Doğru Cevap: D) Tolunoğulları ve İhşidiler

Açıklama: "Tavaif-i Mülük", Abbasi Devleti'nin merkezi otoritesinin zayıflaması sonucu Mısır gibi eyaletlerde valilerin bağımsızlıklarını ilan etmesiyle kurulan küçük devletçiklerdir. Mısır'da bu şekilde kurulan ilk iki Türk-İslam devleti sırasıyla Tolunoğulları ve İhşidiler'dir.

Doğru Cevap: A) Müstevfi

Açıklama: Büyük Selçuklu divan teşkilatında mali işlerden sorumlu olan divana "Divan-ı İstifa" denirdi. Bu divanın başında bulunan ve günümüzdeki Maliye Bakanı'na denk gelen görevliye ise "Müstevfi" adı verilirdi.

Doğru Cevap: C) Abdülkerim

Açıklama: Karahanlı Devleti'nde İslamiyet'i resmi din olarak kabul eden ilk hükümdar olan Satuk Buğra Han, Müslüman olduktan sonra "Abdülkerim" ismini almıştır. Ayrıca İslam uğruna yaptığı savaşlardan dolayı "El-Gazi" ve "El-Mücahit" gibi unvanları da kullanmıştır.

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Gazneli ordusu çok uluslu bir yapıya sahipti. Ordunun temelini Gulam Sistemi'ne dayalı profesyonel askerler oluştururdu. Bunun yanında eyaletlerden gelen birlikler, gönüllüler ve özellikle Hindistan seferlerinde kullanılan savaş filleri de ordunun önemli unsurlarındandı.

Doğru Cevap: E) Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkılması

Açıklama: 1071 Malazgirt Savaşı, Anadolu'nun Türkleşme sürecini başlatan bir dönüm noktasıdır. Bu savaşın sonucunda Anadolu'da ilk Türk beylikleri kurulmuş ve bu beyliklerden biri olan Türkiye Selçuklu Devleti de tarih sahnesine çıkmıştır. Dolayısıyla bu savaş, Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkılmasına değil, kurulmasına zemin hazırlamıştır.

Doğru Cevap: D) Emir-i Dad

Açıklama: Türk-İslam devletlerinde hukuk şer'i ve örfi olarak ikiye ayrılırdı. Şer'i hukukun başında Kadı'l Kudat bulunurken, örfi hukukun başında ise Emir-i Dad (Dadbeg) bulunurdu.

Doğru Cevap: C) Mengücekliler

Açıklama: Erzincan ve Divriği civarında kurulan Mengücekliler, taş işçiliğinin şaheseri olarak kabul edilen Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası'nı inşa etmişlerdir. Bu eşsiz eser, mimari ve sanatsal değeri nedeniyle UNESCO Dünya Mirası Listesi'nde yer almaktadır.

Doğru Cevap: B) Divan-ı İnşa (Tuğra)

Açıklama: Divan-ı İnşa veya Divan-ı Tuğra, devletin her türlü iç ve dış yazışmasını yürüten organdı. Başındaki görevliye "Tuğrai" veya "Münşi" denirdi.

Doğru Cevap: A) Karahanlılar

Açıklama: Karahanlılar, hem yönetici kadrosu hem de halkı Türklerden oluştuğu için Türkçeyi resmi dil olarak kullanmışlardır. Gazneliler ve Selçuklular ise çok uluslu yapıları ve İran kültürünün etkisiyle resmi dil olarak Farsçayı tercih etmişlerdir.

Doğru Cevap: C) Malazgirt Savaşı

Açıklama: 1071 Malazgirt Savaşı'nda Bizans'ın ağır bir yenilgi alması ve Anadolu'nun Türklere açılması üzerine Bizans İmparatorluğu, Türkleri Anadolu'dan atmak için Papa'dan ve Avrupa'dan yardım istemiştir. Bu yardım çağrısı, I. Haçlı Seferi'nin (1096-1099) başlamasındaki en önemli etkendir.

