Türkiye’nin Yerşekilleri ⛰️
Bölüm 8: Türkiye’de Görülmeyen Kıyı Tipleri
Önceki bölümde Türkiye'de görülen kıyı tiplerini inceledik.
Şimdi, Türkiye'nin coğrafi konumu nedeniyle ülkemiz kıyılarında görülmeyen kıyı tiplerini ve neden görülmediklerini öğreneceğiz.
Hazır mısın?
Bölüm 8: Adımlar
Türkiye'de neden Fiyort, Skyer, Haliç veya Watt kıyıları görülmez?
Bu iki kıyı tipi Buzul Şekilleri ile ilgilidir.
- Fiyort: Buzul vadilerinin (U şekilli) deniz suları altında kalmasıyla oluşur.
- Skyer: Buzul aşındırmasıyla oluşan hörgüç kaya ve morenlerin sular altında kalmasıyla oluşan binlerce küçük adacıktır.
Neden Türkiye'de Yok?
Türkiye, Matematik Konumu (Orta Kuşak) nedeniyle Buzul Çağları'nda geniş örtü buzullarıyla kaplanmamıştır. Yüksek dağlardaki buzullar deniz seviyesine kadar inememiştir. Bu nedenle deniz tarafından işgal edilebilecek buzul vadileri kıyılarımızda oluşmamıştır.
(Görüldüğü Yerler: Norveç, Grönland, Şili, Yeni Zelanda).
Bu iki kıyı tipi Gelgit (Med-Cezir) olayı ile ilgilidir.
- Haliç: Akarsu ağızlarının gelgit akıntılarıyla huni şeklinde genişlemesidir.
- Watt: Gelgit sırasında suların çekilmesiyle ortaya çıkan çamurlu düzlüklerdir.
Neden Türkiye'de Yok?
Türkiye'nin çevresindeki denizler (Akdeniz, Ege, Karadeniz) birer iç denizdir ve okyanuslara dar boğazlarla bağlanır. Bu nedenle gelgit genliği (suların yükselip alçalma farkı) çok düşüktür. Güçlü gelgit akıntıları oluşmadığı için Haliç ve Watt tipi kıyılar gelişememiştir.
(Görüldüğü Yerler: Okyanus kıyıları, Batı Avrupa, Kuzey Denizi).
İstanbul'daki Haliç, ismi haliç olsa da oluşum bakımından bir haliç (estuar) değildir.
Oluşumu, Alibeyköy ve Kağıthane derelerinin eski vadilerinin deniz seviyesinin yükselmesiyle sular altında kalmasıdır. Yani İstanbul Haliç'i, bir Ria tipi kıyıdır.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
Bu kıyı tipleri sıcak iklim kuşaklarında görülür.
Sıcak, temiz ve sığ tropikal denizlerde yaşayan mercan poliplerinin iskeletlerinin birikmesiyle oluşur.
Türkiye Orta Kuşak'ta yer alır. Denizlerimizin sıcaklıkları ve tuzluluk oranları, kıyı tipi oluşturacak boyutta büyük mercan resiflerinin yaşaması için uygun değildir.
(Görüldüğü Yerler: Tropikal kuşak - Avustralya, Kızıldeniz, Karayipler).
Tropikal ve subtropikal iklimlerde, gelgitin etkili olduğu çamurlu kıyılarda yetişen mangrov ormanları ile oluşan kıyılardır.
Türkiye'nin iklimi, tuza dayanıklı bu tropikal ağaçların (mangrov) yetişmesi için uygun değildir.
(Görüldüğü Yerler: Ekvator çevresi - Güneydoğu Asya, Florida, Brezilya).
1. Matematik Konum (Orta Kuşak):
- Buzullar deniz seviyesine inmedi. (Bu yüzden Fiyort ve Skyer yok.)
- Denizler yeterince sıcak değil. (Bu yüzden Mercanlı ve Mangrov yok.)
2. Özel Konum (İç Deniz):
- Okyanusa kapalıyız, gelgit genliği çok az. (Bu yüzden Haliç (Estuar) ve Watt yok.)
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve final testine (Aksiyon Soruları) geç!
Şimdi seninle öğrendiklerimizi pekiştirme zamanı!
Türkiye'de görülmeyen kıyı tiplerini (Adım A ve B) tarayan 10 soruluk final testine başlıyoruz.
Aksiyon Sorularına geçiyoruz!
