Türkiye’nin İklimi ve Bitki Örtüsü 🌳
Bölüm 5: Türkiye'nin Bitki Örtüsü
İklim serimizin son konusu olan bitki örtüsüne hoş geldin! Orman, maki, bozkır ve çayırların nerede, neden yetiştiğini ve Türkiye'nin zengin bitki dünyasını keşfedeceğiz.
Hazır mısın?
Bölüm 5: Adımlar
Türkiye'nin bitki örtüsü neden bu kadar zengin? Bitki dağılışını etkileyen faktörleri ve 3 ana flora bölgesini öğrenelim.
Bir bitkinin nerede yetişeceğini ne belirler?
- İklim (En Önemli Faktör): Sıcaklık ve yağış koşullarını belirler. Her iklimin kendi bitki örtüsü vardır.
- Yer Şekilleri:
- Yükselti: Sıcaklığı düşürür, bitkilerin dağda kuşaklar oluşturmasına neden olur (Geniş Yaprak -> Karma -> İğne Yaprak -> Alpin Çayır).
- Bakı: Güney yamaçlar daha sıcak, kuzey yamaçlar daha nemlidir. Orman üst sınırı güneyde daha yüksektir.
- Dağların Uzanışı: Denizel etkinin (ve bitkilerin) iç kesimlere girip giremeyeceğini belirler.
- Toprak Özellikleri: Toprağın yapısı bitki gelişimini etkiler.
- Biyotik (Canlı) Faktörler: Özellikle insanlar (tahrip, tarım, otlatma) bitki örtüsünü değiştirir. (Örn: Antropojen Bozkır).
Türkiye, 3 büyük bitki coğrafyasının kesişim noktasıdır.
- 1. Avrupa-Sibirya: Kuzey kesimler (Karadeniz, K. Marmara). Nemli orman bitkileri (Kayın, Ladin vb.).
- 2. Akdeniz: Batı ve Güney kıyıları. Yaz kuraklığına dayanıklı bitkiler (Kızılçam, Maki).
- 3. İran-Turan: İç ve Doğu bölgeler. En geniş alan. Karasal iklime dayanıklı bozkır bitkileri (Geven, Kekik).
Adım A'yı bitirmeden, bu 3 ana flora bölgesinin haritadaki dağılışına bakalım.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım A testini çöz!
Türkiye'nin ağaç ve çalı topluluklarını, yani ormanları, makileri ve benzerlerini inceliyoruz.
Türkiye ormanlarının dağılışı ve türleri.
Ormanlar en fazla Karadeniz Bölgesi'nde, en az Güneydoğu Anadolu'dadır. Türkiye'de en geniş yayılış alanına sahip ağaç türü Meşe'dir.
- Karadeniz Ormanları: Kıyıda geniş yapraklı (Kayın, Gürgen, Kestane), yükseklerde iğne yapraklı (Ladin, Göknar, Sarıçam) ormanlar.
- Akdeniz/Ege Ormanları: Kızılçam ormanları karakteristiktir. Yükseklerde Karaçam ve Sedir görülür.
- İç Bölgeler: Kuraklığa dayanıklı Meşe ve Çam (Karaçam, Sarıçam) ormanları.
Ormanların tahrip edildiği yerlerde oluşan çalı toplulukları.
- Maki: Akdeniz'de Kızılçam ormanlarının tahribiyle oluşur. (Zeytin, Defne, Sandal, Kocayemiş, Kermez Meşesi vb.). Her dem yeşildir.
- Garig (Frigana): Makilerin de tahrip edildiği yerlerde oluşan diz boyu çalılardır (Kekik, Lavanta vb.).
- Psödomaki (Yalancı Maki): Karadeniz'de nemcil ormanların tahribiyle oluşur. Makiden farkı, bazılarının kışın yaprağını dökmesidir (Fındık, Orman Gülü, Şimşir vb.).
Adım B'yi bitirmeden, Orman (🌳) ve Çalı (🌿) alanlarının dağılışına bakalım.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B testini çöz!
