Tarih Macerası: Bölüm 3 (Duraklama Dönemi)
Seriye devam! 🏛️
Bölüm 3: Mutlak Otorite Arayışı (1623-1648).
Bu bölüm 3 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 3: Adımlar
▶️ A. IV. Murad (Naibelik ve Kaos Dönemi)
🔒 B. IV. Murad (Mutlak Otorite ve Fetihler)
🔒 C. Sultan İbrahim Dönemi ve Sonu
👑
Adım A: IV. MURAD (1623-1640) - NAİBELİK DÖNEMİ (1623-1632)
1. Kaos Dönemi (11 Yaşında Tahta Çıktı)
IV. Murad 11 yaşında tahta çıktığı için, devleti annesi Kösem Sultan, "Saltanat Naibesi" sıfatıyla (Perde arkasından) yönetti.
Bu 9 yıllık dönem, Genç Osman'ın öldürülmesinin yarattığı otorite boşluğunun devamıdır.
IV. Murad 11 yaşında tahta çıktığı için, devleti annesi Kösem Sultan, "Saltanat Naibesi" sıfatıyla (Perde arkasından) yönetti.
Bu 9 yıllık dönem, Genç Osman'ın öldürülmesinin yarattığı otorite boşluğunun devamıdır.
2. Dönemin İç ve Dış Sorunları
Otorite boşluğu ve sonuçları...
Otorite boşluğu ve sonuçları...
- Yeniçeri ve Sipahi İsyanları: İstanbul'da Kapıkulu askerleri yönetime el koydu, sık sık isyan çıkarıp devlet adamlarını (Hafız Paşa) katlettiler.
- Abaza Mehmed Paşa İsyanı (Celali): Erzurum Valisi. Genç Osman'ın kanını dava etmek (intikamını almak) ve Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmak amacıyla Doğu Anadolu'da isyan etti.
- Dış Sorun (Safeviler): Bu iç kaosu fırsat bilen Safevi (İran) Şahı Abbas, Bağdat'ı (1624) ve Revan'ı (Erivan) işgal etti.
🏆
Harika! IV. Murad'ın saltanatının ilk 9 yılındaki kaos dönemini öğrendik.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
💪
Adım B: IV. MURAD - MUTLAK OTORİTE DÖNEMİ (1632 - 1640)
1. İç Politika (Baskı ve Disiplin)
IV. Murad idareyi bizzat eline alıyor...
IV. Murad idareyi bizzat eline alıyor...
Amacı, askeri disiplini ve sosyal düzeni (asayişi) yeniden sağlamaktı.
- Yeniçeri ve Sipahi zorbalarını (elebaşılarını) idam etti.
- Celali İsyanlarını (Abaza Mehmed Paşa dahil) şiddetle bastırdı.
- Yasaklar: İçki, Tütün ve Kahvehaneleri yasakladı (Gerekçe: Buralar isyancıların toplanma yerleriydi).
- Gece sokağa çıkma yasağı getirdi.
- Tebdil-i Kıyafet (kıyafet değiştirerek) halkı bizzat teftiş etti.
2. Islahat Raporları (Risaleler)
Bozulmanın nedenlerini araştırdı...
Bozulmanın nedenlerini araştırdı...
IV. Murad, bozulmanın nedenlerini anlamak için dönemin alimlerine raporlar (Risale) hazırlattı:
- Koçi Bey Risalesi (En Önemlisi):
- Tespiti: Bozulmanın temel nedeni Tımar Sistemi'nin çökmesi, Yeniçeri Ocağı'na usulsüz asker alınması ve rüşvetin artmasıdır.
- Çözüm: Kanuni dönemindeki "eski düzene" dönmeyi önerdi (Radikal bir yenilik önermedi).
- Kâtip Çelebi'nin Raporları: Dönemin diğer büyük âlimi Kâtip Çelebi (Hacı Halife) de bozulmalar üzerine raporlar (Düsturü'l-Amel) sunmuştur.
3. Doğu Politikası (Bağdat Fatihi)
İçeride düzen, dışarıda fetih...
İçeride düzen, dışarıda fetih...
- Revan Seferi (1635): Revan'ı (Erivan) geri aldı. "Revan Fatihi" unvanını aldı.
- Bağdat Seferi (1638): Safevilerin elindeki Bağdat'ı, kanlı bir kuşatma sonrası fethetti. "Bağdat Fatihi" unvanını aldı.
- Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639): (ÇOK ÖNEMLİ!)
