Ses Bilgisi Test 3
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz düşmesine uğramış bir sözcük vardır?
Doğru Cevap: D
D) "Ufacık" sözcüğü (Ufak + cık) eki alırken sondaki "k" ünsüzü düşmüştür.
Diğer Şıklar: A (Dar-a-cık), B (Genc-e-cik), C (Az-ı-cık), E (Bir-i-cik) seçeneklerinde ünlü türemesi vardır.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü türemesine örnek bir kullanım vardır?
Doğru Cevap: C
C) "Sapasağlam" sözcüğü pekiştirilirken (Sağlam -> Sap-a-sağlam) "a" ünlüsü türemiştir. Bu, pekiştirme yoluyla ünlü türemesidir.
Diğer Şıklar: A (Küçük-cük), B (Sıcak-cık), D (Minik-cik), E (Alçak-cık) seçeneklerinde ünsüz düşmesi vardır.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz türemesine (ikizleşmesi) uğramış bir sözcük kullanılmamıştır?
Doğru Cevap: D
A) Hakkını (Hak-ı), B) Sırrı (Sır-ı), C) Affetmesi (Af-etmesi), E) Zannımca (Zan-ımca) sözcüklerinde ünsüz türemesi vardır.
D) "arz ettiğini" (Arz+etmek) sözcüğünde ses olayı yoktur ve ayrı yazılır.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil oluşumu sırasında ünlü düşmesi meydana gelmiştir?
Doğru Cevap: C
C) "hükmetmek" birleşik fiili, "Hüküm + etmek" sözcüklerinden oluşurken "hüküm" sözcüğündeki "ü" ünlüsü düşmüştür.
Diğer birleşik fiillerde (kabul etmek, fark etmek, mutlu oldu, yardım etti) ses düşmesi yoktur.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük türetilirken (yapım eki alırken) ünlü kaybına uğramamıştır?
Doğru Cevap: D
A) Çevre (Çevir-e), B) İlerleyen (İleri-le), C) Kıvrımlı (Kıvır-ım), E) Yalnız (Yalın-ız) sözcükleri *yapım eki* alırken (türetilirken) ünlü kaybına uğramıştır.
D) "Ağzından" (Ağız-ı) sözcüğü ise *çekim eki* (iyelik eki) alırken ünlü kaybına uğramıştır.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kaynaştırma ünsüzü (y, ş, s, n) kullanılmamıştır?
Doğru Cevap: D
A) Kapı(s)ı(n)ı -> s, n. B) İki(ş)er -> ş. C) Annesi(n)in -> n, dinlemesi(s)i -> s. E) Su(y)un -> y.
D) "Senin" sözcüğündeki "-in" tamlayan ekidir, "kalemin" sözcüğündeki "-in" ise 2. tekil kişi iyelik ekidir. Buradaki "n" sesleri eklerin kendisinde bulunur, kaynaştırma değildir.
7. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde birden fazla ses olayı vardır?
Doğru Cevap: D
D) "Hissettiği" (His+et-dik-i) sözcüğünde:
1. His + etmek -> Hissetmek (Ünsüz Türemesi)
2. Hissetdi -> Hissetti (Ünsüz Benzeşmesi)
3. Hissettiki -> Hissettiği (Ünsüz Yumuşaması)
Toplam 3 ses olayı vardır.
A) Kitap(ç)ıda, (t)a (2 benzeşme). B) Görd(ü)ğü (1 yumuşama). C) Ağa(c)ın (1 yumuşama). E) Çocu(ğ)un (1 yumuşama).
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcükte kaynaştırma ünsüzü yoktur?
Doğru Cevap: C
C) "Beşinci" (Beş-inci) sözcüğünde sayı ünsüzle (ş) bittiği için kaynaştırma ünsüzü kullanılmamıştır.
A) Altı(n)cı. B) Yedi(ş)er. D) Konuşma(y)ı. E) O(n)unla.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünlü düşmesi hem de ünsüz yumuşaması olan bir sözcük kullanılmıştır?
