Türkiye'nin Nüfusu ✈️
Bölüm 5: Türkiye’de Göçler
Nüfusun dağılışını alt üst eden, şehirleri büyüten, köyleri boşaltan o büyük gücü inceliyoruz: Göçler. Neden göç ediyoruz? Nereye göç ediyoruz? Sonuçları neler?
Hazır mısın? Bavulları topla, başlıyoruz!
Bölüm 5: Adımlar
Göç, insanların siyasi, ekonomik, sosyal veya doğal nedenlerle bir yerden başka bir yere, kalıcı ya da geçici olarak yer değiştirmesidir. Türkiye'deki en belirgin göç, ülke sınırları içinde (İç Göç) ve kırdan kente doğrudur.
İnsanlar neden yaşadıkları yeri terk eder? Kırsal alanlar insanları 'iter', kentler ise 'çeker'.
Ekonomik (En Önemli Neden)
- Kırsal alanda işsizlik (tarımda makineleşme, toprağın miras yoluyla bölünmesi). (İtici)
- Kentlerde sanayi, ticaret ve hizmet sektöründeki iş imkanları. (Çekici)
- Kırsalda gelir yetersizliği. (İtici)
Sosyal Nedenler
- Kentlerdeki eğitim ve sağlık hizmetlerinin daha iyi olması. (Çekici)
- Kırsaldaki sosyal yaşamın kısıtlılığı, kan davası vb. olaylar. (İtici)
Doğal Nedenler
- Deprem, sel, heyelan, kuraklık gibi doğal afetler. (İtici)
Türkiye'deki ana göç akımları genellikle Doğu'dan Batı'ya ve İç kesimlerden Kıyılara doğrudur. Haritada ana göç veren ve alan merkezleri görelim.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'ye geçerek bu büyük göçün "Sonuçları"na bakalım!
Kırdan kente bu kontrolsüz ve hızlı göç, hem göç alan kentlerde hem de göç veren kırsal alanda devasa mekansal ve sosyal sorunlara yol açmıştır.
En büyük sorunlar, aşırı nüfus yığılmasının olduğu kentlerde yaşanır.
- Nüfus aşırı artar (Dengesiz dağılım).
- Plansız kentleşme ve gecekondulaşma (slum).
- Altyapı sorunları (yol, su, elektrik, kanalizasyon yetersizliği).
- Konut açığı ve kiraların artması.
- Sanayi tesislerinin kent içinde kalması, çevre kirliliği ve trafik.
- İşsizliğin artması (kentteki işsizlik).
Kırsal alanlar ise tam tersi, "nüfus boşalması" sorunları yaşar.
- Nüfus azalır, genellikle yaşlılar kalır.
- Tarım arazileri boş kalır (nadas artar), tarımsal üretim azalır.
- Okul, sağlık ocağı gibi kurumlar kapanır.
- Yatırımlar azalır.
Bölüm 1'de gördüğümüz animasyonu şimdi bu bilgilerle tekrar izleyelim. Kırdan kente göçün, kentte nasıl sorunlar yarattığına (altyapı, kirlilik) odaklan.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım C'ye geçerek "Mevsimlik Göç" türünü öğrenelim.
Kalıcı yerleşme amacı gütmeyen, yılın belirli dönemlerinde (mevsimlik) yapılan göçlerdir. Bu göçler genellikle ekonomik amaçlıdır.
İnsanlar neden geçici olarak yer değiştirir?
- Tarım Amaçlı: Tarım işçilerinin hasat dönemlerinde belirli bölgelere gitmesi.
- Örnekler: Çukurova (pamuk), Ordu/Giresun (fındık), Rize (çay), Manisa/İzmir (üzüm), Aydın (incir).
- Turizm Amaçlı: Yaz aylarında Ege ve Akdeniz kıyılarındaki (Antalya, Muğla) turizm tesislerinde çalışmak için giden nüfus.
- Yayla Göçü (Transhümans): Hayvanları otlatmak amacıyla yazın serin olan yaylalara çıkılması (Akdeniz-Toroslar, Doğu Karadeniz).
- Eğitim Amaçlı: Öğrencilerin üniversite okumak için başka şehirlere gitmesi.
Türkiye'deki en önemli mevsimlik tarım ve turizm göçlerinin yönlerini harita üzerinde görelim. Oklar, göçün yönünü gösterir.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım D'ye geçerek ülke dışına yapılan göçlere bakalım!
