Cümlede Anlam Test 1
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden-sonuç ilişkisi vardır?
Doğru Cevap: D
Neden-sonuç cümlelerinde her iki yargı da gerçekleşmiştir. A'da "sınavı kazanmak için" ifadesi amaç-sonuç belirtir (sınavı kazanıp kazanmadığı belli değil). D'de ise "herkesin kapalı yer araması" (sonuç) ile "yağmurun aniden bastırması" (neden) eylemlerinin ikisi de gerçekleşmiştir. "Neden?" sorusuna yanıt verir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç-sonuç ilişkisi yoktur?
Doğru Cevap: C
Amaç-sonuç cümlelerinde "hangi amaçla?" sorusuna yanıt vardır. A ("kilo vermek"), B ("destek olmak"), D ("sorunları çözmek"), E ("tedavi bulmak") hep bir amacı bildirir. C'de ise "heyecanlandığımdan" ifadesi, "elinin ayağına dolaşması" eyleminin amacını değil, nedenini bildirir. Bu bir neden-sonuç cümlesidir.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir eylemin gerçekleşmesi koşula bağlanmıştır?
Doğru Cevap: E
Koşul cümleleri, bir eylemin gerçekleşmesini başka bir eylemin gerçekleşmesine bağlar (genellikle -se/-sa ekiyle). E seçeneğinde "sıkıntı yaşamaması" (sonuç), "borcunu zamanında ödemesi" (koşul) şartına bağlanmıştır. A (Neden-Sonuç), B (Amaç-Sonuç), C (Karşıtlık), D (Gereklilik).
(I) Yazarın bu son romanı, 350 sayfadan oluşuyor. (II) Roman, Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki bir köyde geçiyor. (III) Eserde kullanılan dil, o dönemin atmosferini yansıtmakta oldukça başarılı. (IV) Karakterlerin iç konuşmaları, romanın en etkileyici bölümlerini oluşturmuş. (V) Kitabın kapağında, ünlü bir ressama ait bir tablo kullanılmış.
4. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangileri, kanıtlanabilirlik (nesnellik) açısından diğerlerinden farklıdır?
Doğru Cevap: D
I, II ve V numaralı cümleler; sayfa sayısı, konu ve kapak resmi gibi kanıtlanabilir, nesnel bilgiler verir. III ("oldukça başarılı") ve IV ("en etkileyici bölümler") ise okurun kişisel yorumunu, beğenisini içerir; yani öznel yargılardır.
5. Aşağıdaki cümlelerden hangisi "Bu nedir?" veya "Bu kimdir?" sorusuna yanıt veren bir tanım cümlesidir?
Doğru Cevap: D
Tanım cümlesi, bir varlığın veya kavramın ne olduğunu eksiksiz bir şekilde açıklar. "Deneme nedir?" sorusunun cevabı D seçeneğinde tam olarak verilmiştir. A ve B "ne işe yaradığını", C "tarihini", E ise "özelliğini" anlatmaktadır; tam bir tanım değildirler.
(I) Sanat dalları içinde şiir, her zaman özel bir yere sahip olmuştur. (II) Romanda sayfalarca anlatılan bir duygu, şiirde tek bir dizeyle verilebilir. (III) Bu yoğun anlatım, şiiri diğer türlerden daha kalıcı kılar. (IV) Öykü ise romana göre daha kısa ve anlık bir kesite odaklanır. (V) Günümüzde roman, en çok okunan tür olma özelliğini korumaktadır.
6. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde karşılaştırma yapılmamıştır?
Doğru Cevap: E
I'de şiir "diğer sanat dalları" ile ("özel bir yer") karşılaştırılır. II'de "roman" ve "şiir" (sayfalarca / tek dize) karşılaştırılır. III'te şiir "diğer türler" ile ("daha kalıcı") karşılaştırılır. IV'te "öykü" ve "roman" ("göre daha kısa") karşılaştırılır. V'te "roman" "diğer türler" ile ("en çok okunan") karşılaştırılır. Tüm cümlelerde bir karşılaştırma söz konusudur.
7. "Bir sanat eserinin değeri, anlattığı konudan çok, onu nasıl anlattığıyla ölçülür."
Aşağıdaki cümlelerden hangisi bu cümleyle anlamca aynı doğrultudadır?