Doğru Cevap: C
C) "Kaybettiği" (Kayıp + et-dik-i) sözcüğünde:
1. Kayıp -> Kayb (Ünlü Düşmesi)
2. Kayp -> Kayb (Ünsüz Yumuşaması)
(Ayrıca d->t benzeşmesi ve k->ğ yumuşaması da vardır)
A) Şehri (ünlü düşmesi). B) Oğlunun (ünlü düşmesi). D) Reddetti (ünsüz türemesi, benzeşme). E) Aklına (ünlü düşmesi).
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "alçalmak" sözcüğünde görülen ses olayının bir benzeri vardır?
Doğru Cevap: C
"Alçalmak" (Alçak-l) sözcüğünde türetilirken "k" ünsüzü düşmüştür (Ünsüz Düşmesi).
C) "Yükselmek" (Yüksek-l) sözcüğünde de türetilirken "k" ünsüzü düşmüştür.
A, B, D, E şıklarında ünlü türemesi vardır.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünlü türemesi hem de ünsüz yumuşaması görülen bir sözcük vardır?
Doğru Cevap: C
C) "Gencecik" (Genç+cik) sözcüğünde:
1. Genç -> Gencecik (Ünsüz Yumuşaması)
2. Genc-e-cik (Ünlü Türemesi)
Diğer şıklarda (Daracık, Biricik, Azıcık) sadece ünlü türemesi vardır. E'de (Çepeçevre) ünlü türemesi vardır.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü düşmesi farklı bir sebeple gerçekleşmiştir?
Doğru Cevap: D
A) Uykusuzluk (Uyu-ku), B) Oynamalıyız (Oyun-a), C) Çevremizi (Çevir-e), E) İlerleyen (İleri-le) sözcüklerinde *türetilirken* (yapım eki alırken) ünlü düşmesi olmuştur.
D) "Fikrimizi" (Fikir-imiz) sözcüğünde ise *çekim eki* (iyelik eki) alırken ünlü düşmesi olmuştur.
Ses Bilgisi Test 3
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz düşmesine uğramış bir sözcük vardır?
Doğru Cevap: D
D) "Ufacık" sözcüğü (Ufak + cık) eki alırken sondaki "k" ünsüzü düşmüştür.
Diğer Şıklar: A (Dar-a-cık), B (Genc-e-cik), C (Az-ı-cık), E (Bir-i-cik) seçeneklerinde ünlü türemesi vardır.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü türemesine örnek bir kullanım vardır?
Doğru Cevap: C
C) "Sapasağlam" sözcüğü pekiştirilirken (Sağlam -> Sap-a-sağlam) "a" ünlüsü türemiştir. Bu, pekiştirme yoluyla ünlü türemesidir.
Diğer Şıklar: A (Küçük-cük), B (Sıcak-cık), D (Minik-cik), E (Alçak-cık) seçeneklerinde ünsüz düşmesi vardır.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünsüz türemesine (ikizleşmesi) uğramış bir sözcük kullanılmamıştır?
Doğru Cevap: D
A) Hakkını (Hak-ı), B) Sırrı (Sır-ı), C) Affetmesi (Af-etmesi), E) Zannımca (Zan-ımca) sözcüklerinde ünsüz türemesi vardır.
D) "arz ettiğini" (Arz+etmek) sözcüğünde ses olayı yoktur ve ayrı yazılır.
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birleşik fiil oluşumu sırasında ünlü düşmesi meydana gelmiştir?
Doğru Cevap: C
C) "hükmetmek" birleşik fiili, "Hüküm + etmek" sözcüklerinden oluşurken "hüküm" sözcüğündeki "ü" ünlüsü düşmüştür.
Diğer birleşik fiillerde (kabul etmek, fark etmek, mutlu oldu, yardım etti) ses düşmesi yoktur.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük türetilirken (yapım eki alırken) ünlü kaybına uğramamıştır?
