İçereği Atla
Test 4: Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ

TEST - 4

Soru 1: 1968 yılında Çekoslovakya'da Alexander Dubček liderliğinde başlatılan, siyasi liberalleşmeyi ve komünist rejimi reforme etmeyi amaçlayan ancak Varşova Paktı'nın askeri müdahalesiyle sona erdirilen hareket aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: C) Prag Baharı

Açıklama: "Güleryüzlü Sosyalizm" sloganıyla yola çıkan Prag Baharı, Çekoslovakya'da daha insancıl bir komünist sistem kurmayı hedeflemiş, ancak Sovyetler Birliği bu hareketi kendi bloğu için bir tehdit olarak görmüş ve askeri müdahaleyle bastırmıştır. Kadife Devrim ise 1989'da aynı ülkede komünizmi kansız bir şekilde yıkan olaydır.

Soru 2: SALT I ve SALT II antlaşmaları, Soğuk Savaş döneminde hangi iki süper güç arasında imzalanmıştır ve temel amacı nedir?

Doğru Cevap: A) ABD - SSCB / Stratejik nükleer silahları sınırlandırmak

Açıklama: Stratejik Silahların Sınırlandırılması Görüşmeleri (Strategic Arms Limitation Talks - SALT), Yumuşama (Détente) döneminde ABD ve Sovyetler Birliği arasında nükleer silahlanma yarışını kontrol altına almak amacıyla yapılmıştır. Bu antlaşmalar, iki ülkenin sahip olabileceği kıtalararası balistik füze ve fırlatıcı sayısına sınırlamalar getirmiştir.

Soru 3: 1982 Anayasası'nın hazırlanması ve halkoyuna sunulması, Türkiye'de aşağıdaki olaylardan hangisinin sonucunda gerçekleşmiştir?

Doğru Cevap: D) 12 Eylül 1980 Askeri Darbesi

Açıklama: 12 Eylül 1980'de yönetime el koyan Milli Güvenlik Konseyi, 1961 Anayasası'nı yürürlükten kaldırarak yeni bir anayasa hazırlatmıştır. Yürütme gücünü artıran ve bazı temel hak ve özgürlükleri sınırlayan 1982 Anayasası, aynı yıl yapılan referandumla kabul edilmiştir.

Soru 4: Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri olarak uzun yıllar Filistin davasının uluslararası alandaki en önemli temsilcisi olan ve 2004 yılında hayatını kaybeden lider kimdir?

Doğru Cevap: B) Yaser Arafat

Açıklama: Yaser Arafat, 1969'dan 2004'teki vefatına kadar Filistin Kurtuluş Örgütü'nün liderliğini yapmış, Filistin halkının kendi kaderini tayin hakkı mücadelesinin sembol ismi olmuştur. 1994'te Oslo Anlaşmaları'ndaki rolü nedeniyle Nobel Barış Ödülü'nü kazanmıştır.

Soru 5: 1980'lerde Margaret Thatcher (İngiltere) ve Ronald Reagan (ABD) gibi liderlerle özdeşleşen, devletin ekonomideki rolünü azaltmayı, özelleştirmeyi ve serbest piyasayı savunan ekonomik ve siyasi akıma ne denir?

Doğru Cevap: A) Neoliberalizm

Açıklama: Neoliberalizm, 1970'lerdeki ekonomik krizlere bir tepki olarak ortaya çıkmış ve 1980'lerde Batı dünyasında egemen hale gelmiştir. Bu akım, sendikaların gücünün kırılması, kamu hizmetlerinin özelleştirilmesi ve serbest ticaretin yaygınlaştırılması gibi politikaları savunur.

Soru 6: 1994 yılında Hutular ile Tutsiler arasında yaşanan ve yaklaşık 100 gün içinde 800 binden fazla insanın katledilmesiyle sonuçlanan soykırım, aşağıdaki Afrika ülkelerinden hangisinde gerçekleşmiştir?

Doğru Cevap: E) Ruanda

Açıklama: Ruanda Soykırımı, 20. yüzyılın en büyük insani trajedilerinden biridir. Hutu çoğunluk hükümetinin, Tutsi azınlığı ve ılımlı Hutuları sistematik olarak yok etmeye yönelik başlattığı katliamlar, uluslararası toplumun müdahalede geç kalması nedeniyle büyük bir felaketle sonuçlanmıştır.

Soru 7: 1990'ların sonunda Kosova'da Sırp yönetimine karşı bağımsızlık mücadelesi veren Arnavut örgütü (UÇK) üzerine Sırbistan'ın başlattığı etnik temizlik hareketini durdurmak için 1999'da bu ülkeye hava harekâtı düzenleyen uluslararası güç hangisidir?

