Tarih Macerası: Bölüm 4
Harika! Bölüm 3 tamamlandı. 🧑🏫
Şimdi Bölüm 4: Uygur Kağanlığı ve Diğer Asya Devletleri.
Bu bölüm 2 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 4: Adımlar
▶️ A. Uygur Kağanlığı
🔒 B. Diğer Asya Devletleri
🕌
Adım A: UYGUR KAĞANLIĞI (744 - 840)
Kurucusu Kutluk Bilge Kül Kağan'dır. Başlangıçta Ötüken, sonradan Karabalgasun (Ordu-Balık) şehrini başkent yapmışlardır.
Kurucusu Kutluk Bilge Kül Kağan'dır. Başlangıçta Ötüken, sonradan Karabalgasun (Ordu-Balık) şehrini başkent yapmışlardır.
Moyen Çor ve Bögü Kağan Dönemi
En parlak dönem Moyen Çor'dur. Ancak Bögü Kağan, Tibet Seferi dönüşü Mani (Maniheizm) dinini "resmi din" olarak kabul ederek devletin kaderini değiştirmiştir.
En parlak dönem Moyen Çor'dur. Ancak Bögü Kağan, Tibet Seferi dönüşü Mani (Maniheizm) dinini "resmi din" olarak kabul ederek devletin kaderini değiştirmiştir.
⚠️
Mani Dini'nin Sonuçları (Mutlaka Sorulur!)
- Yerleşik Hayata Geçiş (En Önemli!): Tapınak zorunluluğu nedeniyle ilk kez şehirler (Beş-Balık vb.) kurup yerleşik hayata geçtiler.
- Savaşçılık Zayıfladı: "Et yemek" ve "Savaşmak" yasakları Türklerin (Alplık) özelliğine darbe vurdu.
- Yeni Uğraşlar: Tarım (Karız kanalları), sanat ve ticaret gelişti.
- Kültürel Gelişim: Matbaa, kâğıt, fresko ve minyatür gelişti.
🎨
Uygurlarda Kültür ve Medeniyet (İlkler)
Yerleşik sanat, göçebe sanatının (Hayvan Üslubu) yerini aldı.
Yerleşik sanat, göçebe sanatının (Hayvan Üslubu) yerini aldı.
💡
Uygur Yenilikleri ve "İlk"leri
- Alfabe: 18 harfli Uygur Alfabesi'ni (ikinci milli alfabe) kullandılar.
- Matbaa ve Kağıt: Matbaayı (tahta kalıp) ilk kez kullanan Türk devletidir.
- Sanat: Fresko (duvar resmi) ve Minyatür (kitap süsleme) ilk kez görüldü.
- Hukuk: Töre'nin yanında ilk kez yazılı hukuk kuralları (medeni hukuk) geliştirdiler.
- Mimari: İlk tapınak (Stupa), saray ve ev mimarisi. "Türk Üçgeni" stilini icat ettiler.
- Bankacılık: Kâğıt parayı (Çav) andıran "kredi mektupları" kullandılar.
Yıkılış (840)
Mani dininin etkisiyle savaşçılık özelliklerini kaybetmeleri, kuraklık ve salgın hastalıklar sonucu zayıfladılar. Kırgızlar tarafından yıkıldılar.
Mani dininin etkisiyle savaşçılık özelliklerini kaybetmeleri, kuraklık ve salgın hastalıklar sonucu zayıfladılar. Kırgızlar tarafından yıkıldılar.
Dağılma Sonrası
İki kola ayrıldılar: 1. Kansu (Sarı) Uygurları (Çin'de) ve 2. Turfan (Doğu Türkistan) Uygurları.
İki kola ayrıldılar: 1. Kansu (Sarı) Uygurları (Çin'de) ve 2. Turfan (Doğu Türkistan) Uygurları.
🏆
Harika! Uygurlar tamamlandı.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
🌏
Adım B: DİĞER ASYA TÜRK DEVLET VE TOPLULUKLARI
1. Kırgızlar
Uygurları yıkarak 840 yılında Ötüken'de devlet kurmuşlardır. Ötüken'e hâkim olan son Türk devletidir.
