🏛️ KPSS TARİH (MUHAREBELER DÖNEMİ) - BÖLÜM 4: SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ (1921) 🏛️
💡 5 Bölümlük Serimizin 4. Bölümü:
Bölüm 3'ü, Kütahya-Eskişehir Savaşları felaketiyle bitirdik. Ordu, Sakarya'nın doğusuna çekilmiş, Meclis'te "Kayseri'ye taşınma" (panik) sesleri yükselmişti. Bu kriz anında Meclis, Başkomutanlık Kanunu ile tüm yetkileri (Yasama, Yürütme, Yargı) Mustafa Kemal'e devretmiş ve Başkomutan, ordunun ihtiyaçları için Tekâlif-i Milliye Emirleri'ni yayınlamıştı.
Bu bölümde, "Varoluş-Yokoluş" savaşı olarak bilinen, son savunma savaşımız Sakarya Meydan Muharebesi (1921)'ni ve bu zaferin getirdiği siyasi sonuçları (Gazi/Mareşal unvanı, Kars ve Ankara Antlaşmaları) detaylıca işleyeceğiz.
Bölüm 4: Adımlar
22 gün 22 gece süren, tarihin en kanlı savaşlarından biri oldu. Yunanlılar savunmayı yarmak üzereyken, Başkomutan Mustafa Kemal tarihi emrini verdi:
YORUMU: Bu, yeni bir savaş taktiğidir. "Sadece önündeki mevziyi (hattı) değil, o hat düşerse geri çekilip bir sonraki tepeyi (sathı), yani TÜM VATAN SATIHI'nı (alanı) savun" demektir. Bu taktikle Türk ordusu büyük bir zafer kazandı.
Savaşın Diğer Adları: Çok fazla subay (aydın) şehit olduğu için "Subaylar Savaşı" veya "Büyük Kanlı Savaş" (Melhame-i Kübra).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
İÇ SONUÇLAR (Mustafa Kemal'in Yükselişi):
- TBMM, Mustafa Kemal'e "GAZİ" unvanı ve "MAREŞAL" rütbesini verdi (19 Eylül 1921).
- Halkın ve Meclis'in orduya olan güveni tazelendi. Meclis'in Kayseri'ye taşınması (Bölüm 4) fikri rafa kalktı.
- Başkomutanlık Kanunu (3 aylıktı) uzatıldı (savaşın sonuna kadar).
- İtalya, (II. İnönü sonrası başladığı) Anadolu'dan (Antalya/Konya) tamamen çekildi. (İşgalden vazgeçen ilk İtilaf devleti oldu).
Kars Antlaşması (13 Ekim 1921):
- Taraflar: TBMM ile Sovyet Rusya'ya bağlı Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan (Kafkas Cumhuriyetleri).
- Arka Plan: Moskova Antlaşması'nın (Bölüm 3) teyididir.
- ÖNEMİ: Türkiye'nin DOĞU SINIRI KESİN OLARAK ÇİZİLDİ. (Bölüm 1'de bahsedilen Gümrü ve Moskova'yı tamamladı).
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921):
- Taraflar: TBMM Hükümeti vs. Fransa.
- Arka Plan: Sakarya Zaferi, Fransa'yı Güney Cephesi'nde (Bölüm 1) barışa zorladı.
- ÖNEMİ: GÜNEY CEPHESİ RESMEN KAPANDI.
- TBMM'yi (ve Misak-ı Millî'yi) tanıyan İLK İTİLAF DEVLETİ FRANSA olmuştur. (İtilaf Bloğu parçalanmıştır).
- TAVİZ (ÇOK ÖNEMLİ!): HATAY, Misak-ı Millî sınırları içinde olmasına rağmen Suriye'ye (Fransız Mandası) bırakıldı. Bu, Misak-ı Millî'den verilen İKİNCİ TAVİZDİR. (İlk taviz Moskova'da Batum'du).
- Diğer Sonuçlar: Ukrayna ile Dostluk Antlaşması imzalandı. İngiltere, esir değişimi (Malta Sürgünleri) yapmak zorunda kaldı.
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
Sakarya Zaferi (Eylül 1921) ile Büyük Taarruz (Ağustos 1922) arasında yaklaşık 1 yıl beklendi. Meclis'te "Ordu neden saldırmıyor?" diye büyük bir muhalefet başladı.
- Askeri: Türk ordusu savunmayı (Sakarya) biliyordu ama "taarruzu" (saldırıyı) bilmiyordu. Orduya 1 yıl boyunca taarruz eğitimi verildi.
- Lojistik: Tekâlif-i Milliye (Bölüm 4) emirlerinin tam olarak toplanması ve Rusya/Fransa'dan gelen silahların (Ankara Ant. sonrası) cepheye ulaşması beklendi.
- Diplomatik: Mustafa Kemal, barışçıl yolları (diplomasiyi) sonuna kadar zorlamak ve "Savaşı başlatan taraf Türkler oldu" dedirtmemek istedi. (Avrupa kamuoyuna karşı).
Mustafa Kemal, 1 Eylül'de o tarihi emri verdi: "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!"
Kaçan Yunan ordusunu takip eden Türk ordusu, 9 Eylül 1922'de İzmir'i kurtardı.
Tebrikler! Son savunmamızı (Sakarya) ve son taarruzumuzu (Büyük Taarruz) kazandık. Ordu, "İlk Hedef Akdeniz" emriyle İzmir'de!
Artık sıra savaşın "siyasi" sonucunu almaya geldi (Bölüm 5: Mudanya Ateşkesi ve Lozan).
