Türkiye'nin Nüfusu 📈
Bölüm 3: Nüfus Sayımları ve Nüfusun Gelişimi
"Ne kadarız?" ve "Nasıl değiştik?" sorularının cevabı bu bölümde! Türkiye'nin nüfus macerasını, 1927'den günümüze, interaktif bir grafikle inceleyeceğiz.
Hazır mısın? Hadi o meşhur grafiği konuşturmaya başlayalım!
Bölüm 3: Adımlar
Nüfusumuzu nasıl saydığımız, en az nüfus miktarı kadar önemlidir. Osmanlı'dan günümüze bu yöntemler nasıl değişti? "De Facto" neydi, "ADNKS" ne oldu? Hadi başlayalım.
İlk sayımların amacı günümüzden biraz farklıydı.
- Osmanlı Dönemi: İlk modern nüfus sayımı II. Mahmut döneminde (1831) yapılmıştır. Bu sayımın temel amacı asker sayısını ve vergi yükümlülerini belirlemektir. Bu nedenle sadece erkek nüfus sayılmıştır.
- Cumhuriyet Dönemi - İlk Sayım (1927): Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kapsamlı ve modern nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır. Bu sayım sonucunda nüfusumuz yaklaşık 13.6 milyon kişi olarak belirlenmiştir.
- Sayım Periyotları:
- İkinci sayım 1935'te yapılmış ve 1990 yılına kadar (bazı istisnalar hariç) her 5 yılda bir düzenli olarak yapılmıştır.
- 1990'dan sonra sayımların 10 yılda bir yapılması kararlaştırılmıştır. 2000 yılında son geleneksel sayım yapılmıştır.
2000 yılına kadar sokağa çıkma yasağı ile ("de facto") yapılan sayımlar, 2007'de tarihe karıştı.
2000 yılına kadar yapılan sayımlar "de facto" (kişilerin sayım gününde bulundukları yerde sayılması) yöntemine göre ve sokağa çıkma yasağı uygulanarak yapılırdı.
- 2007 Yılı Miladı: 2007 yılında Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'ne (ADNKS) geçilmiştir.
- Yöntem: Bu sistemde, kişilerin TC Kimlik Numaraları ile ikamet ettikleri adresler eşleştirilir. Sayımlar bilgisayar sistemleri üzerinden yapılır.
- Avantajları: Sokağa çıkma yasağına gerek kalmamıştır, maliyet düşmüştür ve veriler her yılın sonunda düzenli olarak (TÜİK tarafından) açıklanmaktadır.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
İşte konunun kalbi! Türkiye'nin 1927'den 2023'e nüfusunun nasıl değiştiğini gösteren o meşhur grafiği inceleyeceğiz. Bu grafikte iki çizgi var ve ikisinin farkı hayati önem taşıyor.
KPSS'de en çok düşürülen tuzak buradadır. Bu iki kavramı karıştırmamalısın.
KPSS için bu iki kavramı ayırt etmek çok önemlidir:
- Toplam Nüfus Miktarı (Mavi Çizgi): Türkiye'nin toplam nüfus miktarı 1927'den günümüze SÜREKLİ ARTMIŞTIR. Hiçbir dönemde toplam nüfus azalmamıştır.
- Nüfus Artış Hızı (Turuncu Çizgi): Nüfusun artma hızıdır (yüzdesel değişim). Bu hız, bazı dönemler artmış, bazı dönemler azalmıştır.
Sonuç: Artış hızı düşse bile (turuncu çizgi inse bile), pozitif olduğu sürece toplam nüfus (mavi çizgi) artmaya devam eder, sadece "daha yavaş" artar.
Grafiği incele. Mavi çizginin (Nüfus) hep yukarı çıktığına, ancak turuncu çizginin (Artış Hızı) nasıl dalgalandığına dikkat et. Özellikle 1940-45 ve 1955-60 dönemlerindeki zıt hareketler çok önemlidir.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım C'ye geçerek bu dalgalanmaların 'NEDEN' olduğunu öğrenelim!
