Devlet Biçimleri ve Hükümet Sistemleri - Test 2
1. Soru: Yasama ve yürütme güçlerinin hem organik hem de işlevsel olarak tek bir organda toplandığı hükümet sistemi hangisidir?
Doğru Cevap: D) Meclis Hükümeti Sistemi
Çözüm: Bu sistem "kuvvetler birliği" esasına dayanır. Hem yasama hem de yürütme yetkisi meclistedir. Meclis, yürütme görevini kendi içinden seçtiği bir kurul eliyle yapar ancak son söz her zaman meclistedir.
2. Soru: Yasama ve yürütme güçlerinin sert bir şekilde ayrıldığı, yürütme organının tek kişiden oluştuğu ve Başkan'ın doğrudan halk tarafından seçildiği sistem hangisidir?
Doğru Cevap: A) Başkanlık Sistemi
Çözüm: Başkanlık sistemi, "sert kuvvetler ayrılığı" üzerine kuruludur. Yürütme ve Yasama ayrı ayrı halk tarafından seçilir ve birbirlerinin görevine son veremezler. Yürütme tek kanatlıdır.
3. Soru: Yasama ve yürütme güçlerinin yumuşak bir şekilde ayrıldığı, yürütmenin Devlet Başkanı ve Bakanlar Kurulu olarak iki başlı olduğu sistem hangisidir?
Doğru Cevap: C) Parlamenter Sistem
Çözüm: Parlamenter sistem "yumuşak kuvvetler ayrılığı" ve işbirliğine dayanır. Yürütme organı iki başlıdır: Sorumsuz kanat (Devlet Başkanı) ve sorumlu kanat (Başbakan ve Bakanlar Kurulu).
4. Soru: Klasik parlamenter sistemde, Bakanlar Kurulu siyasi olarak kime karşı sorumludur?
Doğru Cevap: D) Yasama Organına karşı
Çözüm: Parlamenter sistemin en temel özelliği, yürütmenin sorumlu kanadı olan hükümetin, meclis içerisinden çıkması ve meclisin güvenine dayanmasıdır. Meclis, "güvensizlik oyu" ile hükümeti düşürebilir.
5. Soru: Aşağıdakilerden hangisi saf Başkanlık Sisteminin özelliklerinden biri değildir?
Doğru Cevap: C) Yasama organı, güvensizlik oyu ile Başkanı görevden alabilir.
Çözüm: Sert kuvvetler ayrılığı nedeniyle, başkanlık sisteminde yasama ve yürütme organlarının birbirlerinin görevine son verme yetkisi yoktur. "Güvensizlik oyu" mekanizması parlamenter sisteme aittir.
6. Soru: Hem halk tarafından seçilmiş bir Devlet Başkanı'nın hem de yasama organına karşı sorumlu bir Başbakan'ın bulunduğu, karma bir hükümet sistemi olan model hangisidir?
Doğru Cevap: D) Yarı-Başkanlık Sistemi
Çözüm: Yarı-Başkanlık sistemi, başkanlık ve parlamenter sistemin özelliklerini birleştirir. Başkanlık sisteminden "halk tarafından seçilen devlet başkanı"nı; parlamenter sistemden ise "meclise karşı sorumlu bir başbakan"ı alır. Örnek: Fransa.
7. Soru: Parlamenter sistemde, meclisin hükümeti denetlemesini sağlayan "güvensizlik oyu" mekanizmasına karşılık, yürütmenin de meclisin görevine son verebilmesini sağlayan yetki nedir?
Doğru Cevap: A) Fesih yetkisi
Çözüm: Parlamenter sistemdeki yumuşak kuvvetler ayrılığı, "fren ve denge" mekanizmalarına dayanır. Meclis, "güvensizlik oyu" ile hükümeti düşürebilir. Buna karşılık, yürütme de "fesih yetkisi" kullanarak meclis seçimlerinin yenilenmesine karar verebilir.
8. Soru: Aşağıdakilerden hangisi hükümet sistemlerini sınıflandırmada kullanılan temel kriterdir?
Doğru Cevap: C) Yasama ve yürütme organları arasındaki ilişki
Çözüm: Hükümet sistemleri, devletin temel organları olan Yasama ve Yürütme'nin birbirleriyle olan ilişkilerine göre sınıflandırılır. Bu ilişkinin niteliği sistemin adını belirler.
