Bölüm 5: Sanayi Kolları 🏭
Türkiye'de Sanayi Kolları ve Dağılışı
Önceki bölümde bir fabrikanın neden (Faktörler) kurulduğunu öğrendik. Şimdi, bu faktörlerin etkisiyle Türkiye'de gelişen başlıca sanayi kollarını (Gıda, Tekstil, Otomotiv vb.) ve nerede yoğunlaştıklarını inceleyeceğiz.
Hazır mısın? Türkiye'nin fabrikalarını geziyoruz!
Bölüm 5: Adımlar
Türkiye'nin en yaygın ve en eski sanayi kolları. Temel faktörler: Hammadde, Pazar ve İşgücü.
Tarım ve hayvancılık ürünlerini işler.
- Kuruluş Faktörleri: Genellikle hammaddeye yakınlık (çabuk bozulan ürünler için) ve pazara yakınlık (nüfusun yoğun olduğu yerler).
- Dağılışı: Ülke geneline yaygındır.
- Unlu Mamuller: İç Anadolu (Konya, Ankara).
- Şeker: İç Anadolu (Konya, Eskişehir), İç Ege. (Hammaddeye yakın)
- Bitkisel Yağ: Ayçiçeği (Trakya), Zeytin (Ege, G.Marmara), Mısır/Pamuk (Adana). (Hammaddeye yakın)
- Konserve/Salça: Güney Marmara (Bursa, Balıkesir), Ege (İzmir). (Hammaddeye yakın)
- Et ve Süt: Doğu Anadolu (Et), Marmara (Süt), Konya (Süt).
Emek yoğun ve önemli bir ihracat sektörüdür.
- Kuruluş Faktörleri: Hammadde (Pamuk, Yün), İş gücü (Emek yoğun) ve Pazar.
- Dağılışı:
- Pamuklu Dokuma/Giyim: İstanbul, Bursa, Denizli, İzmir, Adana, Gaziantep, Kahramanmaraş.
- Yünlü Dokuma/Halıcılık: İstanbul, Bursa, Kocaeli (Hereke), Kayseri (Bünyan), Isparta, Uşak.
- İpekli Dokuma: Bursa, Gemlik.
- Deri Sanayi: İstanbul (Tuzla), İzmir, Bursa, Bolu (Gerede).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'ye geçerek Otomotiv ve Kimya'ya bakalım.
Türkiye'nin ihracatında ve ithalatında kritik rol oynayan iki dev sektör.
Türkiye'nin en önemli ihracat sektörüdür.
- Kuruluş Faktörleri: Ulaşım (Limanlar), Pazar, Yan Sanayi ve Sermaye.
- Dağılışı: Esas olarak Marmara Bölgesi'nde yoğunlaşmıştır.
- Bursa: (Tofaş, Renault, Karsan).
- Kocaeli (İzmit): (Ford Otosan, Hyundai).
- Sakarya (Adapazarı): (Toyota, Otokar, Türk Traktör).
- İstanbul: (Mercedes - Otobüs).
- Diğer: Aksaray (Mercedes - Kamyon), İzmir (BMC), Ankara (MAN).
En çok ithalata bağımlı olduğumuz sektördür.
- Kuruluş Faktörleri: Hammadde (Petrol, Fosfat), Ulaşım (Limanlar), Pazar.
- Dağılışı:
- Petrokimya: Hammadde (petrol) ithal edildiği için limanlara yakındır: Kocaeli (Tüpraş), İzmir (Aliağa - Petkim, Star).
- Lastik: Kocaeli (İzmit), Sakarya (Adapazarı), Kırşehir.
- İlaç: İstanbul, Kocaeli, Tekirdağ (Pazar ve Sermaye).
- Gübre: Çoğunlukla limanlara yakın (Mersin, İskenderun, Samsun, Bandırma) + Hammaddeye yakın (Mardin-Mazıdağı).
- Sabun/Deterjan: İstanbul, İzmir, Kocaeli, Gaziantep.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım C'ye geçerek ağır sanayiye bakalım.
Sanayinin "sanayisi" olarak bilinen, diğer tüm sektörlere girdi sağlayan kollar.
Kuruluş faktörleri farklılık gösterir.
- Kuruluş Faktörleri: Enerji, Ulaşım (Liman) veya Hammadde.
- Dağılışı:
- Karabük (Kardemir) ve Ereğli (Erdemir): Enerji Kaynağına (Zonguldak Taş Kömürü) yakınlık.
- İskenderun (İsdemir): Ulaşım (Liman) sayesinde ithal kömür ve hammaddeye (Sivas) yakınlık.
- Sivas: Hammaddeye (Demir) yakınlık.
