ATATÜRK İLKE VE İNKILAPLARI
TEST - 1
Soru 1: Aşağıdakilerden hangisi, Atatürk'ün Cumhuriyetçilik ilkesinin temelini oluşturan en önemli kavramdır?
Doğru Cevap: A) Ulusal egemenlik
Açıklama: Cumhuriyetçilik, yönetme gücünün (egemenliğin) herhangi bir kişiye, zümreye veya sınıfa değil, kayıtsız şartsız millete ait olması demektir. Bu nedenle ulusal egemenlik, cumhuriyetçiliğin ayrılmaz ve temel bir parçasıdır.
Soru 2: 17 Şubat 1926'da İsviçre Medeni Kanunu'nun örnek alınarak Türk Medeni Kanunu'nun kabul edilmesi, doğrudan hangi Atatürk ilkesiyle ilgilidir?
Doğru Cevap: B) Laiklik
Açıklama: Medeni Kanun, Osmanlı Devleti'nin şeriata dayalı Mecelle'sini yürürlükten kaldırarak evlenme, boşanma, miras gibi toplumsal ve hukuki ilişkileri dini kurallardan ayırıp akılcı ve modern bir temele oturtmuştur. Bu, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasını sağlayan laiklik ilkesinin en önemli adımlarından biridir.
Soru 3: Atatürk'ün "Ne mutlu Türk'üm diyene!" sözü, onun milliyetçilik anlayışının hangi temel özelliğini vurgulamaktadır?
Doğru Cevap: C) Kültürel birliğe ve ortak ideale dayandığını
Açıklama: Atatürk, "Ne mutlu Türk olana" demek yerine "Ne mutlu Türk'üm diyene" diyerek, milliyetçiliği ırk veya kan bağına değil, kendini Türk hisseden, ortak bir kültürü ve geleceği paylaşan herkesi kapsayan birleştirici bir anlayışa dayandırmıştır.
Soru 4: Aşağıdakilerden hangisi, Halkçılık ilkesinin bir gereği olarak, toplumsal alanda ayrıcalıkların kaldırılması amacıyla yapılmış bir inkılaptır?
Doğru Cevap: E) Soyadı Kanunu'nun kabulü
Açıklama: Soyadı Kanunu ile birlikte "Ağa, Hacı, Hoca, Paşa, Efendi" gibi toplumsal statü ve ayrıcalık belirten unvanların resmi olarak kullanılması yasaklanmıştır. Bu durum, kanun önünde bütün vatandaşların eşit olduğu ilkesini güçlendirerek halkçılığı pekiştirmiştir.
Soru 5: Atatürk Dönemi'nde uygulanan Devletçilik ilkesinin temel amacı, aşağıdaki alanların hangisinde kalkınmayı sağlamaktır?
Doğru Cevap: A) Ekonomi
Açıklama: Devletçilik, özellikle 1929 Dünya Ekonomik Krizi'nden sonra, özel sektörün sermaye ve teknik bilgi yetersizliği nedeniyle yapamadığı büyük sanayi yatırımlarını devletin bizzat kendisinin yapmasıdır. Bu ilke, Türkiye'nin ekonomik olarak kalkınmasını ve sanayileşmesini hızlandırmayı amaçlayan bir modeldir.
Soru 6: Atatürk'ün İnkılapçılık ilkesi, aşağıdaki kavramlardan hangisiyle doğrudan ilişkilendirilemez?
Doğru Cevap: B) Gelenekçilik
Açıklama: İnkılapçılık, eskiyen, işlevini yitirmiş kurumları kaldırarak yerine çağın gereklerine uygun, modern ve dinamik kurumlar kurmaktır. Gelenekçilik ise mevcut durumu korumayı ve eskiye bağlı kalmayı ifade eder. Bu nedenle inkılapçılık ile temelden çelişir.
Soru 7: 1 Kasım 1922'de Saltanatın kaldırılması, hangi iki Atatürk ilkesinin hayata geçirilmesinde atılmış en önemli adımdır?
