İçereği Atla
Test 6: Atatürk İlke ve İnkılapları (Zor Seviye)

ATATÜRK İLKE VE İNKILAPLARI

TEST - 6

Soru 1: Atatürk'ün, "Milli egemenlik öyle bir nurdur ki, onun karşısında zincirler erir, taç ve tahtlar yanar, mahvolur." sözü, doğrudan hangi ilkenin vazgeçilmezliğini vurgular?

Doğru Cevap: A) Cumhuriyetçilik

Açıklama: Bu söz, egemenliğin kaynağının millet olduğunu ve bu gücün karşısında hiçbir monarşik (taç ve taht) veya baskıcı (zincirler) yapının duramayacağını ifade eder. Bu, doğrudan doğruya halkın kendi kendini yönettiği Cumhuriyet rejiminin temel felsefesidir.

Soru 2: 1928'de Latin harflerinin kabul edilmesinden hemen sonra, yeni alfabeyi halka öğretmek amacıyla açılan kurum aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: D) Millet Mektepleri

Açıklama: Harf İnkılabı'nın bir sonucu olarak, okuma-yazma oranını hızla artırmak için ülke çapında bir seferberlik başlatılmıştır. Bu seferberliğin yürütüldüğü ve her yaştan vatandaşa yeni harflerin öğretildiği okullara Millet Mektepleri adı verilmiştir.

Soru 3: Aşağıdaki inkılaplardan hangisinin temel amacı, Türkiye'nin uluslararası ekonomik ilişkilerde Batı dünyasıyla yaşadığı uyum sorunlarını gidermektir?

Doğru Cevap: C) Takvim, saat ve ölçülerde değişiklik yapılması

Açıklama: Hicri ve Rumi takvim, alaturka saat, arşın, endaze, okka gibi ölçü birimleri, Avrupa ile olan ticari ve resmi ilişkilerde büyük karışıklıklara yol açıyordu. Bu inkılabın temel amacı, Batı dünyasıyla entegrasyonu sağlayarak bu ekonomik ve ticari sorunları ortadan kaldırmaktır.

Soru 4: Halkçılık ilkesi gereği, devletin tüm vatandaşlarına eşit hizmet götürmesi amaçlanır. Aşağıdakilerden hangisi, bu ilkenin "sosyal devlet" anlayışını yansıtan bir uygulamasıdır?

Doğru Cevap: E) İlköğretimin zorunlu ve parasız hale getirilmesi

Açıklama: Halkçılık, sadece kanun önünde eşitlik değil, aynı zamanda fırsat eşitliği de demektir. Devletin, zengin-fakir ayrımı yapmadan tüm çocuklarına temel eğitim imkanını ücretsiz olarak sunması, sosyal devlet anlayışının ve halkçılık ilkesinin en önemli uygulamalarından biridir.

Soru 5: Atatürk'ün Devletçilik ilkesi;
I. yabancı sermayeye tamamen karşı olması,
II. özel teşebbüsü reddetmesi,
III. karma ekonomi modelini benimsemesi
yaklaşımlarından hangilerini içerir?

Doğru Cevap: B) Yalnız III

Açıklama: Atatürk'ün devletçilik anlayışı, özel teşebbüsü reddeden katı bir sosyalist model değildir. Aksine, özel sektörün yapamadığı işleri devletin yapmasını, ancak özel sektörün de desteklenmesini öngören bir karma ekonomi modelidir. Yabancı sermayeye de, milli çıkarlara aykırı olmamak kaydıyla karşı değildir.

Soru 6: Aşağıdaki inkılaplardan hangisi, hem toplumsal alanda laikleşmeyi sağlamış hem de hukuk birliğini gerçekleştirmiştir?

Doğru Cevap: B) Medeni Kanun'un kabulü

Açıklama: Medeni Kanun, aile, miras gibi konuları şer'i hukuktan alıp modern hukuka devrederek toplumsal alanda laikleşmeyi sağlamıştır. Aynı zamanda, Osmanlı'da her cemaatin kendi hukukunu uyguladığı sisteme son vererek ülke genelinde tek bir medeni hukuk sistemi oluşturmuş ve hukuk birliğini gerçekleştirmiştir.

Soru 7: Atatürk'ün, "Toplumda en yüksek hürriyetin, en yüksek eşitliğin ve adaletin devamlı şekilde sağlanması ve korunması, ancak ve ancak tam ve kesin anlamıyla milli egemenliğin kurulmuş olmasına bağlıdır." sözü, hangi ilkenin diğer tüm hakların güvencesi olduğunu vurgular?