Doğru Cevap: E) Siyasetname

Açıklama: Siyasetname, Büyük Selçuklu veziri Nizamülmülk tarafından kaleme alınmış bir eserdir. Diğer eserlerin tamamı Karahanlılar döneminde yazılmış ilk Türk-İslam edebi ürünleridir.

Doğru Cevap: B) Ebu'l Feth

Açıklama: 1064 yılında, Hristiyanlarca kutsal sayılan Kars'taki Ani Kalesi'ni fetheden Sultan Alparslan'a, Abbasi halifesi tarafından "Fetihlerin Babası" anlamına gelen "Ebu'l Feth" unvanı verilmiştir.

Doğru Cevap: A) Abbasi Devleti

Açıklama: Moğol kollarından biri olan İlhanlıların hükümdarı Hülagü Han, 1258 yılında İslam dünyasının merkezi olan Bağdat'ı işgal ederek Abbasi Devleti'ne son vermiştir. Bu olay üzerine Abbasi halifesi Mısır'daki Memlüklere sığınmıştır.

Doğru Cevap: C) Harzemşahlar

Açıklama: Harzemşahlar, kuruldukları coğrafya itibarıyla kendilerini Büyük Selçuklu Devleti'nin devamı ve mirasçısı olarak görmüşlerdir. Bu iddiaları, Anadolu Selçuklu Devleti ile aralarında sorunlar yaşanmasına ve 1230'da Yassıçemen Savaşı'nın yapılmasına neden olmuştur.

Doğru Cevap: B) Yalnız III

Açıklama: Tolunoğulları ve Karahanlılar, yönettikleri halkın ve kurucu unsurlarının Türk olması nedeniyle Türkçeyi aktif olarak kullanmışlardır. Ancak Gazneliler, çok uluslu bir yapıya sahip oldukları ve İran kültür coğrafyasında kuruldukları için resmi dil olarak Farsçayı, bilim dili olarak ise Arapçayı kullanmışlardır.

Doğru Cevap: A) Selahaddin Eyyubi

Açıklama: Hicaz bölgesine hakim olan Eyyubiler Devleti'nin kurucusu Selahaddin Eyyubi, kutsal toprakların hizmetkârı olduğunu belirtmek amacıyla "Hadimü'l-Haremeyn" unvanını kullanan ilk Türk hükümdardır. Bu unvan daha sonra Yavuz Sultan Selim tarafından da kullanılacaktır.

Doğru Cevap: B) Kâğıt üretiminin Çin dışında da yaygınlaşması

Açıklama: Talas Savaşı'nda esir alınan Çinli ustalardan kâğıt yapımı öğrenilmiştir. Bu sayede kâğıt, ilk defa Çin dışında Semerkant'ta üretilmeye başlanmış ve İslam dünyasına, oradan da Avrupa'ya yayılmıştır. Bu durum, savaşın en önemli kültürel sonucudur.

Doğru Cevap: D) Divan-ı Arz

Açıklama: Divan-ı Arz (veya Ceyşü'l-Arz), ordunun maaşları, teçhizatı ve her türlü ihtiyacının karşılanmasından sorumlu olan divandır. Başındaki görevliye ise Emir-i Arz denirdi.

Doğru Cevap: C) Büyük Selçuklular

Açıklama: Tuğrul Bey'in 1055'te Bağdat'ı alarak Abbasi halifesini koruma altına almasıyla başlayan süreç, Selçukluların İslam dünyasının siyasi lideri ve koruyucusu rolünü üstlenmesini sağlamıştır. Bu politika, Alp Arslan ve Melikşah dönemlerinde de devam etmiştir.

Doğru Cevap: E) Akkoyunlular

Açıklama: Oğuz Türklerinin destansı hikayelerini anlatan Dede Korkut Hikayeleri, uzun süre sözlü olarak nesilden nesile aktarıldıktan sonra, Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan döneminde yazılı hale getirilmiştir.