Sözcükte Anlam Test 2
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "yakın anlamlı" sözcükler bir arada kullanılmıştır?
Doğru Cevap: C
A'da "güçlü kuvvetli" eş anlamlıdır. B, D ve E seçeneklerinde zıt (karşıt) anlamlı sözcükler ("iyi kötü", "ileri geri", "er geç") ikileme oluşturmuştur. C seçeneğinde ise "yalan yanlış" sözcükleri tam olarak eş anlamlı olmasalar da birbirine çok yakın anlamlı sözcüklerdir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmamıştır?
Doğru Cevap: E
A'da "inişli-çıkışlı", B'de "az-çok", C'de "dost-düşman", D'de "acı-tatlı" zıt anlamlı sözcüklerdir. E seçeneğinde ise "dürüst, güvenilir" sözcükleri yakın (hatta eş) anlamlı sözcüklerdir, zıt anlamlılık yoktur.
3. "Aç" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde "Yolun karşısına geçmek için bekleyen 'aç' kedilere süt verdi." cümlesindeki anlamıyla (eş sesli) kullanılmamıştır?
Doğru Cevap: D
Eş sesli (sesteş) sözcükler, yazılışları aynı anlamları farklı olan sözcüklerdir. Sorudaki cümlede "aç" sözcüğü "yiyecek ihtiyacı olan, tok karşıtı" anlamındadır. A, B, C ve E seçeneklerinde "aç" sözcüğü bu anlamın (gerçek veya mecaz) çevresinde kullanılmıştır (C ve E mecaz). Ancak D seçeneğinde "açmak" fiili, yani "kapalı bir şeyi açık duruma getirmek" anlamında kullanılmıştır. Bu iki sözcük sesteştir.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük somut anlamlıyken soyut bir anlam kazanmıştır (soyutlama)?
Doğru Cevap: C
Soyutlama, somut (beş duyu organıyla algılanan) bir sözcüğün mecazlaşarak soyut (algılanamayan) bir anlam kazanmasıdır. "Yol" sözcüğü normalde somut (üstünde yürünen yer) bir anlam taşır. Ancak C seçeneğinde "yöntem, metot" anlamında soyut bir kavram için kullanılmıştır.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük nicel anlamda kullanılmıştır?
Doğru Cevap: B
Nicel anlam, ölçülebilen, sayılabilen, azalıp çoğalabilen bir özelliği belirtir. Nitel anlam ise ölçülemeyen bir özelliği (durumu, rengi, biçimi) belirtir. A, C, D ve E seçeneklerindeki "ağır (kırıcı)", "ekşi (kötü)", "yüksek (büyük)", "soğuk (samimiyetsiz)" sözcükleri ölçülemeyen, nitel (mecaz) anlamlar taşır. B'deki "ağır paket" ise (kilo olarak) ölçülebilen, nicel bir anlamdadır.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "burun" sözcüğü nitel bir anlamda kullanılmıştır?
Doğru Cevap: D
A, B, C ve E seçeneklerinde "burun" sözcüğü somut, temel veya yan anlamıyla kullanılmıştır ve ölçülebilir (nicel) özellikler (uzunluk, açı) taşıyabilir. Ancak D seçeneğinde "burnu havada" bir deyimdir ve "kibirli" anlamında, ölçülemeyen, nitel bir durumu ifade eder.
7. "Görmek" sözcüğü, "Yarın mutlaka bir doktora görünmelisin." cümlesinde "muayene olmak" anlamında kullanılmıştır.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "görmek" sözcüğü bu anlamıyla kullanılmıştır?
Doğru Cevap: B
Soruda verilen örnekte "doktora görünmek" (muayene olmak) anlamı sorulmaktadır. B seçeneğinde "dişçide aldı, hemen gördü" ifadesi, dişçinin onu "muayene ettiği" anlamını taşır. Diğer şıklardaki anlamlar: A (bakmak, algılamak), C (karşılamak, yetmek), D (öyle davranılmak), E (sonucunu almak).
8. "Sanatçı, eleştirmenin bu ağır yorumları karşısında sessiz kalmayı tercih etti."
Bu cümledeki altı çizili sözcüğün anlam özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D
"Ağır" sözcüğü normalde "tartıda çok çeken" (somut, nicel) anlamındadır. Bu cümlede ise "kırıcı, incitici" (soyut, nitel) anlamında kullanılmıştır. Somut anlamlı bir sözcük soyut bir anlam kazanmıştır, bu olaya "soyutlama" denir.
9. "O kadar zeki biri ki (!) sınavdan yine zayıf not almış."
