Bölüm 6: Özel Sanayi Bölgeleri 🗺️
OSB, Serbest Bölgeler ve Teknoparklar
Tebrikler! Ünitemizin son bölümündesiniz. Burada, sanayinin planlı gelişimi için kurulan özel bölgeleri (OSB, Serbest Bölgeler, Teknoparklar) ve Türk sanayisinin genel sorunlarını inceleyerek "Madenler, Enerji ve Sanayi" ünitesini tamamlayacağız.
Hazır mısın? Ünite finaline başlıyoruz!
Bölüm 6: Adımlar
Sanayinin planlı gelişimi, çevre sorunlarını önlemek ve altyapı hizmetlerini (yol, su, elektrik, arıtma) toplu sunmak amacıyla kurulan bölgelerdir.
OSB'ler neden kurulur ve nerededir?
- Sanayinin planlı gelişimini sağlamak.
- Çarpık sanayileşmeyi ve çevre kirliliğini önlemek (ortak arıtma vb.).
- Sanayi tesislerini bir araya getirerek verimliliği artırmak.
- Yatırımcılar için uygun altyapı ve teşvikler sağlamak.
- Bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmak.
- Türkiye'nin hemen her ilinde OSB bulunmaktadır.
- En yoğun oldukları yerler, sanayinin geliştiği Marmara (Bursa, Kocaeli), Ege (İzmir, Manisa) ve İç Anadolu (Ankara, Konya, Kayseri) bölgeleridir.
- Gaziantep de OSB'leri ile öne çıkan bir merkezdir.
- Belirli bir sektöre odaklanan İhtisas OSB'leri de bulunur (Örn: Kimya OSB, Otomotiv OSB).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'ye geçerek ihracat odaklı "Serbest Bölgeler"e bakalım.
Ülkenin gümrük hattı dışında sayılan, ihracatı ve yabancı sermayeyi teşvik etmek için kurulan özel ekonomik bölgelerdir.
Neden gümrük dışında sayılırlar?
- İhracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek.
- Yabancı sermaye girişini ve teknoloji transferini hızlandırmak.
- Dış ticareti geliştirmek ve istihdam yaratmak.
Sağlanan avantajlar ve bulundukları yerler.
- Sağlanan Avantajlar: Vergi muafiyetleri (KDV, Gümrük Vergisi vb.), kâr transferi serbestisi, bürokratik kolaylıklar.
- Dağılışı: Genellikle limanlara yakın veya ticaretin yoğun olduğu yerlerde kurulmuşlardır.
- Başlıcaları: Mersin, Antalya, Ege (İzmir), İstanbul (Trakya), Kocaeli, Bursa, Trabzon, Kayseri, Gaziantep.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım C'ye geçerek "Teknoparklar"a bakalım.
Üniversite-Sanayi işbirliğinin merkezi olan, Ar-Ge ve inovasyon (yenilik) odaklı bölgelerdir.
Neden üniversitelerin yanına kurulurlar?
- Üniversite-Sanayi işbirliğini geliştirmek.
- Bilgi ve teknoloji transferini sağlamak.
- Teknoloji yoğun üretimi (Yazılım, Bilişim, Biyoteknoloji) ve girişimciliği desteklemek.
- İleri teknoloji sağlayacak yabancı sermayeyi çekmek.
- Ar-Ge (Araştırma-Geliştirme) personelini ve nitelikli iş gücünü artırmak.
Vergi avantajları ve bulundukları yerler.
- Sağlanan Avantajlar: Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerinden elde edilen kazançlara vergi istisnaları, SGK prim desteği, gümrük vergisi muafiyeti.
- Dağılışı: Genellikle üniversite kampüsleri içinde veya yakınında kurulurlar.
- Başlıcaları: Ankara (ODTÜ Teknokent, Hacettepe, Bilkent), İstanbul (İTÜ Arı Teknokent, Yıldız Teknopark), Kocaeli (Gebze), İzmir, Konya, Kayseri, Erzurum...
