Tarih Macerası: Bölüm 4
ASD'nin Yükselişi bitti! 🧑🏫
Şimdi Bölüm 4: ASD Çöküş Dönemi (Babaîler ve Kösedağ Felaketi).
Bu bölüm 3 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 4: Adımlar
▶️ A. II. Gıyaseddin ve S. Köpek
🔒 B. Babaîler İsyanı
🔒 C. Kösedağ Savaşı (Yıkılış)
📉
Adım A: II. GIYASEDDİN KEYHÜSREV DÖNEMİ (ÇÖKÜŞÜN BAŞLANGICI) (1237-1246)
I. Alaeddin Keykubad'ın (muhtemelen zehirlenerek) ölümü üzerine, yerine tecrübesiz, eğlenceye düşkün ve zayıf karakterli oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev geçti. Bu dönem, "Altın Çağ"dan "Çöküş Çağı"na ani bir geçiştir.
1. Vezir Sa'deddin Köpek'in Yükselişi ve Tasfiyesi
II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in tahta geçmesinde rol oynayan Vezir Sa'deddin Köpek, sultanın zayıflığından faydalanarak devlette mutlak güç haline geldi.
Kendine rakip olarak gördüğü, Alaeddin Keykubad döneminden kalma tüm tecrübeli ve liyakatli devlet adamlarını (Harzemşahlı komutanlar dahil) "ihanet" iftirasıyla öldürttü veya hapsetti.
Sonuç: Sa'deddin Köpek sonunda öldürülse de (1239), Alaeddin Keykubad'ın Moğollara karşı hazırladığı güçlü devlet kadrosunu ve orduyu tamamen yok etmiş, devleti savunmasız bırakmıştı.
Kendine rakip olarak gördüğü, Alaeddin Keykubad döneminden kalma tüm tecrübeli ve liyakatli devlet adamlarını (Harzemşahlı komutanlar dahil) "ihanet" iftirasıyla öldürttü veya hapsetti.
Sonuç: Sa'deddin Köpek sonunda öldürülse de (1239), Alaeddin Keykubad'ın Moğollara karşı hazırladığı güçlü devlet kadrosunu ve orduyu tamamen yok etmiş, devleti savunmasız bırakmıştı.
🏆
Çöküşün başlangıcını öğrendin.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
🔥
Adım B: BABAÎLER İSYANI (1240) - BÜYÜK İÇ SARSINTI
Anadolu Selçuklu Devleti'nin gördüğü en büyük, en kanlı ve ilk büyük toplumsal (dini/ekonomik) ayaklanmadır. Çöküşün habercisidir.
Anadolu Selçuklu Devleti'nin gördüğü en büyük, en kanlı ve ilk büyük toplumsal (dini/ekonomik) ayaklanmadır. Çöküşün habercisidir.
1. İsyanın Nedenleri (KPSS Yorumu)
- Dini/Sosyal: Devletin İran (Fars) kültürünün etkisine girmesi ve devleti kuran göçebe Türkmenlerin dışlanması ("Etrak-ı bi-idrak" - Anlayışsız Türkler).
- Ekonomik: Zayıf yönetim ve Moğol istilasından kaçanların yarattığı yığılma nedeniyle vergilerin aşırı artması ve otlak kavgaları.
2. İsyanın Gelişimi ve Bastırılması
İsyan, Adıyaman-Kâhta'da Baba İshak (Baba Resul) adlı bir Türkmen dervişin liderliğinde başladı.
İsyancılar, ilk Selçuklu ordularını yendiler; Sivas, Kayseri gibi şehirleri ele geçirdiler.
II. Gıyaseddin Keyhüsrev, isyanı bastırmak için Frank (Haçlı) paralı askerlerini kiralamak zorunda kaldı. İsyan, 1240'ta Malya Ovası'nda (Kırşehir) kanlı bir şekilde bastırıldı.
İsyancılar, ilk Selçuklu ordularını yendiler; Sivas, Kayseri gibi şehirleri ele geçirdiler.
II. Gıyaseddin Keyhüsrev, isyanı bastırmak için Frank (Haçlı) paralı askerlerini kiralamak zorunda kaldı. İsyan, 1240'ta Malya Ovası'nda (Kırşehir) kanlı bir şekilde bastırıldı.
⚠️
Babaîler İsyanı'nın Sonuçları
- İsyan bastırılsa da, Selçuklu Devleti'nin askeri gücünün ve merkezi otoritesinin ne kadar zayıfladığı ortaya çıktı.
- Devlet, kendi halkını (Türkmenleri) ancak paralı Haçlı askerleriyle durdurabilmişti.
