Tarih Macerası: Bölüm 2 (Dağılma Dönemi)
Seriye devam! 🏛️
Bölüm 2: II. Mahmud Devrimleri ve Büyük Kriz (1826-1840).
Bu bölüm 3 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 2: Adımlar
▶️ A. Vaka-i Hayriye ve İdari Islahatlar
🔒 B. Askeri, Sosyal ve Ekonomik Islahatlar
🔒 C. Mısır ve Boğazlar Sorunu (Kriz)
💣
Adım A: VAKA-İ HAYRİYE (HAYIRLI OLAY) - 1826
1. Yeniçeri Ocağı'nın Kaldırılması
Islahatların önündeki en büyük engel...
Islahatların önündeki en büyük engel...
- Hazırlık: II. Mahmud, "Ocağı modernize edelim" bahanesiyle, Batı tarzında talim yapacak "Eşkinci Ocağı" adında yeni bir birlik kurdu (1826).
- İsyan: Yeniçeriler, "Talim istemeyiz" diyerek kazan kaldırdılar (İsyan).
- II. Mahmud'un Planı:
- Ulema'nın (Şeyhülislam) Desteğini Aldı: Padişaha isyanın dine aykırı olduğuna dair fetva aldı.
- Sancak-ı Şerif'i Çıkardı: Halkı, Yeniçerilere karşı cihada çağırdı.
- Topçu Ocağı'na Yeniçeri kışlalarını topa tutma emri verdi.
- Sonuç: Halkın, Ulema'nın ve Topçuların desteğiyle Yeniçeri Ocağı (Kapıkulu Ocağı) resmen kaldırıldı. Bu olaya "Vaka-i Hayriye" (Hayırlı Olay) denir.
2. İdari Alandaki Islahatlar (Devrimler)
Mutlak merkeziyetçilik...
Mutlak merkeziyetçilik...
- Divan-ı Hümayun Kaldırıldı (1838): Yerine, Batı tarzı "Nazırlıklar" (Bakanlıklar) sistemi ve "Meclis-i Vükelâ" (Bakanlar Kurulu) kuruldu.
- Makamlar Değişti: Sadrazam ➡️ Başvekillik, Reis'ül Küttab ➡️ Hariciye Nazırlığı (Dış İşleri), Sadaret Kethüdası ➡️ Dahiliye Nazırlığı (İç İşleri) oldu.
- Ayanlık Kaldırıldı: Sened-i İttifak'a (Bölüm 1) güç veren Ayanların gücü kırıldı.
- Taşra: İllere "Müşir" (Vali), köylere "Muhtarlık" (İlk Muhtarlık Teşkilatı) kuruldu.
- Posta Teşkilatı kuruldu (1834) (Merkezi otorite için).
- İlk Resmi Gazete: Takvim-i Vekayi (1831) çıkarıldı.
🏆
Harika! Islahatların önündeki en büyük engelin (Yeniçeriler) nasıl kaldırıldığını ve idari alandaki devrimleri öğrendik.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
👔
Adım B: ASKERİ, SOSYAL VE EKONOMİK ISLAHATLAR
1. Askeri Alandaki Islahatlar
Yeniçeriler gitti, yerine ne geldi?
Yeniçeriler gitti, yerine ne geldi?
- Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye: Yeniçeri Ocağı yerine kurulan, Batı tarzı (Prusya modeli) yeni ordunun adı.
- Tımar Sistemi (Dirlik) Kaldırıldı (1831): Tımarlı Sipahi ordusu tamamen lağvedildi.
- Redif Birlikleri: Taşrada (eyaletlerde) Tımar sistemi yerine kurulan maaşlı, bölge tabanlı jandarma/yedek ordu.
- Mızıka-i Hümayun: Mehterhane kapatıldı, yerine Donizetti Paşa liderliğinde Batı tarzı bando kuruldu.
- Mekteb-i Harbiye (Harp Okulu) ve Mekteb-i Tıbbiye (Askeri Tıp Okulu) açıldı.
