İçereği Atla
Test 2: Cumhuriyet Dönemi Kültür ve Medeniyeti

CUMHURİYET DÖNEMİ KÜLTÜR VE MEDENİYETİ

TEST - 2

Soru 1: Cumhuriyetin ilk yıllarında, Türk resim sanatında "Müstakiller" ve "d Grubu" gibi sanatçı topluluklarının ortaya çıkmasının temel amacı nedir?

Doğru Cevap: A) Batı'daki modern sanat akımlarını Türkiye'ye taşımak

Açıklama: Bu gruplar, Osmanlı'nın son dönemindeki daha akademik ve natüralist resim anlayışına bir tepki olarak ortaya çıkmıştır. Amaçları, Avrupa'da gelişen kübizm, fovizm gibi modern sanat akımlarını takip etmek ve bu akımları Türk sanatına uyarlayarak özgün bir sentez oluşturmaktı.

Soru 2: 1930'lu yıllarda Türkiye'de sinemanın kurumsallaşması ve ilk sesli filmin çekilmesi sürecinde önemli rol oynayan, "Söz Bir Allah Bir" filminin de yönetmeni olan kişi kimdir?

Doğru Cevap: C) Muhsin Ertuğrul

Açıklama: Muhsin Ertuğrul, modern Türk tiyatrosunun kurucusu olmasının yanı sıra, Cumhuriyetin ilk yıllarında sinemanın da öncülüğünü yapmıştır. İlk sesli Türk filmi olan "İstanbul Sokaklarında" ve "Söz Bir Allah Bir" gibi filmleri yöneterek Türk sinemasının kurumsallaşmasına büyük katkı sağlamıştır.

Soru 3: Atatürk'ün emriyle, Türk operasının temelini atmak amacıyla bestelenen ilk opera eseri aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: B) Özsoy

Açıklama: 1934 yılında İran Şahı Rıza Pehlevi'nin Türkiye ziyareti onuruna, Atatürk'ün direktifiyle Adnan Saygun tarafından bestelenen Özsoy Operası, Türk-İran dostluğunu ve ortak mitolojik kökenleri konu alır. Bu eser, Türk opera tarihinin başlangıcı kabul edilir.

Soru 4: Cumhuriyet Dönemi'nde kurulan ve bugün Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi olarak bilinen kurumun ilk adı nedir?

Doğru Cevap: A) Sanayi-i Nefise Mektebi

Açıklama: 1882 yılında Osman Hamdi Bey tarafından kurulan Sanayi-i Nefise Mektebi (Güzel Sanatlar Okulu), Cumhuriyet döneminde "Güzel Sanatlar Akademisi" adını almış, daha sonra da Mimar Sinan Üniversitesi'ne dönüştürülmüştür.

Soru 5: Türkiye'de radyo yayıncılığının başlaması ve 1927'de ilk anonsun yapılması, hangi kurumun öncülüğünde gerçekleşmiştir?

Doğru Cevap: E) Türk Telsiz Telefon A.Ş.

Açıklama: Türkiye'deki ilk düzenli radyo yayınları, özel bir şirket olan Türk Telsiz Telefon A.Ş. tarafından 1927 yılında başlatılmıştır. Devlet radyosu (Ankara Radyosu) ise daha sonraki yıllarda kurulacaktır.

Soru 6: Atatürk'ün, "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir, fendir" sözü doğrultusunda, bilimsel ve teknolojik gelişmeleri takip etmek amacıyla 1933 yılında kurulan dergi hangisidir?

Doğru Cevap: B) Ülkü

Açıklama: Halkevleri'nin yayın organı olan Ülkü Dergisi, Cumhuriyet ideolojisini, kültürel gelişmeleri ve aynı zamanda dünyadaki bilimsel ve teknolojik yenilikleri halka ulaştırmayı amaçlayan önemli bir yayın olmuştur.

