Tarih Macerası: Bölüm 2 (ASD Yükseliş ve Yıkılış)
Yeni bir üniteye başlıyoruz! 🧑🏫
Bölüm 2: ASD Yükselişi, Zirvesi ve Çöküşü.
Bu bölüm 3 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 2: Adımlar
▶️ A. Anadolu'nun Tapusu: Miryokefalon
🔒 B. Zirve Dönemi: I. Alaeddin Keykubad
🔒 C. Yıkılış: Kösedağ Savaşı
🛡️
Adım A: ANADOLU'NUN TAPUSU: MİRYOKEFALON
1. Toparlanma Dönemi (I. Mesud)
I. Haçlı Seferi (Bölüm 1) felaketinden sonra devlet Sultan I. Mesud döneminde toparlandı.
I. Haçlı Seferi (Bölüm 1) felaketinden sonra devlet Sultan I. Mesud döneminde toparlandı.
- II. Haçlı Seferi ordusunu Konya önlerinde durdurdu.
- Batı kaynakları Anadolu'dan ilk kez "Türkiye" (Turchia) olarak bahsetmeye başladı.
- İlk Anadolu Selçuklu bakır parası bu dönemde basıldı.
2. II. Kılıç Arslan Dönemi (1155-1192)
Anadolu'da siyasi birliği sağlama zamanı!
Anadolu'da siyasi birliği sağlama zamanı!
- En büyük rakibi olan Danişmentliler Beyliği'ne son verdi (1178) ve Anadolu'da Türk siyasi birliğini büyük ölçüde sağladı.
- Anadolu'daki ilk kervansaray olan Alay Han'ı yaptırarak ticareti geliştirdi.
- İlk kez altın para bastırdı (Ekonomik güç).
3. Miryokefalon (Yurt Tutan) Savaşı (1176)
Anadolu tarihinin dönüm noktası...
Anadolu tarihinin dönüm noktası...
- Taraflar: II. Kılıç Arslan vs Bizans (İmparator Manuel Komnenos).
- Neden: Bizans'ın, Türkleri Anadolu'dan *kesin olarak atma* isteği.
- Sonuç: Bizans ordusu, Isparta/Eğirdir yakınlarındaki dar bir geçitte (Miryokefalon) imha edildi.
- ÖNEMİ: Bizans'ın Anadolu'yu geri alma umutları kesin olarak sona erdi. Anadolu'nun Türk yurdu olduğu kesinleşti.
- Diğer Adı: Malazgirt (Yurt Açan) savaşına karşılık "Yurt Tutan Savaş" denir.
⚠️ III. Haçlı Seferi ve Parçalanma
Miryokefalon'dan sonra Kudüs'ün (Selahaddin Eyyubi tarafından) fethi, III. Haçlı Seferi'ne (1189) neden oldu. II. Kılıç Arslan bu orduya direndi.
Hata: Sultan, yaşlılığında (Türk veraset sistemine göre) ülkeyi 11 oğlu arasında paylaştırdı. Bu durum, onun ölümünden sonra (1192) uzun sürecek taht kavgalarına (Fetret Devri) yol açtı.
Miryokefalon'dan sonra Kudüs'ün (Selahaddin Eyyubi tarafından) fethi, III. Haçlı Seferi'ne (1189) neden oldu. II. Kılıç Arslan bu orduya direndi.
Hata: Sultan, yaşlılığında (Türk veraset sistemine göre) ülkeyi 11 oğlu arasında paylaştırdı. Bu durum, onun ölümünden sonra (1192) uzun sürecek taht kavgalarına (Fetret Devri) yol açtı.
Adım A bitti. Haydi sınava!
👑
Adım B: ZİRVE DÖNEMİ: I. ALAEDDİN KEYKUBAD
Taht kavgaları (I. Gıyaseddin Keyhüsrev, I. İzzeddin Keykavus dönemi) sonrası devletin başına I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) geçti.
Bu dönem, Anadolu Selçuklu Devleti'nin en parlak, en güçlü ve "Zirve" dönemi olarak kabul edilir.
Kendisine "Uluğ Sultan" (Büyük Sultan) denmiştir.
Bu dönem, Anadolu Selçuklu Devleti'nin en parlak, en güçlü ve "Zirve" dönemi olarak kabul edilir.
Kendisine "Uluğ Sultan" (Büyük Sultan) denmiştir.
1. Fetihler ve Denizcilik
Devlet, bir kara devleti olmaktan çıktı...
Devlet, bir kara devleti olmaktan çıktı...