- En Önemli Sonuç: Doğu sınırında bekleyen Moğollar, ASD'nin acizliğini gördü ve Anadolu'ya girme cesaretini buldu.
🏆
Devlet içeriden sarsıldı...
Haydi "Sınava Başla" ve Adım C'ye (Felaket) geç!
Haydi "Sınava Başla" ve Adım C'ye (Felaket) geç!
📉
Adım C: KÖSEDAĞ SAVAŞI (3 Temmuz 1243) - FELAKET VE YIKILIŞ
Yassıçemen (1230) ile tampon devletin yıkılması ve Babaîler İsyanı (1240) ile ASD'nin zayıflığının ortaya çıkması, Moğol istilasını kaçınılmaz kıldı. Moğol komutanı Baycu Noyan, büyük bir orduyla Anadolu'ya girdi.
Yassıçemen (1230) ile tampon devletin yıkılması ve Babaîler İsyanı (1240) ile ASD'nin zayıflığının ortaya çıkması, Moğol istilasını kaçınılmaz kıldı. Moğol komutanı Baycu Noyan, büyük bir orduyla Anadolu'ya girdi.
1. Savaş ve Ağır Yenilgi
II. Gıyaseddin Keyhüsrev, Sivas'ın doğusundaki Kösedağ mevkiinde Moğolları karşıladı.
Moğolların klasik "Sahte Ricat" (Turan Taktiği) tuzağına düşen Selçuklu öncü birlikleri bozguna uğradı. Bunu gören Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev, hazinesini ve ailesini alarak savaş meydanından kaçtı.
Sultanın kaçtığını gören ordu, savaşmadan dağıldı. Savaş, tam bir "hezimet" oldu.
II. Gıyaseddin Keyhüsrev, Sivas'ın doğusundaki Kösedağ mevkiinde Moğolları karşıladı.
Moğolların klasik "Sahte Ricat" (Turan Taktiği) tuzağına düşen Selçuklu öncü birlikleri bozguna uğradı. Bunu gören Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev, hazinesini ve ailesini alarak savaş meydanından kaçtı.
Sultanın kaçtığını gören ordu, savaşmadan dağıldı. Savaş, tam bir "hezimet" oldu.
⚠️
Kösedağ Savaşı'nın Sonuçları (ASD Fiilen Bitti)
- Siyasi: Anadolu Selçuklu Devleti fiilen yıkıldı (1243). Bağımsızlığını kaybetti ve Moğol (İlhanlı) Devleti'nin bir valiliği (tabi devlet) haline geldi.
- Ekonomik: Moğollar, Sivas ve Kayseri'yi yağmaladı. Anadolu halkı üzerine ağır vergiler konuldu.
- Yönetim: ASD Sultanları artık Moğol valisi (Noyan) tarafından atanan birer kukla hükümdar haline geldi.
- Anadolu Siyasi Birliği: Merkezi otorite çökünce, Anadolu'daki Türkmen beyleri bağımsız hareket etmeye başladı.
💡 Kösedağ'ın Tek Olumlu Sonucu (Yeniden Doğuş):
Kösedağ Savaşı'nın en önemli sonucu, İkinci Dönem Türk Beylikleri'nin kurulmasına zemin hazırlamasıdır.
Moğol baskısından kaçan Türkmen boyları (Oğuzlar), Moğol kontrolünün zayıf olduğu Batı Anadolu (Bizans Sınırı) bölgesine yığıldılar. Merkezi otorite kalmayınca, bu "Uç Beyleri" bağımsızlıklarını ilan ettiler.
Kösedağ Savaşı'nın en önemli sonucu, İkinci Dönem Türk Beylikleri'nin kurulmasına zemin hazırlamasıdır.
Moğol baskısından kaçan Türkmen boyları (Oğuzlar), Moğol kontrolünün zayıf olduğu Batı Anadolu (Bizans Sınırı) bölgesine yığıldılar. Merkezi otorite kalmayınca, bu "Uç Beyleri" bağımsızlıklarını ilan ettiler.
🎉
BÖLÜM 4 BİTTİ!
Tebrikler! ASD'nin yıkılışını ve yeni bir dönemin (II. Beylikler) kapısının nasıl açıldığını öğrendin.
Haydi Bölüm 4 Final Sınavı'na!
Tebrikler! ASD'nin yıkılışını ve yeni bir dönemin (II. Beylikler) kapısının nasıl açıldığını öğrendin.