Doğru Cevap: B
Verilen cümlede "anlattığı konu" (içerik) değil, "nasıl anlattığı" (biçem/üslup) önemli bulunmuştur. Bu düşünceyi B seçeneği "önemli olan içerik değil, içeriğin sunuluş biçimi yani üsluptur" ifadesiyle tam olarak karşılamaktadır.
(I) Bir yazarın büyüklüğü, kullandığı malzemenin yerliliğine bağlıdır. (II) Sanatçı, kendi toprağının sesini evrensel bir melodiye dönüştürebildiği ölçüde başarılı sayılır.
8. Bu iki cümle arasındaki anlam ilişkisi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Doğru Cevap: D
I. cümle başarının "yerliliğe" bağlı olduğunu söylüyor. II. cümle ise bu "yerliliğin" (kendi toprağının sesi) tek başına yetmediğini, "evrensel bir melodiye" dönüştürülmesi (ustalıkla işlenmesi) gerektiğini ekliyor. Yani II. cümle, I. cümlenin temelini (yerlilik) kabul ediyor ama ona "evrensellik/ustalık" boyutunu ekleyerek onu tamamlıyor ve anlamını genişletiyor.
(I) Sanatın temel işlevi, bireye estetik bir zevk vermek ve onu gündelik hayatın sıkıntılarından uzaklaştırmaktır. (II) Sanatçı, eserini yaratırken toplumsal kaygılardan arınmalı, sadece "güzel" olana odaklanmalıdır. (III) Eserini çağının sorunlarından bağımsız düşünen bir yazar, geleceğe kalma şansını en baştan yitirmiştir. (IV) Bir romanın başarısı, teknik kusursuzluğu kadar okura yaşattığı estetik hazla da ölçülür.
9. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbiriyle çelişir?
Doğru Cevap: C
I, II ve IV numaralı cümleler "sanat sanat içindir" (estetik zevk, toplumsal kaygıdan uzak olma) görüşünü savunur. III numaralı cümle ise "sanat toplum içindir" (çağının sorunlarını anlatma) görüşünü savunur. Dolayısıyla II. cümle ("toplumsal kaygılardan arınmalı") ile III. cümle ("çağının sorunlarından bağımsız düşünen yazar geleceğe kalamaz") taban tabana zıttır.
10. "Yazar, bu öykülerinde köyden kente göçün yarattığı trajediyi ele alırken, devrik cümlelere ve söz sanatlarına yaslanan şiirsel bir dil kullanmış."
Bu cümlede sözü edilen eserle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Doğru Cevap: B
A ve D: Konusu/İçeriği ("köyden kente göçün trajedisi").
C ve E: Üslubu/Biçemi ("devrik cümleler", "söz sanatları", "şiirsel dil").
Ancak cümlede yazarın "özgün" (orijinal, kimseyi taklit etmeyen) olduğuna dair bir bilgi verilmemiştir.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisi "dolaylı anlatım"a örnek değildir?
Doğru Cevap: C
A, B, D ve E seçeneklerinde başkasına ait bir söz, cümleyi aktaranın ifadesiyle değiştirilerek (..olduğunu söyledi, ...gerektiğini savundu) verilmiştir. Bunlar dolaylı anlatımdır. C seçeneğinde ise Atatürk'ün sözü hiç değiştirilmeden, tırnak içinde, olduğu gibi aktarılmıştır. Bu, doğrudan anlatımdır.
(I) Kış mevsimi, Anadolu'nun bazı bölgelerinde oldukça çetin geçer. (II) Özellikle Doğu Anadolu'da kar kalınlığı metreleri bulur. (III) Bu bölgenin kışı, Ege Bölgesi'nin ılıman kışına hiç benzemez. (IV) Kış aylarında ulaşım yolları sıklıkla kapanır, hayat durma noktasına gelir. (V) Bölge halkı, bu zorlu koşullara rağmen yaşam mücadelesini sürdürür.
12. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde karşılaştırma yapılmıştır?
Doğru Cevap: C
III. cümlede "Bu bölgenin kışı" (Doğu Anadolu) ile "Ege Bölgesi'nin ılıman kışı" çeşitli yönlerden (çetinlik, ılımanlık) karşılaştırılmıştır. Diğer cümlelerde saptama ve durum bildirimi vardır.