2. Ekonomi ve Sosyal Alandaki "İlk"ler
Batılılaşma hızlanıyor...
Batılılaşma hızlanıyor...
- Memur Reformu: Memurlara Fes, Pantolon ve Ceket giyme zorunluluğu getirildi. Padişah, resmini (portresini) devlet dairelerine astıran ilk kişidir.
- Müsadere Usulü Kaldırıldı (Kısmen): Fatih'in getirdiği 'memurun malına el koyma' sistemi kaldırıldı. Amaç: Özel Mülkiyeti güvence altına almak.
- Karantina Uygulaması (İlk kez): Bulaşıcı hastalıklara (Kolera) karşı ilk tıbbi tecrit uygulandı.
- Pasaport Uygulaması (İlk kez): İstanbul'a giriş çıkışları kontrol etmek için "Mürur Teskeresi" (iç pasaport) zorunlu hale getirildi.
- İlköğretim (Sıbyan) Zorunluluğu: İstanbul'da ilköğretim ilk kez zorunlu hale getirildi.
- Yurt Dışına Öğrenci (İlk kez): "Jön Türkler"in temelini atacak olan öğrenciler, ilk kez devlet bursuyla Avrupa'ya (Paris, Londra) gönderildi.
🏆
Harika! II. Mahmud'un devleti temelden değiştiren devrimlerini öğrendik.
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
🇪🇬
Adım C: BÜYÜK KRİZ: KAVALALI VE BOĞAZLAR SORUNU (1831-1840)
1. Mısır Sorunu'nun Nedenleri
Vali, Padişaha nasıl isyan etti?
Vali, Padişaha nasıl isyan etti?
- Yunan İsyanı'nda (Bölüm 1) Kavalalı, II. Mahmud'a yardım etmişti.
- Şartı: "İsyan bastırılırsa, Mora ve Girit Valilikleri bana verilecek."
- Ancak Navarin'de (1827) Kavalalı'nın donanması yakıldı ve Mora (Yunanistan) bağımsız oldu (1829).
- Kriz: Kavalalı, II. Mahmud'a dedi ki: "Donanmamı kaybettim ve Mora'yı alamadım. Mora'nın yerine bana Suriye (Şam) ve Adana valiliklerini vereceksin."
- II. Mahmud reddedince, Kavalalı'nın oğlu İbrahim Paşa, Osmanlı ordusunu Konya'da yenerek Kütahya'ya kadar ilerledi (İstanbul'u tehdit etti).
2. "Denize Düşen Yılana Sarılır" (1833)
II. Mahmud'un Rusya'dan yardım istemesi...
II. Mahmud'un Rusya'dan yardım istemesi...
- II. Mahmud, valisine yenilince İngiltere ve Fransa'dan yardım istedi. Onlar "iç mesele" deyip gelmediler.
- II. Mahmud, son çare olarak geleneksel düşmanı olan Rusya'dan yardım istedi.
- Rus donanması, İstanbul'a, Hünkâr İskelesi'ne demirledi (1833).
- İngiltere/Fransa paniğe kapıldı ve hemen araya girerek Kütahya Antlaşması (1833)'nı imzalattı. (Kavalalı'ya Suriye ve Adana verildi).
3. Hünkâr İskelesi Antlaşması (1833) - BOĞAZLAR SORUNU
Rusya, bu "iyiliğinin" karşılığını istedi:
Kilit Madde (Gizli Madde): Bu, Osmanlı ve Rusya arasında 8 yıllık bir savunma paktıydı.
Rusya, bu "iyiliğinin" karşılığını istedi:
Kilit Madde (Gizli Madde): Bu, Osmanlı ve Rusya arasında 8 yıllık bir savunma paktıydı.
- Rusya bir saldırıya uğrarsa, Osmanlı Devleti, Boğazları (Çanakkale ve İstanbul) Rusya'nın düşmanlarına (İngiltere/Fransa) kapatacaktır.
