Türkiye’nin Yerşekilleri ⛰️
Bölüm 3: Türkiye’nin Dağları
Türkiye, ortalama yükseltisi fazla ve engebeli bir ülkedir. Bu engebeli yapının temelini dağlar oluşturur.
Bu bölümde, Türkiye'deki dağların oluşum türlerini (Kıvrım, Kırık, Volkanik) detaylıca inceleyeceğiz.
Hazır mısın?
Bölüm 3: Adımlar
Esnek tortul tabakaların (kireçtaşı, kumtaşı) yan basınçlarla sıkışıp kıvrılmasıyla oluşur.
Kıvrımların yüksekte kalan kubbe şeklindeki kısımlarına Antiklinal (dağları oluşturur), alçakta kalan çanak şeklindeki kısımlarına ise Senklinal (vadileri/ovaları oluşturur) denir.
Türkiye'deki dağların büyük çoğunluğu bu şekilde oluşmuştur.
A) Kuzey Anadolu Dağları (Karadeniz):
- Doğu Karadeniz: Kaçkar, Giresun, Zigana, Mescit, Kop, Yalnızçam, Allahuekber Dağları
- Orta Karadeniz: Canik Dağları
- Batı Karadeniz: Küre, Ilgaz, Köroğlu, Bolu Dağları
- Marmara Uzantıları: Yıldız (Istranca), Samanlı, Biga, Korudağ
B) Toros Dağları Kuşağı (Akdeniz):
- Batı Toroslar: Bey Dağları, Akdağlar, Geyik, Dedegöl, Sultan Dağları
- Orta Toroslar: Bolkar, Aladağlar, Tahtalı, Binboğa, Engizek Dağları
- Güneydoğu Toroslar: Malatya, Bitlis, Hakkari (Cilo, Sat), Maden Dağları
Pekiştirme zamanı! Başlıca kıvrım dağ kuşaklarımızın yerlerine bakalım.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
Sert ve esnekliğini yitirmiş tabakaların kırılarak dikey yönde yer değiştirmesiyle oluşur.
Yükselen bloklara Horst (kırık dağ), alçalan bloklara ise Graben (çöküntü ovası) denir.
En tipik örnekleri Ege Bölgesi'ndedir.
Ege Bölgesi'nin Horst ve Grabenleri (Kuzeyden Güneye):
- ⛰️ Kaz Dağları (Horst)
- 👇 Edremit Grabeni
- ⛰️ Madra Dağları (Horst)
- 👇 Bakırçay Grabeni
- ⛰️ Yunt Dağları (Horst)
- 👇 Gediz Grabeni
- ⛰️ Bozdağlar (Horst)
- 👇 Küçük Menderes Grabeni
- ⛰️ Aydın Dağları (Horst)
- 👇 Büyük Menderes Grabeni
- ⛰️ Menteşe Dağları (Horst)
Diğer Önemli Kırık Dağ:
- ⛰️ Nur (Amanos) Dağları (Horst) - Hatay
Pekiştirme zamanı! Başlıca kırık dağlarımızın (Horst) yerleri.
Şimdi sonraki adım için sınava başla!
Magmanın yeryüzüne çıkarak (lav, kül, tüf) veya yüzeye yakın katılaşarak oluşturduğu dağlardır. Hepsi sönmüştür.
Türkiye'deki volkanik dağlar bölgelere göre nasıl dağılmıştır?
A) Doğu Anadolu Bölgesi:
- Ağrı Dağı (Türkiye'nin en yükseği, 5137 m)
- Tendürek Dağı
- Süphan Dağı (Türkiye'nin 3. yükseği)
- Nemrut Dağı (Zirvesinde Kaldera gölü var)
- Kösedağ, Allahuekber Dağları (kısmen)
B) İç Anadolu Bölgesi:
- Erciyes Dağı (İç Anadolu'nun en yükseği)
- Hasan Dağı
- Melendiz Dağları
- Karadağ (Karaman-Konya)
- Karacadağ (Konya-Karaman)
C) Güneydoğu Anadolu Bölgesi:
- Karacadağ (Diyarbakır-Şanlıurfa) (En tipik Kalkan Volkanı)
D) Ege Bölgesi:
- Kula Tepeleri (Manisa) (Türkiye'nin en genç volkanik alanı, Jeopark)
E) Marmara Bölgesi (Derinlik Volkanizması):
- Uludağ (Bursa) (Bir Batolit kütlesidir)
Pekiştirme zamanı! Başlıca volkanik dağların dağılışı.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve final testine (Aksiyon Soruları) geç!
Şimdi seninle öğrendiklerimizi pekiştirme zamanı!
Tüm Dağlar konusunu (Adım A, B ve C) tarayan, ÖSYM formatında 10 soruluk final testine başlıyoruz.
Aksiyon Sorularına geçiyoruz!
Sınavdan önce tüm dağ türlerinin dağılışına son bir kez göz atalım.