Soru 7: Cumhuriyetin ilk yıllarında ulusal bir burjuvazi yaratma ve sanayileşmeyi teşvik etme amacıyla çıkarılan en önemli kanun aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: C) Teşvik-i Sanayi Kanunu

Açıklama: 1927 yılında çıkarılan Teşvik-i Sanayi Kanunu, özel sektörün fabrika kurmasını teşvik etmek amacıyla vergi muafiyetleri, bedelsiz arazi tahsisi, kredi kolaylıkları gibi çok önemli imkanlar sunmuştur. Temel amacı, milli ve özel bir sanayi sınıfı (burjuvazi) yaratmaktı.

Soru 8: Atatürk Dönemi'nde, Ankara'da inşa edilen ve modern mimarinin önemli bir örneği olan Sergi Evi, günümüzde hangi isimle anılmaktadır?

Doğru Cevap: A) Ankara Resim ve Heykel Müzesi

Açıklama: 1927'de Türk Ocağı binası olarak Mimar Arif Hikmet Koyunoğlu tarafından tasarlanan yapı, uzun yıllar sergi, konser ve kongrelere ev sahipliği yapmış, daha sonra Resim ve Heykel Müzesi olarak düzenlenmiştir.

Soru 9: Cumhuriyetin kuruluşundan sonra yurt dışına gönderilen ve "Genç Cumhuriyetin Sanat Elçileri" olarak da bilinen "Müstakiller" grubunun üyeleri arasında kim yer alır?

Doğru Cevap: E) Cemal Tollu

Açıklama: 1929 yılında kurulan Müstakil Ressamlar ve Heykeltıraşlar Birliği, Paris'te eğitim görmüş ve kübizm gibi modern akımlardan etkilenmiş sanatçılardan oluşuyordu. Cemal Tollu, Zeki Kocamemi, Cevat Dereli gibi isimler bu grubun önde gelenlerindendir.

Soru 10: 1933 Üniversite Reformu'nun temel amacı, Osmanlı'dan kalan Darülfünun'u hangi yönde dönüştürmekti?

Doğru Cevap: B) Modern, bilimsel ve özerk bir yapıya kavuşturmak

Açıklama: Darülfünun'un zamanla bilimsel üretkenliğini kaybettiği ve çağın gerisinde kaldığı düşünülüyordu. Üniversite Reformu ile amaç, çağdaş bilimsel yöntemleri benimseyen, araştırmaya dayalı, idari ve bilimsel özerkliğe sahip modern bir üniversite (İstanbul Üniversitesi) yaratmaktı.

Soru 11: I. Ulusal Mimarlık Akımı'nda, Selçuklu ve Osmanlı mimari unsurlarının kullanılması hangi Atatürk ilkesinin bir yansımasıdır?

Doğru Cevap: E) Milliyetçilik

Açıklama: Cumhuriyetin ilk yıllarındaki mimaride, Batılı tarzlar taklit edilmek yerine, modern binaların cephelerinde Selçuklu ve Osmanlı mimarisine ait çini, kemer, kubbe gibi unsurlara yer verilmiştir. Bu, "milli bir mimari üslup" yaratma çabasının bir sonucudur ve milliyetçilik ilkesiyle doğrudan ilgilidir.

Soru 12: Atatürk'ün "Yurttaş için medeni bilgiler" kitabını yazdırmasının temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: D) Cumhuriyet rejimi ve vatandaşlık bilincini öğretmek

Açıklama: Bu eser, yeni kurulan cumhuriyet rejiminin temel ilkelerini, devletin işleyişini, vatandaşın hak ve sorumluluklarını halka öğretmek amacıyla yazdırılmıştır. Temel amaç, "tebaa"lıktan "vatandaş"lığa geçişi sağlamak ve cumhuriyet bilincini yerleştirmektir.

Soru 13: 1930'lu yıllarda Türkiye'de Devletçilik ilkesinin uygulanmaya başlanmasıyla;
I. Planlı ekonomiye geçilmesi,
II. Özel sektörün tamamen yasaklanması,
III. Temel tüketim mallarının üretiminin artırılması
hedeflerinden hangileri amaçlanmıştır?