- Bu antlaşma, "BOĞAZLAR SORUNU"nu resmen başlatmıştır.
- Rusya, Boğazlar üzerinde muazzam bir hak elde etmiş ve Karadeniz donanmasını Akdeniz'e indirme garantisi almıştır.
4. Krizin Sonu: Nizip Savaşı (1839)
II. Mahmud, Kütahya'nın intikamını almak için 1839'da Kavalalı'ya tekrar saldırdı.
Nizip Savaşı (1839): Osmanlı ordusu, Mısır ordusu (İbrahim Paşa) karşısında bir kez daha hezimete uğradı.
Tam bu sırada Kaptan-ı Derya Ahmed Paşa, donanmayı Kavalalı'ya teslim etti. II. Mahmud, Nizip yenilgisinin haberini alamadan kahrından vefat etti (1839).
II. Mahmud, Kütahya'nın intikamını almak için 1839'da Kavalalı'ya tekrar saldırdı.
Nizip Savaşı (1839): Osmanlı ordusu, Mısır ordusu (İbrahim Paşa) karşısında bir kez daha hezimete uğradı.
Tam bu sırada Kaptan-ı Derya Ahmed Paşa, donanmayı Kavalalı'ya teslim etti. II. Mahmud, Nizip yenilgisinin haberini alamadan kahrından vefat etti (1839).
🎉
DAĞILMA BÖLÜM 2 BİTTİ!
Tebrikler! II. Mahmud'un devrimlerini ve Mısır Sorunu'nun başlangıcını öğrendin.
(Bölüm 3'te: Tanzimat Fermanı)
Haydi Bölüm 2 Final Sınavı'na!
Tebrikler! II. Mahmud'un devrimlerini ve Mısır Sorunu'nun başlangıcını öğrendin.
(Bölüm 3'te: Tanzimat Fermanı)
Haydi Bölüm 2 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
Tarih Macerası: Bölüm 2 (Dağılma Dönemi)
Seriye devam! 🏛️
Bölüm 2: II. Mahmud Devrimleri ve Büyük Kriz (1826-1840).
Bu bölüm 3 kilit adımdan oluşuyor. 3'te 3 kuralı devam ediyor!
Hazır mısın?
Bölüm 2: Adımlar
▶️ A. Vaka-i Hayriye ve İdari Islahatlar
🔒 B. Askeri, Sosyal ve Ekonomik Islahatlar
🔒 C. Mısır ve Boğazlar Sorunu (Kriz)
💣
Adım A: VAKA-İ HAYRİYE (HAYIRLI OLAY) - 1826
1. Yeniçeri Ocağı'nın Kaldırılması
Islahatların önündeki en büyük engel...
Islahatların önündeki en büyük engel...
- Hazırlık: II. Mahmud, "Ocağı modernize edelim" bahanesiyle, Batı tarzında talim yapacak "Eşkinci Ocağı" adında yeni bir birlik kurdu (1826).
- İsyan: Yeniçeriler, "Talim istemeyiz" diyerek kazan kaldırdılar (İsyan).
- II. Mahmud'un Planı:
- Ulema'nın (Şeyhülislam) Desteğini Aldı: Padişaha isyanın dine aykırı olduğuna dair fetva aldı.
- Sancak-ı Şerif'i Çıkardı: Halkı, Yeniçerilere karşı cihada çağırdı.
- Topçu Ocağı'na Yeniçeri kışlalarını topa tutma emri verdi.
- Sonuç: Halkın, Ulema'nın ve Topçuların desteğiyle Yeniçeri Ocağı (Kapıkulu Ocağı) resmen kaldırıldı. Bu olaya "Vaka-i Hayriye" (Hayırlı Olay) denir.
2. İdari Alandaki Islahatlar (Devrimler)
Mutlak merkeziyetçilik...
Mutlak merkeziyetçilik...
