ANLATIM BOZUKLUKLARI TEST - 1
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz sözcük kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: C
C seçeneğinde "Yaklaşık" ve "kadar" sözcükleri aynı anlamı (yakınlık, civarında olma) taşımaktadır. İkisinin bir arada kullanılması gereksizdir ve duruluk ilkesine aykırıdır.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: D
D seçeneğinde sıralı bir cümle bulunmaktadır. İlk cümlenin öznesi "Bu tür dergilerin sayısı"dır ve yüklemi "artmalı"dır. Ancak bu özne ikinci cümlenin yüklemine ("ulaşmalıdır") uymamaktadır. Sayı değil, dergiler okuyucuya ulaşır. İkinci cümleye "dergiler" öznesi eklenmelidir. (Özne eksikliği).
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüğün yanlış yerde kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde "İzinsiz" sözcüğü "inşaat" sözcüğünden önce kullanılmıştır. Bu durum, inşaatın kendisinin izinsiz (ruhsatsız) olduğu anlamını verir. Oysa kastedilen, inşaata girme eyleminin izinsiz yapıldığıdır. Doğrusu "İnşaata izinsiz girmek..." olmalıdır.
4. (Zor Soru) “Bu davranışınla onun üzülmesine neden oldun, sevinmesine değil.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D
Bu bir sıralı cümledir. İlk cümlenin yüklemi "neden oldun". İkinci kısım olan "sevinmesine değil" ifadesi de bir yükleme ihtiyaç duyar. "Sevinmesine neden olmadın" veya "sevinmesini sağlamadın" gibi bir yüklem eksiktir.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne-yüklem uyuşmazlığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: C
C seçeneğinde özne "Herkes" belgisiz zamiridir ve tekil kabul edilir. Yüklemin de tekil olması gerekir. "yapacaklar" (çoğul) yerine "yapacak" (tekil) kullanılmalıdır.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlamca çelişen sözcüklerin bir arada kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde "Yaklaşık olarak" (kesin olmayan) ile "tam" (kesin olan) sözcükleri bir arada kullanılarak anlam çelişkisi yaratılmıştır.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde "Arkadaşına güvenir" cümlesi ile "her zaman destek olurdu" cümlesi "ve" bağlacıyla bağlanmıştır. Kime destek olurdu? "Ona" veya "arkadaşına" dolaylı tümleci eksiktir.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyimin yanlış kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: C
C seçeneğinde "etekleri tutuşmak" deyimi kullanılmıştır. Bu deyim "çok telaşlanmak, paniğe kapılmak" anlamındadır. Sevinç bildirmek için ise "etekleri zil çalmak" deyimi kullanılır.
9. (Zor Soru) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu yoktur?
Doğru Cevap: B
A) Mantık hatası. 180 oyla kabul edilip 250 oya karşı çıkılmışsa, tasarının reddedilmesi gerekirdi.
B) Cümle dil bilgisi açısından ve anlamca doğrudur.
C) Tamlama yanlışlığı. "Birçok" sıfatı çoğul anlam taşır, nitelediği isim çoğul eki almaz ("Birçok insan").
D) Gereksiz sözcük. "Tanışmak" zaten ilk kez görüşmek demektir. "İlk" sözcüğü gereksizdir.
E) Tamlayan eksikliği. "...ve (etkinliklerin) desteklenmesi gerekir."
10. “Yeni eve taşındığını duyunca çok sevindim.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C
Cümlede kimin yeni eve taşındığı belli değildir. "Senin yeni eve taşındığını" mı, yoksa "Onun yeni eve taşındığını" mı? Bu belirsizlik, zamir eksikliğinden kaynaklanan anlam belirsizliğidir (Açıklık ilkesine aykırılık).
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: E
E seçeneğinde "Söylediklerine inanıyor" ve "her yerde savunuyordu" cümleleri bağlanmıştır. Neyi/Kimi savunuyordu? "Onu" veya "söylediklerini" nesnesi eksiktir.
12. (Zor Soru) “Siyasi ve ekonomi alanında önemli gelişmeler yaşandı.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D
"Siyasi alan" (sıfat tamlaması) ile "ekonomi alanı" (isim tamlaması) "ve" bağlacı ile bağlanmaya çalışılmıştır. Sıfat ve isim aynı tamlanana bu şekilde bağlanamaz. "Siyasi alanında" ifadesi yanlıştır. Doğrusu "Siyasi alanda ve ekonomi alanında" olmalıdır.