- Kırıkkale (MKE): Stratejik konum (Savunma Sanayi).
- İzmir: Ulaşım (Liman) ve hurda demiri işleme.
Beyaz eşya, savunma sanayi, tarım makineleri vb.
- Kuruluş Faktörleri: Sermaye, Teknoloji, Nitelikli İşgücü, Pazar ve Yan Sanayi.
- Dağılışı: Gelişmiş sanayi merkezlerinde yoğunlaşmıştır.
- İstanbul, Kocaeli, Bursa (Marmara)
- Ankara (Savunma, Traktör)
- İzmir (Beyaz Eşya)
- Konya (Tarım Makineleri, Motor)
- Eskişehir (Lokomotif)
- Kırıkkale (Savunma)
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım D'ye geçerek topraktan gelen sanayiye bakalım.
Hammaddesi toprak olan çimento, cam, seramik, tuğla gibi sanayi kolları.
Bu kolların tamamı tek bir faktöre bağlıdır.
- Kuruluş Faktörü: Ana faktör HAMMADDEYE YAKINLIKTIR (Kil, Kum, Kalker, Feldspat vb.).
- Dağılışı:
- Çimento: Hammaddesi (kalker, kil) ülke genelinde yaygın olduğu için en yaygın sanayi kollarından biridir.
- Cam: İstanbul, Kocaeli (Gebze), Kırklareli, Mersin, Sinop (Hammadde: Kum).
- Seramik/Porselen/Fayans: Kütahya, Bilecik (Bozüyük), Eskişehir, Çanakkale (Çan).
- Tuğla/Kiremit: Manisa (Turgutlu), Afyon, Uşak, Tokat, Bartın.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım E'ye geçerek hepsini harita üzerinde görelim.
Harita yüklendi! Sağ üst köşedeki katman (◻️) ikonuna tıklayarak istediğiniz sanayi kolunu (🍏 👕 🚗 🧪 🏭 vb.) seçebilirsiniz.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve final testine (Aksiyon Soruları) geç!
Tebrikler! Türkiye'deki başlıca sanayi kollarının (Gıda, Tekstil, Otomotiv, Kimya, Demir-Çelik, Makine, Toprak) dağılışını ve nedenlerini öğrendin.
Şimdi tüm bu konuları kapsayan 10 soruluk final testimizle bilgilerimizi kalıcı hale getirelim!
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Bölüm 5: Sanayi Kolları 🏭
Türkiye'de Sanayi Kolları ve Dağılışı
Önceki bölümde bir fabrikanın neden (Faktörler) kurulduğunu öğrendik. Şimdi, bu faktörlerin etkisiyle Türkiye'de gelişen başlıca sanayi kollarını (Gıda, Tekstil, Otomotiv vb.) ve nerede yoğunlaştıklarını inceleyeceğiz.
Hazır mısın? Türkiye'nin fabrikalarını geziyoruz!
Bölüm 5: Adımlar
Türkiye'nin en yaygın ve en eski sanayi kolları. Temel faktörler: Hammadde, Pazar ve İşgücü.
Tarım ve hayvancılık ürünlerini işler.
- Kuruluş Faktörleri: Genellikle hammaddeye yakınlık (çabuk bozulan ürünler için) ve pazara yakınlık (nüfusun yoğun olduğu yerler).
- Dağılışı: Ülke geneline yaygındır.
- Unlu Mamuller: İç Anadolu (Konya, Ankara).
- Şeker: İç Anadolu (Konya, Eskişehir), İç Ege. (Hammaddeye yakın)
- Bitkisel Yağ: Ayçiçeği (Trakya), Zeytin (Ege, G.Marmara), Mısır/Pamuk (Adana). (Hammaddeye yakın)
- Konserve/Salça: Güney Marmara (Bursa, Balıkesir), Ege (İzmir). (Hammaddeye yakın)
- Et ve Süt: Doğu Anadolu (Et), Marmara (Süt), Konya (Süt).
Emek yoğun ve önemli bir ihracat sektörüdür.
- Kuruluş Faktörleri: Hammadde (Pamuk, Yün), İş gücü (Emek yoğun) ve Pazar.
- Dağılışı:
- Pamuklu Dokuma/Giyim: İstanbul, Bursa, Denizli, İzmir, Adana, Gaziantep, Kahramanmaraş.
- Yünlü Dokuma/Halıcılık: İstanbul, Bursa, Kocaeli (Hereke), Kayseri (Bünyan), Isparta, Uşak.
- İpekli Dokuma: Bursa, Gemlik.
- Deri Sanayi: İstanbul (Tuzla), İzmir, Bursa, Bolu (Gerede).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'ye geçerek Otomotiv ve Kimya'ya bakalım.