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Türkiye’nin Yerşekilleri ⛰️
Bölüm 3: Türkiye’nin Dağları
Türkiye, ortalama yükseltisi fazla ve engebeli bir ülkedir. Bu engebeli yapının temelini dağlar oluşturur.
Bu bölümde, Türkiye'deki dağların oluşum türlerini (Kıvrım, Kırık, Volkanik) detaylıca inceleyeceğiz.
Hazır mısın?
Bölüm 3: Adımlar
Esnek tortul tabakaların (kireçtaşı, kumtaşı) yan basınçlarla sıkışıp kıvrılmasıyla oluşur.
Kıvrımların yüksekte kalan kubbe şeklindeki kısımlarına Antiklinal (dağları oluşturur), alçakta kalan çanak şeklindeki kısımlarına ise Senklinal (vadileri/ovaları oluşturur) denir.
Türkiye'deki dağların büyük çoğunluğu bu şekilde oluşmuştur.
A) Kuzey Anadolu Dağları (Karadeniz):
- Doğu Karadeniz: Kaçkar, Giresun, Zigana, Mescit, Kop, Yalnızçam, Allahuekber Dağları
- Orta Karadeniz: Canik Dağları
- Batı Karadeniz: Küre, Ilgaz, Köroğlu, Bolu Dağları
- Marmara Uzantıları: Yıldız (Istranca), Samanlı, Biga, Korudağ
B) Toros Dağları Kuşağı (Akdeniz):
- Batı Toroslar: Bey Dağları, Akdağlar, Geyik, Dedegöl, Sultan Dağları
- Orta Toroslar: Bolkar, Aladağlar, Tahtalı, Binboğa, Engizek Dağları
- Güneydoğu Toroslar: Malatya, Bitlis, Hakkari (Cilo, Sat), Maden Dağları
Pekiştirme zamanı! Başlıca kıvrım dağ kuşaklarımızın yerlerine bakalım.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
Sert ve esnekliğini yitirmiş tabakaların kırılarak dikey yönde yer değiştirmesiyle oluşur.
Yükselen bloklara Horst (kırık dağ), alçalan bloklara ise Graben (çöküntü ovası) denir.
En tipik örnekleri Ege Bölgesi'ndedir.
Ege Bölgesi'nin Horst ve Grabenleri (Kuzeyden Güneye):
- ⛰️ Kaz Dağları (Horst)
- 👇 Edremit Grabeni
- ⛰️ Madra Dağları (Horst)
- 👇 Bakırçay Grabeni
- ⛰️ Yunt Dağları (Horst)
- 👇 Gediz Grabeni
- ⛰️ Bozdağlar (Horst)
- 👇 Küçük Menderes Grabeni
- ⛰️ Aydın Dağları (Horst)
- 👇 Büyük Menderes Grabeni
- ⛰️ Menteşe Dağları (Horst)
Diğer Önemli Kırık Dağ:
- ⛰️ Nur (Amanos) Dağları (Horst) - Hatay
Pekiştirme zamanı! Başlıca kırık dağlarımızın (Horst) yerleri.
Şimdi sonraki adım için sınava başla!
Magmanın yeryüzüne çıkarak (lav, kül, tüf) veya yüzeye yakın katılaşarak oluşturduğu dağlardır. Hepsi sönmüştür.
Türkiye'deki volkanik dağlar bölgelere göre nasıl dağılmıştır?
A) Doğu Anadolu Bölgesi:
- Ağrı Dağı (Türkiye'nin en yükseği, 5137 m)
- Tendürek Dağı
- Süphan Dağı (Türkiye'nin 3. yükseği)
- Nemrut Dağı (Zirvesinde Kaldera gölü var)
- Kösedağ, Allahuekber Dağları (kısmen)
B) İç Anadolu Bölgesi:
- Erciyes Dağı (İç Anadolu'nun en yükseği)
- Hasan Dağı
- Melendiz Dağları
- Karadağ (Karaman-Konya)
- Karacadağ (Konya-Karaman)
C) Güneydoğu Anadolu Bölgesi:
- Karacadağ (Diyarbakır-Şanlıurfa) (En tipik Kalkan Volkanı)
D) Ege Bölgesi:
- Kula Tepeleri (Manisa) (Türkiye'nin en genç volkanik alanı, Jeopark)
E) Marmara Bölgesi (Derinlik Volkanizması):
- Uludağ (Bursa) (Bir Batolit kütlesidir)
Pekiştirme zamanı! Başlıca volkanik dağların dağılışı.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve final testine (Aksiyon Soruları) geç!
Şimdi seninle öğrendiklerimizi pekiştirme zamanı!
Tüm Dağlar konusunu (Adım A, B ve C) tarayan, ÖSYM formatında 10 soruluk final testine başlıyoruz.
Aksiyon Sorularına geçiyoruz!
Sınavdan önce tüm dağ türlerinin dağılışına son bir kez göz atalım.
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.