- Kalonoros Kalesi (Alanya): Alındı ve adı "Alaiye" (Alanya) oldu. Burada bir tersane kurularak ASD ilk donanmasına kavuştu.
- Sinop: Karadeniz'deki en önemli ticaret limanı ve tersanesi oldu.
- Suğdak (Kırım) Seferi: Karadeniz'in kuzeyine (Kırım'a) yapılan bu seferle İpekyolu'nun Karadeniz kolu denetime alındı.
- Unvan: Bu fetihlerle "Sultanü'l Berr ve'l Bahreyn" (İki Denizin Sultanı) unvanını aldı.
2. Yassıçemen Savaşı (1230)
Doğudan gelen büyük tehlike...
Doğudan gelen büyük tehlike...
- Taraflar: ASD (I. Alaeddin Keykubad) vs Harzemşahlar (Celaleddin Harzemşah).
- Neden: Moğolların önünden kaçan Harzemşahların, ASD toprağı olan Ahlat'ı işgal etmesi.
- Sonuç: Harzemşahlar, Erzincan yakınlarındaki Yassıçemen'de ağır bir yenilgi aldı ve kısa süre sonra yıkıldı.
⚠️ Yassıçemen'in Olumsuz Sonucu
Bu zafer, görünüşte büyük bir başarı olsa da, çok tehlikeli bir sonuca yol açtı:
Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar (İlhanlılar) arasındaki "tampon bölge" olan Harzemşahlar Devleti ortadan kalktı.
ASD, artık Moğol istilası ile doğrudan karşı karşıya kaldı. Alaeddin Keykubad bu tehlikeyi görüp doğu sınırındaki kaleleri güçlendirdi.
Bu zafer, görünüşte büyük bir başarı olsa da, çok tehlikeli bir sonuca yol açtı:
Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar (İlhanlılar) arasındaki "tampon bölge" olan Harzemşahlar Devleti ortadan kalktı.
ASD, artık Moğol istilası ile doğrudan karşı karşıya kaldı. Alaeddin Keykubad bu tehlikeyi görüp doğu sınırındaki kaleleri güçlendirdi.
3. Kültür ve Mimari
Konya başkent olarak zirvesini yaşadı. Beyşehir Gölü kıyısında Kubadabad Sarayı (çini sanatı meşhur) ve Alanya'da Kızıl Kule yaptırıldı.
Ünlü mutasavvıf Bahaeddin Veled (Mevlana'nın babası), sultanın davetiyle Belh'ten Konya'ya yerleşti.
Konya başkent olarak zirvesini yaşadı. Beyşehir Gölü kıyısında Kubadabad Sarayı (çini sanatı meşhur) ve Alanya'da Kızıl Kule yaptırıldı.
Ünlü mutasavvıf Bahaeddin Veled (Mevlana'nın babası), sultanın davetiyle Belh'ten Konya'ya yerleşti.
Adım B bitti. Haydi sınava!
📉
Adım C: YIKILIŞ (BABAİ İSYANI VE KÖSEDAĞ)
1. II. Gıyaseddin Keyhüsrev (1237-1246)
Alaeddin Keykubad'ın (zehirlenerek?) ölümü üzerine, yerine zayıf karakterli oğlu II. Gıyaseddin geçti.
Bu dönemde devlet idaresi, yeteneksiz bir devlet adamı olan Vezir Saadettin Köpek'in elinde kaldı. Saadettin Köpek, birçok değerli devlet adamını entrikalarla öldürterek devleti zayıflattı (sonra kendisi de öldürüldü).
Alaeddin Keykubad'ın (zehirlenerek?) ölümü üzerine, yerine zayıf karakterli oğlu II. Gıyaseddin geçti.
Bu dönemde devlet idaresi, yeteneksiz bir devlet adamı olan Vezir Saadettin Köpek'in elinde kaldı. Saadettin Köpek, birçok değerli devlet adamını entrikalarla öldürterek devleti zayıflattı (sonra kendisi de öldürüldü).
2. Babai İsyanı (1240)
Anadolu tarihinin en büyük iç isyanı...
Anadolu tarihinin en büyük iç isyanı...
- Neden: Moğol istilası önünden kaçıp Anadolu'ya sığınan göçebe Türkmenlerin (aşırı nüfus, ekonomik sıkıntılar) merkezi idareye (İkta sistemine) karşı isyanı.
- Liderler: Baba İlyas ve Baba İshak.
- Nitelik: Dini ve sosyal içerikli, ASD tarihindeki en büyük iç isyandır.
