönünü de ortadan kaldırdığını gösterir?

Doğru Cevap: D) Yabancıların Türkiye'de Türk mahkemelerinde yargılanması

Açıklama: Adli kapitülasyonlar, yabancıların kendi ülkelerinin kanunlarına göre kendi konsolosluk mahkemelerinde yargılanması anlamına geliyordu. Lozan'da bu ayrıcalığın kaldırılması ve tüm yabancıların Türk mahkemelerinde Türk kanunlarına göre yargılanacağının kabul edilmesi, Türkiye'nin yargı bağımsızlığını tam olarak sağladığını gösterir.

Soru 17: Mudanya Ateşkes Antlaşması'nda Türkiye'yi başarıyla temsil eden İsmet Paşa'nın bu göreve atanmadan önceki unvanı neydi?

Doğru Cevap: A) Batı Cephesi Komutanı

Açıklama: İsmet Paşa, Milli Mücadele'nin başından Büyük Taarruz'un sonuna kadar Batı Cephesi Komutanı olarak görev yapmıştır. Mudanya'daki diplomatik başarısı üzerine, Lozan'a gidecek heyete başkanlık etmesi için Dışişleri Bakanlığı'na getirilmiştir. Yani Mudanya'ya gittiğinde henüz Dışişleri Bakanı değil, Batı Cephesi Komutanı'ydı.

Soru 18: Sakarya Meydan Muharebesi'nin sonuçları arasında yer alan;
I. Fransa ile Ankara Antlaşması'nın imzalanması,
II. Mustafa Kemal'e Gazilik unvanı ve Mareşallik rütbesinin verilmesi,
III. İtalya'nın Anadolu'dan tamamen çekilmesi
gelişmelerinden hangileri zaferin uluslararası alandaki sonuçlarındandır?

Doğru Cevap: D) I ve III

Açıklama: Fransa ile antlaşma imzalanması ve İtalya'nın çekilmesi, diğer devletlerle olan ilişkileri etkileyen, dolayısıyla uluslararası sonuçlardır. Mustafa Kemal'e unvan ve rütbe verilmesi ise TBMM'nin bir kararı olup, iç politikaya yönelik bir gelişmedir.

Soru 19: Lozan Antlaşması'nda Türk heyetinin temel dayanağı ve hareket noktası olan belge aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: B) Misak-ı Millî

Açıklama: Misak-ı Millî, Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nde kabul edilmiş ve Kurtuluş Savaşı'nın hedeflerini (sınırlar, kapitülasyonlar, azınlıklar vb.) belirleyen temel bir metindir. Lozan'a giden Türk heyeti, bu belgede çizilen çerçeveden taviz vermemekle görevlendirilmişti ve tüm savunmasını bu ilkeler üzerine kurmuştur.

Soru 20: I. İnönü Muharebesi'nden hemen önce ve muharebe sırasında, düzenli ordunun başarısını zorlaştıran en önemli iç sorun aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: A) Çerkez Ethem İsyanı

Açıklama: Düzenli ordunun kurulmasına karşı çıkan Çerkez Ethem, tam da Yunan taarruzunun başladığı günlerde Kütahya ve çevresinde isyan etmiştir. Bu durum, yeni kurulan düzenli ordunun aynı anda hem iç isyanla hem de dış düşmanla savaşmak gibi çok zor bir durumda kalmasına neden olmuştur.