Uygurları yıkarak 840 yılında Ötüken'de devlet kurmuşlardır. Ötüken'e hâkim olan son Türk devletidir.
💡
Kırgızlar: Kilit Bilgiler
- Dünyanın en uzun destanı olan Manas Destanı Kırgızlara aittir ("Canlı destan").
- Ölülerini yakan (kremasyon) nadir Türk topluluklarındandır.
- Moğol (Cengiz Han) egemenliğine giren ilk Türk kavmidir.
2. Türgişler (Türgeş)
Batı Türkistan'da kurulmuşlardır. "Kağan" unvanını boy beyleri (Ulu Kağan) seçmiştir.
Batı Türkistan'da kurulmuşlardır. "Kağan" unvanını boy beyleri (Ulu Kağan) seçmiştir.
💡
Türgişler: Kilit Bilgiler
- Kendi adına para bastıran ilk Türk hükümdarı olan Baga Tarkan bu devlettendir.
- Emeviler ile (Sulukan Kağan dönemi) savaşarak Orta Asya'nın Araplaşmasını bir süre engellemişlerdir.
- Uygurlar gibi yerleşik hayata önem vermişlerdir.
3. Karluklar
Devlet kuramamış bir "topluluk"tur.
Devlet kuramamış bir "topluluk"tur.
💡
Karluklar: Kilit Bilgiler
- İslamiyet'i kabul eden ilk Türk topluluğudur (Boy).
- 751 Talas Savaşı'nda Çin'e karşı Müslüman Arapların (Abbasiler) yanında yer alarak savaşın kaderini değiştirmişlerdir.
🎉
BÖLÜM 4 BİTTİ!
Tebrikler! Uygurlar ve sonrasında Asya'da kalan boyları öğrendin.
Haydi Bölüm 4 Final Sınavı'na!
Tebrikler! Uygurlar ve sonrasında Asya'da kalan boyları öğrendin.
Haydi Bölüm 4 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Tarih Macerası: Bölüm 4
Harika! Bölüm 3 tamamlandı. 🧑🏫
Şimdi Bölüm 4: Uygur Kağanlığı ve Diğer Asya Devletleri.
Bu bölüm 2 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 4: Adımlar
▶️ A. Uygur Kağanlığı
🔒 B. Diğer Asya Devletleri
🕌
Adım A: UYGUR KAĞANLIĞI (744 - 840)
Kurucusu Kutluk Bilge Kül Kağan'dır. Başlangıçta Ötüken, sonradan Karabalgasun (Ordu-Balık) şehrini başkent yapmışlardır.
Kurucusu Kutluk Bilge Kül Kağan'dır. Başlangıçta Ötüken, sonradan Karabalgasun (Ordu-Balık) şehrini başkent yapmışlardır.
Moyen Çor ve Bögü Kağan Dönemi
En parlak dönem Moyen Çor'dur. Ancak Bögü Kağan, Tibet Seferi dönüşü Mani (Maniheizm) dinini "resmi din" olarak kabul ederek devletin kaderini değiştirmiştir.
En parlak dönem Moyen Çor'dur. Ancak Bögü Kağan, Tibet Seferi dönüşü Mani (Maniheizm) dinini "resmi din" olarak kabul ederek devletin kaderini değiştirmiştir.
⚠️
Mani Dini'nin Sonuçları (Mutlaka Sorulur!)
- Yerleşik Hayata Geçiş (En Önemli!): Tapınak zorunluluğu nedeniyle ilk kez şehirler (Beş-Balık vb.) kurup yerleşik hayata geçtiler.
- Savaşçılık Zayıfladı: "Et yemek" ve "Savaşmak" yasakları Türklerin (Alplık) özelliğine darbe vurdu.
- Yeni Uğraşlar: Tarım (Karız kanalları), sanat ve ticaret gelişti.
- Kültürel Gelişim: Matbaa, kâğıt, fresko ve minyatür gelişti.