Doğru Cevap: B) NATO

Açıklama: Sırbistan'ın Kosova'daki insan hakları ihlalleri ve diplomatik çabaların sonuçsuz kalması üzerine NATO, BM Güvenlik Konseyi kararı olmaksızın, "insani müdahale" gerekçesiyle Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'ne (Sırbistan ve Karadağ) karşı 78 gün süren bir hava harekâtı düzenlemiştir. Bu operasyon Kosova'nın Sırbistan'dan fiilen ayrılmasıyla sonuçlanmıştır.

Soru 8: Türkiye'de, Başbakan Necmettin Erbakan'ın istifasıyla sonuçlanan ve "post-modern darbe" olarak nitelendirilen süreç, hangi isimle anılmaktadır?

Doğru Cevap: A) 28 Şubat Süreci

Açıklama: 28 Şubat 1997 tarihinde yapılan Milli Güvenlik Kurulu toplantısında alınan ve "irticai faaliyetlere" karşı olduğu belirtilen bir dizi kararın, medya ve sivil toplum kuruluşlarının da desteğiyle hükümet üzerinde baskı oluşturması ve sonuçta Refah-Yol hükümetinin istifasına yol açması "28 Şubat Süreci" olarak adlandırılır.

Soru 9: 2008 yılında başlayan Küresel Finansal Kriz, öncelikle aşağıdaki ülkelerin hangisindeki emlak piyasasının çökmesiyle tetiklenmiştir?

Doğru Cevap: E) ABD

Açıklama: Kriz, ABD'deki "subprime mortgage" (yüksek riskli konut kredileri) piyasasında başlayan bir balonun patlaması ve Lehman Brothers gibi büyük yatırım bankalarının iflas etmesiyle başlamış, ardından domino etkisiyle tüm dünyaya yayılarak 1929 Buhranı'ndan sonraki en büyük ekonomik krize dönüşmüştür.

Soru 10: "Kadife Devrim" sonucunda barışçıl bir şekilde ikiye ayrılan Çekoslovakya'nın yerine kurulan iki devlet aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: B) Çek Cumhuriyeti ve Slovakya

Açıklama: Komünist rejimin yıkılmasından sonra, Çek ve Slovak liderler arasındaki anlaşma sonucunda 1 Ocak 1993 tarihinde Çekoslovakya Federasyonu barışçıl bir şekilde feshedilmiş ve yerine bağımsız Çek Cumhuriyeti ve Slovakya devletleri kurulmuştur. Bu olay "Kadife Boşanma" olarak da anılır.

Soru 11: 1957 yılında Sovyetler Birliği'nin uzaya gönderdiği ve Uzay Yarışı'nı başlatan ilk yapay uydunun adı nedir?

Doğru Cevap: A) Sputnik 1

Açıklama: Sputnik 1'in başarılı bir şekilde yörüngeye oturtulması, ABD için büyük bir şok olmuş ("Sputnik Krizi") ve bu gelişme üzerine ABD'de bilim ve teknoloji eğitimine büyük yatırımlar yapılarak NASA kurulmuş ve iki süper güç arasındaki Uzay Yarışı resmen başlamıştır. Vostok 1, Yuri Gagarin'i uzaya taşıyan araçtır.

Soru 12: Türkiye'de 1990'lı yıllarda art arda kurulan kısa ömürlü koalisyon hükümetleri döneminin temel karakteristiği aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: D) Siyasi istikrarsızlık ve artan terör olayları

Açıklama: 1990'lı yıllar Türkiye için siyasi belirsizliklerin, zayıf koalisyon hükümetlerinin, yüksek enflasyonun ve PKK terörünün tırmandığı zor bir dönem olarak tarihe geçmiştir.

Soru 13: 1964 yılında ABD Başkanı Lyndon Johnson'ın, Türkiye'nin Kıbrıs'a olası bir müdahalesini engellemek amacıyla Başbakan İsmet İnönü'ye gönderdiği ve Türk-Amerikan ilişkilerinde ciddi bir krize yol açan mektup hangisidir?

Doğru Cevap: C) Johnson Mektubu

Açıklama: Bu mektupta, Türkiye'nin ABD tarafından sağlanan silahları Kıbrıs'ta kullanamayacağı ve olası bir Sovyet saldırısına karşı NATO'nun Türkiye'yi savunmayabileceği gibi sert ifadeler yer alıyordu. Bu mektup, Türkiye'de büyük bir hayal kırıklığı yaratmış ve dış politikada daha çok yönlü arayışların başlamasına neden olmuştur.