Karasal iklimin simgeleri olan Bozkır ve Çayırları, ayrıca Türkiye'ye özgü bitkileri (Endemik) inceliyoruz.
Ağaç yetişmesine izin vermeyen kurak veya soğuk yerlerin bitkileri.
- Bozkır (Step): Karasal iklim bölgelerinde (İç Anadolu, G.Doğu Anadolu) görülür. İlkbahar yağışlarıyla yeşerir, yazın kurur. (Geven, Kekik, Çoban Yastığı vb.).
- Antropojen Bozkır: İnsanların iç bölgelerdeki ormanları (Meşe) tahrip etmesiyle oluşan bozkırlardır.
- Çayır (Alpin Çayır): Yüksek platolarda (Erzurum-Kars) ve dağların yüksek kesimlerinde görülür. Yaz boyunca yeşil kalır. Büyükbaş hayvancılık için önemlidir.
Türkiye'nin bitki zenginliğinin kanıtı olan özel bitkiler.
- Endemik Bitki: Dünya üzerinde sadece belirli bir bölgede yetişen, yayılış alanı dar olan bitkidir. Türkiye endemik bitki bakımından çok zengindir.
- Örnekler: Sığla (Günlük) Ağacı (Muğla), Kazdağı Göknarı, Datça Hurması, İspir Meşesi, Anzer Çayı, Safran Otu.
- Relikt (Kalıntı) Bitki: Geçmiş jeolojik dönemlerde geniş alanda yayılırken, iklim değişikliğiyle günümüzde sadece uygun sığınak alanlarda kalabilmiş bitkilerdir.
Adım C'yi bitirmeden, Bozkır (🌾), Çayır (🍀) ve bazı Endemik (📍) alanlara bakalım.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım C testini çöz!
Şimdi seninle öğrendiklerimizi pekiştirme zamanı!
Tüm "Bitki Örtüsü" konusunu tarayan, ÖSYM formatında 10 soruluk final testine başlıyoruz.
Sınavdan önce tüm formasyonların dağılışına son bir kez göz atalım.
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Türkiye’nin İklimi ve Bitki Örtüsü 🌳
Bölüm 5: Türkiye'nin Bitki Örtüsü
İklim serimizin son konusu olan bitki örtüsüne hoş geldin! Orman, maki, bozkır ve çayırların nerede, neden yetiştiğini ve Türkiye'nin zengin bitki dünyasını keşfedeceğiz.
Hazır mısın?
Bölüm 5: Adımlar
Türkiye'nin bitki örtüsü neden bu kadar zengin? Bitki dağılışını etkileyen faktörleri ve 3 ana flora bölgesini öğrenelim.
Bir bitkinin nerede yetişeceğini ne belirler?
- İklim (En Önemli Faktör): Sıcaklık ve yağış koşullarını belirler. Her iklimin kendi bitki örtüsü vardır.
- Yer Şekilleri:
- Yükselti: Sıcaklığı düşürür, bitkilerin dağda kuşaklar oluşturmasına neden olur (Geniş Yaprak -> Karma -> İğne Yaprak -> Alpin Çayır).
- Bakı: Güney yamaçlar daha sıcak, kuzey yamaçlar daha nemlidir. Orman üst sınırı güneyde daha yüksektir.
- Dağların Uzanışı: Denizel etkinin (ve bitkilerin) iç kesimlere girip giremeyeceğini belirler.
- Toprak Özellikleri: Toprağın yapısı bitki gelişimini etkiler.
- Biyotik (Canlı) Faktörler: Özellikle insanlar (tahrip, tarım, otlatma) bitki örtüsünü değiştirir. (Örn: Antropojen Bozkır).
Türkiye, 3 büyük bitki coğrafyasının kesişim noktasıdır.
- 1. Avrupa-Sibirya: Kuzey kesimler (Karadeniz, K. Marmara). Nemli orman bitkileri (Kayın, Ladin vb.).
- 2. Akdeniz: Batı ve Güney kıyıları. Yaz kuraklığına dayanıklı bitkiler (Kızılçam, Maki).