9. Soru: Başkanlık sisteminde Başkan'ın, Meclis'ten çıkan bir kanunu onaylamayarak tekrar görüşülmek üzere Meclis'e geri göndermesine ne ad verilir?
Doğru Cevap: B) Veto Yetkisi
Çözüm: Başkanlık sisteminde Başkanın, yasamanın çıkardığı kanunu engelleme veya geciktirme yetkisine "veto yetkisi" denir.
10. Soru: Parlamenter sistemlerde, yürütme organının "sorumsuz kanadını" oluşturan ve genellikle sembolik yetkilere sahip olan makam hangisidir?
Doğru Cevap: D) Devlet Başkanı
Çözüm: Parlamenter sistemde yürütme iki başlıdır: Sorumlu Kanat (Başbakan ve Bakanlar Kurulu) ve Sorumsuz Kanat (Devlet Başkanı/Cumhurbaşkanı veya Kral). Sorumsuz kanadın siyasi sorumluluğu yoktur.
11. Soru: 1982 Anayasası'nın 2017 değişikliği ile Türkiye'nin geçtiği hükümet sistemi aşağıdakilerden hangisi olarak tanımlanmaktadır?
Doğru Cevap: B) Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi
Çözüm: 2017 Anayasa değişikliği ile Türkiye, klasik parlamenter sistemi terk etmiş ve anayasal adı "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi" olan yeni bir modele geçmiştir. Bu modelde yürütme tek başlıdır.
12. Soru: Aşağıdakilerden hangisi 2017 değişikliği sonrası Türkiye'de benimsenen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin özelliklerinden biri değildir?
Doğru Cevap: C) Bakanlar Kurulu, TBMM'ye karşı sorumludur ve gensoru ile düşürülebilir.
Çözüm: Yeni sistemde "Bakanlar Kurulu" ve "Başbakanlık" kaldırılmıştır. Bakanlar, Cumhurbaşkanına karşı sorumludur. "Gensoru" ve "güvensizlik oyu" mekanizmaları da kaldırılmıştır.
Devlet Biçimleri ve Hükümet Sistemleri - Test 2
1. Soru: Yasama ve yürütme güçlerinin hem organik hem de işlevsel olarak tek bir organda toplandığı hükümet sistemi hangisidir?
Doğru Cevap: D) Meclis Hükümeti Sistemi
Çözüm: Bu sistem "kuvvetler birliği" esasına dayanır. Hem yasama hem de yürütme yetkisi meclistedir. Meclis, yürütme görevini kendi içinden seçtiği bir kurul eliyle yapar ancak son söz her zaman meclistedir.
2. Soru: Yasama ve yürütme güçlerinin sert bir şekilde ayrıldığı, yürütme organının tek kişiden oluştuğu ve Başkan'ın doğrudan halk tarafından seçildiği sistem hangisidir?
Doğru Cevap: A) Başkanlık Sistemi
Çözüm: Başkanlık sistemi, "sert kuvvetler ayrılığı" üzerine kuruludur. Yürütme ve Yasama ayrı ayrı halk tarafından seçilir ve birbirlerinin görevine son veremezler. Yürütme tek kanatlıdır.
3. Soru: Yasama ve yürütme güçlerinin yumuşak bir şekilde ayrıldığı, yürütmenin Devlet Başkanı ve Bakanlar Kurulu olarak iki başlı olduğu sistem hangisidir?
Doğru Cevap: C) Parlamenter Sistem
Çözüm: Parlamenter sistem "yumuşak kuvvetler ayrılığı" ve işbirliğine dayanır. Yürütme organı iki başlıdır: Sorumsuz kanat (Devlet Başkanı) ve sorumlu kanat (Başbakan ve Bakanlar Kurulu).
4. Soru: Klasik parlamenter sistemde, Bakanlar Kurulu siyasi olarak kime karşı sorumludur?
Doğru Cevap: D) Yasama Organına karşı
Çözüm: Parlamenter sistemin en temel özelliği, yürütmenin sorumlu kanadı olan hükümetin, meclis içerisinden çıkması ve meclisin güvenine dayanmasıdır. Meclis, "güvensizlik oyu" ile hükümeti düşürebilir.