Doğru Cevap: C) Cumhuriyetçilik ve Laiklik
Açıklama: Saltanatın kaldırılması, egemenliği tek bir kişiden alıp millete devrettiği için Cumhuriyetçilik ilkesinin temelini atmıştır. Aynı zamanda, padişahın halifelik unvanını taşımasıyla iç içe geçmiş olan din ve devlet yönetimini birbirinden ayırdığı için Laikliğe geçişin de ilk ve en önemli adımıdır.
Soru 8: Atatürk ilkeleri 1924 Anayasası'na hangi yıl yapılan değişiklikle girmiştir?
Doğru Cevap: E) 1937
Açıklama: Cumhuriyet Halk Partisi'nin programında yer alan altı temel ilke (Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik, İnkılapçılık), 5 Şubat 1937 tarihinde yapılan anayasa değişikliği ile devletin temel nitelikleri olarak 1924 Anayasası'na eklenmiştir.
Soru 9: Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu'nun kurulması, Atatürk'ün hangi ilkesinin doğrudan bir gereğidir?
Doğru Cevap: B) Milliyetçilik
Açıklama: Milli birliği ve kimliği oluşturan en temel unsurlar ortak tarih ve ortak dildir. Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu'nun kurulması, Türk milletinin kökenlerini, tarihini ve dilini araştırarak ulusal bilinci ve kimliği güçlendirmeyi amaçlayan milliyetçilik ilkesinin en önemli uygulamalarıdır.
Soru 10: Aşağıdakilerden hangisi, Halkçılık ilkesi doğrultusunda köylünün ekonomik yükünü hafifletmek amacıyla yapılmış bir inkılaptır?
Doğru Cevap: A) Aşar vergisinin kaldırılması
Açıklama: Aşar (öşür), Osmanlı'dan beri köylünün ürettiği ürün üzerinden alınan ağır bir vergiydi. 1925 yılında bu verginin kaldırılması, nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturan köylünün üzerindeki ekonomik baskıyı azaltarak toplumsal refahı artırmayı amaçlayan halkçılık ilkesinin önemli bir uygulamasıdır.
Soru 11: Laiklik ilkesinin temelini oluşturan en önemli iki bütünleyici ilke hangileridir?
Doğru Cevap: E) Akılcılık ve bilimsellik
Açıklama: Laiklik, devlet yönetiminin ve hukuk kurallarının kaynağını dini dogmalardan değil, aklın ve bilimin rehberliğinden almasını savunur. Bu nedenle akılcılık ve bilimsellik, laik düşünce sisteminin vazgeçilmez bütünleyici ilkeleridir.
Soru 12: I. Beş Yıllık Sanayi Planı'nın hazırlanarak uygulanması, Atatürk'ün hangi ilkesinin bir gereğidir?
Doğru Cevap: B) Devletçilik
Açıklama: I. Beş Yıllık Sanayi Planı, özel sektörün yetersiz kaldığı alanlarda devletin planlı bir şekilde sanayi yatırımları yapmasını öngören bir programdır. Bu, ekonomide devletin öncü ve düzenleyici rol üstlendiği devletçilik ilkesinin en somut uygulamasıdır.
Soru 13: Kadınlara siyasi hakların tanınması, Atatürk'ün hangi ilkesinin doğal bir sonucudur?
Doğru Cevap: B) Halkçılık
Açıklama: Halkçılık, kanun önünde ve siyasi hayatta hiçbir zümreye veya kişiye ayrıcalık tanınmamasını, tüm vatandaşların eşit olmasını savunur. Kadınlara siyasi haklar verilmesi, kadın-erkek eşitliğini sağlayarak bu ilkeyi güçlendiren en önemli adımlardan biridir.
Soru 14: Atatürk ilkelerinin tümü, aşağıdaki temel hedeflerden hangisine ulaşmayı amaçlar?
Doğru Cevap: A) Türk milletini çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkarmak
Açıklama: Atatürk'ün tüm ilkeleri ve inkılapları bir bütündür ve hepsi aynı nihai amaca hizmet eder: Türk milletinin tam bağımsız, egemen, akıl ve bilimin ışığında ilerleyen, muasır (çağdaş) medeniyetler seviyesinin bile üzerine çıkmış bir toplum haline gelmesi.
