Tarih Macerası: Bölüm 2
Harika! Mısır'daki devletler bitti. 🧑🏫
Şimdi Bölüm 2: Orta Asya'ya dönüyoruz: Karahanlılar Devleti.
Bu bölüm 4 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 2: Adımlar
▶️ A. Kuruluş ve Siyasi Tarih
🔒 B. Türk-İslam Sentezi
🔒 C. Kültürdeki "İlk"ler
🔒 D. 4 Büyük Eser
🕌
Adım A: KARAHANLILAR (840 - 1212)
(Afrasiyaboğulları)
(Afrasiyaboğulları)
A. KURULUŞU VE SİYASİ TARİHİ
Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi Türk boyları tarafından, Uygur Devleti'nin yıkılmasından sonra 840 yılında kurulmuştur.
Kurucu: Bilge Kül Kadir Han.
Merkez: Balasagun (Kuz-Ordu).
Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi Türk boyları tarafından, Uygur Devleti'nin yıkılmasından sonra 840 yılında kurulmuştur.
Kurucu: Bilge Kül Kadir Han.
Merkez: Balasagun (Kuz-Ordu).
1. İslamiyet'e Geçiş (Satuk Buğra Han Dönemi)
Devletin kaderini değiştiren olay, Satuk Buğra Han'ın İslamiyet'i kabul etmesidir. Müslüman olduktan sonra "Abdülkerim" adını almıştır.
Devletin kaderini değiştiren olay, Satuk Buğra Han'ın İslamiyet'i kabul etmesidir. Müslüman olduktan sonra "Abdülkerim" adını almıştır.
✅ Sonuç: Karahanlılar, Orta Asya'da İslamiyet'i kabul eden ilk büyük Türk devleti olmuştur.
(Not: Avrupa'da İtil Bulgarları, topluluk olarak Karluklar daha öncedir).
Satuk Buğra Han, İslam için yaptığı mücadelelerden dolayı "El-Mücahid" ve "El-Gazi" unvanlarını almıştır.
(Not: Avrupa'da İtil Bulgarları, topluluk olarak Karluklar daha öncedir).
Satuk Buğra Han, İslam için yaptığı mücadelelerden dolayı "El-Mücahid" ve "El-Gazi" unvanlarını almıştır.
2. Yükseliş ve Parçalanma (İkili Teşkilat Sorunu)
En parlak dönem Yusuf Kadir Han zamanıdır. Onun ölümünden sonra, İslamiyet öncesinden miras kalan "İkili Teşkilat" geleneği ve taht kavgaları (Kut anlayışı) devleti zayıflatmıştır.
En parlak dönem Yusuf Kadir Han zamanıdır. Onun ölümünden sonra, İslamiyet öncesinden miras kalan "İkili Teşkilat" geleneği ve taht kavgaları (Kut anlayışı) devleti zayıflatmıştır.
Parçalanma (1042)
✅ Doğu Karahanlılar: Merkezi Balasagun'dur. 1211'de Karahıtaylar (Moğollar) tarafından yıkılmıştır.
❌ Batı Karahanlılar: Merkezi Semerkant'tır. 1212'de Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır.
✅ Doğu Karahanlılar: Merkezi Balasagun'dur. 1211'de Karahıtaylar (Moğollar) tarafından yıkılmıştır.
❌ Batı Karahanlılar: Merkezi Semerkant'tır. 1212'de Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır.
🏆
Harika! Karahanlıların siyasi tarihini öğrendin.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
🇹🇷
Adım B: KARAHANLILARIN ÖNEMİ (TÜRK-İSLAM SENTEZİ)
Karahanlıların Türk tarihindeki en önemli rolü, İslamiyet'i kabul etmelerine rağmen milli kimliklerini (Türklük) kaybetmemeleridir.
Karahanlıların Türk tarihindeki en önemli rolü, İslamiyet'i kabul etmelerine rağmen milli kimliklerini (Türklük) kaybetmemeleridir.
⚠️
"Türk" Özelliklerini Koruduklarının Kanıtları
(Gazneliler ve Selçuklulardan Farkı!)
(Gazneliler ve Selçuklulardan Farkı!)
- 1. Dil: Resmi dilleri Türkçedir (Hakanî Lehçesi). (Gazneliler ve Selçuklular Farsça kullandı).
- 2. Unvanlar: İslami isimlerin yanında "Han, Hakan, Kağan, İlig" gibi eski Türk unvanlarını kullandılar.
- 3. Alfabe: Arap alfabesinin yanında Uygur Alfabesini de kullandılar.
- 4. Yönetim: Devleti "İkili Teşkilat" ile (Doğu-Batı) yönettiler.