- 3. İran-Turan: İç ve Doğu bölgeler. En geniş alan. Karasal iklime dayanıklı bozkır bitkileri (Geven, Kekik).
Adım A'yı bitirmeden, bu 3 ana flora bölgesinin haritadaki dağılışına bakalım.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım A testini çöz!
Türkiye'nin ağaç ve çalı topluluklarını, yani ormanları, makileri ve benzerlerini inceliyoruz.
Türkiye ormanlarının dağılışı ve türleri.
Ormanlar en fazla Karadeniz Bölgesi'nde, en az Güneydoğu Anadolu'dadır. Türkiye'de en geniş yayılış alanına sahip ağaç türü Meşe'dir.
- Karadeniz Ormanları: Kıyıda geniş yapraklı (Kayın, Gürgen, Kestane), yükseklerde iğne yapraklı (Ladin, Göknar, Sarıçam) ormanlar.
- Akdeniz/Ege Ormanları: Kızılçam ormanları karakteristiktir. Yükseklerde Karaçam ve Sedir görülür.
- İç Bölgeler: Kuraklığa dayanıklı Meşe ve Çam (Karaçam, Sarıçam) ormanları.
Ormanların tahrip edildiği yerlerde oluşan çalı toplulukları.
- Maki: Akdeniz'de Kızılçam ormanlarının tahribiyle oluşur. (Zeytin, Defne, Sandal, Kocayemiş, Kermez Meşesi vb.). Her dem yeşildir.
- Garig (Frigana): Makilerin de tahrip edildiği yerlerde oluşan diz boyu çalılardır (Kekik, Lavanta vb.).
- Psödomaki (Yalancı Maki): Karadeniz'de nemcil ormanların tahribiyle oluşur. Makiden farkı, bazılarının kışın yaprağını dökmesidir (Fındık, Orman Gülü, Şimşir vb.).
Adım B'yi bitirmeden, Orman (🌳) ve Çalı (🌿) alanlarının dağılışına bakalım.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B testini çöz!
Karasal iklimin simgeleri olan Bozkır ve Çayırları, ayrıca Türkiye'ye özgü bitkileri (Endemik) inceliyoruz.
Ağaç yetişmesine izin vermeyen kurak veya soğuk yerlerin bitkileri.
- Bozkır (Step): Karasal iklim bölgelerinde (İç Anadolu, G.Doğu Anadolu) görülür. İlkbahar yağışlarıyla yeşerir, yazın kurur. (Geven, Kekik, Çoban Yastığı vb.).
- Antropojen Bozkır: İnsanların iç bölgelerdeki ormanları (Meşe) tahrip etmesiyle oluşan bozkırlardır.
- Çayır (Alpin Çayır): Yüksek platolarda (Erzurum-Kars) ve dağların yüksek kesimlerinde görülür. Yaz boyunca yeşil kalır. Büyükbaş hayvancılık için önemlidir.
Türkiye'nin bitki zenginliğinin kanıtı olan özel bitkiler.
- Endemik Bitki: Dünya üzerinde sadece belirli bir bölgede yetişen, yayılış alanı dar olan bitkidir. Türkiye endemik bitki bakımından çok zengindir.
- Örnekler: Sığla (Günlük) Ağacı (Muğla), Kazdağı Göknarı, Datça Hurması, İspir Meşesi, Anzer Çayı, Safran Otu.
- Relikt (Kalıntı) Bitki: Geçmiş jeolojik dönemlerde geniş alanda yayılırken, iklim değişikliğiyle günümüzde sadece uygun sığınak alanlarda kalabilmiş bitkilerdir.
Adım C'yi bitirmeden, Bozkır (🌾), Çayır (🍀) ve bazı Endemik (📍) alanlara bakalım.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım C testini çöz!
Şimdi seninle öğrendiklerimizi pekiştirme zamanı!
Tüm "Bitki Örtüsü" konusunu tarayan, ÖSYM formatında 10 soruluk final testine başlıyoruz.
Sınavdan önce tüm formasyonların dağılışına son bir kez göz atalım.
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.