İçereği Atla
Test 2: Atatürk İlke ve İnkılapları

ATATÜRK İLKE VE İNKILAPLARI

TEST - 2

Soru 1: I. TBMM'nin açılması
II. Saltanatın kaldırılması
III. Halifeliğin kaldırılması
Yukarıdaki inkılaplardan hangileri, hem Cumhuriyetçilik hem de Laiklik ilkesiyle doğrudan ilişkilidir?

Doğru Cevap: D) II ve III

Açıklama: TBMM'nin açılması doğrudan cumhuriyetçilikle ilgilidir. Saltanatın kaldırılması hem egemenliği tek kişiden aldığı (cumhuriyetçilik) hem de padişahın halifelik unvanını taşıması nedeniyle din-devlet bağını zayıflattığı (laiklik) için her iki ilkeyle de ilişkilidir. Halifeliğin kaldırılması ise hem rejimin korunması (cumhuriyetçilik) hem de din-devlet ayrımının kesinleşmesi (laiklik) açısından her iki ilkeyi de doğrudan ilgilendirir.

Soru 2: Aşağıdaki inkılaplardan hangisi, Atatürk'ün Halkçılık ilkesinin "kanun önünde eşitlik" prensibini toplumsal hayatta güçlendirmeye yönelik değildir?

Doğru Cevap: A) I. Beş Yıllık Sanayi Planı'nın uygulanması

Açıklama: I. Beş Yıllık Sanayi Planı, ekonomik kalkınmayı sağlamak için atılmış bir adımdır ve Devletçilik ilkesiyle ilgilidir. Diğer seçenekler ise; köylü üzerindeki yükü kaldıran (Aşar), kadın-erkek eşitliği sağlayan (Medeni Kanun), ayrıcalıklı lakapları kaldıran (Soyadı Kanunu ve unvanlar) doğrudan halkçılığın eşitlik prensibine hizmet eden inkılaplardır.

Soru 3: Kabotaj Kanunu'nun çıkarılarak Türk karasularında gemi işletme hakkının sadece Türk vatandaşlarına verilmesi, Atatürk'ün hangi ilkesinin bir gereğidir?

Doğru Cevap: C) Milliyetçilik

Açıklama: Kabotaj Kanunu, kapitülasyonlarla yabancılara verilmiş olan ekonomik bir ayrıcalığı sona erdirerek, ülkenin denizlerindeki ekonomik kaynakların ve egemenlik haklarının Türk milletine ait olduğunu tescil etmiştir. Bu durum, ekonomik bağımsızlığı hedefleyen milliyetçilik ilkesinin en önemli uygulamalarından biridir.

Soru 4: "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir." sözü, Atatürk'ün inkılaplarının temel dayanağının ne olduğunu göstermektedir?

Doğru Cevap: E) Akılcılık ve bilimsellik

Açıklama: Bu söz, Atatürk inkılabının temel felsefesini özetler. Buna göre, toplumun ve devletin yol göstericisi (mürşit) dogmalar veya eski gelenekler değil, akıl ve bilim olmalıdır. Bu, laiklik ve inkılapçılık ilkelerinin de temelini oluşturan bir yaklaşımdır.

Soru 5: Atatürk'ün, devletin özel sektörün yetersiz kaldığı büyük sanayi yatırımlarını bizzat yapmasını öngören Devletçilik ilkesi, hangi küresel olayın bir sonucu olarak daha da önem kazanmıştır?

Doğru Cevap: A) 1929 Dünya Ekonomik Krizi

Açıklama: 1927'de çıkarılan Teşvik-i Sanayi Kanunu'nun özel sektörün sermaye yetersizliği nedeniyle başarısız olmasının ardından, 1929'da patlak veren küresel ekonomik kriz, özel sektör yatırımlarını tamamen durma noktasına getirmiştir. Bu durum, Türkiye'nin sanayileşmesi için devletin ekonomiye müdahale etmesini (devletçilik) zorunlu kılmıştır.

Soru 6: Aşağıdaki inkılaplardan hangisi, doğrudan İnkılapçılık ilkesinin "dinamik ve sürekli olma" özelliğine bir örnek teşkil eder?

Doğru Cevap: B) Atatürk ilkelerinin 1937'de anayasaya girmesi

Açıklama: İnkılapçılık, sadece bir kereye mahsus yenilik yapmak değil, aynı zamanda bu yenilikleri korumak ve çağın gereklerine göre sürekli geliştirmektir. 1920'lerde yapılan inkılapların temel felsefesi olan Atatürk ilkelerinin, 1937 yılında anayasal güvence altına alınması, bu devrimlerin kalıcılığını ve sürekliliğini sağlama amacını taşır.