- 5. Ordu: "Onlu Sistem"i devam ettirdiler.
🏆
Bu sentez çok önemliydi!
Haydi "Sınava Başla" ve Adım C'ye geç!
Haydi "Sınava Başla" ve Adım C'ye geç!
💡
Adım C: KARAHANLI KÜLTÜRÜNDEKİ "İLK"LER
Karahanlılar, Türk-İslam medeniyetinin temellerini atmış ve birçok kurumu ilk kez oluşturmuşlardır.
Karahanlılar, Türk-İslam medeniyetinin temellerini atmış ve birçok kurumu ilk kez oluşturmuşlardır.
Karahanlı "İlk"leri
- Ribat (Kervansaray): İlk Türk-İslam kervansarayları. (Aynı zamanda askeri üs ve tekke).
- Bimarhane (Darüşşifa): İlk Türk-İslam hastaneleri.
- Medrese: İlk Türk-İslam medreseleri (Semerkant Medresesi).
- Burslu Eğitim: Dünyada ilk kez burslu öğrencilik sistemini başlatmışlardır.
- Posta Teşkilatı (Berid): Gelişmiş bir posta teşkilatı kurmuşlardır.
- Gulam Sistemi: Orduda maaşlı asker (köle) sistemi (ilk kez). (Bu sistemi Gazneliler zirveye taşıyacaktır).
🏆
Karahanlıların medeniyete katkısı büyüktü!
Haydi "Sınava Başla" ve son adım olan Adım D'ye geç!
Haydi "Sınava Başla" ve son adım olan Adım D'ye geç!
📚
Adım D: TÜRK-İSLAM EDEBİYATININ DOĞUŞU (4 BÜYÜK ESER)
1. Kutadgu Bilig (1069-1070)
Yazan: Yusuf Has Hacib
Yazan: Yusuf Has Hacib
- Anlamı: "Mutluluk Veren Bilgi".
- Önemi: İlk Türk-İslam siyasetnamesidir (Hükümdara öğüt).
- Kime Sunuldu: Karahanlı Hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a.
- İçeriği: Alegorik (sembolik) bir eserdir (4 sembolik kişi: Kün-Togdı, Ay-Toldı, Ögdilmiş, Odgurmuş).
2. Divânu Lügati't-Türk (1072-1074)
Yazan: Kaşgarlı Mahmud
Yazan: Kaşgarlı Mahmud
- Anlamı: "Türk Dilleri Sözlüğü".
- Önemi: İlk Türkçe ansiklopedik sözlük ve dilbilgisi kitabıdır.
- Amacı: Araplara Türkçeyi öğretmek ve Türkçenin zenginliğini kanıtlamaktır.
- Kime Sunuldu: Abbasi Halifesi El-Muktedi Billah'a.
- İçeriği: Kitabın sonunda ilk Türk dünyası haritası yer alır.
3. Atabetü'l Hakayık
Yazan: Edip Ahmet Yükneki
Anlamı: "Hakikatlerin Eşiği".
Önemi: Didaktik (öğretici) bir ahlak kitabıdır. (Cömertlik, dürüstlük vb.)
Yazan: Edip Ahmet Yükneki
Anlamı: "Hakikatlerin Eşiği".
Önemi: Didaktik (öğretici) bir ahlak kitabıdır. (Cömertlik, dürüstlük vb.)
4. Divan-ı Hikmet
Yazan: Hoca Ahmet Yesevi
Önemi: İlk Türk mutasavvıfı (Tasavvuf Edebiyatı) eseridir.
Yazarı: Hoca Ahmet Yesevi, "Pîr-i Türkistan" (Türkistan'ın Piri) olarak bilinir.
Amacı: İslam'ı göçebe Türklere sade bir dille ve şiir (hikmet) yoluyla anlatmaktır.
Yazan: Hoca Ahmet Yesevi
Önemi: İlk Türk mutasavvıfı (Tasavvuf Edebiyatı) eseridir.
Yazarı: Hoca Ahmet Yesevi, "Pîr-i Türkistan" (Türkistan'ın Piri) olarak bilinir.
Amacı: İslam'ı göçebe Türklere sade bir dille ve şiir (hikmet) yoluyla anlatmaktır.
🎉
BÖLÜM 7 BİTTİ!
Tebrikler! Türk-İslam Sentezi'nin temellerini öğrendin.
Haydi Bölüm 7 Final Sınavı'na!
Tebrikler! Türk-İslam Sentezi'nin temellerini öğrendin.