5. Soru: Aşağıdakilerden hangisi saf Başkanlık Sisteminin özelliklerinden biri değildir?
Doğru Cevap: C) Yasama organı, güvensizlik oyu ile Başkanı görevden alabilir.
Çözüm: Sert kuvvetler ayrılığı nedeniyle, başkanlık sisteminde yasama ve yürütme organlarının birbirlerinin görevine son verme yetkisi yoktur. "Güvensizlik oyu" mekanizması parlamenter sisteme aittir.
6. Soru: Hem halk tarafından seçilmiş bir Devlet Başkanı'nın hem de yasama organına karşı sorumlu bir Başbakan'ın bulunduğu, karma bir hükümet sistemi olan model hangisidir?
Doğru Cevap: D) Yarı-Başkanlık Sistemi
Çözüm: Yarı-Başkanlık sistemi, başkanlık ve parlamenter sistemin özelliklerini birleştirir. Başkanlık sisteminden "halk tarafından seçilen devlet başkanı"nı; parlamenter sistemden ise "meclise karşı sorumlu bir başbakan"ı alır. Örnek: Fransa.
7. Soru: Parlamenter sistemde, meclisin hükümeti denetlemesini sağlayan "güvensizlik oyu" mekanizmasına karşılık, yürütmenin de meclisin görevine son verebilmesini sağlayan yetki nedir?
Doğru Cevap: A) Fesih yetkisi
Çözüm: Parlamenter sistemdeki yumuşak kuvvetler ayrılığı, "fren ve denge" mekanizmalarına dayanır. Meclis, "güvensizlik oyu" ile hükümeti düşürebilir. Buna karşılık, yürütme de "fesih yetkisi" kullanarak meclis seçimlerinin yenilenmesine karar verebilir.
8. Soru: Aşağıdakilerden hangisi hükümet sistemlerini sınıflandırmada kullanılan temel kriterdir?
Doğru Cevap: C) Yasama ve yürütme organları arasındaki ilişki
Çözüm: Hükümet sistemleri, devletin temel organları olan Yasama ve Yürütme'nin birbirleriyle olan ilişkilerine göre sınıflandırılır. Bu ilişkinin niteliği sistemin adını belirler.
9. Soru: Başkanlık sisteminde Başkan'ın, Meclis'ten çıkan bir kanunu onaylamayarak tekrar görüşülmek üzere Meclis'e geri göndermesine ne ad verilir?
Doğru Cevap: B) Veto Yetkisi
Çözüm: Başkanlık sisteminde Başkanın, yasamanın çıkardığı kanunu engelleme veya geciktirme yetkisine "veto yetkisi" denir.
10. Soru: Parlamenter sistemlerde, yürütme organının "sorumsuz kanadını" oluşturan ve genellikle sembolik yetkilere sahip olan makam hangisidir?
Doğru Cevap: D) Devlet Başkanı
Çözüm: Parlamenter sistemde yürütme iki başlıdır: Sorumlu Kanat (Başbakan ve Bakanlar Kurulu) ve Sorumsuz Kanat (Devlet Başkanı/Cumhurbaşkanı veya Kral). Sorumsuz kanadın siyasi sorumluluğu yoktur.
11. Soru: 1982 Anayasası'nın 2017 değişikliği ile Türkiye'nin geçtiği hükümet sistemi aşağıdakilerden hangisi olarak tanımlanmaktadır?
Doğru Cevap: B) Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi
Çözüm: 2017 Anayasa değişikliği ile Türkiye, klasik parlamenter sistemi terk etmiş ve anayasal adı "Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi" olan yeni bir modele geçmiştir. Bu modelde yürütme tek başlıdır.
12. Soru: Aşağıdakilerden hangisi 2017 değişikliği sonrası Türkiye'de benimsenen Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin özelliklerinden biri değildir?
Doğru Cevap: C) Bakanlar Kurulu, TBMM'ye karşı sorumludur ve gensoru ile düşürülebilir.
Çözüm: Yeni sistemde "Bakanlar Kurulu" ve "Başbakanlık" kaldırılmıştır. Bakanlar, Cumhurbaşkanına karşı sorumludur. "Gensoru" ve "güvensizlik oyu" mekanizmaları da kaldırılmıştır.