Türkiye'nin ihracatında ve ithalatında kritik rol oynayan iki dev sektör.
Türkiye'nin en önemli ihracat sektörüdür.
- Kuruluş Faktörleri: Ulaşım (Limanlar), Pazar, Yan Sanayi ve Sermaye.
- Dağılışı: Esas olarak Marmara Bölgesi'nde yoğunlaşmıştır.
- Bursa: (Tofaş, Renault, Karsan).
- Kocaeli (İzmit): (Ford Otosan, Hyundai).
- Sakarya (Adapazarı): (Toyota, Otokar, Türk Traktör).
- İstanbul: (Mercedes - Otobüs).
- Diğer: Aksaray (Mercedes - Kamyon), İzmir (BMC), Ankara (MAN).
En çok ithalata bağımlı olduğumuz sektördür.
- Kuruluş Faktörleri: Hammadde (Petrol, Fosfat), Ulaşım (Limanlar), Pazar.
- Dağılışı:
- Petrokimya: Hammadde (petrol) ithal edildiği için limanlara yakındır: Kocaeli (Tüpraş), İzmir (Aliağa - Petkim, Star).
- Lastik: Kocaeli (İzmit), Sakarya (Adapazarı), Kırşehir.
- İlaç: İstanbul, Kocaeli, Tekirdağ (Pazar ve Sermaye).
- Gübre: Çoğunlukla limanlara yakın (Mersin, İskenderun, Samsun, Bandırma) + Hammaddeye yakın (Mardin-Mazıdağı).
- Sabun/Deterjan: İstanbul, İzmir, Kocaeli, Gaziantep.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım C'ye geçerek ağır sanayiye bakalım.
Sanayinin "sanayisi" olarak bilinen, diğer tüm sektörlere girdi sağlayan kollar.
Kuruluş faktörleri farklılık gösterir.
- Kuruluş Faktörleri: Enerji, Ulaşım (Liman) veya Hammadde.
- Dağılışı:
- Karabük (Kardemir) ve Ereğli (Erdemir): Enerji Kaynağına (Zonguldak Taş Kömürü) yakınlık.
- İskenderun (İsdemir): Ulaşım (Liman) sayesinde ithal kömür ve hammaddeye (Sivas) yakınlık.
- Sivas: Hammaddeye (Demir) yakınlık.
- Kırıkkale (MKE): Stratejik konum (Savunma Sanayi).
- İzmir: Ulaşım (Liman) ve hurda demiri işleme.
Beyaz eşya, savunma sanayi, tarım makineleri vb.
- Kuruluş Faktörleri: Sermaye, Teknoloji, Nitelikli İşgücü, Pazar ve Yan Sanayi.
- Dağılışı: Gelişmiş sanayi merkezlerinde yoğunlaşmıştır.
- İstanbul, Kocaeli, Bursa (Marmara)
- Ankara (Savunma, Traktör)
- İzmir (Beyaz Eşya)
- Konya (Tarım Makineleri, Motor)
- Eskişehir (Lokomotif)
- Kırıkkale (Savunma)
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım D'ye geçerek topraktan gelen sanayiye bakalım.
Hammaddesi toprak olan çimento, cam, seramik, tuğla gibi sanayi kolları.
Bu kolların tamamı tek bir faktöre bağlıdır.
- Kuruluş Faktörü: Ana faktör HAMMADDEYE YAKINLIKTIR (Kil, Kum, Kalker, Feldspat vb.).
- Dağılışı:
- Çimento: Hammaddesi (kalker, kil) ülke genelinde yaygın olduğu için en yaygın sanayi kollarından biridir.
- Cam: İstanbul, Kocaeli (Gebze), Kırklareli, Mersin, Sinop (Hammadde: Kum).
- Seramik/Porselen/Fayans: Kütahya, Bilecik (Bozüyük), Eskişehir, Çanakkale (Çan).
- Tuğla/Kiremit: Manisa (Turgutlu), Afyon, Uşak, Tokat, Bartın.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım E'ye geçerek hepsini harita üzerinde görelim.
Harita yüklendi! Sağ üst köşedeki katman (◻️) ikonuna tıklayarak istediğiniz sanayi kolunu (🍏 👕 🚗 🧪 🏭 vb.) seçebilirsiniz.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve final testine (Aksiyon Soruları) geç!
Tebrikler! Türkiye'deki başlıca sanayi kollarının (Gıda, Tekstil, Otomotiv, Kimya, Demir-Çelik, Makine, Toprak) dağılışını ve nedenlerini öğrendin.
Şimdi tüm bu konuları kapsayan 10 soruluk final testimizle bilgilerimizi kalıcı hale getirelim!
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.