O grafikteki turuncu çizgi neden bir indi, bir çıktı? İşte o dalgalanmaların sosyal ve ekonomik nedenleri. Burası tam bir sınav sorusu deposudur.
Nüfus artış hızının dibe vurduğu dönem. Neden?
Nedenleri: II. Dünya Savaşı'nın getirdiği ekonomik zorluklar, seferberlik ilanı nedeniyle genç erkek nüfusun askere alınması (evliliklerin ve doğumların ertelenmesi) ve sağlık sorunları.
Nüfus artış hızının tavan yaptığı, "Nüfus Patlaması" yaşanan dönem. Neden?
Nedenleri: Savaşın bitmesi, ekonomik refahın artması, sağlık hizmetlerinin (antibiyotik kullanımı vb.) yaygınlaşması, bebek ölüm hızlarının düşmesi ve siyasi istikrar. (1939'da Hatay'ın anavatana katılması da önceki dönemin nüfusuna katkı sağlamıştır).
Pikten sonra artış hızı neden günümüze kadar yavaşlama eğilimine girdi?
Nedenleri: Kentleşmenin artması (kentlerde doğum oranı düşer), kadının iş hayatına aktif katılımı, eğitim seviyesinin yükselmesi, aile planlaması yöntemlerinin yaygınlaşması ve 1960'larda başlayan dış göçler (özellikle Almanya'ya işçi göçü).
Günümüz: Nüfus artış hızı, nüfusun yaşlanmasına paralel olarak belirgin bir şekilde düşüş eğilimindedir.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve final testine (Aksiyon Soruları) geç!
Sayım yöntemlerini, nüfus-artış hızı farkını ve grafikteki dalgalanmaların nedenlerini öğrendin.
Şimdi tüm bu konuları kapsayan 10 soruluk final testimizle bilgilerimizi kalıcı hale getirelim!
Teste girmeden önce, 1940-45 (DİP) ve 1955-60 (ZİRVE) noktalarına son bir kez dikkatlice bak.
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Türkiye'nin Nüfusu 📈
Bölüm 3: Nüfus Sayımları ve Nüfusun Gelişimi
"Ne kadarız?" ve "Nasıl değiştik?" sorularının cevabı bu bölümde! Türkiye'nin nüfus macerasını, 1927'den günümüze, interaktif bir grafikle inceleyeceğiz.
Hazır mısın? Hadi o meşhur grafiği konuşturmaya başlayalım!
Bölüm 3: Adımlar
Nüfusumuzu nasıl saydığımız, en az nüfus miktarı kadar önemlidir. Osmanlı'dan günümüze bu yöntemler nasıl değişti? "De Facto" neydi, "ADNKS" ne oldu? Hadi başlayalım.
İlk sayımların amacı günümüzden biraz farklıydı.
- Osmanlı Dönemi: İlk modern nüfus sayımı II. Mahmut döneminde (1831) yapılmıştır. Bu sayımın temel amacı asker sayısını ve vergi yükümlülerini belirlemektir. Bu nedenle sadece erkek nüfus sayılmıştır.
- Cumhuriyet Dönemi - İlk Sayım (1927): Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk kapsamlı ve modern nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır. Bu sayım sonucunda nüfusumuz yaklaşık 13.6 milyon kişi olarak belirlenmiştir.
- Sayım Periyotları:
- İkinci sayım 1935'te yapılmış ve 1990 yılına kadar (bazı istisnalar hariç) her 5 yılda bir düzenli olarak yapılmıştır.
- 1990'dan sonra sayımların 10 yılda bir yapılması kararlaştırılmıştır. 2000 yılında son geleneksel sayım yapılmıştır.
2000 yılına kadar sokağa çıkma yasağı ile ("de facto") yapılan sayımlar, 2007'de tarihe karıştı.
2000 yılına kadar yapılan sayımlar "de facto" (kişilerin sayım gününde bulundukları yerde sayılması) yöntemine göre ve sokağa çıkma yasağı uygulanarak yapılırdı.