Soru 15: Medreselerin kapatılarak yerine modern okulların açılması ve eğitimin birleştirilmesi (Tevhid-i Tedrisat), hangi iki Atatürk ilkesiyle doğrudan ilgilidir?
Doğru Cevap: D) Laiklik ve İnkılapçılık
Açıklama: Medreselerin kapatılması, eğitimi dini kurumların etkisinden çıkararak Laiklik ilkesini güçlendirmiştir. Aynı zamanda, eski ve çağın gerisinde kalmış bir eğitim kurumunun yerine modern, bilimsel okulların getirilmesi, İnkılapçılık ilkesinin doğrudan bir uygulamasıdır.
Soru 16: "Yurtta barış, dünyada barış" ilkesi, Atatürk'ün hangi iki temel ilkesinin dış politikadaki doğal bir yansımasıdır?
Doğru Cevap: C) Milliyetçilik ve Halkçılık
Açıklama: Atatürk'ün Milliyetçilik anlayışı, başka milletlerin düşmanlığı üzerine değil, kendi milletinin varlığına ve bağımsızlığına saygı duyulması esasına dayanır. Halkçılık ise insan sevgisini ve barışı temel alır. Bu iki ilke birleştiğinde, hem kendi yurdunda hem de dünyada barışı savunan bir dış politika anlayışı ortaya çıkar.
Soru 17: Halifeliğin kaldırılması, aşağıdaki bütünleyici ilkelerden hangisinin doğrudan hayata geçirilmesini sağlamıştır?
Doğru Cevap: A) Ulusal egemenlik
Açıklama: Halifelik makamı, ümmetin lideri olması ve potansiyel bir siyasi güç odağı olması nedeniyle, millet egemenliğine dayalı cumhuriyet rejimiyle çelişiyordu. Kaldırılmasıyla, yönetimdeki son teokratik ve monarşik kalıntı da temizlenmiş, egemenliğin tek kaynağının millet olduğu ilkesi kesin olarak pekiştirilmiştir.
Soru 18: Aşağıdakilerden hangisi, doğrudan Cumhuriyetçilik ilkesini güçlendirmeye yönelik bir inkılap değildir?
Doğru Cevap: E) Kabotaj Kanunu'nun çıkarılması
Açıklama: Kabotaj Kanunu, Türk karasularında deniz taşımacılığı ve liman işletme hakkını Türk vatandaşlarına vererek ekonomik bağımsızlığı sağlamıştır. Bu, doğrudan Milliyetçilik ve Devletçilik ilkeleriyle ilgilidir. Diğer seçenekler ise yönetimin halka devredilmesiyle ilgili olan Cumhuriyetçilik adımlarıdır.
Soru 19: "Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz." kararı öncelikle hangi Atatürk ilkesinin temelini oluşturur?
Doğru Cevap: B) Milliyetçilik
Açıklama: Bu karar, Misak-ı Millî'nin temel ilkesidir. Türk milletinin yaşadığı vatan topraklarının sınırlarını çizerek bu topraklar üzerinde tam bağımsız bir devlet kurma hedefini ortaya koyar. Bu, ulus-devlet anlayışını ve toprak bütünlüğünü savunan Milliyetçilik ilkesinin temelidir.
Soru 20: Atatürk'ün altı temel ilkesinin ortak amacı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D) Tam bağımsız ve çağdaş bir Türk devleti yaratmak
Açıklama: Atatürk'ün altı ilkesi birbirini tamamlayan bir bütündür. Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik siyasi temeli, Halkçılık sosyal temeli, Laiklik düşünsel temeli, Devletçilik ekonomik temeli ve İnkılapçılık ise tüm bu alanlardaki çağdaşlaşma hedefini ifade eder. Hepsinin ortak amacı, tam bağımsız, egemen ve modern bir Türkiye Cumhuriyeti inşa etmektir.
ATATÜRK İLKE VE İNKILAPLARI
TEST - 1
Soru 1: Aşağıdakilerden hangisi, Atatürk'ün Cumhuriyetçilik ilkesinin temelini oluşturan en önemli kavramdır?