- Osmanlı ile Safevi (İran) arasında imzalandı.
- Zağros Dağları sınır kabul edildi.
- ÖNEMİ: Günümüz Türkiye-İran sınırını çizen en eski ve temel antlaşmadır.
🏆
Harika! IV. Murad'ın devleti baskıyla nasıl topladığını ve Bağdat Fatihi oluşunu öğrendik.
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
😵
Adım C: SULTAN İBRAHİM DÖNEMİ (DELİ İBRAHİM) (1640 - 1648)
1. Kafes'ten Tahta Çıkış
IV. Murad'ın vefatı üzerine, hanedanda hayatta kalan tek erkek kardeşi (Ekber ve Erşed gereği) Sultan İbrahim tahta çıktı.
İbrahim, tüm hayatını Kafes'te (Şimşirlik) geçirmiş, abisi IV. Murad'ın "kardeş katli" korkusuyla yaşamış ve bu durum akli dengesini bozmuştu.
IV. Murad'ın vefatı üzerine, hanedanda hayatta kalan tek erkek kardeşi (Ekber ve Erşed gereği) Sultan İbrahim tahta çıktı.
İbrahim, tüm hayatını Kafes'te (Şimşirlik) geçirmiş, abisi IV. Murad'ın "kardeş katli" korkusuyla yaşamış ve bu durum akli dengesini bozmuştu.
2. Yönetim Boşluğu (Harem ve Saray Ağaları)
Otorite yeniden kayboluyor...
Otorite yeniden kayboluyor...
Padişahın zayıflığından faydalananlar:
- Kösem Sultan (Valide Sultan): Annesi Kösem Sultan, yönetimi yeniden "Saltanat Naibesi" gibi eline aldı.
- Saray Ağaları ve Çıkarcılar: Cinci Hoca (üfürükçü), Silahdar Yusuf Paşa gibi liyakatsiz kişiler, rüşvet ve iltimasla devleti yönettiler.
- Lüks ve İsraf: Hazine, Samur Kürkü ve Amber (Koku) gibi lüks harcamalara harcandı, halka ağır vergiler (Samur Vergisi) konuldu.
3. Girit Seferi'nin Başlaması (1645)
24 Yıl Sürecek Savaş...
24 Yıl Sürecek Savaş...
- Neden: Malta Şövalyelerinin, hacca giden bir gemiye el koyup Girit'teki Venedik üssüne sığınması.
- Başlangıç: Girit Adası (Venedik) kuşatıldı (1645).
- Sorun: Ada çok güçlüydü ve Venedik donanması Çanakkale Boğazı'nı abluka altına aldı.
- Sonuç: Bu kuşatma, tam 24 yıl sürecek ve Osmanlı ekonomisini tüketecektir (Köprülüler döneminde bitecektir).
4. Sultan İbrahim'in Sonu (1648)
Halkın ağır vergilerden (Samur Vergisi), Ulema'nın israftan, Yeniçerilerin ise Girit'teki uzun savaştan (maaş alamama) rahatsız olması, büyük bir isyana yol açtı.
Ulema ve Yeniçeriler ayaklandı, Şeyhülislam'dan fetva alarak Sultan İbrahim'i tahttan indirdiler (1648). 10 gün sonra da boğarak idam ettiler.
(Bu, Genç Osman'dan sonra öldürülen ikinci padişahtır).
Halkın ağır vergilerden (Samur Vergisi), Ulema'nın israftan, Yeniçerilerin ise Girit'teki uzun savaştan (maaş alamama) rahatsız olması, büyük bir isyana yol açtı.
Ulema ve Yeniçeriler ayaklandı, Şeyhülislam'dan fetva alarak Sultan İbrahim'i tahttan indirdiler (1648). 10 gün sonra da boğarak idam ettiler.
(Bu, Genç Osman'dan sonra öldürülen ikinci padişahtır).
🎉
DURAKLAMA BÖLÜM 3 BİTTİ!
Tebrikler! IV. Murad'ın otorite arayışını ve İbrahim'in trajik sonunu öğrendin.
(Bölüm 4'te: Köprülüler Dönemi)
Haydi Bölüm 3 Final Sınavı'na!
Tebrikler! IV. Murad'ın otorite arayışını ve İbrahim'in trajik sonunu öğrendin.
(Bölüm 4'te: Köprülüler Dönemi)
Haydi Bölüm 3 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Tarih Macerası: Bölüm 3 (Duraklama Dönemi)
Seriye devam! 🏛️
Bölüm 3: Mutlak Otorite Arayışı (1623-1648).