Bu cümlede ayraç içindeki ünlem işaretinin (!) kullanımıyla yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C
Dokundurma (tariz), bir kişiyi veya durumu iğnelemek amacıyla bir sözü, görünürdeki anlamının tam tersini kastederek kullanmaktır. Ünlem işaretinin ayraç içinde kullanımı da bu anlama gelir. Burada "zeki" denilerek aslında "zeki olmadığı" kastedilmiştir.
10. "Bulamadım dünyada gönüle bir mahal / Nerede bir gül bitse etrafı diken" dizelerinde "gül" ve "diken" sözcükleri hangi anlam ilişkisini oluşturur?
Doğru Cevap: A
Bu dizelerde "gül" güzelliği, iyiliği; "diken" ise kötülüğü, zorluğu temsil etmektedir. İki sözcük bir arada kullanılarak aralarında anlamsal bir karşıtlık (tezat) sanatı oluşturulmuştur.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "kinayeli" bir anlatım vardır?
Doğru Cevap: C
Kinaye, bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlama gelecek şekilde kullanıp mecaz anlamı kastetmektir. Ancak ÖSYM, Tariz (Dokundurma) sanatını da "kinayeli söyleyiş" başlığında sorabilmektedir. C seçeneği, "eli açık" (cömert) ifadesini kullanıp hemen ardından "kimseye çay ısmarlamaz" diyerek bu ifadenin tam tersini (cimri) kastetmiştir. Bu, Dokundurma (Tariz) sanatıdır ve kinayeli bir söyleyiştir.
12. "Ateş" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde, "Gurbet bana bir ateş oldu, yüreğimi yaktı." cümlesindekine benzer bir anlam ilişkisiyle (somutken soyut) kullanılmıştır?
Doğru Cevap: B
Soruda "gurbet" (soyut) "ateş"e (somut) benzetilerek bir soyutlama yapılmış ve "ateş" sözcüğü "ıstırap, acı" anlamında soyut bir anlam kazanmıştır. B seçeneğinde de "intikam ateşi" denilerek "ateş" sözcüğü "şiddetli arzu, hırs" anlamında soyutlama yoluyla kullanılmıştır. A (silahlı saldırı), C (vücut ısısı), D ve E (yanan cisim) seçenekleri bu anlamı taşımaz.
Sözcükte Anlam Test 2
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "yakın anlamlı" sözcükler bir arada kullanılmıştır?
Doğru Cevap: C
A'da "güçlü kuvvetli" eş anlamlıdır. B, D ve E seçeneklerinde zıt (karşıt) anlamlı sözcükler ("iyi kötü", "ileri geri", "er geç") ikileme oluşturmuştur. C seçeneğinde ise "yalan yanlış" sözcükleri tam olarak eş anlamlı olmasalar da birbirine çok yakın anlamlı sözcüklerdir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde zıt anlamlı sözcükler bir arada kullanılmamıştır?
Doğru Cevap: E
A'da "inişli-çıkışlı", B'de "az-çok", C'de "dost-düşman", D'de "acı-tatlı" zıt anlamlı sözcüklerdir. E seçeneğinde ise "dürüst, güvenilir" sözcükleri yakın (hatta eş) anlamlı sözcüklerdir, zıt anlamlılık yoktur.
3. "Aç" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde "Yolun karşısına geçmek için bekleyen 'aç' kedilere süt verdi." cümlesindeki anlamıyla (eş sesli) kullanılmamıştır?
Doğru Cevap: D
Eş sesli (sesteş) sözcükler, yazılışları aynı anlamları farklı olan sözcüklerdir. Sorudaki cümlede "aç" sözcüğü "yiyecek ihtiyacı olan, tok karşıtı" anlamındadır. A, B, C ve E seçeneklerinde "aç" sözcüğü bu anlamın (gerçek veya mecaz) çevresinde kullanılmıştır (C ve E mecaz). Ancak D seçeneğinde "açmak" fiili, yani "kapalı bir şeyi açık duruma getirmek" anlamında kullanılmıştır. Bu iki sözcük sesteştir.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük somut anlamlıyken soyut bir anlam kazanmıştır (soyutlama)?
Doğru Cevap: C
Soyutlama, somut (beş duyu organıyla algılanan) bir sözcüğün mecazlaşarak soyut (algılanamayan) bir anlam kazanmasıdır. "Yol" sözcüğü normalde somut (üstünde yürünen yer) bir anlam taşır. Ancak C seçeneğinde "yöntem, metot" anlamında soyut bir kavram için kullanılmıştır.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük nicel anlamda kullanılmıştır?