- Sonuç: İsyan, devleti 2 yıl uğraştırdı ve çok kanlı bir şekilde (ama zorlukla) bastırıldı.
⚠️ Babai İsyanı'nın Yıkıcı Etkisi
Bu isyanın bastırılması, ASD için bir zafer değildi.
Aksine, bu büyük isyanı bastırmakta ne kadar zorlandığını, ordusunun ne kadar zayıfladığını doğudaki Moğollara açıkça göstermiş oldu.
Moğollar, Anadolu'yu istila etmek için doğru zamanın geldiğini anladılar.
Bu isyanın bastırılması, ASD için bir zafer değildi.
Aksine, bu büyük isyanı bastırmakta ne kadar zorlandığını, ordusunun ne kadar zayıfladığını doğudaki Moğollara açıkça göstermiş oldu.
Moğollar, Anadolu'yu istila etmek için doğru zamanın geldiğini anladılar.
3. Kösedağ Savaşı (1243)
Anadolu Selçuklu Devleti'nin fiilen bittiği an...
Anadolu Selçuklu Devleti'nin fiilen bittiği an...
- Taraflar: ASD (II. Gıyaseddin) vs Moğollar (İlhanlılar - Komutan: Baycu Noyan).
- Yer: Sivas (Zara) yakınları.
- Savaş: ASD ordusu, Moğolların "sahte geri çekilme" (Turan Taktiği) tuzağına düşerek Sivas yakınlarındaki Kösedağ'da ağır bir bozguna uğradı. Sultan, savaş alanından kaçtı.
Kösedağ'ın Sonuçları (ÇOK ÖNEMLİ)
- Anadolu Selçuklu Devleti yıkılma sürecine girdi ve Moğol (İlhanlı) egemenliğine girdi.
- ASD sultanları, Moğolların atadığı birer kukla valiye dönüştü.
- Anadolu'daki Türk siyasi birliği bozuldu.
- En önemlisi: Moğol baskısından kaçan Türkmen beyleri, Batı Anadolu'da (uçlarda) bağımsızlıklarını ilan ettiler. Böylece İKİNCİ DÖNEM TÜRK BEYLİKLERİ (Osmanlı, Karamanoğulları, Germiyanoğulları vb.) kuruldu.
🎉 BÖLÜM 2 BİTTİ!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Tarih Macerası: Bölüm 2 (ASD Yükseliş ve Yıkılış)
Yeni bir üniteye başlıyoruz! 🧑🏫
Bölüm 2: ASD Yükselişi, Zirvesi ve Çöküşü.
Bu bölüm 3 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 2: Adımlar
▶️ A. Anadolu'nun Tapusu: Miryokefalon
🔒 B. Zirve Dönemi: I. Alaeddin Keykubad
🔒 C. Yıkılış: Kösedağ Savaşı
🛡️
Adım A: ANADOLU'NUN TAPUSU: MİRYOKEFALON
1. Toparlanma Dönemi (I. Mesud)
I. Haçlı Seferi (Bölüm 1) felaketinden sonra devlet Sultan I. Mesud döneminde toparlandı.
I. Haçlı Seferi (Bölüm 1) felaketinden sonra devlet Sultan I. Mesud döneminde toparlandı.
- II. Haçlı Seferi ordusunu Konya önlerinde durdurdu.
- Batı kaynakları Anadolu'dan ilk kez "Türkiye" (Turchia) olarak bahsetmeye başladı.
- İlk Anadolu Selçuklu bakır parası bu dönemde basıldı.
2. II. Kılıç Arslan Dönemi (1155-1192)
Anadolu'da siyasi birliği sağlama zamanı!
Anadolu'da siyasi birliği sağlama zamanı!
- En büyük rakibi olan Danişmentliler Beyliği'ne son verdi (1178) ve Anadolu'da Türk siyasi birliğini büyük ölçüde sağladı.
- Anadolu'daki ilk kervansaray olan Alay Han'ı yaptırarak ticareti geliştirdi.
- İlk kez altın para bastırdı (Ekonomik güç).
3. Miryokefalon (Yurt Tutan) Savaşı (1176)
Anadolu tarihinin dönüm noktası...
Anadolu tarihinin dönüm noktası...
- Taraflar: II. Kılıç Arslan vs Bizans (İmparator Manuel Komnenos).
- Neden: Bizans'ın, Türkleri Anadolu'dan *kesin olarak atma* isteği.
- Sonuç: Bizans ordusu, Isparta/Eğirdir yakınlarındaki dar bir geçitte (Miryokefalon) imha edildi.