Haydi Bölüm 4 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
🏛️ KPSS TARİH (MUHAREBELER DÖNEMİ) - BÖLÜM 4: SAKARYA MEYDAN MUHAREBESİ (1921) 🏛️
💡 5 Bölümlük Serimizin 4. Bölümü:
Bölüm 3'ü, Kütahya-Eskişehir Savaşları felaketiyle bitirdik. Ordu, Sakarya'nın doğusuna çekilmiş, Meclis'te "Kayseri'ye taşınma" (panik) sesleri yükselmişti. Bu kriz anında Meclis, Başkomutanlık Kanunu ile tüm yetkileri (Yasama, Yürütme, Yargı) Mustafa Kemal'e devretmiş ve Başkomutan, ordunun ihtiyaçları için Tekâlif-i Milliye Emirleri'ni yayınlamıştı.
Bu bölümde, "Varoluş-Yokoluş" savaşı olarak bilinen, son savunma savaşımız Sakarya Meydan Muharebesi (1921)'ni ve bu zaferin getirdiği siyasi sonuçları (Gazi/Mareşal unvanı, Kars ve Ankara Antlaşmaları) detaylıca işleyeceğiz.
Bölüm 4: Adımlar
22 gün 22 gece süren, tarihin en kanlı savaşlarından biri oldu. Yunanlılar savunmayı yarmak üzereyken, Başkomutan Mustafa Kemal tarihi emrini verdi:
YORUMU: Bu, yeni bir savaş taktiğidir. "Sadece önündeki mevziyi (hattı) değil, o hat düşerse geri çekilip bir sonraki tepeyi (sathı), yani TÜM VATAN SATIHI'nı (alanı) savun" demektir. Bu taktikle Türk ordusu büyük bir zafer kazandı.
Savaşın Diğer Adları: Çok fazla subay (aydın) şehit olduğu için "Subaylar Savaşı" veya "Büyük Kanlı Savaş" (Melhame-i Kübra).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
İÇ SONUÇLAR (Mustafa Kemal'in Yükselişi):
- TBMM, Mustafa Kemal'e "GAZİ" unvanı ve "MAREŞAL" rütbesini verdi (19 Eylül 1921).
- Halkın ve Meclis'in orduya olan güveni tazelendi. Meclis'in Kayseri'ye taşınması (Bölüm 4) fikri rafa kalktı.
- Başkomutanlık Kanunu (3 aylıktı) uzatıldı (savaşın sonuna kadar).
- İtalya, (II. İnönü sonrası başladığı) Anadolu'dan (Antalya/Konya) tamamen çekildi. (İşgalden vazgeçen ilk İtilaf devleti oldu).
Kars Antlaşması (13 Ekim 1921):
- Taraflar: TBMM ile Sovyet Rusya'ya bağlı Azerbaycan, Ermenistan ve Gürcistan (Kafkas Cumhuriyetleri).
- Arka Plan: Moskova Antlaşması'nın (Bölüm 3) teyididir.
- ÖNEMİ: Türkiye'nin DOĞU SINIRI KESİN OLARAK ÇİZİLDİ. (Bölüm 1'de bahsedilen Gümrü ve Moskova'yı tamamladı).
Ankara Antlaşması (20 Ekim 1921):
- Taraflar: TBMM Hükümeti vs. Fransa.
- Arka Plan: Sakarya Zaferi, Fransa'yı Güney Cephesi'nde (Bölüm 1) barışa zorladı.
- ÖNEMİ: GÜNEY CEPHESİ RESMEN KAPANDI.
- TBMM'yi (ve Misak-ı Millî'yi) tanıyan İLK İTİLAF DEVLETİ FRANSA olmuştur. (İtilaf Bloğu parçalanmıştır).
- TAVİZ (ÇOK ÖNEMLİ!): HATAY, Misak-ı Millî sınırları içinde olmasına rağmen Suriye'ye (Fransız Mandası) bırakıldı. Bu, Misak-ı Millî'den verilen İKİNCİ TAVİZDİR. (İlk taviz Moskova'da Batum'du).
- Diğer Sonuçlar: Ukrayna ile Dostluk Antlaşması imzalandı. İngiltere, esir değişimi (Malta Sürgünleri) yapmak zorunda kaldı.
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
Sakarya Zaferi (Eylül 1921) ile Büyük Taarruz (Ağustos 1922) arasında yaklaşık 1 yıl beklendi. Meclis'te "Ordu neden saldırmıyor?" diye büyük bir muhalefet başladı.
- Askeri: Türk ordusu savunmayı (Sakarya) biliyordu ama "taarruzu" (saldırıyı) bilmiyordu. Orduya 1 yıl boyunca taarruz eğitimi verildi.
- Lojistik: Tekâlif-i Milliye (Bölüm 4) emirlerinin tam olarak toplanması ve Rusya/Fransa'dan gelen silahların (Ankara Ant. sonrası) cepheye ulaşması beklendi.
- Diplomatik: Mustafa Kemal, barışçıl yolları (diplomasiyi) sonuna kadar zorlamak ve "Savaşı başlatan taraf Türkler oldu" dedirtmemek istedi. (Avrupa kamuoyuna karşı).
Mustafa Kemal, 1 Eylül'de o tarihi emri verdi: "Ordular, ilk hedefiniz Akdeniz'dir. İleri!"
Kaçan Yunan ordusunu takip eden Türk ordusu, 9 Eylül 1922'de İzmir'i kurtardı.
Tebrikler! Son savunmamızı (Sakarya) ve son taarruzumuzu (Büyük Taarruz) kazandık. Ordu, "İlk Hedef Akdeniz" emriyle İzmir'de!
Artık sıra savaşın "siyasi" sonucunu almaya geldi (Bölüm 5: Mudanya Ateşkesi ve Lozan).
Haydi Bölüm 4 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.