Doğru Cevap: B
Nicel anlam, ölçülebilen, sayılabilen, azalıp çoğalabilen bir özelliği belirtir. Nitel anlam ise ölçülemeyen bir özelliği (durumu, rengi, biçimi) belirtir. A, C, D ve E seçeneklerindeki "ağır (kırıcı)", "ekşi (kötü)", "yüksek (büyük)", "soğuk (samimiyetsiz)" sözcükleri ölçülemeyen, nitel (mecaz) anlamlar taşır. B'deki "ağır paket" ise (kilo olarak) ölçülebilen, nicel bir anlamdadır.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "burun" sözcüğü nitel bir anlamda kullanılmıştır?
Doğru Cevap: D
A, B, C ve E seçeneklerinde "burun" sözcüğü somut, temel veya yan anlamıyla kullanılmıştır ve ölçülebilir (nicel) özellikler (uzunluk, açı) taşıyabilir. Ancak D seçeneğinde "burnu havada" bir deyimdir ve "kibirli" anlamında, ölçülemeyen, nitel bir durumu ifade eder.
7. "Görmek" sözcüğü, "Yarın mutlaka bir doktora görünmelisin." cümlesinde "muayene olmak" anlamında kullanılmıştır.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "görmek" sözcüğü bu anlamıyla kullanılmıştır?
Doğru Cevap: B
Soruda verilen örnekte "doktora görünmek" (muayene olmak) anlamı sorulmaktadır. B seçeneğinde "dişçide aldı, hemen gördü" ifadesi, dişçinin onu "muayene ettiği" anlamını taşır. Diğer şıklardaki anlamlar: A (bakmak, algılamak), C (karşılamak, yetmek), D (öyle davranılmak), E (sonucunu almak).
8. "Sanatçı, eleştirmenin bu ağır yorumları karşısında sessiz kalmayı tercih etti."
Bu cümledeki altı çizili sözcüğün anlam özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D
"Ağır" sözcüğü normalde "tartıda çok çeken" (somut, nicel) anlamındadır. Bu cümlede ise "kırıcı, incitici" (soyut, nitel) anlamında kullanılmıştır. Somut anlamlı bir sözcük soyut bir anlam kazanmıştır, bu olaya "soyutlama" denir.
9. "O kadar zeki biri ki (!) sınavdan yine zayıf not almış."
Bu cümlede ayraç içindeki ünlem işaretinin (!) kullanımıyla yapılan söz sanatı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C
Dokundurma (tariz), bir kişiyi veya durumu iğnelemek amacıyla bir sözü, görünürdeki anlamının tam tersini kastederek kullanmaktır. Ünlem işaretinin ayraç içinde kullanımı da bu anlama gelir. Burada "zeki" denilerek aslında "zeki olmadığı" kastedilmiştir.
10. "Bulamadım dünyada gönüle bir mahal / Nerede bir gül bitse etrafı diken" dizelerinde "gül" ve "diken" sözcükleri hangi anlam ilişkisini oluşturur?
Doğru Cevap: A
Bu dizelerde "gül" güzelliği, iyiliği; "diken" ise kötülüğü, zorluğu temsil etmektedir. İki sözcük bir arada kullanılarak aralarında anlamsal bir karşıtlık (tezat) sanatı oluşturulmuştur.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "kinayeli" bir anlatım vardır?
Doğru Cevap: C
Kinaye, bir sözü hem gerçek hem de mecaz anlama gelecek şekilde kullanıp mecaz anlamı kastetmektir. Ancak ÖSYM, Tariz (Dokundurma) sanatını da "kinayeli söyleyiş" başlığında sorabilmektedir. C seçeneği, "eli açık" (cömert) ifadesini kullanıp hemen ardından "kimseye çay ısmarlamaz" diyerek bu ifadenin tam tersini (cimri) kastetmiştir. Bu, Dokundurma (Tariz) sanatıdır ve kinayeli bir söyleyiştir.
12. "Ateş" sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde, "Gurbet bana bir ateş oldu, yüreğimi yaktı." cümlesindekine benzer bir anlam ilişkisiyle (somutken soyut) kullanılmıştır?
Doğru Cevap: B
Soruda "gurbet" (soyut) "ateş"e (somut) benzetilerek bir soyutlama yapılmış ve "ateş" sözcüğü "ıstırap, acı" anlamında soyut bir anlam kazanmıştır. B seçeneğinde de "intikam ateşi" denilerek "ateş" sözcüğü "şiddetli arzu, hırs" anlamında soyutlama yoluyla kullanılmıştır. A (silahlı saldırı), C (vücut ısısı), D ve E (yanan cisim) seçenekleri bu anlamı taşımaz.