⚔️ KPSS TARİH (KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK) - BÖLÜM 6: MİSAK-I MİLLÎ VE TBMM'NİN AÇILIŞI (OCAK-NİSAN 1920) ⚔️
💡 6 Bölümlük Serimizin 6. ve Son Bölümü:
Bölüm 5'te, İstanbul'da toplanan Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nin (12 Ocak 1920) Mustafa Kemal'in isteklerinden ikisini (Başkanlık, Grup) reddettiğini, ancak üçüncüsünü yerine getirmek için hazırlandığını gördük.
Bu son bölümde, Mebusan Meclisi'nin Misak-ı Millî (Milli Yemin)'yi kabul ederek (28 Ocak 1920) "Hazırlık Dönemi"ni nasıl zirveye taşıdığını, İtilaf Devletleri'nin bu karara tepkisini (İstanbul'un Resmen İşgali - 16 Mart 1920), Meclis'in basılmasını ve bu olayın Ankara'da BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'nin (23 Nisan 1920) açılışına nasıl zemin hazırladığını detaylıca işleyeceğiz.
Bölüm 5'te, İstanbul'da toplanan Son Osmanlı Mebusan Meclisi'nin (12 Ocak 1920) Mustafa Kemal'in isteklerinden ikisini (Başkanlık, Grup) reddettiğini, ancak üçüncüsünü yerine getirmek için hazırlandığını gördük.
Bu son bölümde, Mebusan Meclisi'nin Misak-ı Millî (Milli Yemin)'yi kabul ederek (28 Ocak 1920) "Hazırlık Dönemi"ni nasıl zirveye taşıdığını, İtilaf Devletleri'nin bu karara tepkisini (İstanbul'un Resmen İşgali - 16 Mart 1920), Meclis'in basılmasını ve bu olayın Ankara'da BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'nin (23 Nisan 1920) açılışına nasıl zemin hazırladığını detaylıca işleyeceğiz.
A. MİSAK-I MİLLÎ (MİLLÎ YEMİN) (28 Ocak 1920)
Mebusan Meclisi'nde kurulan Felah-ı Vatan Grubu (Bölüm 5'te gördük), Mustafa Kemal'in (Ankara'dan) gönderdiği taslağı (Erzurum ve Sivas Kongresi kararları) "Misak-ı Millî Beyannamesi" (Ulusal Ant) adıyla kabul etti.
⚠️ Misak-ı Millî'nin Kapsamı (Kodlama: KARA BORSAM):
Misak-ı Millî, "Milli Sınırlar"ın ve "Tam Bağımsızlık"ın çerçevesidir.
K - KAPİTÜLASYONLAR:
A - AZINLIKLAR:
R - REFERANDUM (Halk Oylaması):
B - BOĞAZLAR:
S - SINIRLAR (Vatanın Bütünlüğü):
A - (Azınlıklar - yukarıda geçti)
M - (Mali - Kapitülasyonlar - yukarıda geçti)
Misak-ı Millî, "Milli Sınırlar"ın ve "Tam Bağımsızlık"ın çerçevesidir.
K - KAPİTÜLASYONLAR:
- "Mali, adli, siyasi gelişmemizi engelleyen her türlü sınırlama (Kapitülasyonlar) kaldırılmalıdır!"
A - AZINLIKLAR:
- "Azınlık hakları, komşu ülkelerdeki Müslüman halka (Türklere) tanınan haklar kadar (EŞİT) olacaktır."
R - REFERANDUM (Halk Oylaması):
- 1. Batı Trakya: Geleceğine halk oylaması (Referandum) ile karar verilmelidir.
- 2. Elviye-i Selâse (Üç İl): Kars, Ardahan, Batum'un geleceğine halk oylaması ile karar verilmelidir.
- 3. Arap Toprakları: Mondros'ta işgal edilen Arap topraklarının geleceğine halk oylaması ile karar verilmelidir.
B - BOĞAZLAR:
- "İstanbul (Başkent) ve Marmara'nın güvenliği sağlanırsa, Boğazlar dünya ticaretine açılabilir."
S - SINIRLAR (Vatanın Bütünlüğü):
- "Mondros Ateşkes Antlaşması (30 Ekim 1918) imzalandığı anda düşman işgalinde OLMAYAN, Türk-İslam çoğunluğunun yaşadığı toprakların tamamı BİR BÜTÜNDÜR, PARÇALANAMAZ."