Doğru Cevap: D
A) Çevre (Çevir-e), B) İlerleyen (İleri-le), C) Kıvrımlı (Kıvır-ım), E) Yalnız (Yalın-ız) sözcükleri *yapım eki* alırken (türetilirken) ünlü kaybına uğramıştır.
D) "Ağzından" (Ağız-ı) sözcüğü ise *çekim eki* (iyelik eki) alırken ünlü kaybına uğramıştır.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kaynaştırma ünsüzü (y, ş, s, n) kullanılmamıştır?
Doğru Cevap: D
A) Kapı(s)ı(n)ı -> s, n. B) İki(ş)er -> ş. C) Annesi(n)in -> n, dinlemesi(s)i -> s. E) Su(y)un -> y.
D) "Senin" sözcüğündeki "-in" tamlayan ekidir, "kalemin" sözcüğündeki "-in" ise 2. tekil kişi iyelik ekidir. Buradaki "n" sesleri eklerin kendisinde bulunur, kaynaştırma değildir.
7. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde birden fazla ses olayı vardır?
Doğru Cevap: D
D) "Hissettiği" (His+et-dik-i) sözcüğünde:
1. His + etmek -> Hissetmek (Ünsüz Türemesi)
2. Hissetdi -> Hissetti (Ünsüz Benzeşmesi)
3. Hissettiki -> Hissettiği (Ünsüz Yumuşaması)
Toplam 3 ses olayı vardır.
A) Kitap(ç)ıda, (t)a (2 benzeşme). B) Görd(ü)ğü (1 yumuşama). C) Ağa(c)ın (1 yumuşama). E) Çocu(ğ)un (1 yumuşama).
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcükte kaynaştırma ünsüzü yoktur?
Doğru Cevap: C
C) "Beşinci" (Beş-inci) sözcüğünde sayı ünsüzle (ş) bittiği için kaynaştırma ünsüzü kullanılmamıştır.
A) Altı(n)cı. B) Yedi(ş)er. D) Konuşma(y)ı. E) O(n)unla.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünlü düşmesi hem de ünsüz yumuşaması olan bir sözcük kullanılmıştır?
Doğru Cevap: C
C) "Kaybettiği" (Kayıp + et-dik-i) sözcüğünde:
1. Kayıp -> Kayb (Ünlü Düşmesi)
2. Kayp -> Kayb (Ünsüz Yumuşaması)
(Ayrıca d->t benzeşmesi ve k->ğ yumuşaması da vardır)
A) Şehri (ünlü düşmesi). B) Oğlunun (ünlü düşmesi). D) Reddetti (ünsüz türemesi, benzeşme). E) Aklına (ünlü düşmesi).
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "alçalmak" sözcüğünde görülen ses olayının bir benzeri vardır?
Doğru Cevap: C
"Alçalmak" (Alçak-l) sözcüğünde türetilirken "k" ünsüzü düşmüştür (Ünsüz Düşmesi).
C) "Yükselmek" (Yüksek-l) sözcüğünde de türetilirken "k" ünsüzü düşmüştür.
A, B, D, E şıklarında ünlü türemesi vardır.
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde hem ünlü türemesi hem de ünsüz yumuşaması görülen bir sözcük vardır?
Doğru Cevap: C
C) "Gencecik" (Genç+cik) sözcüğünde:
1. Genç -> Gencecik (Ünsüz Yumuşaması)
2. Genc-e-cik (Ünlü Türemesi)
Diğer şıklarda (Daracık, Biricik, Azıcık) sadece ünlü türemesi vardır. E'de (Çepeçevre) ünlü türemesi vardır.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ünlü düşmesi farklı bir sebeple gerçekleşmiştir?
Doğru Cevap: D
A) Uykusuzluk (Uyu-ku), B) Oynamalıyız (Oyun-a), C) Çevremizi (Çevir-e), E) İlerleyen (İleri-le) sözcüklerinde *türetilirken* (yapım eki alırken) ünlü düşmesi olmuştur.
D) "Fikrimizi" (Fikir-imiz) sözcüğünde ise *çekim eki* (iyelik eki) alırken ünlü düşmesi olmuştur.