Doğru Cevap: B) İtilaf Devletleri'nin Lozan Konferansı'na her iki hükümeti de davet etmesi

Açıklama: İtilaf Devletleri'nin Lozan'a hem İstanbul Hükümeti'ni hem de TBMM'yi davet ederek Türk tarafı arasında ikilik yaratma planı, TBMM'nin bu ikiliğe son vermek ve Türk milletinin tek temsilcisi olduğunu göstermek amacıyla saltanatı kaldırma sürecini hızlandırmıştır.

Doğru Cevap: A) Laiklik

Açıklama: Cumhuriyet Halk Fırkası'nın katı laiklik politikasını eleştiren bu madde, inkılap karşıtı ve rejim aleyhtarı grupların parti etrafında toplanmasına neden olduğu iddia edilmiştir. Özellikle Şeyh Sait İsyanı sonrası, bu maddenin dini siyasete alet etme potansiyeli taşıdığı ve laiklik ilkesini zedelediği gerekçesiyle parti kapatılmıştır.

Doğru Cevap: C) Takrir-i Sükûn Kanunu

Açıklama: 1925'te Şeyh Sait İsyanı'nın rejime yönelik ciddi bir tehdit haline gelmesi üzerine, Fethi Okyar'ın ılımlı politikaları yetersiz bulunmuş ve istifa etmiştir. Yerine gelen İsmet İnönü Hükümeti, "Huzur ve Güvenliğin Sağlanması" anlamına gelen Takrir-i Sükûn Kanunu'nu çıkararak isyanı bastırmak ve inkılapları korumak için sert tedbirler almıştır.

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Cumhuriyetin ilanıyla Mustafa Kemal'in Cumhurbaşkanı seçilmesi devlet başkanlığı sorununu çözmüş (I), devletin adı "Türkiye Cumhuriyeti" olarak belirlenmiş (II) ve Meclis Hükümeti sisteminin yarattığı hükümet bunalımlarını aşmak için bakanların başbakan tarafından atanıp meclisin onayına sunulduğu Kabine sistemine geçilmiştir (III).

Doğru Cevap: A) Rejim karşıtı ve saltanat yanlısı grupların

Açıklama: Serbest Cumhuriyet Fırkası, demokratik bir muhalefet ortamı yaratmak amacıyla kurulmuş olsa da, kısa sürede inkılaplara ve cumhuriyet rejimine karşı olan tüm eski düzen yanlılarının ve saltanat taraftarlarının sığındığı bir parti haline gelmiştir. Bu tehlikeli gidişatı gören kurucusu Fethi Okyar, partiyi kapatma kararı almıştır.

Doğru Cevap: B) Lozan Antlaşması'nda bu yönde bir karar olması

Açıklama: Halifeliğin kaldırılması, tamamen Türkiye'nin bir iç meselesidir ve laikleşme yolunda atılmış en önemli adımlardan biridir. Lozan Antlaşması'nda halifeliğin kaldırılmasına yönelik herhangi bir madde veya talep bulunmamaktadır.

Doğru Cevap: C) Divan-ı Harp (Sıkıyönetim Mahkemesi)

Açıklama: Menemen Olayı, rejime yönelik ciddi bir irtica hareketi olarak kabul edilmiş ve bölgede sıkıyönetim ilan edilmiştir. Suçluların yargılanması için sivil mahkemeler yerine, olağanüstü yetkilere sahip askeri mahkemeler olan Divan-ı Harp kurulmuştur. (Not: İstiklal Mahkemeleri bu tarihte artık görevde değildi.)

Doğru Cevap: A) Milli Mücadele'nin merkezi olması ve stratejik konumu

Açıklama: Ankara, Kurtuluş Savaşı boyunca TBMM'ye ev sahipliği yaparak Milli Mücadele'nin sembolü ve karargahı haline gelmiştir. Ayrıca Anadolu'nun ortasındaki coğrafi konumu, işgallere karşı daha güvenli olmasını sağlamıştır. Bu iki temel neden, Ankara'nın yeni devletin başkenti olarak seçilmesinde belirleyici olmuştur.

Doğru Cevap: E) Giritli Şevki adında bir motorcu

Açıklama: Suikast planını yapan Ziya Hurşit ve arkadaşları, eylem sonrası kendilerini yurt dışına kaçıracak olan Giritli Şevki adlı motorcuyla anlaşmışlardı. Planın gecikmesi ve Giritli Şevki'nin paniğe kapılarak durumu İzmir Valiliği'ne ihbar etmesiyle suikast girişimi ortaya çıkarılmıştır.

Doğru Cevap: D) Takrir-i Sükûn Kanunu'nun çıkarılması

Açıklama: 3 Mart 1924, laikleşme yolunda atılan en önemli adımlardan biridir. Bu tarihte Halifelikle birlikte, eğitimi birleştiren Tevhid-i Tedrisat Kanunu, din ve vakıf işlerini düzenleyen Şeriye ve Evkaf Vekaleti ve ordunun siyasetten ayrılmasını sağlayan Erkan-ı Harbiye Vekaleti kaldırılmıştır. Takrir-i Sükûn Kanunu ise 1925'te Şeyh Sait İsyanı'ndan sonra çıkarılmıştır.