- 2007 Yılı Miladı: 2007 yılında Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi'ne (ADNKS) geçilmiştir.
- Yöntem: Bu sistemde, kişilerin TC Kimlik Numaraları ile ikamet ettikleri adresler eşleştirilir. Sayımlar bilgisayar sistemleri üzerinden yapılır.
- Avantajları: Sokağa çıkma yasağına gerek kalmamıştır, maliyet düşmüştür ve veriler her yılın sonunda düzenli olarak (TÜİK tarafından) açıklanmaktadır.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'nin kilidini aç!
İşte konunun kalbi! Türkiye'nin 1927'den 2023'e nüfusunun nasıl değiştiğini gösteren o meşhur grafiği inceleyeceğiz. Bu grafikte iki çizgi var ve ikisinin farkı hayati önem taşıyor.
KPSS'de en çok düşürülen tuzak buradadır. Bu iki kavramı karıştırmamalısın.
KPSS için bu iki kavramı ayırt etmek çok önemlidir:
- Toplam Nüfus Miktarı (Mavi Çizgi): Türkiye'nin toplam nüfus miktarı 1927'den günümüze SÜREKLİ ARTMIŞTIR. Hiçbir dönemde toplam nüfus azalmamıştır.
- Nüfus Artış Hızı (Turuncu Çizgi): Nüfusun artma hızıdır (yüzdesel değişim). Bu hız, bazı dönemler artmış, bazı dönemler azalmıştır.
Sonuç: Artış hızı düşse bile (turuncu çizgi inse bile), pozitif olduğu sürece toplam nüfus (mavi çizgi) artmaya devam eder, sadece "daha yavaş" artar.
Grafiği incele. Mavi çizginin (Nüfus) hep yukarı çıktığına, ancak turuncu çizginin (Artış Hızı) nasıl dalgalandığına dikkat et. Özellikle 1940-45 ve 1955-60 dönemlerindeki zıt hareketler çok önemlidir.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım C'ye geçerek bu dalgalanmaların 'NEDEN' olduğunu öğrenelim!
O grafikteki turuncu çizgi neden bir indi, bir çıktı? İşte o dalgalanmaların sosyal ve ekonomik nedenleri. Burası tam bir sınav sorusu deposudur.
Nüfus artış hızının dibe vurduğu dönem. Neden?
Nedenleri: II. Dünya Savaşı'nın getirdiği ekonomik zorluklar, seferberlik ilanı nedeniyle genç erkek nüfusun askere alınması (evliliklerin ve doğumların ertelenmesi) ve sağlık sorunları.
Nüfus artış hızının tavan yaptığı, "Nüfus Patlaması" yaşanan dönem. Neden?
Nedenleri: Savaşın bitmesi, ekonomik refahın artması, sağlık hizmetlerinin (antibiyotik kullanımı vb.) yaygınlaşması, bebek ölüm hızlarının düşmesi ve siyasi istikrar. (1939'da Hatay'ın anavatana katılması da önceki dönemin nüfusuna katkı sağlamıştır).
Pikten sonra artış hızı neden günümüze kadar yavaşlama eğilimine girdi?
Nedenleri: Kentleşmenin artması (kentlerde doğum oranı düşer), kadının iş hayatına aktif katılımı, eğitim seviyesinin yükselmesi, aile planlaması yöntemlerinin yaygınlaşması ve 1960'larda başlayan dış göçler (özellikle Almanya'ya işçi göçü).
Günümüz: Nüfus artış hızı, nüfusun yaşlanmasına paralel olarak belirgin bir şekilde düşüş eğilimindedir.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve final testine (Aksiyon Soruları) geç!
Sayım yöntemlerini, nüfus-artış hızı farkını ve grafikteki dalgalanmaların nedenlerini öğrendin.
Şimdi tüm bu konuları kapsayan 10 soruluk final testimizle bilgilerimizi kalıcı hale getirelim!
Teste girmeden önce, 1940-45 (DİP) ve 1955-60 (ZİRVE) noktalarına son bir kez dikkatlice bak.
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.