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım D'ye geçerek sanayimizin genel sorunlarına bakalım.
Türkiye sanayisinin gelişmesinin önündeki en büyük engeller nelerdir?
En temel sorunlar: Bağımlılık ve Sermaye.
- 1. Enerji ve Hammaddede Dışa Bağımlılık: Özellikle petrol, doğal gaz ve kok kömürü gibi kaynaklarda dışa bağımlılık, üretim maliyetlerini (cari açık) çok artırır.
- 2. Sermaye Yetersizliği: Büyük ve teknolojik yatırımlar için yeterli iç sermayenin olmaması.
- 3. Teknoloji ve Ar-Ge Eksikliği: Üretimde yeterince yüksek teknoloji kullanılamaması, Ar-Ge'ye ayrılan payın düşüklüğü.
- 4. Nitelikli İş Gücü Açığı: Sanayinin ihtiyaç duyduğu teknik ara eleman eksikliği.
- 5. Bölgesel Dengesizlikler: Sanayinin Marmara'da aşırı yoğunlaşması, Doğu bölgelerinin geri kalması.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım E'ye geçerek tüm bu bölgeleri haritada görelim.
Harita yüklendi! Sağ üst köşedeki katman (◻️) ikonuna tıklayarak OSB (🏭), Serbest Bölgeler (🚢) ve Teknoparkları (💻) seçebilirsiniz.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve bu büyük ünitenin final testine geç!
Tebrikler! "Madenler, Enerji ve Sanayi" ünitesini tamamladın.
Şimdi bu son bölümü (OSB, Serbest Bölgeler, Teknoparklar, Sanayi Sorunları) kapsayan 10 soruluk final testimizle bilgilerimizi kalıcı hale getirelim!
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Bölüm 6: Özel Sanayi Bölgeleri 🗺️
OSB, Serbest Bölgeler ve Teknoparklar
Tebrikler! Ünitemizin son bölümündesiniz. Burada, sanayinin planlı gelişimi için kurulan özel bölgeleri (OSB, Serbest Bölgeler, Teknoparklar) ve Türk sanayisinin genel sorunlarını inceleyerek "Madenler, Enerji ve Sanayi" ünitesini tamamlayacağız.
Hazır mısın? Ünite finaline başlıyoruz!
Bölüm 6: Adımlar
Sanayinin planlı gelişimi, çevre sorunlarını önlemek ve altyapı hizmetlerini (yol, su, elektrik, arıtma) toplu sunmak amacıyla kurulan bölgelerdir.
OSB'ler neden kurulur ve nerededir?
- Sanayinin planlı gelişimini sağlamak.
- Çarpık sanayileşmeyi ve çevre kirliliğini önlemek (ortak arıtma vb.).
- Sanayi tesislerini bir araya getirerek verimliliği artırmak.
- Yatırımcılar için uygun altyapı ve teşvikler sağlamak.
- Bölgeler arası gelişmişlik farklarını azaltmak.
- Türkiye'nin hemen her ilinde OSB bulunmaktadır.
- En yoğun oldukları yerler, sanayinin geliştiği Marmara (Bursa, Kocaeli), Ege (İzmir, Manisa) ve İç Anadolu (Ankara, Konya, Kayseri) bölgeleridir.
- Gaziantep de OSB'leri ile öne çıkan bir merkezdir.
- Belirli bir sektöre odaklanan İhtisas OSB'leri de bulunur (Örn: Kimya OSB, Otomotiv OSB).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım B'ye geçerek ihracat odaklı "Serbest Bölgeler"e bakalım.
Ülkenin gümrük hattı dışında sayılan, ihracatı ve yabancı sermayeyi teşvik etmek için kurulan özel ekonomik bölgelerdir.
Neden gümrük dışında sayılırlar?
- İhracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek.