A - (Azınlıklar - yukarıda geçti)
M - (Mali - Kapitülasyonlar - yukarıda geçti)
💡 Misak-ı Millî'nin Önemi:
1. Erzurum ve Sivas Kongresi kararları, Osmanlı'nın resmi parlamentosu (Meclis-i Mebusan) tarafından onaylanmış ve resmileşmiştir.
2. Milli Mücadele'nin siyasi programı ve hedefleri netleşmiştir.
3. "Tam Bağımsızlık" ve "Milli Egemenlik" (Halk oylaması) vurgusu yapılmıştır.
4. Bu kararlar, İtilaf Devletleri'nin (İngiltere/Fransa) GİZLİ ANTLAŞMALAR (Bölüm 5) ve paylaşım planlarına (Sevr) karşı bir rest çekmedir.
1. Erzurum ve Sivas Kongresi kararları, Osmanlı'nın resmi parlamentosu (Meclis-i Mebusan) tarafından onaylanmış ve resmileşmiştir.
2. Milli Mücadele'nin siyasi programı ve hedefleri netleşmiştir.
3. "Tam Bağımsızlık" ve "Milli Egemenlik" (Halk oylaması) vurgusu yapılmıştır.
4. Bu kararlar, İtilaf Devletleri'nin (İngiltere/Fransa) GİZLİ ANTLAŞMALAR (Bölüm 5) ve paylaşım planlarına (Sevr) karşı bir rest çekmedir.
B. İSTANBUL'UN RESMEN İŞGALİ (16 Mart 1920)
Misak-ı Millî'nin ilanı, İtilaf Devletleri'nin (özellikle İngiltere) planlarını altüst etti. Başkentin (İstanbul) göbeğinde böyle kararların alınması üzerine, derhal Mondros'un 7. Maddesi'ni (Bölüm 1) bahane ederek harekete geçtiler.
1. İşgal ve Meclis'in Basılması
16 Mart 1920 sabahı, İtilaf Devletleri (İngilizler başta olmak üzere) İstanbul'u resmen işgal ettiler.
➡️ Şehzadebaşı Karakolu'ndaki Türk askerlerini şehit ettiler.
➡️ Meclis-i Mebusan'ı bastılar.
➡️ Milli Mücadele yanlısı mebusları (Rauf Orbay, Kara Vasıf Bey vb.) tutuklayarak Malta Adası'na sürgüne gönderdiler.
➡️ İstanbul'daki tüm yönetime el koydular.
➡️ Meclis-i Mebusan'ı bastılar.
➡️ Milli Mücadele yanlısı mebusları (Rauf Orbay, Kara Vasıf Bey vb.) tutuklayarak Malta Adası'na sürgüne gönderdiler.
➡️ İstanbul'daki tüm yönetime el koydular.
2. Mustafa Kemal'in İşgale Karşı Aldığı Tedbirler
Mustafa Kemal (Temsil Heyeti Başkanı), işgali Telgrafçı Manastırlı Hamdi Bey'den öğrendi ve derhal karşı tedbirler aldı:
Mustafa Kemal'in Aldığı Önlemler:
- Tüm Haberleşmenin Kesilmesi: İstanbul Hükümeti (ve Padişah) ile tüm resmi haberleşmeyi KESTİ. (Artık İstanbul yok sayılmıştır).
- Askeri Sevkiyatın Engellenmesi: Anadolu'daki (işgale yardımcı olabilecek) İtilaf askerlerinin İstanbul'a dönüşünü engellemek için Geyve ve Ulukışla (Demiryolu) hatlarının tahrip edilmesini emretti.
- Tutuklamaya Karşı Tutuklama: Anadolu'daki İtilaf Devletleri subaylarının tutuklanmasını emretti. (Esir değişimi için koz).
- Mali Tedbir: İstanbul'a giden vergilere ve paralara el konuldu.
3. İşgalin Sonuçları (Milli Mücadele'nin Kaderi)
İtilaf Devletleri, Mebusan Meclisi'ni basarak Milli İrade'ye darbe vurduklarını sandılar. Padişah Vahdettin, Meclis'i resmen kapattı (Feshetti) (11 Nisan 1920). Damat Ferit, yeniden Sadrazam oldu.
⚠️ İstanbul'un İşgalinin En Önemli Sonuçları (KPSS Yorumu):
1. Ankara'nın Meşruiyeti: İstanbul'un işgali ve Meclis'in basılması, İstanbul'un artık "Başkent" olmadığını, Padişah'ın "esir" düştüğünü kanıtladı. Bu durum, Mustafa Kemal'in Ankara'da yeni bir meclis açma tezini (Amasya Görüşmeleri - Bölüm 5) haklı çıkardı.