Doğru Cevap: C) Cumhuriyetçilik

Açıklama: Atatürk bu sözüyle, hürriyet, eşitlik ve adalet gibi temel hakların gerçek güvencesinin, yönetimin tek bir kişiye veya zümreye değil, doğrudan millete ait olduğu milli egemenlik ilkesi olduğunu belirtir. Milli egemenliğin kurumsallaşmış hali ise Cumhuriyettir.

Soru 8: Atatürk ilkelerinden hangisi, yapılan devrimlerin korunmasını ve zamanın koşullarına göre geliştirilerek ileriye taşınmasını ifade eden dinamik bir ilkedir?

Doğru Cevap: E) İnkılapçılık

Açıklama: İnkılapçılık, sadece geçmişte yapılan yeniliklerle yetinmeyi değil, bu yenilikleri sürekli olarak yaşatmayı, korumayı ve çağın gereklerine göre daha da ileriye götürmeyi amaçlar. Bu yönüyle durağanlığa karşıdır ve sürekli bir dinamizm içerir.

Soru 9: Türk Medeni Kanunu'nun kabulüyle kadınlara tanınan;
I. Mirasta erkekle eşit haklara sahip olma,
II. İstediği mesleği seçebilme,
III. Muhtar seçilebilme
haklarından hangileri yer almaktadır?

Doğru Cevap: C) I ve II

Açıklama: Medeni Kanun, kadınlara sosyal ve ekonomik hayatta erkeklerle tam eşitlik getirmiştir. Miras ve meslek seçimi bu haklar arasındadır. Ancak muhtar seçilebilme gibi siyasi haklar Medeni Kanun'da yer almaz; bu hak 1933'te ayrı bir yasal düzenleme ile verilmiştir.

Soru 10: Aşağıdaki inkılaplardan hangisi, doğrudan Milliyetçilik ilkesiyle ilgili olup, ulusal kimliğin pekiştirilmesine hizmet etmiştir?

Doğru Cevap: A) Türk Dil Kurumu'nun kurulması

Açıklama: Milli kimliğin en temel unsuru dildir. Türk Dil Kurumu'nun kurulmasıyla, Türkçenin yabancı dillerin boyunduruğundan kurtarılması, zenginleştirilmesi ve bir bilim dili haline getirilmesi amaçlanmıştır. Bu, doğrudan milli kimliği ve benliği güçlendiren bir milliyetçilik uygulamasıdır.

Soru 11: Laiklik ilkesinin uygulanmasıyla, aşağıdaki unsurlardan hangisinin toplum hayatındaki etkisi azaltılmak istenmiştir?

Doğru Cevap: E) Dogmatik inançların ve hurafelerin

Açıklama: Laikliğin temel amacı, devlet ve toplum düzenini sorgulanamaz, değişmez dini kurallardan (dogmalardan) ve batıl inançlardan (hurafelerden) arındırarak, yönetimde, hukukta ve eğitimde aklı ve bilimi rehber edinmektir.

Soru 12: Atatürk ilkelerinden hangisi, "sınıfsız, imtiyazsız, kaynaşmış bir kitle" oluşturmayı hedefler?

Doğru Cevap: D) Halkçılık

Açıklama: Bu ifade, Halkçılık ilkesinin en temel tanımıdır. Halkçılık, toplumda ekonomik veya sosyal statüye dayalı ayrıcalıklı sınıfların varlığını reddeder ve tüm vatandaşların kanun önünde eşit olduğu, birbiriyle dayanışma içinde olan bir toplum (kaynaşmış kitle) idealini savunur.

Soru 13: 1933 yılında Darülfünun'un kapatılarak yerine İstanbul Üniversitesi'nin kurulması (Üniversite Reformu), doğrudan hangi Atatürk ilkesinin bir gereğidir?

Doğru Cevap: B) İnkılapçılık

Açıklama: Darülfünun'un zamanla çağın bilimsel gelişmelerinin gerisinde kaldığı ve kendini yenileyemediği düşünülmüştür. Bu eski kurumun kapatılarak yerine modern, bilimsel özerkliğe sahip İstanbul Üniversitesi'nin kurulması, eskiyen kurumların yerine yenilerini koymayı hedefleyen İnkılapçılık ilkesinin en önemli uygulamalarından biridir.

Soru 14: Aşağıdaki inkılaplardan hangisi, hem laiklik hem de milliyetçilik ilkesiyle ilgilidir?