Doğru Cevap: E) Cumhuriyetin ilan edilmesi

Açıklama: Saltanat kaldırıldıktan sonra devletin başkanı kim olacak ve devletin yönetim şekli ne olacak soruları belirsiz kalmıştı. 29 Ekim 1923'te Cumhuriyetin ilanı ile devletin rejimi "Cumhuriyet" olarak belirlenmiş, Mustafa Kemal'in de ilk "Cumhurbaşkanı" seçilmesiyle devlet başkanlığı sorunu çözülmüştür.

Doğru Cevap: A) Liberalizmi (serbest piyasa ekonomisi) benimsemesi

Açıklama: TCF, o dönemde CHF'nin uygulamaya başladığı devletçi ekonomi politikalarına karşı, özel teşebbüsü ve serbest piyasa ekonomisini savunan liberal bir ekonomik modeli benimsemiştir. Bu, iki parti arasındaki en net ekonomik program farkıdır.

Doğru Cevap: B) Musul sorunu

Açıklama: Şeyh Sait İsyanı, tam da Türkiye'nin Musul'u geri almak için İngiltere ile diplomatik ve askeri olarak mücadele ettiği bir dönemde çıkmıştır. Türkiye, tüm gücünü bu büyük iç isyanı bastırmaya ayırmak zorunda kaldığı için Musul konusundaki tezlerini yeterince güçlü savunamamış ve sonuçta Musul'u kaybetmiştir.

Doğru Cevap: A) İnkılaplara karşı olan muhalefetin tasfiye edildiğinin

Açıklama: Suikast girişimi, sadece Mustafa Kemal'in şahsına değil, aynı zamanda temsil ettiği inkılaplara ve cumhuriyet rejimine yönelik bir hareket olarak görülmüştür. Bu olay bahane edilerek, inkılaplara karşı potansiyel bir tehdit olarak görülen eski İttihatçı kadrolar ve muhalif siyasetçiler İstiklal Mahkemeleri'nde yargılanarak siyasetten tasfiye edilmiştir.

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Saltanatın kaldırılması, egemenliği tek kişiden alıp millete verdiği için doğrudan Cumhuriyetçilikle ilgilidir. Halifeliğin kaldırılması, din ve devlet işlerini ayırdığı için Laiklik ilkesinin en önemli adımıdır. Her iki kurumun da ümmet anlayışını temsil etmesi ve kaldırılmalarıyla ulus-devlet anlayışının güçlenmesi ise Milliyetçilik ilkesiyle ilgilidir.

Doğru Cevap: B) Liberalizm

Açıklama: 1929 Dünya Ekonomik Krizi'nin de etkisiyle CHF'nin devletçi ekonomi politikalarını yoğunlaştırdığı bir dönemde kurulan SCF, bu politikalara bir alternatif olarak özel teşebbüsü ve serbest piyasa ekonomisini savunan liberal bir program sunmuştur.

Doğru Cevap: A) İsmet Paşa

Açıklama: Lozan Antlaşması'nın imzalanmasından sonra İtilaf Devletleri'nin İstanbul'u boşaltmasıyla birlikte başkent tartışmaları başlamıştır. Milli Mücadele'nin merkezi ve yeni devletin sembolü olan Ankara'nın başkent olması yönündeki kanun teklifini TBMM'ye Dışişleri Bakanı sıfatıyla İsmet Paşa sunmuştur.

Doğru Cevap: E) Serbest Cumhuriyet Fırkası'nın kurulması

Açıklama: Şeyh Sait İsyanı, Türkiye'de otoriter ve tek partili yönetimin pekişmesine yol açmıştır. Serbest Cumhuriyet Fırkası ise bu olaydan yıllar sonra, 1930'da, çok partili hayata geçiş denemesi amacıyla kurulmuştur. Dolayısıyla isyanın bir sonucu değil, daha sonraki bir gelişmedir.

Doğru Cevap: B) Abdülmecit Efendi

Açıklama: Saltanat kaldırıldıktan sonra, halifelik makamı siyasi gücünden arındırılarak Osmanlı hanedanından bir üyeye devredilmiştir. TBMM, bu makam için sanatçı kişiliğiyle tanınan ve Padişah Abdülaziz'in oğlu olan Abdülmecit Efendi'yi Halife olarak seçmiştir.

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Takrir-i Sükûn Kanunu'nun sağladığı olağanüstü yetkilerle hükümet, hem Şeyh Sait İsyanı'nı bastırmış (I), hem bu isyanla ilişkili gördüğü TCF'yi kapatmış (II), hem de Şapka Kanunu gibi toplumsal alanda büyük tepki çekebilecek inkılapları bu otoriter ortamda hızla uygulamıştır (III).