- Divan-ı Hümayun Kaldırıldı (1838): Yerine, Batı tarzı "Nazırlıklar" (Bakanlıklar) sistemi ve "Meclis-i Vükelâ" (Bakanlar Kurulu) kuruldu.
- Makamlar Değişti: Sadrazam ➡️ Başvekillik, Reis'ül Küttab ➡️ Hariciye Nazırlığı (Dış İşleri), Sadaret Kethüdası ➡️ Dahiliye Nazırlığı (İç İşleri) oldu.
- Ayanlık Kaldırıldı: Sened-i İttifak'a (Bölüm 1) güç veren Ayanların gücü kırıldı.
- Taşra: İllere "Müşir" (Vali), köylere "Muhtarlık" (İlk Muhtarlık Teşkilatı) kuruldu.
- Posta Teşkilatı kuruldu (1834) (Merkezi otorite için).
- İlk Resmi Gazete: Takvim-i Vekayi (1831) çıkarıldı.
🏆
Harika! Islahatların önündeki en büyük engelin (Yeniçeriler) nasıl kaldırıldığını ve idari alandaki devrimleri öğrendik.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
👔
Adım B: ASKERİ, SOSYAL VE EKONOMİK ISLAHATLAR
1. Askeri Alandaki Islahatlar
Yeniçeriler gitti, yerine ne geldi?
Yeniçeriler gitti, yerine ne geldi?
- Asâkir-i Mansûre-i Muhammediyye: Yeniçeri Ocağı yerine kurulan, Batı tarzı (Prusya modeli) yeni ordunun adı.
- Tımar Sistemi (Dirlik) Kaldırıldı (1831): Tımarlı Sipahi ordusu tamamen lağvedildi.
- Redif Birlikleri: Taşrada (eyaletlerde) Tımar sistemi yerine kurulan maaşlı, bölge tabanlı jandarma/yedek ordu.
- Mızıka-i Hümayun: Mehterhane kapatıldı, yerine Donizetti Paşa liderliğinde Batı tarzı bando kuruldu.
- Mekteb-i Harbiye (Harp Okulu) ve Mekteb-i Tıbbiye (Askeri Tıp Okulu) açıldı.
2. Ekonomi ve Sosyal Alandaki "İlk"ler
Batılılaşma hızlanıyor...
Batılılaşma hızlanıyor...
- Memur Reformu: Memurlara Fes, Pantolon ve Ceket giyme zorunluluğu getirildi. Padişah, resmini (portresini) devlet dairelerine astıran ilk kişidir.
- Müsadere Usulü Kaldırıldı (Kısmen): Fatih'in getirdiği 'memurun malına el koyma' sistemi kaldırıldı. Amaç: Özel Mülkiyeti güvence altına almak.
- Karantina Uygulaması (İlk kez): Bulaşıcı hastalıklara (Kolera) karşı ilk tıbbi tecrit uygulandı.
- Pasaport Uygulaması (İlk kez): İstanbul'a giriş çıkışları kontrol etmek için "Mürur Teskeresi" (iç pasaport) zorunlu hale getirildi.
- İlköğretim (Sıbyan) Zorunluluğu: İstanbul'da ilköğretim ilk kez zorunlu hale getirildi.
- Yurt Dışına Öğrenci (İlk kez): "Jön Türkler"in temelini atacak olan öğrenciler, ilk kez devlet bursuyla Avrupa'ya (Paris, Londra) gönderildi.
🏆
Harika! II. Mahmud'un devleti temelden değiştiren devrimlerini öğrendik.
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
🇪🇬
Adım C: BÜYÜK KRİZ: KAVALALI VE BOĞAZLAR SORUNU (1831-1840)
1. Mısır Sorunu'nun Nedenleri
Vali, Padişaha nasıl isyan etti?
Vali, Padişaha nasıl isyan etti?
- Yunan İsyanı'nda (Bölüm 1) Kavalalı, II. Mahmud'a yardım etmişti.
- Şartı: "İsyan bastırılırsa, Mora ve Girit Valilikleri bana verilecek."