Haydi Bölüm 7 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Tarih Macerası: Bölüm 2
Harika! Mısır'daki devletler bitti. 🧑🏫
Şimdi Bölüm 2: Orta Asya'ya dönüyoruz: Karahanlılar Devleti.
Bu bölüm 4 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 2: Adımlar
▶️ A. Kuruluş ve Siyasi Tarih
🔒 B. Türk-İslam Sentezi
🔒 C. Kültürdeki "İlk"ler
🔒 D. 4 Büyük Eser
🕌
Adım A: KARAHANLILAR (840 - 1212)
(Afrasiyaboğulları)
(Afrasiyaboğulları)
A. KURULUŞU VE SİYASİ TARİHİ
Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi Türk boyları tarafından, Uygur Devleti'nin yıkılmasından sonra 840 yılında kurulmuştur.
Kurucu: Bilge Kül Kadir Han.
Merkez: Balasagun (Kuz-Ordu).
Karluk, Yağma, Çiğil ve Tuhsi Türk boyları tarafından, Uygur Devleti'nin yıkılmasından sonra 840 yılında kurulmuştur.
Kurucu: Bilge Kül Kadir Han.
Merkez: Balasagun (Kuz-Ordu).
1. İslamiyet'e Geçiş (Satuk Buğra Han Dönemi)
Devletin kaderini değiştiren olay, Satuk Buğra Han'ın İslamiyet'i kabul etmesidir. Müslüman olduktan sonra "Abdülkerim" adını almıştır.
Devletin kaderini değiştiren olay, Satuk Buğra Han'ın İslamiyet'i kabul etmesidir. Müslüman olduktan sonra "Abdülkerim" adını almıştır.
✅ Sonuç: Karahanlılar, Orta Asya'da İslamiyet'i kabul eden ilk büyük Türk devleti olmuştur.
(Not: Avrupa'da İtil Bulgarları, topluluk olarak Karluklar daha öncedir).
Satuk Buğra Han, İslam için yaptığı mücadelelerden dolayı "El-Mücahid" ve "El-Gazi" unvanlarını almıştır.
(Not: Avrupa'da İtil Bulgarları, topluluk olarak Karluklar daha öncedir).
Satuk Buğra Han, İslam için yaptığı mücadelelerden dolayı "El-Mücahid" ve "El-Gazi" unvanlarını almıştır.
2. Yükseliş ve Parçalanma (İkili Teşkilat Sorunu)
En parlak dönem Yusuf Kadir Han zamanıdır. Onun ölümünden sonra, İslamiyet öncesinden miras kalan "İkili Teşkilat" geleneği ve taht kavgaları (Kut anlayışı) devleti zayıflatmıştır.
En parlak dönem Yusuf Kadir Han zamanıdır. Onun ölümünden sonra, İslamiyet öncesinden miras kalan "İkili Teşkilat" geleneği ve taht kavgaları (Kut anlayışı) devleti zayıflatmıştır.
Parçalanma (1042)
✅ Doğu Karahanlılar: Merkezi Balasagun'dur. 1211'de Karahıtaylar (Moğollar) tarafından yıkılmıştır.
❌ Batı Karahanlılar: Merkezi Semerkant'tır. 1212'de Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır.
✅ Doğu Karahanlılar: Merkezi Balasagun'dur. 1211'de Karahıtaylar (Moğollar) tarafından yıkılmıştır.
❌ Batı Karahanlılar: Merkezi Semerkant'tır. 1212'de Harzemşahlar tarafından yıkılmıştır.
🏆
Harika! Karahanlıların siyasi tarihini öğrendin.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
🇹🇷
Adım B: KARAHANLILARIN ÖNEMİ (TÜRK-İSLAM SENTEZİ)
Karahanlıların Türk tarihindeki en önemli rolü, İslamiyet'i kabul etmelerine rağmen milli kimliklerini (Türklük) kaybetmemeleridir.
Karahanlıların Türk tarihindeki en önemli rolü, İslamiyet'i kabul etmelerine rağmen milli kimliklerini (Türklük) kaybetmemeleridir.
⚠️
"Türk" Özelliklerini Koruduklarının Kanıtları
(Gazneliler ve Selçuklulardan Farkı!)
(Gazneliler ve Selçuklulardan Farkı!)
- 1. Dil: Resmi dilleri Türkçedir (Hakanî Lehçesi). (Gazneliler ve Selçuklular Farsça kullandı).
- 2. Unvanlar: İslami isimlerin yanında "Han, Hakan, Kağan, İlig" gibi eski Türk unvanlarını kullandılar.
- 3. Alfabe: Arap alfabesinin yanında Uygur Alfabesini de kullandılar.
