Doğru Cevap: B) Askeri şahısların milletvekili olamayacaklarına dair kanun

Açıklama: TCF'nin kurucuları olan Kazım Karabekir gibi komutanların hem asker hem de milletvekili olmaları üzerine, ordunun siyasete karışmasını önlemek amacıyla "ya askerliği ya siyaseti seçin" denilerek bu kanun çıkarılmış ve ordu mensuplarının siyasete girmesi için istifa etmeleri şart koşulmuştur.

Doğru Cevap: A) Güvenoyu

Açıklama: 1924 Anayasası'na göre, Başbakan tarafından oluşturulan Bakanlar Kurulu'nun göreve başlayabilmesi için TBMM'den güvenoyu alması zorunluydu. Bu durum, meclisin hükümet üzerinde en temel denetim yetkisini oluşturuyordu.

Doğru Cevap: C) Belediye Seçimleri

Açıklama: Serbest Cumhuriyet Fırkası, kuruluşundan kısa bir süre sonra 1930 yılında yapılan belediye seçimlerine katılmış ve özellikle İzmir gibi büyük şehirlerde önemli oranda oy almıştır. Bu durum, partinin halk nezdindeki desteğini göstermiş ancak aynı zamanda rejim karşıtlarının parti etrafında toplandığına dair endişeleri de artırmıştır.

Doğru Cevap: E) Halifeliğin kaldırılmasını

Açıklama: Abdülmecit Efendi'nin siyasi bir lider gibi davranmaya başlaması ve rejim karşıtlarının onun etrafında toplanması, devlet içinde "çift başlılık" tehlikesini doğurmuştur. Bu durum, laik ve ulusal egemenliğe dayalı cumhuriyet rejimini korumak amacıyla Halifelik makamının kaldırılması sürecini hızlandıran temel etkendir.

Doğru Cevap: C) Çok partili hayata geçişin hızlandırılması

Açıklama: Tam tersine, Şeyh Sait İsyanı, çok partili hayat denemesinin (Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası) rejim için tehlikeli olduğu sonucunu doğurmuş ve partinin kapatılmasına yol açarak çok partili hayata geçişi uzun bir süre ertelemiştir.

Doğru Cevap: B) Liderliğini ve cesaretini

Açıklama: Böylesine ciddi bir tehditten sonra geri adım atmak yerine, olayın yaşandığı şehre giderek halka güven ve moral vermesi, onun cesaretini ve kriz anlarında kitleleri yönlendirebilen liderlik vasfını göstermektedir.

Doğru Cevap: A) Şeriye ve Evkaf Vekaleti ile Erkan-ı Harbiye Vekaleti

Açıklama: 3 Mart 1924'te Halifeliğin kaldırılmasıyla aynı gün, din ve vakıf işlerinden sorumlu olan Şeriye ve Evkaf Vekaleti (laiklik) ile Savaş ve Genelkurmay işlerinden sorumlu Erkan-ı Harbiye Vekaleti (ordunun siyasetten ayrılması) kaldırılarak yerlerine modern kurumlar kurulmuştur.

Doğru Cevap: D) Bursa Olayı

Açıklama: Bursa Olayı, ezanın Türkçe okunmasına yönelik anlık ve yerel bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Atatürk'ün müdahalesiyle kısa sürede yatıştırılmıştır. Diğer seçenekler ise doğrudan cumhuriyet rejimini yıkmayı hedefleyen, daha geniş kapsamlı ve organize isyan veya suikast girişimleridir.

Doğru Cevap: B) Kanun-i Esasi

Açıklama: Osmanlı Anayasası olan Kanun-i Esasi'de kanun teklif etme yetkisi sadece hükümete (Heyet-i Vükela) aitti ve padişahın iznine bağlıydı. 1924 Anayasası'nın bu yetkiyi doğrudan milletin temsilcilerine vermesi, milli egemenlik ilkesini güçlendiren önemli bir demokratik adımdır.

Doğru Cevap: A) Dış politika ve ulusal bağımsızlık

Açıklama: Lozan Antlaşması, Kurtuluş Savaşı'nın askeri zaferini diplomatik bir zafere dönüştüren, Yeni Türk Devleti'nin bağımsızlığını ve sınırlarını tüm dünyaya kabul ettiren temel bir belgedir. Onaylanması, bu dış politika başarısının resmileşmesi anlamına gelir.