- Ancak Navarin'de (1827) Kavalalı'nın donanması yakıldı ve Mora (Yunanistan) bağımsız oldu (1829).
- Kriz: Kavalalı, II. Mahmud'a dedi ki: "Donanmamı kaybettim ve Mora'yı alamadım. Mora'nın yerine bana Suriye (Şam) ve Adana valiliklerini vereceksin."
- II. Mahmud reddedince, Kavalalı'nın oğlu İbrahim Paşa, Osmanlı ordusunu Konya'da yenerek Kütahya'ya kadar ilerledi (İstanbul'u tehdit etti).
2. "Denize Düşen Yılana Sarılır" (1833)
II. Mahmud'un Rusya'dan yardım istemesi...
II. Mahmud'un Rusya'dan yardım istemesi...
- II. Mahmud, valisine yenilince İngiltere ve Fransa'dan yardım istedi. Onlar "iç mesele" deyip gelmediler.
- II. Mahmud, son çare olarak geleneksel düşmanı olan Rusya'dan yardım istedi.
- Rus donanması, İstanbul'a, Hünkâr İskelesi'ne demirledi (1833).
- İngiltere/Fransa paniğe kapıldı ve hemen araya girerek Kütahya Antlaşması (1833)'nı imzalattı. (Kavalalı'ya Suriye ve Adana verildi).
3. Hünkâr İskelesi Antlaşması (1833) - BOĞAZLAR SORUNU
Rusya, bu "iyiliğinin" karşılığını istedi:
Kilit Madde (Gizli Madde): Bu, Osmanlı ve Rusya arasında 8 yıllık bir savunma paktıydı.
Rusya, bu "iyiliğinin" karşılığını istedi:
Kilit Madde (Gizli Madde): Bu, Osmanlı ve Rusya arasında 8 yıllık bir savunma paktıydı.
- Rusya bir saldırıya uğrarsa, Osmanlı Devleti, Boğazları (Çanakkale ve İstanbul) Rusya'nın düşmanlarına (İngiltere/Fransa) kapatacaktır.
- Bu antlaşma, "BOĞAZLAR SORUNU"nu resmen başlatmıştır.
- Rusya, Boğazlar üzerinde muazzam bir hak elde etmiş ve Karadeniz donanmasını Akdeniz'e indirme garantisi almıştır.
4. Krizin Sonu: Nizip Savaşı (1839)
II. Mahmud, Kütahya'nın intikamını almak için 1839'da Kavalalı'ya tekrar saldırdı.
Nizip Savaşı (1839): Osmanlı ordusu, Mısır ordusu (İbrahim Paşa) karşısında bir kez daha hezimete uğradı.
Tam bu sırada Kaptan-ı Derya Ahmed Paşa, donanmayı Kavalalı'ya teslim etti. II. Mahmud, Nizip yenilgisinin haberini alamadan kahrından vefat etti (1839).
II. Mahmud, Kütahya'nın intikamını almak için 1839'da Kavalalı'ya tekrar saldırdı.
Nizip Savaşı (1839): Osmanlı ordusu, Mısır ordusu (İbrahim Paşa) karşısında bir kez daha hezimete uğradı.
Tam bu sırada Kaptan-ı Derya Ahmed Paşa, donanmayı Kavalalı'ya teslim etti. II. Mahmud, Nizip yenilgisinin haberini alamadan kahrından vefat etti (1839).
🎉
DAĞILMA BÖLÜM 2 BİTTİ!
Tebrikler! II. Mahmud'un devrimlerini ve Mısır Sorunu'nun başlangıcını öğrendin.
(Bölüm 3'te: Tanzimat Fermanı)
Haydi Bölüm 2 Final Sınavı'na!
Tebrikler! II. Mahmud'un devrimlerini ve Mısır Sorunu'nun başlangıcını öğrendin.
(Bölüm 3'te: Tanzimat Fermanı)
Haydi Bölüm 2 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.