Doğru Cevap: A) Ulusal egemenlik
Açıklama: Cumhuriyetçilik, yönetme gücünün (egemenliğin) herhangi bir kişiye, zümreye veya sınıfa değil, kayıtsız şartsız millete ait olması demektir. Bu nedenle ulusal egemenlik, cumhuriyetçiliğin ayrılmaz ve temel bir parçasıdır.
Soru 2: 17 Şubat 1926'da İsviçre Medeni Kanunu'nun örnek alınarak Türk Medeni Kanunu'nun kabul edilmesi, doğrudan hangi Atatürk ilkesiyle ilgilidir?
Doğru Cevap: B) Laiklik
Açıklama: Medeni Kanun, Osmanlı Devleti'nin şeriata dayalı Mecelle'sini yürürlükten kaldırarak evlenme, boşanma, miras gibi toplumsal ve hukuki ilişkileri dini kurallardan ayırıp akılcı ve modern bir temele oturtmuştur. Bu, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasını sağlayan laiklik ilkesinin en önemli adımlarından biridir.
Soru 3: Atatürk'ün "Ne mutlu Türk'üm diyene!" sözü, onun milliyetçilik anlayışının hangi temel özelliğini vurgulamaktadır?
Doğru Cevap: C) Kültürel birliğe ve ortak ideale dayandığını
Açıklama: Atatürk, "Ne mutlu Türk olana" demek yerine "Ne mutlu Türk'üm diyene" diyerek, milliyetçiliği ırk veya kan bağına değil, kendini Türk hisseden, ortak bir kültürü ve geleceği paylaşan herkesi kapsayan birleştirici bir anlayışa dayandırmıştır.
Soru 4: Aşağıdakilerden hangisi, Halkçılık ilkesinin bir gereği olarak, toplumsal alanda ayrıcalıkların kaldırılması amacıyla yapılmış bir inkılaptır?
Doğru Cevap: E) Soyadı Kanunu'nun kabulü
Açıklama: Soyadı Kanunu ile birlikte "Ağa, Hacı, Hoca, Paşa, Efendi" gibi toplumsal statü ve ayrıcalık belirten unvanların resmi olarak kullanılması yasaklanmıştır. Bu durum, kanun önünde bütün vatandaşların eşit olduğu ilkesini güçlendirerek halkçılığı pekiştirmiştir.
Soru 5: Atatürk Dönemi'nde uygulanan Devletçilik ilkesinin temel amacı, aşağıdaki alanların hangisinde kalkınmayı sağlamaktır?
Doğru Cevap: A) Ekonomi
Açıklama: Devletçilik, özellikle 1929 Dünya Ekonomik Krizi'nden sonra, özel sektörün sermaye ve teknik bilgi yetersizliği nedeniyle yapamadığı büyük sanayi yatırımlarını devletin bizzat kendisinin yapmasıdır. Bu ilke, Türkiye'nin ekonomik olarak kalkınmasını ve sanayileşmesini hızlandırmayı amaçlayan bir modeldir.
Soru 6: Atatürk'ün İnkılapçılık ilkesi, aşağıdaki kavramlardan hangisiyle doğrudan ilişkilendirilemez?
Doğru Cevap: B) Gelenekçilik
Açıklama: İnkılapçılık, eskiyen, işlevini yitirmiş kurumları kaldırarak yerine çağın gereklerine uygun, modern ve dinamik kurumlar kurmaktır. Gelenekçilik ise mevcut durumu korumayı ve eskiye bağlı kalmayı ifade eder. Bu nedenle inkılapçılık ile temelden çelişir.
Soru 7: 1 Kasım 1922'de Saltanatın kaldırılması, hangi iki Atatürk ilkesinin hayata geçirilmesinde atılmış en önemli adımdır?
Doğru Cevap: C) Cumhuriyetçilik ve Laiklik
Açıklama: Saltanatın kaldırılması, egemenliği tek bir kişiden alıp millete devrettiği için Cumhuriyetçilik ilkesinin temelini atmıştır. Aynı zamanda, padişahın halifelik unvanını taşımasıyla iç içe geçmiş olan din ve devlet yönetimini birbirinden ayırdığı için Laikliğe geçişin de ilk ve en önemli adımıdır.