Haydi Bölüm 4 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Tarih Macerası: Bölüm 4
ASD'nin Yükselişi bitti! 🧑🏫
Şimdi Bölüm 4: ASD Çöküş Dönemi (Babaîler ve Kösedağ Felaketi).
Bu bölüm 3 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 4: Adımlar
▶️ A. II. Gıyaseddin ve S. Köpek
🔒 B. Babaîler İsyanı
🔒 C. Kösedağ Savaşı (Yıkılış)
📉
Adım A: II. GIYASEDDİN KEYHÜSREV DÖNEMİ (ÇÖKÜŞÜN BAŞLANGICI) (1237-1246)
I. Alaeddin Keykubad'ın (muhtemelen zehirlenerek) ölümü üzerine, yerine tecrübesiz, eğlenceye düşkün ve zayıf karakterli oğlu II. Gıyaseddin Keyhüsrev geçti. Bu dönem, "Altın Çağ"dan "Çöküş Çağı"na ani bir geçiştir.
1. Vezir Sa'deddin Köpek'in Yükselişi ve Tasfiyesi
II. Gıyaseddin Keyhüsrev'in tahta geçmesinde rol oynayan Vezir Sa'deddin Köpek, sultanın zayıflığından faydalanarak devlette mutlak güç haline geldi.
Kendine rakip olarak gördüğü, Alaeddin Keykubad döneminden kalma tüm tecrübeli ve liyakatli devlet adamlarını (Harzemşahlı komutanlar dahil) "ihanet" iftirasıyla öldürttü veya hapsetti.
Sonuç: Sa'deddin Köpek sonunda öldürülse de (1239), Alaeddin Keykubad'ın Moğollara karşı hazırladığı güçlü devlet kadrosunu ve orduyu tamamen yok etmiş, devleti savunmasız bırakmıştı.
Kendine rakip olarak gördüğü, Alaeddin Keykubad döneminden kalma tüm tecrübeli ve liyakatli devlet adamlarını (Harzemşahlı komutanlar dahil) "ihanet" iftirasıyla öldürttü veya hapsetti.
Sonuç: Sa'deddin Köpek sonunda öldürülse de (1239), Alaeddin Keykubad'ın Moğollara karşı hazırladığı güçlü devlet kadrosunu ve orduyu tamamen yok etmiş, devleti savunmasız bırakmıştı.
🏆
Çöküşün başlangıcını öğrendin.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
🔥
Adım B: BABAÎLER İSYANI (1240) - BÜYÜK İÇ SARSINTI
Anadolu Selçuklu Devleti'nin gördüğü en büyük, en kanlı ve ilk büyük toplumsal (dini/ekonomik) ayaklanmadır. Çöküşün habercisidir.
Anadolu Selçuklu Devleti'nin gördüğü en büyük, en kanlı ve ilk büyük toplumsal (dini/ekonomik) ayaklanmadır. Çöküşün habercisidir.
1. İsyanın Nedenleri (KPSS Yorumu)
- Dini/Sosyal: Devletin İran (Fars) kültürünün etkisine girmesi ve devleti kuran göçebe Türkmenlerin dışlanması ("Etrak-ı bi-idrak" - Anlayışsız Türkler).
- Ekonomik: Zayıf yönetim ve Moğol istilasından kaçanların yarattığı yığılma nedeniyle vergilerin aşırı artması ve otlak kavgaları.
2. İsyanın Gelişimi ve Bastırılması
İsyan, Adıyaman-Kâhta'da Baba İshak (Baba Resul) adlı bir Türkmen dervişin liderliğinde başladı.
İsyancılar, ilk Selçuklu ordularını yendiler; Sivas, Kayseri gibi şehirleri ele geçirdiler.
II. Gıyaseddin Keyhüsrev, isyanı bastırmak için Frank (Haçlı) paralı askerlerini kiralamak zorunda kaldı. İsyan, 1240'ta Malya Ovası'nda (Kırşehir) kanlı bir şekilde bastırıldı.
İsyancılar, ilk Selçuklu ordularını yendiler; Sivas, Kayseri gibi şehirleri ele geçirdiler.
II. Gıyaseddin Keyhüsrev, isyanı bastırmak için Frank (Haçlı) paralı askerlerini kiralamak zorunda kaldı. İsyan, 1240'ta Malya Ovası'nda (Kırşehir) kanlı bir şekilde bastırıldı.
⚠️
Babaîler İsyanı'nın Sonuçları
- İsyan bastırılsa da, Selçuklu Devleti'nin askeri gücünün ve merkezi otoritesinin ne kadar zayıfladığı ortaya çıktı.