Doğru Cevap: A) Saltanatın kaldırılması

Açıklama: I. TBMM bir "savaş meclisi" olduğundan temel önceliği ülkeyi kurtarmaktı. Anayasa yapmak kurucu özelliğini gösterir ancak bir inkılap değildir. Bu dönemde yaptığı tek köklü rejim değişikliği, 1 Kasım 1922'de 600 yıllık saltanat yönetimine son vermesidir.

Doğru Cevap: D) Cumhurbaşkanının tarafsızlığı

Açıklama: O dönemde Cumhurbaşkanı aynı zamanda bir partinin (CHF) genel başkanı ve milletvekiliydi. TCF, cumhurbaşkanının tüm milletin temsilcisi olması gerektiğini ve bu nedenle milletvekilliğinden ayrılarak tarafsız bir konumda kalması gerektiğini savunmuştur.

Doğru Cevap: B) Diyarbakır

Açıklama: İsyan, Bingöl'ün Piran köyünde başlamış olsa da, isyancıların temel hedefi bölgenin en büyük ve stratejik şehri olan Diyarbakır'ı ele geçirerek isyanı tüm bölgeye yaymaktı. Bu nedenle isyanın merkezi ve en şiddetli çatışmaların yaşandığı yer Diyarbakır olmuştur.

Doğru Cevap: A) Milli egemenlik

Açıklama: Suikastın ortaya çıkmasında Giritli Şevki adlı bir vatandaşın ihbarı etkili olmuştur. Bu durum, halkın liderine ve cumhuriyet rejimine sahip çıktığını, milli egemenlik ilkesini benimsediğini ve bu tür girişimlere karşı durduğunu gösteren sembolik bir olaydır.

Doğru Cevap: D) Medeni Kanun'un kabulü

Açıklama: Mecelle'nin yerine İsviçre Medeni Kanunu'nun kabul edilmesi, aile, miras, kişi hakları gibi en temel toplumsal ilişkileri dini kurallardan ayırarak akıl ve bilime dayalı modern bir hukuk sistemine geçirmiştir. Bu, hukuk alanında laikleşmenin en köklü adımıdır.

Doğru Cevap: A) Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası

Açıklama: İlk muhalefet partisi olan TCF'nin, Şeyh Sait İsyanı ile ilişkilendirilerek kapatılması, çok partili hayatın rejim için bir tehdit oluşturduğu algısını güçlendirmiştir. Bu olaydan sonra, 1930'daki SCF denemesine kadar geçen sürede tek parti yönetimi devam etmiştir.

Doğru Cevap: B) İstanbul'un tarihi ve kültürel başkent kimliği

Açıklama: Meclisteki tartışmalarda, Ankara'nın coğrafi ve stratejik önemi kabul edilmekle birlikte, muhalifler yüzyıllardır imparatorluğa başkentlik yapmış olan İstanbul'un bu tarihi ve sembolik rolünü kaybetmemesi gerektiğini savunmuşlardır.

Doğru Cevap: C) Milli kültürü ve Türkçülük fikrini yaymak

Açıklama: Türk Ocakları, II. Meşrutiyet döneminde kurulmuş ve Cumhuriyet döneminde de faaliyetlerine devam etmiş bir kültür derneğidir. Temel amacı, Türk milliyetçiliği fikrini halk arasında yaymak, Türk dilini, tarihini ve kültürünü araştırarak milli bir bilinç oluşturmaktı. Daha sonra Halkevlerine dönüştürülmüştür.

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Teşvik-i Sanayi Kanunu, özel sektörü sanayi yatırımlarına yönlendirmeyi amaçlıyordu. Ancak, kanundan kısa bir süre sonra patlak veren dünya ekonomik krizi (I), özel sektörün zaten yetersiz olan sermayesini daha da azaltmış (II) ve ülkede fabrika kuracak teknik bilgi ve eleman eksikliği (III) gibi nedenlerle kanun istenen sonucu verememiştir.

Doğru Cevap: B) Demokratik muhalefet kültürünün

Açıklama: Her iki denemede de kurulan muhalefet partilerinin, kısa sürede rejime karşı olan gruplar için bir sığınak haline gelmesi, toplumun ve siyasetin henüz farklı fikirlerin bir arada yaşadığı, eleştirinin rejime tehdit olarak algılanmadığı demokratik bir olgunluğa ve kültüre ulaşamadığını göstermiştir.