Nüfusun ülkeler arasında yer değiştirmesidir. Bu göçler, ülkenin toplam nüfusunu doğrudan etkiler (artırır veya azaltır).
En önemlileri "İşçi Göçü" ve "Beyin Göçü"dür.
- İşçi Göçü (1960-1975): En kitlesel dış göçtür. Başta Almanya olmak üzere Batı Avrupa ülkelerine (Fransa, Hollanda, Belçika) yaşanmıştır.
- Beyin Göçü: Yetişmiş, eğitimli, nitelikli (doktor, mühendis, bilim insanı) nüfusun daha iyi çalışma koşulları ve ücretler nedeniyle gelişmiş ülkelere göç etmesidir. Ülke için bir kayıptır.
- Zorunlu Göçler: Siyasi nedenler veya savaşlar (örn. Mübadele).
Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle her zaman bir göç hedefi veya köprüsü olmuştur.
- Mübadele: 1923'te Lozan Antlaşması ile Yunanistan'daki Türk nüfusun Türkiye'ye gelmesi (zorunlu göç).
- Sığınmacı/Mülteci Göçü: Komşu ülkelerdeki (Suriye, Irak, Afganistan) savaşlar ve istikrarsızlıklar nedeniyle Türkiye'ye yönelik kitlesel zorunlu göçler.
- Gönüllü Göçler: Türk Cumhuriyetleri, Balkanlar ve Rusya'dan gelen göçler (çalışma, evlilik vb.).
Türkiye'yi etkileyen iki büyük dış göç hareketini (Almanya'ya giden işçi göçü ve Suriye'den gelen sığınmacı göçü) haritada görelim.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Nüfus ünitesinin son final testine geç!
Tebrikler! "Nüfus" ünitesinin son konusuna geldin. İç, dış, mevsimlik, gönüllü, zorunlu tüm göçleri öğrendin.
Şimdi tüm bu göç konularını kapsayan 10 soruluk final testimizle bilgilerimizi kalıcı hale getirelim!
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Animasyon: Kırdan Kente Göç ve Sonuçları
Türkiye'nin Nüfusu ✈️
Bölüm 5: Türkiye’de Göçler
Nüfusun dağılışını alt üst eden, şehirleri büyüten, köyleri boşaltan o büyük gücü inceliyoruz: Göçler. Neden göç ediyoruz? Nereye göç ediyoruz? Sonuçları neler?
Hazır mısın? Bavulları topla, başlıyoruz!
Bölüm 5: Adımlar
Göç, insanların siyasi, ekonomik, sosyal veya doğal nedenlerle bir yerden başka bir yere, kalıcı ya da geçici olarak yer değiştirmesidir. Türkiye'deki en belirgin göç, ülke sınırları içinde (İç Göç) ve kırdan kente doğrudur.
İnsanlar neden yaşadıkları yeri terk eder? Kırsal alanlar insanları 'iter', kentler ise 'çeker'.
Ekonomik (En Önemli Neden)
- Kırsal alanda işsizlik (tarımda makineleşme, toprağın miras yoluyla bölünmesi). (İtici)
- Kentlerde sanayi, ticaret ve hizmet sektöründeki iş imkanları. (Çekici)
- Kırsalda gelir yetersizliği. (İtici)
Sosyal Nedenler
- Kentlerdeki eğitim ve sağlık hizmetlerinin daha iyi olması. (Çekici)
- Kırsaldaki sosyal yaşamın kısıtlılığı, kan davası vb. olaylar. (İtici)
Doğal Nedenler
- Deprem, sel, heyelan, kuraklık gibi doğal afetler. (İtici)
Türkiye'deki ana göç akımları genellikle Doğu'dan Batı'ya ve İç kesimlerden Kıyılara doğrudur. Haritada ana göç veren ve alan merkezleri görelim.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'ye geçerek bu büyük göçün "Sonuçları"na bakalım!
Kırdan kente bu kontrolsüz ve hızlı göç, hem göç alan kentlerde hem de göç veren kırsal alanda devasa mekansal ve sosyal sorunlara yol açmıştır.
En büyük sorunlar, aşırı nüfus yığılmasının olduğu kentlerde yaşanır.
- Nüfus aşırı artar (Dengesiz dağılım).
