ANLATIM BOZUKLUKLARI TEST - 1
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüğün yanlış anlamda kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde "azımsamak" sözcüğü yanlış kullanılmıştır. Azımsamak, miktar olarak az bulmak demektir. Maaş gibi değerler için "küçümsemek" (değer olarak az bulmak) daha uygun olabilir. İfade "Aldığı maaşın küçümsenmeyecek kadar çok olduğunu söyledi." şeklinde düzeltilmelidir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz yardımcı eylem kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: D
D seçeneğinde "kuşku etmek" yerine tek bir fiil olan "kuşkulanmak" kullanılabilir. "Kuşkulanmıyorum" demek yerine "kuşku etmiyorum" demek gereksiz yardımcı eylem kullanımıdır ve anlatımın duruluğunu bozar.
3. (Zor Soru) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiil eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: A
A seçeneği sıralı bir isim cümlesidir. İkinci cümle olumsuz ("değildi") olduğu için, ilk cümlenin olumlu bir ek fiil alması gerekir ("uzundu"). Aksi halde ilk yargı da olumsuzmuş gibi algılanır (Boyu uzun değildi...). Düzeltilmiş hali: "Boyu uzundu, kilosu ise pek yerinde değildi."
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mantık hatası vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde bir mantık hatası vardır. Bir festival "ilk kez" düzenleniyorsa, önceki katılımlarla karşılaştırma yapılamayacağı için "rekor düzeyde" bir katılımdan söz edilemez.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: C
C seçeneğinde "geri döndü" ifadesinde anlatım bozukluğu vardır. "Dönmek" eylemi zaten geriye doğru yapılan bir eylemdir. "Geri" sözcüğü gereksizdir.
6. (Zor Soru) "Arkadaşına destek oldu ve her zaman yanında oldu."
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C
Bu bir bağlı cümledir. İlk cümlede "Kime destek oldu? Arkadaşına". İkinci cümlede "Kimin yanında oldu?" sorusunun cevabı yoktur. İkinci cümleye dolaylı tümleç (veya tamlayan) eklenmelidir. (Düzeltilmiş hali: Arkadaşına destek oldu ve onun her zaman yanında oldu.)
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişi bakımından özne-yüklem uyuşmazlığı vardır?
Doğru Cevap: A
A seçeneğinde özne "ben ve Ahmet"tir. Bu özne, "biz" zamirine karşılık gelir. Yüklemin de buna uygun olarak 1. çoğul kişi eki alması gerekir. "Katıldı" (3. tekil) yerine "katıldık" (1. çoğul) olmalıdır.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüğün yanlış yerde kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde "Ağrısız" sözcüğü "kulak" sözcüğünden önce kullanılmıştır. Bu durum "kulağın ağrısız olduğu" anlamını verir. Oysa kastedilen "delme işleminin ağrısız yapıldığı"dır. Düzeltilmiş hali: "Kulak ağrısız delinir."
9. (Zor Soru) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çatı uyuşmazlığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: C
C seçeneğinde yan cümlecik "tamamlanarak" (edilgen) yapıda iken, temel cümle "başladık" (etken) yapıdadır. Eylemi yapan özne (Biz) ile yan cümleciğin yapısı uyuşmamaktadır. Doğrusu "Bütün hazırlıkları tamamlayarak (etken)... başladık" olmalıdır.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: A
A seçeneğinde karşılaştırma hatası vardır. İki şey karşılaştırılırken "en" üstünlük zarfı kullanılmaz. Cümle "İki kardeşten büyüğü doktor olmuştu." şeklinde olmalıdır.
11. “Okulun inşaatı bitti ve yakında eğitime başlayacak.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanmaktadır?
Doğru Cevap: C
Cümle sıralı bir cümledir. İlk cümle: Okulun inşaatı bitti. İkinci cümle: Yakında eğitime başlayacak. Eğitime başlayacak olan nedir? "Okul". İnşaat eğitime başlayamaz. İkinci cümlede özne eksikliği vardır. Cümle "...ve okul yakında eğitime başlayacak." şeklinde olmalıdır.
12. (Zor Soru) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek yanlışlığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: A
A seçeneğinde "okumasını" sözcüğündeki iyelik eki (-sı) gereksizdir. Cümle "Kitap okumayı çok seven bir insandı." şeklinde olmalıdır.