- ÖNEMİ: Bizans'ın Anadolu'yu geri alma umutları kesin olarak sona erdi. Anadolu'nun Türk yurdu olduğu kesinleşti.
- Diğer Adı: Malazgirt (Yurt Açan) savaşına karşılık "Yurt Tutan Savaş" denir.
⚠️ III. Haçlı Seferi ve Parçalanma
Miryokefalon'dan sonra Kudüs'ün (Selahaddin Eyyubi tarafından) fethi, III. Haçlı Seferi'ne (1189) neden oldu. II. Kılıç Arslan bu orduya direndi.
Hata: Sultan, yaşlılığında (Türk veraset sistemine göre) ülkeyi 11 oğlu arasında paylaştırdı. Bu durum, onun ölümünden sonra (1192) uzun sürecek taht kavgalarına (Fetret Devri) yol açtı.
Miryokefalon'dan sonra Kudüs'ün (Selahaddin Eyyubi tarafından) fethi, III. Haçlı Seferi'ne (1189) neden oldu. II. Kılıç Arslan bu orduya direndi.
Hata: Sultan, yaşlılığında (Türk veraset sistemine göre) ülkeyi 11 oğlu arasında paylaştırdı. Bu durum, onun ölümünden sonra (1192) uzun sürecek taht kavgalarına (Fetret Devri) yol açtı.
Adım A bitti. Haydi sınava!
👑
Adım B: ZİRVE DÖNEMİ: I. ALAEDDİN KEYKUBAD
Taht kavgaları (I. Gıyaseddin Keyhüsrev, I. İzzeddin Keykavus dönemi) sonrası devletin başına I. Alaeddin Keykubad (1220-1237) geçti.
Bu dönem, Anadolu Selçuklu Devleti'nin en parlak, en güçlü ve "Zirve" dönemi olarak kabul edilir.
Kendisine "Uluğ Sultan" (Büyük Sultan) denmiştir.
Bu dönem, Anadolu Selçuklu Devleti'nin en parlak, en güçlü ve "Zirve" dönemi olarak kabul edilir.
Kendisine "Uluğ Sultan" (Büyük Sultan) denmiştir.
1. Fetihler ve Denizcilik
Devlet, bir kara devleti olmaktan çıktı...
Devlet, bir kara devleti olmaktan çıktı...
- Kalonoros Kalesi (Alanya): Alındı ve adı "Alaiye" (Alanya) oldu. Burada bir tersane kurularak ASD ilk donanmasına kavuştu.
- Sinop: Karadeniz'deki en önemli ticaret limanı ve tersanesi oldu.
- Suğdak (Kırım) Seferi: Karadeniz'in kuzeyine (Kırım'a) yapılan bu seferle İpekyolu'nun Karadeniz kolu denetime alındı.
- Unvan: Bu fetihlerle "Sultanü'l Berr ve'l Bahreyn" (İki Denizin Sultanı) unvanını aldı.
2. Yassıçemen Savaşı (1230)
Doğudan gelen büyük tehlike...
Doğudan gelen büyük tehlike...
- Taraflar: ASD (I. Alaeddin Keykubad) vs Harzemşahlar (Celaleddin Harzemşah).
- Neden: Moğolların önünden kaçan Harzemşahların, ASD toprağı olan Ahlat'ı işgal etmesi.
- Sonuç: Harzemşahlar, Erzincan yakınlarındaki Yassıçemen'de ağır bir yenilgi aldı ve kısa süre sonra yıkıldı.
⚠️ Yassıçemen'in Olumsuz Sonucu
Bu zafer, görünüşte büyük bir başarı olsa da, çok tehlikeli bir sonuca yol açtı:
Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar (İlhanlılar) arasındaki "tampon bölge" olan Harzemşahlar Devleti ortadan kalktı.
ASD, artık Moğol istilası ile doğrudan karşı karşıya kaldı. Alaeddin Keykubad bu tehlikeyi görüp doğu sınırındaki kaleleri güçlendirdi.
Bu zafer, görünüşte büyük bir başarı olsa da, çok tehlikeli bir sonuca yol açtı:
Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar (İlhanlılar) arasındaki "tampon bölge" olan Harzemşahlar Devleti ortadan kalktı.
ASD, artık Moğol istilası ile doğrudan karşı karşıya kaldı. Alaeddin Keykubad bu tehlikeyi görüp doğu sınırındaki kaleleri güçlendirdi.
3. Kültür ve Mimari
Konya başkent olarak zirvesini yaşadı. Beyşehir Gölü kıyısında Kubadabad Sarayı (çini sanatı meşhur) ve Alanya'da Kızıl Kule yaptırıldı.