Doğru Cevap: A) Halifeliğin kaldırılması

Açıklama: Halifeliğin kaldırılması, din ve devlet işlerini ayırdığı için laikliğin en önemli adımıdır. Aynı zamanda, tüm Müslümanları birleştiren ümmet anlayışının en önemli kurumunu ortadan kaldırarak, bunun yerine Türk ulus kimliğine dayalı devlet anlayışını (ulus-devlet) pekiştirdiği için milliyetçilikle de doğrudan ilgilidir.

Soru 15: "Egemenliğin kullanılması hiçbir surette hiçbir zümreye veya sınıfa bırakılamaz." ifadesi, 1924 Anayasası'nda hangi ilkeyi güvence altına almıştır?

Doğru Cevap: D) Cumhuriyetçilik ve Halkçılık

Açıklama: Bu ifade, egemenliğin tek kaynağının millet olduğunu belirterek Cumhuriyetçilik ilkesini vurgular. Aynı zamanda, egemenliğin kullanılmasında hiçbir zümreye veya sınıfa ayrıcalık tanınamayacağını belirterek, sınıfsız ve imtiyazsız bir toplum öngören Halkçılık ilkesini de güvence altına alır.

Soru 16: I. İzmir İktisat Kongresi
II. Teşvik-i Sanayi Kanunu
III. I. Beş Yıllık Sanayi Planı
Yukarıdaki ekonomik girişimlerin dayandığı ilkeler sırasıyla hangileridir?

Doğru Cevap: C) Milliyetçilik - Liberalizm - Devletçilik

Açıklama: İzmir İktisat Kongresi milli ekonomi hedefiyle Milliyetçilik, Teşvik-i Sanayi özel sektörü desteklediği için Liberalizm, I. Beş Yıllık Sanayi Planı ise devlet yatırımlarını içerdiği için Devletçilik ilkesiyle ilgilidir.

Soru 17: Aşağıdakilerden hangisi, Laikliğin sosyal hayattaki yansımalarından biri olarak kabul edilemez?

Doğru Cevap: A) Çok partili hayata geçiş denemeleri

Açıklama: Çok partili hayata geçiş, siyasi alanda ulusal egemenliğin daha iyi işlemesini sağlayan Cumhuriyetçilik ilkesiyle ilgilidir. Diğer seçeneklerin tamamı, toplumsal yaşamı dini kuralların ve sembollerin etkisinden arındırmayı hedefleyen laiklik inkılaplarıdır.

Soru 18: Atatürk'ün "Vatandaş için medeni bilgiler" kitabını yazdırması, hangi ilkenin halk tarafından daha iyi anlaşılmasını sağlamaya yöneliktir?

Doğru Cevap: C) Cumhuriyetçilik

Açıklama: Bu kitap, vatandaşlara devletin nasıl işlediğini, hak ve sorumluluklarının neler olduğunu, seçimin ve demokrasinin önemini anlatır. Amacı, halkın yeni rejimi yani Cumhuriyeti ve onun temel ilkelerini öğrenerek bilinçli bir vatandaş olmasını sağlamaktır.

Soru 19: Harf İnkılabı'nın temel amacı okuryazarlığı artırmak olsa da, aynı zamanda yeni Türk harflerinin kabulü hangi ilkenin bir gereğidir?

Doğru Cevap: E) Milliyetçilik

Açıklama: Arap alfabesi, Türkçe'nin ses yapısına tam olarak uymuyordu. Latin alfabesi temel alınarak Türkçenin yapısına uygun yeni bir alfabe oluşturulması, ulusal dile ve milli kimliğe sahip çıkma çabasının bir sonucudur. Bu nedenle inkılap, milliyetçilik ilkesiyle de yakından ilgilidir.

Soru 20: Atatürk'ün "Eğer bir gün benim sözlerim bilimle ters düşerse, bilimi seçin." ifadesi, hangi iki ilkenin temelini oluşturur?

Doğru Cevap: B) Laiklik ve İnkılapçılık

Açıklama: Bu söz, en üstün yol göstericinin dogmalar veya kişilerin sözleri değil, bilim olduğunu belirtir. Bu, Laiklik ilkesinin akılcılık ve bilimsellik yönünü vurgular. Aynı zamanda kendi sözlerinin bile bilimle çelişirse değiştirilmesi gerektiğini söylemesi, durağanlığa karşı olan ve sürekli gelişimi savunan İnkılapçılık ilkesinin en net ifadesidir.