ANLATIM BOZUKLUKLARI TEST - 1
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz sözcük kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: C
C seçeneğinde "Yaklaşık" ve "kadar" sözcükleri aynı anlamı (yakınlık, civarında olma) taşımaktadır. İkisinin bir arada kullanılması gereksizdir ve duruluk ilkesine aykırıdır.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: D
D seçeneğinde sıralı bir cümle bulunmaktadır. İlk cümlenin öznesi "Bu tür dergilerin sayısı"dır ve yüklemi "artmalı"dır. Ancak bu özne ikinci cümlenin yüklemine ("ulaşmalıdır") uymamaktadır. Sayı değil, dergiler okuyucuya ulaşır. İkinci cümleye "dergiler" öznesi eklenmelidir. (Özne eksikliği).
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüğün yanlış yerde kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde "İzinsiz" sözcüğü "inşaat" sözcüğünden önce kullanılmıştır. Bu durum, inşaatın kendisinin izinsiz (ruhsatsız) olduğu anlamını verir. Oysa kastedilen, inşaata girme eyleminin izinsiz yapıldığıdır. Doğrusu "İnşaata izinsiz girmek..." olmalıdır.
4. (Zor Soru) “Bu davranışınla onun üzülmesine neden oldun, sevinmesine değil.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D
Bu bir sıralı cümledir. İlk cümlenin yüklemi "neden oldun". İkinci kısım olan "sevinmesine değil" ifadesi de bir yükleme ihtiyaç duyar. "Sevinmesine neden olmadın" veya "sevinmesini sağlamadın" gibi bir yüklem eksiktir.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne-yüklem uyuşmazlığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: C
C seçeneğinde özne "Herkes" belgisiz zamiridir ve tekil kabul edilir. Yüklemin de tekil olması gerekir. "yapacaklar" (çoğul) yerine "yapacak" (tekil) kullanılmalıdır.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlamca çelişen sözcüklerin bir arada kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde "Yaklaşık olarak" (kesin olmayan) ile "tam" (kesin olan) sözcükleri bir arada kullanılarak anlam çelişkisi yaratılmıştır.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde "Arkadaşına güvenir" cümlesi ile "her zaman destek olurdu" cümlesi "ve" bağlacıyla bağlanmıştır. Kime destek olurdu? "Ona" veya "arkadaşına" dolaylı tümleci eksiktir.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyimin yanlış kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: C
C seçeneğinde "etekleri tutuşmak" deyimi kullanılmıştır. Bu deyim "çok telaşlanmak, paniğe kapılmak" anlamındadır. Sevinç bildirmek için ise "etekleri zil çalmak" deyimi kullanılır.
9. (Zor Soru) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu yoktur?
Doğru Cevap: B
A) Mantık hatası. 180 oyla kabul edilip 250 oya karşı çıkılmışsa, tasarının reddedilmesi gerekirdi.
B) Cümle dil bilgisi açısından ve anlamca doğrudur.
C) Tamlama yanlışlığı. "Birçok" sıfatı çoğul anlam taşır, nitelediği isim çoğul eki almaz ("Birçok insan").
D) Gereksiz sözcük. "Tanışmak" zaten ilk kez görüşmek demektir. "İlk" sözcüğü gereksizdir.
E) Tamlayan eksikliği. "...ve (etkinliklerin) desteklenmesi gerekir."
10. “Yeni eve taşındığını duyunca çok sevindim.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C
Cümlede kimin yeni eve taşındığı belli değildir. "Senin yeni eve taşındığını" mı, yoksa "Onun yeni eve taşındığını" mı? Bu belirsizlik, zamir eksikliğinden kaynaklanan anlam belirsizliğidir (Açıklık ilkesine aykırılık).
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: E
E seçeneğinde "Söylediklerine inanıyor" ve "her yerde savunuyordu" cümleleri bağlanmıştır. Neyi/Kimi savunuyordu? "Onu" veya "söylediklerini" nesnesi eksiktir.
12. (Zor Soru) “Siyasi ve ekonomi alanında önemli gelişmeler yaşandı.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: D
"Siyasi alan" (sıfat tamlaması) ile "ekonomi alanı" (isim tamlaması) "ve" bağlacı ile bağlanmaya çalışılmıştır. Sıfat ve isim aynı tamlanana bu şekilde bağlanamaz. "Siyasi alanında" ifadesi yanlıştır. Doğrusu "Siyasi alanda ve ekonomi alanında" olmalıdır.