Bu bölüm 3 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 3: Adımlar
▶️ A. IV. Murad (Naibelik ve Kaos Dönemi)
🔒 B. IV. Murad (Mutlak Otorite ve Fetihler)
🔒 C. Sultan İbrahim Dönemi ve Sonu
👑
Adım A: IV. MURAD (1623-1640) - NAİBELİK DÖNEMİ (1623-1632)
1. Kaos Dönemi (11 Yaşında Tahta Çıktı)
IV. Murad 11 yaşında tahta çıktığı için, devleti annesi Kösem Sultan, "Saltanat Naibesi" sıfatıyla (Perde arkasından) yönetti.
Bu 9 yıllık dönem, Genç Osman'ın öldürülmesinin yarattığı otorite boşluğunun devamıdır.
IV. Murad 11 yaşında tahta çıktığı için, devleti annesi Kösem Sultan, "Saltanat Naibesi" sıfatıyla (Perde arkasından) yönetti.
Bu 9 yıllık dönem, Genç Osman'ın öldürülmesinin yarattığı otorite boşluğunun devamıdır.
2. Dönemin İç ve Dış Sorunları
Otorite boşluğu ve sonuçları...
Otorite boşluğu ve sonuçları...
- Yeniçeri ve Sipahi İsyanları: İstanbul'da Kapıkulu askerleri yönetime el koydu, sık sık isyan çıkarıp devlet adamlarını (Hafız Paşa) katlettiler.
- Abaza Mehmed Paşa İsyanı (Celali): Erzurum Valisi. Genç Osman'ın kanını dava etmek (intikamını almak) ve Yeniçeri Ocağı'nı kaldırmak amacıyla Doğu Anadolu'da isyan etti.
- Dış Sorun (Safeviler): Bu iç kaosu fırsat bilen Safevi (İran) Şahı Abbas, Bağdat'ı (1624) ve Revan'ı (Erivan) işgal etti.
🏆
Harika! IV. Murad'ın saltanatının ilk 9 yılındaki kaos dönemini öğrendik.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
💪
Adım B: IV. MURAD - MUTLAK OTORİTE DÖNEMİ (1632 - 1640)
1. İç Politika (Baskı ve Disiplin)
IV. Murad idareyi bizzat eline alıyor...
IV. Murad idareyi bizzat eline alıyor...
Amacı, askeri disiplini ve sosyal düzeni (asayişi) yeniden sağlamaktı.
- Yeniçeri ve Sipahi zorbalarını (elebaşılarını) idam etti.
- Celali İsyanlarını (Abaza Mehmed Paşa dahil) şiddetle bastırdı.
- Yasaklar: İçki, Tütün ve Kahvehaneleri yasakladı (Gerekçe: Buralar isyancıların toplanma yerleriydi).
- Gece sokağa çıkma yasağı getirdi.
- Tebdil-i Kıyafet (kıyafet değiştirerek) halkı bizzat teftiş etti.
2. Islahat Raporları (Risaleler)
Bozulmanın nedenlerini araştırdı...
Bozulmanın nedenlerini araştırdı...
IV. Murad, bozulmanın nedenlerini anlamak için dönemin alimlerine raporlar (Risale) hazırlattı:
- Koçi Bey Risalesi (En Önemlisi):
- Tespiti: Bozulmanın temel nedeni Tımar Sistemi'nin çökmesi, Yeniçeri Ocağı'na usulsüz asker alınması ve rüşvetin artmasıdır.
- Çözüm: Kanuni dönemindeki "eski düzene" dönmeyi önerdi (Radikal bir yenilik önermedi).
- Kâtip Çelebi'nin Raporları: Dönemin diğer büyük âlimi Kâtip Çelebi (Hacı Halife) de bozulmalar üzerine raporlar (Düsturü'l-Amel) sunmuştur.
3. Doğu Politikası (Bağdat Fatihi)
İçeride düzen, dışarıda fetih...
İçeride düzen, dışarıda fetih...
- Revan Seferi (1635): Revan'ı (Erivan) geri aldı. "Revan Fatihi" unvanını aldı.
- Bağdat Seferi (1638): Safevilerin elindeki Bağdat'ı, kanlı bir kuşatma sonrası fethetti. "Bağdat Fatihi" unvanını aldı.