Doğru Cevap: C) I ve III

Açıklama: Devletçilik, I. Beş Yıllık Sanayi Planı ile planlı ekonomiye geçişi başlatmıştır (I). Bu planın temel hedeflerinden biri de, halkın en temel ihtiyaçları olan tekstil, şeker gibi ürünleri ülke içinde üreterek dışa bağımlılığı azaltmaktı (III). Ancak Atatürk'ün devletçiliği özel sektörü yasaklamamış, aksine desteklemiştir (II. yanlış).

Soru 14: Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kadın bakanı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: A) Türkan Akyol

Açıklama: Türkiye'nin ilk kadın bakanı, 1971 yılında Nihat Erim hükümetinde Sağlık Bakanı olarak görev yapan Prof. Dr. Türkan Akyol'dur. Tansu Çiller ilk kadın başbakandır.

Soru 15: Cumhuriyetin ilk yıllarında açılan Halkevleri'nin, aşağıdaki alanlardan hangisinde faaliyet gösterdiği söylenemez?

Doğru Cevap: E) Siyasi parti örgütlenmesi

Açıklama: Halkevleri, Cumhuriyet Halk Partisi'ne bağlı birer kültür kurumu olmasına rağmen, doğrudan siyasi parti örgütlenmesi veya seçim faaliyeti yapmazdı. Görevleri, dil, tarih, sanat, spor gibi kültürel alanlarda halkı eğitmek ve bilinçlendirmekti.

Soru 16: Anıtkabir'in inşası için düzenlenen uluslararası proje yarışmasını kazanan Türk mimarlar aşağıdakilerden hangileridir?

Doğru Cevap: A) Emin Onat ve Orhan Arda

Açıklama: Atatürk'ün vefatından sonra açılan uluslararası yarışma sonucunda, Prof. Emin Onat ve Doç. Orhan Arda'nın projesi birinci seçilmiş ve Anıtkabir bu projeye göre 1944-1953 yılları arasında inşa edilmiştir.

Soru 17: Türkiye'de ilk planlı ekonomi denemesi olan I. Beş Yıllık Sanayi Planı hangi yıllar arasında uygulanmıştır?

Doğru Cevap: B) 1934-1938

Açıklama: 1933 yılında hazırlanan I. Beş Yıllık Sanayi Planı, 1934 yılında uygulamaya konulmuş ve 1938 yılına kadar büyük bir başarıyla uygulanarak Türkiye'nin sanayileşmesinde önemli bir dönüm noktası olmuştur. II. Plan ise II. Dünya Savaşı nedeniyle uygulanamamıştır.

Soru 18: Atatürk'ün direktifiyle kurulan "Uluslararası İzmir Fuarı"nın temel amacı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: C) Türkiye'nin ekonomik ürünlerini dünyaya tanıtmak ve ticareti geliştirmek

Açıklama: İlk olarak 1923'teki İktisat Kongresi sırasında bir sergi olarak başlayan ve daha sonra uluslararası bir fuara dönüşen bu organizasyonun temel amacı, genç Cumhuriyetin sanayi ve tarım ürünlerini hem iç hem de dış pazarlara tanıtarak ülkenin ticari potansiyelini artırmaktı.

Soru 19: Cumhuriyetin ilk yıllarında Türkiye'de sporun yaygınlaştırılması ve kurumsallaştırılması amacıyla kurulan ilk spor organizasyonu hangisidir?

Doğru Cevap: A) Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı (TİCİ)

Açıklama: 1922 yılında kurulan Türkiye İdman Cemiyetleri İttifakı, Cumhuriyet döneminde spor kulüplerini tek bir çatı altında toplayan ilk merkezi spor örgütüdür. Daha sonraki yıllarda bu yapı, devletin kurduğu diğer spor kurumlarına dönüşecektir.

Soru 20: Atatürk'ün son yıllarını geçirdiği ve günümüzde müze olarak kullanılan Savarona Yatı, hangi ülke tarafından Türkiye'ye hediye edilmiştir?

Doğru Cevap: B) Almanya

Açıklama: Savarona Yatı hediye edilmemiş, Türk hükümeti tarafından 1938 yılında Alman bir firmadan satın alınarak Atatürk'e tahsis edilmiştir. Atatürk, hastalığının ilerlediği son dönemde bu yatta yaklaşık 6 hafta geçirmiştir.