- 4. Yönetim: Devleti "İkili Teşkilat" ile (Doğu-Batı) yönettiler.
- 5. Ordu: "Onlu Sistem"i devam ettirdiler.
🏆
Bu sentez çok önemliydi!
Haydi "Sınava Başla" ve Adım C'ye geç!
Haydi "Sınava Başla" ve Adım C'ye geç!
💡
Adım C: KARAHANLI KÜLTÜRÜNDEKİ "İLK"LER
Karahanlılar, Türk-İslam medeniyetinin temellerini atmış ve birçok kurumu ilk kez oluşturmuşlardır.
Karahanlılar, Türk-İslam medeniyetinin temellerini atmış ve birçok kurumu ilk kez oluşturmuşlardır.
Karahanlı "İlk"leri
- Ribat (Kervansaray): İlk Türk-İslam kervansarayları. (Aynı zamanda askeri üs ve tekke).
- Bimarhane (Darüşşifa): İlk Türk-İslam hastaneleri.
- Medrese: İlk Türk-İslam medreseleri (Semerkant Medresesi).
- Burslu Eğitim: Dünyada ilk kez burslu öğrencilik sistemini başlatmışlardır.
- Posta Teşkilatı (Berid): Gelişmiş bir posta teşkilatı kurmuşlardır.
- Gulam Sistemi: Orduda maaşlı asker (köle) sistemi (ilk kez). (Bu sistemi Gazneliler zirveye taşıyacaktır).
🏆
Karahanlıların medeniyete katkısı büyüktü!
Haydi "Sınava Başla" ve son adım olan Adım D'ye geç!
Haydi "Sınava Başla" ve son adım olan Adım D'ye geç!
📚
Adım D: TÜRK-İSLAM EDEBİYATININ DOĞUŞU (4 BÜYÜK ESER)
1. Kutadgu Bilig (1069-1070)
Yazan: Yusuf Has Hacib
Yazan: Yusuf Has Hacib
- Anlamı: "Mutluluk Veren Bilgi".
- Önemi: İlk Türk-İslam siyasetnamesidir (Hükümdara öğüt).
- Kime Sunuldu: Karahanlı Hükümdarı Tabgaç Buğra Han'a.
- İçeriği: Alegorik (sembolik) bir eserdir (4 sembolik kişi: Kün-Togdı, Ay-Toldı, Ögdilmiş, Odgurmuş).
2. Divânu Lügati't-Türk (1072-1074)
Yazan: Kaşgarlı Mahmud
Yazan: Kaşgarlı Mahmud
- Anlamı: "Türk Dilleri Sözlüğü".
- Önemi: İlk Türkçe ansiklopedik sözlük ve dilbilgisi kitabıdır.
- Amacı: Araplara Türkçeyi öğretmek ve Türkçenin zenginliğini kanıtlamaktır.
- Kime Sunuldu: Abbasi Halifesi El-Muktedi Billah'a.
- İçeriği: Kitabın sonunda ilk Türk dünyası haritası yer alır.
3. Atabetü'l Hakayık
Yazan: Edip Ahmet Yükneki
Anlamı: "Hakikatlerin Eşiği".
Önemi: Didaktik (öğretici) bir ahlak kitabıdır. (Cömertlik, dürüstlük vb.)
Yazan: Edip Ahmet Yükneki
Anlamı: "Hakikatlerin Eşiği".
Önemi: Didaktik (öğretici) bir ahlak kitabıdır. (Cömertlik, dürüstlük vb.)
4. Divan-ı Hikmet
Yazan: Hoca Ahmet Yesevi
Önemi: İlk Türk mutasavvıfı (Tasavvuf Edebiyatı) eseridir.
Yazarı: Hoca Ahmet Yesevi, "Pîr-i Türkistan" (Türkistan'ın Piri) olarak bilinir.
Amacı: İslam'ı göçebe Türklere sade bir dille ve şiir (hikmet) yoluyla anlatmaktır.
Yazan: Hoca Ahmet Yesevi
Önemi: İlk Türk mutasavvıfı (Tasavvuf Edebiyatı) eseridir.
Yazarı: Hoca Ahmet Yesevi, "Pîr-i Türkistan" (Türkistan'ın Piri) olarak bilinir.
Amacı: İslam'ı göçebe Türklere sade bir dille ve şiir (hikmet) yoluyla anlatmaktır.
🎉
BÖLÜM 7 BİTTİ!
Tebrikler! Türk-İslam Sentezi'nin temellerini öğrendin.
Haydi Bölüm 7 Final Sınavı'na!
Tebrikler! Türk-İslam Sentezi'nin temellerini öğrendin.
Haydi Bölüm 7 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.