Soru 7: Millet Mektepleri'nin açılması, aşağıdaki inkılaplardan hangisinin tamamlayıcısı niteliğindedir?

Doğru Cevap: C) Harf İnkılabı

Açıklama: 1 Kasım 1928'de Latin harflerinin kabul edilmesinden sonra, okuma-yazma çağındaki ve bu çağın dışındaki tüm vatandaşlara yeni harfleri öğretmek amacıyla ülke çapında bir eğitim seferberliği başlatılmıştır. Bu seferberliğin yürütüldüğü okullara "Millet Mektepleri" adı verilmiştir.

Soru 8: Laikliğin bir devlet ilkesi olarak yerleşmesi için;
I. Eğitim,
II. Hukuk,
III. Yönetim
alanlarının hangilerinde inkılaplar yapılması zorunludur?

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Laiklik, din ve devlet işlerinin birbirinden ayrılmasıdır. Bu ilkenin tam olarak yerleşmesi için devletin; eğitim sistemini (Tevhid-i Tedrisat), hukuk sistemini (Medeni Kanun) ve yönetim yapısını (Halifeliğin kaldırılması) dini kurallardan arındırması gerekir. Dolayısıyla her üç alanda da inkılap yapmak zorunludur.

Soru 9: "Yurtta barış, dünyada barış" ilkesi, Atatürk milliyetçiliğinin hangi özelliğini yansıtır?

Doğru Cevap: C) Barışçı ve insancıl

Açıklama: Atatürk milliyetçiliği, başka milletlerin haklarına saygı duyan, saldırgan ve yayılmacı emeller gütmeyen bir anlayıştır. Bu ilke, ulusal bağımsızlık savaşları dışındaki savaşları bir "cinayet" olarak görür ve hem ülke içinde hem de uluslararası alanda barışı hedefler.

Soru 10: I. Tekke, zaviye ve türbelerin kapatılması
II. Şapka ve Kıyafet Kanunu
III. Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik
Yukarıdaki inkılapların ortak amacı nedir?

Doğru Cevap: A) Toplumsal hayatta laikleşmeyi ve çağdaşlaşmayı sağlamak

Açıklama: Tekke ve zaviyelerin kapatılması toplumsal alanda laikleşmeyi hedeflerken, kıyafet ve ölçülerde yapılan değişiklikler ise hem toplumun dış görünüşünü modernleştirmeyi hem de Batı dünyasıyla sosyal ve ticari ilişkileri kolaylaştırmayı amaçlar. Hepsinin ortak noktası toplumsal alanda çağdaşlaşmadır.

Soru 11: Aşağıdaki Atatürk ilkelerinden hangisi, siyasi bir rejim ve yönetim biçimi belirtmesi açısından diğerlerinden ayrılır?

Doğru Cevap: C) Cumhuriyetçilik

Açıklama: Diğer ilkeler (milliyetçilik, halkçılık vb.) daha çok toplumsal, ekonomik veya felsefi bir anlayışı ifade ederken, Cumhuriyetçilik ilkesi doğrudan devletin yönetim şeklinin "Cumhuriyet" olduğunu belirtir. Bu, anayasanın değiştirilemez maddesidir.

Soru 12: Atatürk'ün "Ya istiklal ya ölüm!" parolası, aşağıdaki bütünleyici ilkelerden hangisinin vazgeçilmez olduğunu gösterir?

Doğru Cevap: D) Tam bağımsızlık

Açıklama: Bu parola, Milli Mücadele'nin temel felsefesidir. Türk milletinin başka bir devletin egemenliği veya mandası altında yaşamayı asla kabul etmeyeceğini, bağımsızlık için ölümü bile göze alacağını ifade eder. Bu, tam bağımsızlık ilkesinin en net ifadesidir.

Soru 13: 1924 Anayasası'nın ilk halinde "Devletin dini İslam'dır." maddesine yer verilmişken, 1928'de bu maddenin kaldırılması hangi ilkenin bir gereğidir?

Doğru Cevap: B) Laiklik

Açıklama: Anayasadan devletin resmi bir dini olduğunu belirten maddenin çıkarılması, devletin tüm dinlere ve inançlara eşit mesafede durmasını sağlayan laik devlet anlayışına geçişin en önemli anayasal adımıdır.