Cümlede Anlam Test 1
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde neden-sonuç ilişkisi vardır?
Doğru Cevap: D
Neden-sonuç cümlelerinde her iki yargı da gerçekleşmiştir. A'da "sınavı kazanmak için" ifadesi amaç-sonuç belirtir (sınavı kazanıp kazanmadığı belli değil). D'de ise "herkesin kapalı yer araması" (sonuç) ile "yağmurun aniden bastırması" (neden) eylemlerinin ikisi de gerçekleşmiştir. "Neden?" sorusuna yanıt verir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde amaç-sonuç ilişkisi yoktur?
Doğru Cevap: C
Amaç-sonuç cümlelerinde "hangi amaçla?" sorusuna yanıt vardır. A ("kilo vermek"), B ("destek olmak"), D ("sorunları çözmek"), E ("tedavi bulmak") hep bir amacı bildirir. C'de ise "heyecanlandığımdan" ifadesi, "elinin ayağına dolaşması" eyleminin amacını değil, nedenini bildirir. Bu bir neden-sonuç cümlesidir.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir eylemin gerçekleşmesi koşula bağlanmıştır?
Doğru Cevap: E
Koşul cümleleri, bir eylemin gerçekleşmesini başka bir eylemin gerçekleşmesine bağlar (genellikle -se/-sa ekiyle). E seçeneğinde "sıkıntı yaşamaması" (sonuç), "borcunu zamanında ödemesi" (koşul) şartına bağlanmıştır. A (Neden-Sonuç), B (Amaç-Sonuç), C (Karşıtlık), D (Gereklilik).
(I) Yazarın bu son romanı, 350 sayfadan oluşuyor. (II) Roman, Cumhuriyet'in ilk yıllarındaki bir köyde geçiyor. (III) Eserde kullanılan dil, o dönemin atmosferini yansıtmakta oldukça başarılı. (IV) Karakterlerin iç konuşmaları, romanın en etkileyici bölümlerini oluşturmuş. (V) Kitabın kapağında, ünlü bir ressama ait bir tablo kullanılmış.
4. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangileri, kanıtlanabilirlik (nesnellik) açısından diğerlerinden farklıdır?
Doğru Cevap: D
I, II ve V numaralı cümleler; sayfa sayısı, konu ve kapak resmi gibi kanıtlanabilir, nesnel bilgiler verir. III ("oldukça başarılı") ve IV ("en etkileyici bölümler") ise okurun kişisel yorumunu, beğenisini içerir; yani öznel yargılardır.
5. Aşağıdaki cümlelerden hangisi "Bu nedir?" veya "Bu kimdir?" sorusuna yanıt veren bir tanım cümlesidir?
Doğru Cevap: D
Tanım cümlesi, bir varlığın veya kavramın ne olduğunu eksiksiz bir şekilde açıklar. "Deneme nedir?" sorusunun cevabı D seçeneğinde tam olarak verilmiştir. A ve B "ne işe yaradığını", C "tarihini", E ise "özelliğini" anlatmaktadır; tam bir tanım değildirler.
(I) Sanat dalları içinde şiir, her zaman özel bir yere sahip olmuştur. (II) Romanda sayfalarca anlatılan bir duygu, şiirde tek bir dizeyle verilebilir. (III) Bu yoğun anlatım, şiiri diğer türlerden daha kalıcı kılar. (IV) Öykü ise romana göre daha kısa ve anlık bir kesite odaklanır. (V) Günümüzde roman, en çok okunan tür olma özelliğini korumaktadır.
6. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde karşılaştırma yapılmamıştır?
Doğru Cevap: E
I'de şiir "diğer sanat dalları" ile ("özel bir yer") karşılaştırılır. II'de "roman" ve "şiir" (sayfalarca / tek dize) karşılaştırılır. III'te şiir "diğer türler" ile ("daha kalıcı") karşılaştırılır. IV'te "öykü" ve "roman" ("göre daha kısa") karşılaştırılır. V'te "roman" "diğer türler" ile ("en çok okunan") karşılaştırılır. Tüm cümlelerde bir karşılaştırma söz konusudur.
7. "Bir sanat eserinin değeri, anlattığı konudan çok, onu nasıl anlattığıyla ölçülür."
Aşağıdaki cümlelerden hangisi bu cümleyle anlamca aynı doğrultudadır?