- Yabancı sermaye girişini ve teknoloji transferini hızlandırmak.
- Dış ticareti geliştirmek ve istihdam yaratmak.
Sağlanan avantajlar ve bulundukları yerler.
- Sağlanan Avantajlar: Vergi muafiyetleri (KDV, Gümrük Vergisi vb.), kâr transferi serbestisi, bürokratik kolaylıklar.
- Dağılışı: Genellikle limanlara yakın veya ticaretin yoğun olduğu yerlerde kurulmuşlardır.
- Başlıcaları: Mersin, Antalya, Ege (İzmir), İstanbul (Trakya), Kocaeli, Bursa, Trabzon, Kayseri, Gaziantep.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım C'ye geçerek "Teknoparklar"a bakalım.
Üniversite-Sanayi işbirliğinin merkezi olan, Ar-Ge ve inovasyon (yenilik) odaklı bölgelerdir.
Neden üniversitelerin yanına kurulurlar?
- Üniversite-Sanayi işbirliğini geliştirmek.
- Bilgi ve teknoloji transferini sağlamak.
- Teknoloji yoğun üretimi (Yazılım, Bilişim, Biyoteknoloji) ve girişimciliği desteklemek.
- İleri teknoloji sağlayacak yabancı sermayeyi çekmek.
- Ar-Ge (Araştırma-Geliştirme) personelini ve nitelikli iş gücünü artırmak.
Vergi avantajları ve bulundukları yerler.
- Sağlanan Avantajlar: Ar-Ge ve yazılım faaliyetlerinden elde edilen kazançlara vergi istisnaları, SGK prim desteği, gümrük vergisi muafiyeti.
- Dağılışı: Genellikle üniversite kampüsleri içinde veya yakınında kurulurlar.
- Başlıcaları: Ankara (ODTÜ Teknokent, Hacettepe, Bilkent), İstanbul (İTÜ Arı Teknokent, Yıldız Teknopark), Kocaeli (Gebze), İzmir, Konya, Kayseri, Erzurum...
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım D'ye geçerek sanayimizin genel sorunlarına bakalım.
Türkiye sanayisinin gelişmesinin önündeki en büyük engeller nelerdir?
En temel sorunlar: Bağımlılık ve Sermaye.
- 1. Enerji ve Hammaddede Dışa Bağımlılık: Özellikle petrol, doğal gaz ve kok kömürü gibi kaynaklarda dışa bağımlılık, üretim maliyetlerini (cari açık) çok artırır.
- 2. Sermaye Yetersizliği: Büyük ve teknolojik yatırımlar için yeterli iç sermayenin olmaması.
- 3. Teknoloji ve Ar-Ge Eksikliği: Üretimde yeterince yüksek teknoloji kullanılamaması, Ar-Ge'ye ayrılan payın düşüklüğü.
- 4. Nitelikli İş Gücü Açığı: Sanayinin ihtiyaç duyduğu teknik ara eleman eksikliği.
- 5. Bölgesel Dengesizlikler: Sanayinin Marmara'da aşırı yoğunlaşması, Doğu bölgelerinin geri kalması.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve Adım E'ye geçerek tüm bu bölgeleri haritada görelim.
Harita yüklendi! Sağ üst köşedeki katman (◻️) ikonuna tıklayarak OSB (🏭), Serbest Bölgeler (🚢) ve Teknoparkları (💻) seçebilirsiniz.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas ve bu büyük ünitenin final testine geç!
Tebrikler! "Madenler, Enerji ve Sanayi" ünitesini tamamladın.
Şimdi bu son bölümü (OSB, Serbest Bölgeler, Teknoparklar, Sanayi Sorunları) kapsayan 10 soruluk final testimizle bilgilerimizi kalıcı hale getirelim!
Test Sonucu
Harikasın!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladın.
Test Sonucu
Tekrar Deneyelim!
Bazı soruları yanlış cevapladın. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.