- Plansız kentleşme ve gecekondulaşma (slum).
- Altyapı sorunları (yol, su, elektrik, kanalizasyon yetersizliği).
- Konut açığı ve kiraların artması.
- Sanayi tesislerinin kent içinde kalması, çevre kirliliği ve trafik.
- İşsizliğin artması (kentteki işsizlik).
Kırsal alanlar ise tam tersi, "nüfus boşalması" sorunları yaşar.
- Nüfus azalır, genellikle yaşlılar kalır.
- Tarım arazileri boş kalır (nadas artar), tarımsal üretim azalır.
- Okul, sağlık ocağı gibi kurumlar kapanır.
- Yatırımlar azalır.
Bölüm 1'de gördüğümüz animasyonu şimdi bu bilgilerle tekrar izleyelim. Kırdan kente göçün, kentte nasıl sorunlar yarattığına (altyapı, kirlilik) odaklan.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım C'ye geçerek "Mevsimlik Göç" türünü öğrenelim.
Kalıcı yerleşme amacı gütmeyen, yılın belirli dönemlerinde (mevsimlik) yapılan göçlerdir. Bu göçler genellikle ekonomik amaçlıdır.
İnsanlar neden geçici olarak yer değiştirir?
- Tarım Amaçlı: Tarım işçilerinin hasat dönemlerinde belirli bölgelere gitmesi.
- Örnekler: Çukurova (pamuk), Ordu/Giresun (fındık), Rize (çay), Manisa/İzmir (üzüm), Aydın (incir).
- Turizm Amaçlı: Yaz aylarında Ege ve Akdeniz kıyılarındaki (Antalya, Muğla) turizm tesislerinde çalışmak için giden nüfus.
- Yayla Göçü (Transhümans): Hayvanları otlatmak amacıyla yazın serin olan yaylalara çıkılması (Akdeniz-Toroslar, Doğu Karadeniz).
- Eğitim Amaçlı: Öğrencilerin üniversite okumak için başka şehirlere gitmesi.
Türkiye'deki en önemli mevsimlik tarım ve turizm göçlerinin yönlerini harita üzerinde görelim. Oklar, göçün yönünü gösterir.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım D'ye geçerek ülke dışına yapılan göçlere bakalım!
Nüfusun ülkeler arasında yer değiştirmesidir. Bu göçler, ülkenin toplam nüfusunu doğrudan etkiler (artırır veya azaltır).
En önemlileri "İşçi Göçü" ve "Beyin Göçü"dür.
- İşçi Göçü (1960-1975): En kitlesel dış göçtür. Başta Almanya olmak üzere Batı Avrupa ülkelerine (Fransa, Hollanda, Belçika) yaşanmıştır.
- Beyin Göçü: Yetişmiş, eğitimli, nitelikli (doktor, mühendis, bilim insanı) nüfusun daha iyi çalışma koşulları ve ücretler nedeniyle gelişmiş ülkelere göç etmesidir. Ülke için bir kayıptır.
- Zorunlu Göçler: Siyasi nedenler veya savaşlar (örn. Mübadele).
Türkiye, coğrafi konumu nedeniyle her zaman bir göç hedefi veya köprüsü olmuştur.
- Mübadele: 1923'te Lozan Antlaşması ile Yunanistan'daki Türk nüfusun Türkiye'ye gelmesi (zorunlu göç).
- Sığınmacı/Mülteci Göçü: Komşu ülkelerdeki (Suriye, Irak, Afganistan) savaşlar ve istikrarsızlıklar nedeniyle Türkiye'ye yönelik kitlesel zorunlu göçler.
- Gönüllü Göçler: Türk Cumhuriyetleri, Balkanlar ve Rusya'dan gelen göçler (çalışma, evlilik vb.).
Türkiye'yi etkileyen iki büyük dış göç hareketini (Almanya'ya giden işçi göçü ve Suriye'den gelen sığınmacı göçü) haritada görelim.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Nüfus ünitesinin son final testine geç!
Tebrikler! "Nüfus" ünitesinin son konusuna geldin. İç, dış, mevsimlik, gönüllü, zorunlu tüm göçleri öğrendin.
Şimdi tüm bu göç konularını kapsayan 10 soruluk final testimizle bilgilerimizi kalıcı hale getirelim!
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.