Soru 8: Atatürk ilkeleri 1924 Anayasası'na hangi yıl yapılan değişiklikle girmiştir?
Doğru Cevap: E) 1937
Açıklama: Cumhuriyet Halk Partisi'nin programında yer alan altı temel ilke (Cumhuriyetçilik, Milliyetçilik, Halkçılık, Devletçilik, Laiklik, İnkılapçılık), 5 Şubat 1937 tarihinde yapılan anayasa değişikliği ile devletin temel nitelikleri olarak 1924 Anayasası'na eklenmiştir.
Soru 9: Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu'nun kurulması, Atatürk'ün hangi ilkesinin doğrudan bir gereğidir?
Doğru Cevap: B) Milliyetçilik
Açıklama: Milli birliği ve kimliği oluşturan en temel unsurlar ortak tarih ve ortak dildir. Türk Tarih Kurumu ve Türk Dil Kurumu'nun kurulması, Türk milletinin kökenlerini, tarihini ve dilini araştırarak ulusal bilinci ve kimliği güçlendirmeyi amaçlayan milliyetçilik ilkesinin en önemli uygulamalarıdır.
Soru 10: Aşağıdakilerden hangisi, Halkçılık ilkesi doğrultusunda köylünün ekonomik yükünü hafifletmek amacıyla yapılmış bir inkılaptır?
Doğru Cevap: A) Aşar vergisinin kaldırılması
Açıklama: Aşar (öşür), Osmanlı'dan beri köylünün ürettiği ürün üzerinden alınan ağır bir vergiydi. 1925 yılında bu verginin kaldırılması, nüfusun büyük çoğunluğunu oluşturan köylünün üzerindeki ekonomik baskıyı azaltarak toplumsal refahı artırmayı amaçlayan halkçılık ilkesinin önemli bir uygulamasıdır.
Soru 11: Laiklik ilkesinin temelini oluşturan en önemli iki bütünleyici ilke hangileridir?
Doğru Cevap: E) Akılcılık ve bilimsellik
Açıklama: Laiklik, devlet yönetiminin ve hukuk kurallarının kaynağını dini dogmalardan değil, aklın ve bilimin rehberliğinden almasını savunur. Bu nedenle akılcılık ve bilimsellik, laik düşünce sisteminin vazgeçilmez bütünleyici ilkeleridir.
Soru 12: I. Beş Yıllık Sanayi Planı'nın hazırlanarak uygulanması, Atatürk'ün hangi ilkesinin bir gereğidir?
Doğru Cevap: B) Devletçilik
Açıklama: I. Beş Yıllık Sanayi Planı, özel sektörün yetersiz kaldığı alanlarda devletin planlı bir şekilde sanayi yatırımları yapmasını öngören bir programdır. Bu, ekonomide devletin öncü ve düzenleyici rol üstlendiği devletçilik ilkesinin en somut uygulamasıdır.
Soru 13: Kadınlara siyasi hakların tanınması, Atatürk'ün hangi ilkesinin doğal bir sonucudur?
Doğru Cevap: B) Halkçılık
Açıklama: Halkçılık, kanun önünde ve siyasi hayatta hiçbir zümreye veya kişiye ayrıcalık tanınmamasını, tüm vatandaşların eşit olmasını savunur. Kadınlara siyasi haklar verilmesi, kadın-erkek eşitliğini sağlayarak bu ilkeyi güçlendiren en önemli adımlardan biridir.
Soru 14: Atatürk ilkelerinin tümü, aşağıdaki temel hedeflerden hangisine ulaşmayı amaçlar?
Doğru Cevap: A) Türk milletini çağdaş uygarlık düzeyinin üzerine çıkarmak
Açıklama: Atatürk'ün tüm ilkeleri ve inkılapları bir bütündür ve hepsi aynı nihai amaca hizmet eder: Türk milletinin tam bağımsız, egemen, akıl ve bilimin ışığında ilerleyen, muasır (çağdaş) medeniyetler seviyesinin bile üzerine çıkmış bir toplum haline gelmesi.