- Kasr-ı Şirin Antlaşması (1639): (ÇOK ÖNEMLİ!)
- Osmanlı ile Safevi (İran) arasında imzalandı.
- Zağros Dağları sınır kabul edildi.
- ÖNEMİ: Günümüz Türkiye-İran sınırını çizen en eski ve temel antlaşmadır.
🏆
Harika! IV. Murad'ın devleti baskıyla nasıl topladığını ve Bağdat Fatihi oluşunu öğrendik.
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
😵
Adım C: SULTAN İBRAHİM DÖNEMİ (DELİ İBRAHİM) (1640 - 1648)
1. Kafes'ten Tahta Çıkış
IV. Murad'ın vefatı üzerine, hanedanda hayatta kalan tek erkek kardeşi (Ekber ve Erşed gereği) Sultan İbrahim tahta çıktı.
İbrahim, tüm hayatını Kafes'te (Şimşirlik) geçirmiş, abisi IV. Murad'ın "kardeş katli" korkusuyla yaşamış ve bu durum akli dengesini bozmuştu.
IV. Murad'ın vefatı üzerine, hanedanda hayatta kalan tek erkek kardeşi (Ekber ve Erşed gereği) Sultan İbrahim tahta çıktı.
İbrahim, tüm hayatını Kafes'te (Şimşirlik) geçirmiş, abisi IV. Murad'ın "kardeş katli" korkusuyla yaşamış ve bu durum akli dengesini bozmuştu.
2. Yönetim Boşluğu (Harem ve Saray Ağaları)
Otorite yeniden kayboluyor...
Otorite yeniden kayboluyor...
Padişahın zayıflığından faydalananlar:
- Kösem Sultan (Valide Sultan): Annesi Kösem Sultan, yönetimi yeniden "Saltanat Naibesi" gibi eline aldı.
- Saray Ağaları ve Çıkarcılar: Cinci Hoca (üfürükçü), Silahdar Yusuf Paşa gibi liyakatsiz kişiler, rüşvet ve iltimasla devleti yönettiler.
- Lüks ve İsraf: Hazine, Samur Kürkü ve Amber (Koku) gibi lüks harcamalara harcandı, halka ağır vergiler (Samur Vergisi) konuldu.
3. Girit Seferi'nin Başlaması (1645)
24 Yıl Sürecek Savaş...
24 Yıl Sürecek Savaş...
- Neden: Malta Şövalyelerinin, hacca giden bir gemiye el koyup Girit'teki Venedik üssüne sığınması.
- Başlangıç: Girit Adası (Venedik) kuşatıldı (1645).
- Sorun: Ada çok güçlüydü ve Venedik donanması Çanakkale Boğazı'nı abluka altına aldı.
- Sonuç: Bu kuşatma, tam 24 yıl sürecek ve Osmanlı ekonomisini tüketecektir (Köprülüler döneminde bitecektir).
4. Sultan İbrahim'in Sonu (1648)
Halkın ağır vergilerden (Samur Vergisi), Ulema'nın israftan, Yeniçerilerin ise Girit'teki uzun savaştan (maaş alamama) rahatsız olması, büyük bir isyana yol açtı.
Ulema ve Yeniçeriler ayaklandı, Şeyhülislam'dan fetva alarak Sultan İbrahim'i tahttan indirdiler (1648). 10 gün sonra da boğarak idam ettiler.
(Bu, Genç Osman'dan sonra öldürülen ikinci padişahtır).
Halkın ağır vergilerden (Samur Vergisi), Ulema'nın israftan, Yeniçerilerin ise Girit'teki uzun savaştan (maaş alamama) rahatsız olması, büyük bir isyana yol açtı.
Ulema ve Yeniçeriler ayaklandı, Şeyhülislam'dan fetva alarak Sultan İbrahim'i tahttan indirdiler (1648). 10 gün sonra da boğarak idam ettiler.
(Bu, Genç Osman'dan sonra öldürülen ikinci padişahtır).
🎉
DURAKLAMA BÖLÜM 3 BİTTİ!
Tebrikler! IV. Murad'ın otorite arayışını ve İbrahim'in trajik sonunu öğrendin.
(Bölüm 4'te: Köprülüler Dönemi)
Haydi Bölüm 3 Final Sınavı'na!
Tebrikler! IV. Murad'ın otorite arayışını ve İbrahim'in trajik sonunu öğrendin.
(Bölüm 4'te: Köprülüler Dönemi)
Haydi Bölüm 3 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.