- Devlet, kendi halkını (Türkmenleri) ancak paralı Haçlı askerleriyle durdurabilmişti.
- En Önemli Sonuç: Doğu sınırında bekleyen Moğollar, ASD'nin acizliğini gördü ve Anadolu'ya girme cesaretini buldu.
🏆
Devlet içeriden sarsıldı...
Haydi "Sınava Başla" ve Adım C'ye (Felaket) geç!
Haydi "Sınava Başla" ve Adım C'ye (Felaket) geç!
📉
Adım C: KÖSEDAĞ SAVAŞI (3 Temmuz 1243) - FELAKET VE YIKILIŞ
Yassıçemen (1230) ile tampon devletin yıkılması ve Babaîler İsyanı (1240) ile ASD'nin zayıflığının ortaya çıkması, Moğol istilasını kaçınılmaz kıldı. Moğol komutanı Baycu Noyan, büyük bir orduyla Anadolu'ya girdi.
Yassıçemen (1230) ile tampon devletin yıkılması ve Babaîler İsyanı (1240) ile ASD'nin zayıflığının ortaya çıkması, Moğol istilasını kaçınılmaz kıldı. Moğol komutanı Baycu Noyan, büyük bir orduyla Anadolu'ya girdi.
1. Savaş ve Ağır Yenilgi
II. Gıyaseddin Keyhüsrev, Sivas'ın doğusundaki Kösedağ mevkiinde Moğolları karşıladı.
Moğolların klasik "Sahte Ricat" (Turan Taktiği) tuzağına düşen Selçuklu öncü birlikleri bozguna uğradı. Bunu gören Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev, hazinesini ve ailesini alarak savaş meydanından kaçtı.
Sultanın kaçtığını gören ordu, savaşmadan dağıldı. Savaş, tam bir "hezimet" oldu.
II. Gıyaseddin Keyhüsrev, Sivas'ın doğusundaki Kösedağ mevkiinde Moğolları karşıladı.
Moğolların klasik "Sahte Ricat" (Turan Taktiği) tuzağına düşen Selçuklu öncü birlikleri bozguna uğradı. Bunu gören Sultan II. Gıyaseddin Keyhüsrev, hazinesini ve ailesini alarak savaş meydanından kaçtı.
Sultanın kaçtığını gören ordu, savaşmadan dağıldı. Savaş, tam bir "hezimet" oldu.
⚠️
Kösedağ Savaşı'nın Sonuçları (ASD Fiilen Bitti)
- Siyasi: Anadolu Selçuklu Devleti fiilen yıkıldı (1243). Bağımsızlığını kaybetti ve Moğol (İlhanlı) Devleti'nin bir valiliği (tabi devlet) haline geldi.
- Ekonomik: Moğollar, Sivas ve Kayseri'yi yağmaladı. Anadolu halkı üzerine ağır vergiler konuldu.
- Yönetim: ASD Sultanları artık Moğol valisi (Noyan) tarafından atanan birer kukla hükümdar haline geldi.
- Anadolu Siyasi Birliği: Merkezi otorite çökünce, Anadolu'daki Türkmen beyleri bağımsız hareket etmeye başladı.
💡 Kösedağ'ın Tek Olumlu Sonucu (Yeniden Doğuş):
Kösedağ Savaşı'nın en önemli sonucu, İkinci Dönem Türk Beylikleri'nin kurulmasına zemin hazırlamasıdır.
Moğol baskısından kaçan Türkmen boyları (Oğuzlar), Moğol kontrolünün zayıf olduğu Batı Anadolu (Bizans Sınırı) bölgesine yığıldılar. Merkezi otorite kalmayınca, bu "Uç Beyleri" bağımsızlıklarını ilan ettiler.
Kösedağ Savaşı'nın en önemli sonucu, İkinci Dönem Türk Beylikleri'nin kurulmasına zemin hazırlamasıdır.
Moğol baskısından kaçan Türkmen boyları (Oğuzlar), Moğol kontrolünün zayıf olduğu Batı Anadolu (Bizans Sınırı) bölgesine yığıldılar. Merkezi otorite kalmayınca, bu "Uç Beyleri" bağımsızlıklarını ilan ettiler.
🎉
BÖLÜM 4 BİTTİ!
Tebrikler! ASD'nin yıkılışını ve yeni bir dönemin (II. Beylikler) kapısının nasıl açıldığını öğrendin.
Haydi Bölüm 4 Final Sınavı'na!
Tebrikler! ASD'nin yıkılışını ve yeni bir dönemin (II. Beylikler) kapısının nasıl açıldığını öğrendin.
Haydi Bölüm 4 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.