ANLATIM BOZUKLUKLARI TEST - 1
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüğün yanlış anlamda kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde "azımsamak" sözcüğü yanlış kullanılmıştır. Azımsamak, miktar olarak az bulmak demektir. Maaş gibi değerler için "küçümsemek" (değer olarak az bulmak) daha uygun olabilir. İfade "Aldığı maaşın küçümsenmeyecek kadar çok olduğunu söyledi." şeklinde düzeltilmelidir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gereksiz yardımcı eylem kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: D
D seçeneğinde "kuşku etmek" yerine tek bir fiil olan "kuşkulanmak" kullanılabilir. "Kuşkulanmıyorum" demek yerine "kuşku etmiyorum" demek gereksiz yardımcı eylem kullanımıdır ve anlatımın duruluğunu bozar.
3. (Zor Soru) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek fiil eksikliğinden kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: A
A seçeneği sıralı bir isim cümlesidir. İkinci cümle olumsuz ("değildi") olduğu için, ilk cümlenin olumlu bir ek fiil alması gerekir ("uzundu"). Aksi halde ilk yargı da olumsuzmuş gibi algılanır (Boyu uzun değildi...). Düzeltilmiş hali: "Boyu uzundu, kilosu ise pek yerinde değildi."
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde mantık hatası vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde bir mantık hatası vardır. Bir festival "ilk kez" düzenleniyorsa, önceki katılımlarla karşılaştırma yapılamayacağı için "rekor düzeyde" bir katılımdan söz edilemez.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: C
C seçeneğinde "geri döndü" ifadesinde anlatım bozukluğu vardır. "Dönmek" eylemi zaten geriye doğru yapılan bir eylemdir. "Geri" sözcüğü gereksizdir.
6. (Zor Soru) "Arkadaşına destek oldu ve her zaman yanında oldu."
Bu cümledeki anlatım bozukluğunun nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: C
Bu bir bağlı cümledir. İlk cümlede "Kime destek oldu? Arkadaşına". İkinci cümlede "Kimin yanında oldu?" sorusunun cevabı yoktur. İkinci cümleye dolaylı tümleç (veya tamlayan) eklenmelidir. (Düzeltilmiş hali: Arkadaşına destek oldu ve onun her zaman yanında oldu.)
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişi bakımından özne-yüklem uyuşmazlığı vardır?
Doğru Cevap: A
A seçeneğinde özne "ben ve Ahmet"tir. Bu özne, "biz" zamirine karşılık gelir. Yüklemin de buna uygun olarak 1. çoğul kişi eki alması gerekir. "Katıldı" (3. tekil) yerine "katıldık" (1. çoğul) olmalıdır.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde sözcüğün yanlış yerde kullanılmasından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: B
B seçeneğinde "Ağrısız" sözcüğü "kulak" sözcüğünden önce kullanılmıştır. Bu durum "kulağın ağrısız olduğu" anlamını verir. Oysa kastedilen "delme işleminin ağrısız yapıldığı"dır. Düzeltilmiş hali: "Kulak ağrısız delinir."
9. (Zor Soru) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çatı uyuşmazlığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: C
C seçeneğinde yan cümlecik "tamamlanarak" (edilgen) yapıda iken, temel cümle "başladık" (etken) yapıdadır. Eylemi yapan özne (Biz) ile yan cümleciğin yapısı uyuşmamaktadır. Doğrusu "Bütün hazırlıkları tamamlayarak (etken)... başladık" olmalıdır.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: A
A seçeneğinde karşılaştırma hatası vardır. İki şey karşılaştırılırken "en" üstünlük zarfı kullanılmaz. Cümle "İki kardeşten büyüğü doktor olmuştu." şeklinde olmalıdır.
11. “Okulun inşaatı bitti ve yakında eğitime başlayacak.”
Bu cümledeki anlatım bozukluğu aşağıdakilerden hangisinden kaynaklanmaktadır?
Doğru Cevap: C
Cümle sıralı bir cümledir. İlk cümle: Okulun inşaatı bitti. İkinci cümle: Yakında eğitime başlayacak. Eğitime başlayacak olan nedir? "Okul". İnşaat eğitime başlayamaz. İkinci cümlede özne eksikliği vardır. Cümle "...ve okul yakında eğitime başlayacak." şeklinde olmalıdır.
12. (Zor Soru) Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ek yanlışlığından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu vardır?
Doğru Cevap: A
A seçeneğinde "okumasını" sözcüğündeki iyelik eki (-sı) gereksizdir. Cümle "Kitap okumayı çok seven bir insandı." şeklinde olmalıdır.