Doğru Cevap: B
Verilen cümlede "anlattığı konu" (içerik) değil, "nasıl anlattığı" (biçem/üslup) önemli bulunmuştur. Bu düşünceyi B seçeneği "önemli olan içerik değil, içeriğin sunuluş biçimi yani üsluptur" ifadesiyle tam olarak karşılamaktadır.
(I) Bir yazarın büyüklüğü, kullandığı malzemenin yerliliğine bağlıdır. (II) Sanatçı, kendi toprağının sesini evrensel bir melodiye dönüştürebildiği ölçüde başarılı sayılır.
8. Bu iki cümle arasındaki anlam ilişkisi için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
Doğru Cevap: D
I. cümle başarının "yerliliğe" bağlı olduğunu söylüyor. II. cümle ise bu "yerliliğin" (kendi toprağının sesi) tek başına yetmediğini, "evrensel bir melodiye" dönüştürülmesi (ustalıkla işlenmesi) gerektiğini ekliyor. Yani II. cümle, I. cümlenin temelini (yerlilik) kabul ediyor ama ona "evrensellik/ustalık" boyutunu ekleyerek onu tamamlıyor ve anlamını genişletiyor.
(I) Sanatın temel işlevi, bireye estetik bir zevk vermek ve onu gündelik hayatın sıkıntılarından uzaklaştırmaktır. (II) Sanatçı, eserini yaratırken toplumsal kaygılardan arınmalı, sadece "güzel" olana odaklanmalıdır. (III) Eserini çağının sorunlarından bağımsız düşünen bir yazar, geleceğe kalma şansını en baştan yitirmiştir. (IV) Bir romanın başarısı, teknik kusursuzluğu kadar okura yaşattığı estetik hazla da ölçülür.
9. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbiriyle çelişir?
Doğru Cevap: C
I, II ve IV numaralı cümleler "sanat sanat içindir" (estetik zevk, toplumsal kaygıdan uzak olma) görüşünü savunur. III numaralı cümle ise "sanat toplum içindir" (çağının sorunlarını anlatma) görüşünü savunur. Dolayısıyla II. cümle ("toplumsal kaygılardan arınmalı") ile III. cümle ("çağının sorunlarından bağımsız düşünen yazar geleceğe kalamaz") taban tabana zıttır.
10. "Yazar, bu öykülerinde köyden kente göçün yarattığı trajediyi ele alırken, devrik cümlelere ve söz sanatlarına yaslanan şiirsel bir dil kullanmış."
Bu cümlede sözü edilen eserle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Doğru Cevap: B
A ve D: Konusu/İçeriği ("köyden kente göçün trajedisi").
C ve E: Üslubu/Biçemi ("devrik cümleler", "söz sanatları", "şiirsel dil").
Ancak cümlede yazarın "özgün" (orijinal, kimseyi taklit etmeyen) olduğuna dair bir bilgi verilmemiştir.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisi "dolaylı anlatım"a örnek değildir?
Doğru Cevap: C
A, B, D ve E seçeneklerinde başkasına ait bir söz, cümleyi aktaranın ifadesiyle değiştirilerek (..olduğunu söyledi, ...gerektiğini savundu) verilmiştir. Bunlar dolaylı anlatımdır. C seçeneğinde ise Atatürk'ün sözü hiç değiştirilmeden, tırnak içinde, olduğu gibi aktarılmıştır. Bu, doğrudan anlatımdır.
(I) Kış mevsimi, Anadolu'nun bazı bölgelerinde oldukça çetin geçer. (II) Özellikle Doğu Anadolu'da kar kalınlığı metreleri bulur. (III) Bu bölgenin kışı, Ege Bölgesi'nin ılıman kışına hiç benzemez. (IV) Kış aylarında ulaşım yolları sıklıkla kapanır, hayat durma noktasına gelir. (V) Bölge halkı, bu zorlu koşullara rağmen yaşam mücadelesini sürdürür.
12. Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde karşılaştırma yapılmıştır?
Doğru Cevap: C
III. cümlede "Bu bölgenin kışı" (Doğu Anadolu) ile "Ege Bölgesi'nin ılıman kışı" çeşitli yönlerden (çetinlik, ılımanlık) karşılaştırılmıştır. Diğer cümlelerde saptama ve durum bildirimi vardır.