Ünlü mutasavvıf Bahaeddin Veled (Mevlana'nın babası), sultanın davetiyle Belh'ten Konya'ya yerleşti.
Konya başkent olarak zirvesini yaşadı. Beyşehir Gölü kıyısında Kubadabad Sarayı (çini sanatı meşhur) ve Alanya'da Kızıl Kule yaptırıldı.
Ünlü mutasavvıf Bahaeddin Veled (Mevlana'nın babası), sultanın davetiyle Belh'ten Konya'ya yerleşti.
Adım B bitti. Haydi sınava!
📉
Adım C: YIKILIŞ (BABAİ İSYANI VE KÖSEDAĞ)
1. II. Gıyaseddin Keyhüsrev (1237-1246)
Alaeddin Keykubad'ın (zehirlenerek?) ölümü üzerine, yerine zayıf karakterli oğlu II. Gıyaseddin geçti.
Bu dönemde devlet idaresi, yeteneksiz bir devlet adamı olan Vezir Saadettin Köpek'in elinde kaldı. Saadettin Köpek, birçok değerli devlet adamını entrikalarla öldürterek devleti zayıflattı (sonra kendisi de öldürüldü).
Alaeddin Keykubad'ın (zehirlenerek?) ölümü üzerine, yerine zayıf karakterli oğlu II. Gıyaseddin geçti.
Bu dönemde devlet idaresi, yeteneksiz bir devlet adamı olan Vezir Saadettin Köpek'in elinde kaldı. Saadettin Köpek, birçok değerli devlet adamını entrikalarla öldürterek devleti zayıflattı (sonra kendisi de öldürüldü).
2. Babai İsyanı (1240)
Anadolu tarihinin en büyük iç isyanı...
Anadolu tarihinin en büyük iç isyanı...
- Neden: Moğol istilası önünden kaçıp Anadolu'ya sığınan göçebe Türkmenlerin (aşırı nüfus, ekonomik sıkıntılar) merkezi idareye (İkta sistemine) karşı isyanı.
- Liderler: Baba İlyas ve Baba İshak.
- Nitelik: Dini ve sosyal içerikli, ASD tarihindeki en büyük iç isyandır.
- Sonuç: İsyan, devleti 2 yıl uğraştırdı ve çok kanlı bir şekilde (ama zorlukla) bastırıldı.
⚠️ Babai İsyanı'nın Yıkıcı Etkisi
Bu isyanın bastırılması, ASD için bir zafer değildi.
Aksine, bu büyük isyanı bastırmakta ne kadar zorlandığını, ordusunun ne kadar zayıfladığını doğudaki Moğollara açıkça göstermiş oldu.
Moğollar, Anadolu'yu istila etmek için doğru zamanın geldiğini anladılar.
Bu isyanın bastırılması, ASD için bir zafer değildi.
Aksine, bu büyük isyanı bastırmakta ne kadar zorlandığını, ordusunun ne kadar zayıfladığını doğudaki Moğollara açıkça göstermiş oldu.
Moğollar, Anadolu'yu istila etmek için doğru zamanın geldiğini anladılar.
3. Kösedağ Savaşı (1243)
Anadolu Selçuklu Devleti'nin fiilen bittiği an...
Anadolu Selçuklu Devleti'nin fiilen bittiği an...
- Taraflar: ASD (II. Gıyaseddin) vs Moğollar (İlhanlılar - Komutan: Baycu Noyan).
- Yer: Sivas (Zara) yakınları.
- Savaş: ASD ordusu, Moğolların "sahte geri çekilme" (Turan Taktiği) tuzağına düşerek Sivas yakınlarındaki Kösedağ'da ağır bir bozguna uğradı. Sultan, savaş alanından kaçtı.
Kösedağ'ın Sonuçları (ÇOK ÖNEMLİ)
- Anadolu Selçuklu Devleti yıkılma sürecine girdi ve Moğol (İlhanlı) egemenliğine girdi.
- ASD sultanları, Moğolların atadığı birer kukla valiye dönüştü.
- Anadolu'daki Türk siyasi birliği bozuldu.
- En önemlisi: Moğol baskısından kaçan Türkmen beyleri, Batı Anadolu'da (uçlarda) bağımsızlıklarını ilan ettiler. Böylece İKİNCİ DÖNEM TÜRK BEYLİKLERİ (Osmanlı, Karamanoğulları, Germiyanoğulları vb.) kuruldu.
🎉 BÖLÜM 2 BİTTİ!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.