Soru 15: Medreselerin kapatılarak yerine modern okulların açılması ve eğitimin birleştirilmesi (Tevhid-i Tedrisat), hangi iki Atatürk ilkesiyle doğrudan ilgilidir?
Doğru Cevap: D) Laiklik ve İnkılapçılık
Açıklama: Medreselerin kapatılması, eğitimi dini kurumların etkisinden çıkararak Laiklik ilkesini güçlendirmiştir. Aynı zamanda, eski ve çağın gerisinde kalmış bir eğitim kurumunun yerine modern, bilimsel okulların getirilmesi, İnkılapçılık ilkesinin doğrudan bir uygulamasıdır.
Soru 16: "Yurtta barış, dünyada barış" ilkesi, Atatürk'ün hangi iki temel ilkesinin dış politikadaki doğal bir yansımasıdır?
Doğru Cevap: C) Milliyetçilik ve Halkçılık
Açıklama: Atatürk'ün Milliyetçilik anlayışı, başka milletlerin düşmanlığı üzerine değil, kendi milletinin varlığına ve bağımsızlığına saygı duyulması esasına dayanır. Halkçılık ise insan sevgisini ve barışı temel alır. Bu iki ilke birleştiğinde, hem kendi yurdunda hem de dünyada barışı savunan bir dış politika anlayışı ortaya çıkar.
Soru 17: Halifeliğin kaldırılması, aşağıdaki bütünleyici ilkelerden hangisinin doğrudan hayata geçirilmesini sağlamıştır?
Doğru Cevap: A) Ulusal egemenlik
Açıklama: Halifelik makamı, ümmetin lideri olması ve potansiyel bir siyasi güç odağı olması nedeniyle, millet egemenliğine dayalı cumhuriyet rejimiyle çelişiyordu. Kaldırılmasıyla, yönetimdeki son teokratik ve monarşik kalıntı da temizlenmiş, egemenliğin tek kaynağının millet olduğu ilkesi kesin olarak pekiştirilmiştir.
Soru 18: Aşağıdakilerden hangisi, doğrudan Cumhuriyetçilik ilkesini güçlendirmeye yönelik bir inkılap değildir?
Doğru Cevap: E) Kabotaj Kanunu'nun çıkarılması
Açıklama: Kabotaj Kanunu, Türk karasularında deniz taşımacılığı ve liman işletme hakkını Türk vatandaşlarına vererek ekonomik bağımsızlığı sağlamıştır. Bu, doğrudan Milliyetçilik ve Devletçilik ilkeleriyle ilgilidir. Diğer seçenekler ise yönetimin halka devredilmesiyle ilgili olan Cumhuriyetçilik adımlarıdır.
Soru 19: "Milli sınırlar içinde vatan bir bütündür, parçalanamaz." kararı öncelikle hangi Atatürk ilkesinin temelini oluşturur?
Doğru Cevap: B) Milliyetçilik
Açıklama: Bu karar, Misak-ı Millî'nin temel ilkesidir. Türk milletinin yaşadığı vatan topraklarının sınırlarını çizerek bu topraklar üzerinde tam bağımsız bir devlet kurma hedefini ortaya koyar. Bu, ulus-devlet anlayışını ve toprak bütünlüğünü savunan Milliyetçilik ilkesinin temelidir.
Soru 20: Atatürk'ün altı temel ilkesinin ortak amacı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D) Tam bağımsız ve çağdaş bir Türk devleti yaratmak
Açıklama: Atatürk'ün altı ilkesi birbirini tamamlayan bir bütündür. Cumhuriyetçilik ve Milliyetçilik siyasi temeli, Halkçılık sosyal temeli, Laiklik düşünsel temeli, Devletçilik ekonomik temeli ve İnkılapçılık ise tüm bu alanlardaki çağdaşlaşma hedefini ifade eder. Hepsinin ortak amacı, tam bağımsız, egemen ve modern bir Türkiye Cumhuriyeti inşa etmektir.