Soru 14: Aşağıdaki inkılaplardan hangisi, doğrudan Milliyetçilik ilkesi doğrultusunda, Türk ekonomisinin bağımsızlığını güçlendirmeye yöneliktir?

Doğru Cevap: A) Kapitülasyonların kaldırılması

Açıklama: Kapitülasyonlar, yabancı devletlere tanınan ve Osmanlı ekonomisini dışa bağımlı hale getiren ekonomik ayrıcalıklardı. Lozan Antlaşması ile kapitülasyonların tamamen kaldırılması, yeni Türk Devleti'nin ekonomik bağımsızlığını (milli ekonomi) sağlaması açısından milliyetçilik ilkesinin bir gereğidir.

Soru 15: I. TBMM'nin açılmasıyla milli egemenliğin, Cumhuriyetin ilanıyla da rejimin adı konulmuştur. Bu iki adımı tamamlayan ve milli egemenliği pekiştiren en önemli inkılap aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: D) Halifeliğin kaldırılması

Açıklama: Halifelik, ulus egemenliğine dayalı cumhuriyet rejimiyle bağdaşmayan, ümmet anlayışını temsil eden ve potansiyel bir siyasi güç odağı olan bir kurumdu. Kaldırılması, rejim karşıtlarının sığınabileceği bir makamı ortadan kaldırarak milli egemenliği ve cumhuriyet rejimini güvence altına almıştır.

Soru 16: Aşağıdaki bütünleyici ilkelerden hangisi, Atatürk'ün "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir" sözüyle doğrudan ilişkilidir?

Doğru Cevap: B) Akılcılık ve bilimsellik

Açıklama: "Mürşit" yol gösterici demektir. Atatürk bu sözüyle, hayatta tek gerçek yol göstericinin dogmalar değil, akıl ve bilim olduğunu belirtmiştir. Bu, doğrudan Laiklik ve İnkılapçılık ilkelerini bütünleyen akılcılık ve bilimsellik ilkesinin tanımıdır.

Soru 17: İzmir İktisat Kongresi'nde alınan "Misak-ı İktisadi" kararları, aşağıdaki ilkelerden hangisinin temelini oluşturmuştur?

Doğru Cevap: A) Milliyetçilik

Açıklama: Misak-ı İktisadi (Ekonomi Andı), yeni Türk Devleti'nin ekonomik olarak tam bağımsız olmasını, yerli üretime ve milli kaynaklara dayanmasını hedefleyen bir dizi karardır. Bu "milli ekonomi" anlayışı, Atatürk'ün Milliyetçilik ilkesinin ekonomik boyutunu oluşturur.

Soru 18: Atatürk inkılabının en temel ve kapsayıcı özelliği aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: C) Akla ve bilime dayanması

Açıklama: Atatürk inkılabı, dogmaları, eski alışkanlıkları ve hurafeleri reddeder. Temel referans noktası olarak aklı, mantığı ve bilimi alır. Tüm inkılaplar, çağdaş dünyanın bilimsel ve akılcı temelleri üzerine inşa edilmiştir.

Soru 19: Saltanatın kaldırılmasından sonra Vahdettin'in yurdu terk etmesi üzerine TBMM'nin Abdülmecit Efendi'yi Halife olarak seçmesi, hangi ilkenin henüz tam olarak uygulanmadığını gösterir?

Doğru Cevap: E) Laiklik

Açıklama: Halifelik makamının varlığını sürdürmesi, devletin din ile olan bağının sembolik de olsa devam etmesi anlamına geliyordu. Bu durum, din ve devlet işlerinin birbirinden tamamen ayrılması olan laiklik ilkesinin tam olarak hayata geçirilmediğini gösterir. Bu adım ancak 3 Mart 1924'te atılacaktır.

Soru 20: Atatürk'ün "Halkçılık" ilkesi, toplumda hangi temel değeri sağlamayı amaçlar?

Doğru Cevap: B) Eşitliği

Açıklama: Halkçılık ilkesinin temelinde, hiçbir kişiye, aileye, zümreye veya sınıfa imtiyaz tanınmaması ve bütün vatandaşların kanun önünde ve devlet hizmetlerinden yararlanmada mutlak eşit olması yatar. Amacı, ayrıcalıksız, sınıfsız, kaynaşmış bir toplum yaratmaktır.