🎨
Uygurlarda Kültür ve Medeniyet (İlkler)
Yerleşik sanat, göçebe sanatının (Hayvan Üslubu) yerini aldı.
Yerleşik sanat, göçebe sanatının (Hayvan Üslubu) yerini aldı.
💡
Uygur Yenilikleri ve "İlk"leri
- Alfabe: 18 harfli Uygur Alfabesi'ni (ikinci milli alfabe) kullandılar.
- Matbaa ve Kağıt: Matbaayı (tahta kalıp) ilk kez kullanan Türk devletidir.
- Sanat: Fresko (duvar resmi) ve Minyatür (kitap süsleme) ilk kez görüldü.
- Hukuk: Töre'nin yanında ilk kez yazılı hukuk kuralları (medeni hukuk) geliştirdiler.
- Mimari: İlk tapınak (Stupa), saray ve ev mimarisi. "Türk Üçgeni" stilini icat ettiler.
- Bankacılık: Kâğıt parayı (Çav) andıran "kredi mektupları" kullandılar.
Yıkılış (840)
Mani dininin etkisiyle savaşçılık özelliklerini kaybetmeleri, kuraklık ve salgın hastalıklar sonucu zayıfladılar. Kırgızlar tarafından yıkıldılar.
Mani dininin etkisiyle savaşçılık özelliklerini kaybetmeleri, kuraklık ve salgın hastalıklar sonucu zayıfladılar. Kırgızlar tarafından yıkıldılar.
Dağılma Sonrası
İki kola ayrıldılar: 1. Kansu (Sarı) Uygurları (Çin'de) ve 2. Turfan (Doğu Türkistan) Uygurları.
İki kola ayrıldılar: 1. Kansu (Sarı) Uygurları (Çin'de) ve 2. Turfan (Doğu Türkistan) Uygurları.
🏆
Harika! Uygurlar tamamlandı.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
🌏
Adım B: DİĞER ASYA TÜRK DEVLET VE TOPLULUKLARI
1. Kırgızlar
Uygurları yıkarak 840 yılında Ötüken'de devlet kurmuşlardır. Ötüken'e hâkim olan son Türk devletidir.
Uygurları yıkarak 840 yılında Ötüken'de devlet kurmuşlardır. Ötüken'e hâkim olan son Türk devletidir.
💡
Kırgızlar: Kilit Bilgiler
- Dünyanın en uzun destanı olan Manas Destanı Kırgızlara aittir ("Canlı destan").
- Ölülerini yakan (kremasyon) nadir Türk topluluklarındandır.
- Moğol (Cengiz Han) egemenliğine giren ilk Türk kavmidir.
2. Türgişler (Türgeş)
Batı Türkistan'da kurulmuşlardır. "Kağan" unvanını boy beyleri (Ulu Kağan) seçmiştir.
Batı Türkistan'da kurulmuşlardır. "Kağan" unvanını boy beyleri (Ulu Kağan) seçmiştir.
💡
Türgişler: Kilit Bilgiler
- Kendi adına para bastıran ilk Türk hükümdarı olan Baga Tarkan bu devlettendir.
- Emeviler ile (Sulukan Kağan dönemi) savaşarak Orta Asya'nın Araplaşmasını bir süre engellemişlerdir.
- Uygurlar gibi yerleşik hayata önem vermişlerdir.
3. Karluklar
Devlet kuramamış bir "topluluk"tur.
Devlet kuramamış bir "topluluk"tur.
💡
Karluklar: Kilit Bilgiler
- İslamiyet'i kabul eden ilk Türk topluluğudur (Boy).
- 751 Talas Savaşı'nda Çin'e karşı Müslüman Arapların (Abbasiler) yanında yer alarak savaşın kaderini değiştirmişlerdir.
🎉
BÖLÜM 4 BİTTİ!
Tebrikler! Uygurlar ve sonrasında Asya'da kalan boyları öğrendin.
Haydi Bölüm 4 Final Sınavı'na!
Tebrikler! Uygurlar ve sonrasında Asya'da kalan boyları öğrendin.
Haydi Bölüm 4 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.