2. TBMM'nin Doğuşu: Meclis'in kapatılması, Ankara'da yeni ve "olağanüstü yetkilere" sahip bir meclisin (TBMM) açılmasını zorunlu ve meşru hale getirdi.
3. Hazırlık Dönemi Bitti: Kurtuluş Savaşı'nın "Hazırlık Dönemi" (Kongreler, Genelgeler) resmen sona erdi. Artık "Meclisler ve Cepheler" dönemi başlıyordu.
1. Ankara'nın Meşruiyeti: İstanbul'un işgali ve Meclis'in basılması, İstanbul'un artık "Başkent" olmadığını, Padişah'ın "esir" düştüğünü kanıtladı. Bu durum, Mustafa Kemal'in Ankara'da yeni bir meclis açma tezini (Amasya Görüşmeleri - Bölüm 5) haklı çıkardı.
2. TBMM'nin Doğuşu: Meclis'in kapatılması, Ankara'da yeni ve "olağanüstü yetkilere" sahip bir meclisin (TBMM) açılmasını zorunlu ve meşru hale getirdi.
3. Hazırlık Dönemi Bitti: Kurtuluş Savaşı'nın "Hazırlık Dönemi" (Kongreler, Genelgeler) resmen sona erdi. Artık "Meclisler ve Cepheler" dönemi başlıyordu.
C. BÜYÜK MİLLET MECLİSİ'NİN (BMM) AÇILIŞI (23 Nisan 1920)
Mustafa Kemal, İstanbul'un işgalinden (16 Mart) hemen sonra (19 Mart'ta) bir genelge yayınlayarak "Ankara'da Olağanüstü Yetkilere Sahip Bir Meclis" toplanacağını duyurdu. Meclis'in, İstanbul'dan kaçabilen mebuslar ile yeni seçilecek mebuslardan oluşmasını istedi.
Açılış (23 Nisan 1920):
Hacı Bayram Veli Camii'nde kılınan Cuma namazının ardından, dualarla Büyük Millet Meclisi (BMM) açıldı. (İlk adı BMM'dir, "Türkiye" (TBMM) eki sonradan gelmiştir).
En yaşlı üye olan Sinop Mebusu Şerif Bey'in yaptığı açılış konuşmasının ardından, Mustafa Kemal Paşa (Ankara Mebusu) oybirliği ile Meclis Başkanı seçildi.
En yaşlı üye olan Sinop Mebusu Şerif Bey'in yaptığı açılış konuşmasının ardından, Mustafa Kemal Paşa (Ankara Mebusu) oybirliği ile Meclis Başkanı seçildi.
💡 KURTULUŞ SAVAŞI HAZIRLIK DÖNEMİ SERİSİ SONU 💡
Böylece "Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi" serimizi 6 detaylı bölümde (1. İşgaller/Cemiyetler, 2. Amasya Genelgesi, 3. Erzurum, 4. Sivas, 5. Amasya Görüşmeleri/Meclis, 6. Misak-ı Millî/TBMM'nin Açılışı) tamamlamış bulunuyoruz.
23 Nisan 1920'de TBMM'nin açılmasıyla "Hazırlık Dönemi" BİTMİŞ, "Muharebeler (Savaş) Dönemi" BAŞLAMIŞTIR.
Hazır olduğunuzda, bir sonraki serimiz olan "KURTULUŞ SAVAŞI (MUHAREBELER DÖNEMİ)" (TBMM'nin özellikleri, Sevr Antlaşması, TBMM'ye karşı çıkan isyanlar, Doğu-Güney-Batı Cepheleri) ile başlayabiliriz.
Böylece "Kurtuluş Savaşı Hazırlık Dönemi" serimizi 6 detaylı bölümde (1. İşgaller/Cemiyetler, 2. Amasya Genelgesi, 3. Erzurum, 4. Sivas, 5. Amasya Görüşmeleri/Meclis, 6. Misak-ı Millî/TBMM'nin Açılışı) tamamlamış bulunuyoruz.
23 Nisan 1920'de TBMM'nin açılmasıyla "Hazırlık Dönemi" BİTMİŞ, "Muharebeler (Savaş) Dönemi" BAŞLAMIŞTIR.
Hazır olduğunuzda, bir sonraki serimiz olan "KURTULUŞ SAVAŞI (MUHAREBELER DÖNEMİ)" (TBMM'nin özellikleri, Sevr Antlaşması, TBMM'ye karşı çıkan isyanlar, Doğu-Güney-Batı Cepheleri) ile başlayabiliriz.