Soru 14: İsrail ile Filistin Kurtuluş Örgütü arasında karşılıklı tanıma ve sınırlı Filistin özerkliğinin kurulması yolunda ilk somut adımı oluşturan 1993 tarihli antlaşma aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: A) Oslo Anlaşmaları

Açıklama: Norveç'in başkenti Oslo'da gizli yürütülen görüşmeler sonucunda imzalanan bu ilkeler anlaşması, FKÖ'nün İsrail'i tanıması ve İsrail'in de FKÖ'yü Filistin halkının temsilcisi olarak kabul etmesiyle sonuçlanan tarihi bir dönüm noktasıdır.

Soru 15: I. Dünya Bankası (WB)
II. Uluslararası Para Fonu (IMF)
III. Gümrük Tarifeleri ve Ticaret Genel Anlaşması (GATT)
Yukarıdakilerden hangileri, II. Dünya Savaşı sonrasında küresel ekonomik sistemi düzenlemek amacıyla 1944'te Bretton Woods Konferansı'nda kurulan kuruluşlardandır?

Doğru Cevap: E) I, II ve III

Açıklama: Bretton Woods Sistemi, II. Dünya Savaşı sonrası çöken dünya ekonomisini yeniden yapılandırmayı amaçlamıştır. Bu sistemin üç temel ayağı; kalkınma projelerini finanse etmek için Dünya Bankası, ülkelerin ödemeler dengesi sorunlarını çözmek için IMF ve uluslararası ticareti liberalleştirmek için daha sonra Dünya Ticaret Örgütü'ne dönüşecek olan GATT'tır.

Soru 16: "Demir Perde" ifadesi, Soğuk Savaş döneminde Avrupa'yı ikiye ayıran ideolojik ve siyasi sınırı tanımlamak için ilk kez hangi devlet adamı tarafından kullanılmıştır?

Doğru Cevap: D) Winston Churchill

Açıklama: İngiltere'nin eski başbakanı Winston Churchill, 1946'da ABD'nin Fulton şehrinde yaptığı ünlü konuşmasında, "Baltık'taki Stettin'den Adriyatik'teki Trieste'ye kadar, kıtanın üzerine bir demir perde inmiştir." diyerek Soğuk Savaş'ın başlangıcını simgeleyen bu meşhur ifadeyi kullanmıştır.

Soru 17: 1989 yılında Çin'de öğrencilerin demokrasi ve özgürlük talepleriyle başlattığı gösterilerin, ordunun sert müdahalesiyle kanlı bir şekilde bastırıldığı olay hangisidir?

Doğru Cevap: C) Tiananmen Meydanı Olayları

Açıklama: Pekin'deki Tiananmen Meydanı'nda toplanan binlerce öğrencinin protestosu, Çin hükümetinin sıkıyönetim ilan etmesi ve Halk Kurtuluş Ordusu'nun tanklarla meydandaki göstericilere müdahale etmesiyle sonuçlanmıştır. Bu olay, Çin'in modern tarihindeki en önemli siyasi krizlerden biridir.

Soru 18: Türkiye'de, 1974 Kıbrıs Barış Harekâtı sırasında başbakan ve başbakan yardımcısı olarak görev yapan devlet adamları sırasıyla kimlerdir?

Doğru Cevap: A) Bülent Ecevit - Necmettin Erbakan

Açıklama: 1974 yılında, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) ile Milli Selamet Partisi (MSP) arasında kurulan koalisyon hükümeti döneminde Kıbrıs Barış Harekâtı kararı alınmıştır. Bu hükümette Başbakan Bülent Ecevit, Başbakan Yardımcısı ise Necmettin Erbakan'dı.

Soru 19: 1961'de inşa edilen ve Soğuk Savaş boyunca Doğu ile Batı arasındaki bölünmüşlüğün en somut sembolü haline gelen yapı aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: D) Berlin Duvarı

Açıklama: Doğu Almanya yönetimi tarafından, Doğu Berlin'den Batı Berlin'e kaçışları önlemek amacıyla inşa edilen bu duvar, Soğuk Savaş'ın ve "Demir Perde"nin en bilinen simgesi olmuş ve 1989'da yıkılmasıyla Soğuk Savaş'ın sona erdiği kabul edilmiştir.

Soru 20: 21. yüzyılın başlarında Türkiye'de sağlık, ulaşım ve sosyal güvenlik gibi alanlarda köklü değişiklikler ve reformlar içeren programın genel adı nedir?

Doğru Cevap: B) Sağlıkta Dönüşüm Programı

Açıklama: 2003 yılında başlatılan Sağlıkta Dönüşüm Programı, Türkiye'deki sağlık sistemini yeniden yapılandırmayı amaçlamıştır. Genel Sağlık Sigortası'nın kurulması, aile hekimliği sistemine geçiş ve hastanelerin modernizasyonu gibi birçok reformu içermektedir. Bu ifade, sadece sağlık değil, benzer dönemde yapılan diğer sosyal reformları da kapsayacak şekilde geniş bir anlamda kullanılabilmektedir.