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Türkiye’nin Yerşekilleri ⛰️
Bölüm 8: Türkiye’de Görülmeyen Kıyı Tipleri
Önceki bölümde Türkiye'de görülen kıyı tiplerini inceledik.
Şimdi, Türkiye'nin coğrafi konumu nedeniyle ülkemiz kıyılarında görülmeyen kıyı tiplerini ve neden görülmediklerini öğreneceğiz.
Hazır mısın?
Bölüm 8: Adımlar
Türkiye'de neden Fiyort, Skyer, Haliç veya Watt kıyıları görülmez?
Bu iki kıyı tipi Buzul Şekilleri ile ilgilidir.
- Fiyort: Buzul vadilerinin (U şekilli) deniz suları altında kalmasıyla oluşur.
- Skyer: Buzul aşındırmasıyla oluşan hörgüç kaya ve morenlerin sular altında kalmasıyla oluşan binlerce küçük adacıktır.
Neden Türkiye'de Yok?
Türkiye, Matematik Konumu (Orta Kuşak) nedeniyle Buzul Çağları'nda geniş örtü buzullarıyla kaplanmamıştır. Yüksek dağlardaki buzullar deniz seviyesine kadar inememiştir. Bu nedenle deniz tarafından işgal edilebilecek buzul vadileri kıyılarımızda oluşmamıştır.
(Görüldüğü Yerler: Norveç, Grönland, Şili, Yeni Zelanda).
Bu iki kıyı tipi Gelgit (Med-Cezir) olayı ile ilgilidir.
- Haliç: Akarsu ağızlarının gelgit akıntılarıyla huni şeklinde genişlemesidir.
- Watt: Gelgit sırasında suların çekilmesiyle ortaya çıkan çamurlu düzlüklerdir.
Neden Türkiye'de Yok?
Türkiye'nin çevresindeki denizler (Akdeniz, Ege, Karadeniz) birer iç denizdir ve okyanuslara dar boğazlarla bağlanır. Bu nedenle gelgit genliği (suların yükselip alçalma farkı) çok düşüktür. Güçlü gelgit akıntıları oluşmadığı için Haliç ve Watt tipi kıyılar gelişememiştir.
(Görüldüğü Yerler: Okyanus kıyıları, Batı Avrupa, Kuzey Denizi).
İstanbul'daki Haliç, ismi haliç olsa da oluşum bakımından bir haliç (estuar) değildir.
Oluşumu, Alibeyköy ve Kağıthane derelerinin eski vadilerinin deniz seviyesinin yükselmesiyle sular altında kalmasıdır. Yani İstanbul Haliç'i, bir Ria tipi kıyıdır.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
Bu kıyı tipleri sıcak iklim kuşaklarında görülür.
Sıcak, temiz ve sığ tropikal denizlerde yaşayan mercan poliplerinin iskeletlerinin birikmesiyle oluşur.
Türkiye Orta Kuşak'ta yer alır. Denizlerimizin sıcaklıkları ve tuzluluk oranları, kıyı tipi oluşturacak boyutta büyük mercan resiflerinin yaşaması için uygun değildir.
(Görüldüğü Yerler: Tropikal kuşak - Avustralya, Kızıldeniz, Karayipler).
Tropikal ve subtropikal iklimlerde, gelgitin etkili olduğu çamurlu kıyılarda yetişen mangrov ormanları ile oluşan kıyılardır.
Türkiye'nin iklimi, tuza dayanıklı bu tropikal ağaçların (mangrov) yetişmesi için uygun değildir.
(Görüldüğü Yerler: Ekvator çevresi - Güneydoğu Asya, Florida, Brezilya).
1. Matematik Konum (Orta Kuşak):
- Buzullar deniz seviyesine inmedi. (Bu yüzden Fiyort ve Skyer yok.)
- Denizler yeterince sıcak değil. (Bu yüzden Mercanlı ve Mangrov yok.)
2. Özel Konum (İç Deniz):
- Okyanusa kapalıyız, gelgit genliği çok az. (Bu yüzden Haliç (Estuar) ve Watt yok.)
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve final testine (Aksiyon Soruları) geç!
Şimdi seninle öğrendiklerimizi pekiştirme zamanı!
Türkiye'de görülmeyen kıyı tiplerini (Adım A ve B) tarayan 10 soruluk final testine başlıyoruz.
Aksiyon Sorularına geçiyoruz!
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.