Doğru Cevap: A) Maristan

Açıklama: Mısır'da kurulan ilk Türk-İslam devleti olan Tolunoğulları, sosyal devlet anlayışının bir gereği olarak halka sağlık hizmeti sunan yapılar inşa etmişlerdir. Bu hastanelere "Maristan" adı verilirdi ve burada hastalara ücretsiz ilaç dağıtılırdı.

Doğru Cevap: D) Hoca Ahmet Yesevi

Açıklama: Karahanlılar döneminde yaşayan Hoca Ahmet Yesevi, İslamiyet'i sade bir dille anlattığı "Hikmet" adı verilen şiirleriyle Türkler arasında İslamiyet'in yayılmasında büyük rol oynamıştır. Bu nedenle kendisine "Piri Türkistan" (Türkistan'ın Piri) denilmiştir. Eseri Divan-ı Hikmet'tir.

Doğru Cevap: C) Mengücekliler - Diyarbakır

Açıklama: Mengücekliler, Malazgirt Savaşı'ndan sonra Erzincan, Kemah ve Divriği civarında kurulmuştur. Diyarbakır ve çevresinde ise Artukluların bir kolu ile İnaloğulları hüküm sürmüştür.

Doğru Cevap: B) Divan-ı İşraf

Açıklama: Divan-ı İşraf, mali ve idari konuları denetleyen bir teftiş organıydı. Başındaki görevliye "Müşrif" denirdi. Bu divan, günümüzdeki Sayıştay'a benzer bir görev yürütürdü.

Doğru Cevap: E) Atabeylik

Açıklama: Hutbe, sikke, nevbet, hilat, menşur, çetr gibi unsurlar hükümdarlık sembolleridir. Atabeylik ise bir kurum olup, meliklerin (şehzadelerin) eğitimiyle görevli bir makamdır; bir hükümdarlık sembolü değildir.

Doğru Cevap: A) Gazali

Açıklama: Büyük Selçuklu döneminin en önemli alimlerinden olan İmam Gazali, "İhya'ül Ulum'id-din" gibi eserleriyle tanınır. Özellikle Bâtınilik (Haşhaşilik) gibi sapkın akımlara karşı yazdığı reddiyelerle Sünni İslam düşüncesini savunmuş ve bu nedenle "Hüccet-ül İslam" unvanını almıştır.

Doğru Cevap: D) Yassıçemen Savaşı

Açıklama: 1230 yılında Anadolu Selçuklu Sultanı I. Alaeddin Keykubad, Harzemşahları Yassıçemen Savaşı'nda yenerek bu devleti ortadan kaldırmıştır. Bu zafer, aradaki tampon bölge olan Harzemşahlar Devleti'ni yok ettiği için Anadolu Selçuklularını Moğol (İlhanlı) istilasıyla doğrudan karşı karşıya bırakmıştır.

Doğru Cevap: B) Resmi dil olarak Türkçeyi kullanmaları

Açıklama: Bu üç devletten sadece Karahanlılar, halkının ve yöneticilerinin büyük çoğunlukla Türk olmasından dolayı resmi dil olarak Türkçeyi kullanmıştır. Gazneliler ve Selçuklular ise çok uluslu yapıları ve İran coğrafyasının etkisiyle resmi yazışmalarda Farsçayı, bilim dilinde ise Arapçayı tercih etmişlerdir.

Doğru Cevap: A) Karahanlılar

Açıklama: Orta Asya'da kurulan ilk Türk-İslam medresesi olan Semerkant Medresesi'ni açan Karahanlılar, burada eğitim gören yetenekli ve yoksul öğrencilere burs vererek Türk-İslam tarihinde burslu öğrencilik sistemini ilk kez başlatmışlardır.

Doğru Cevap: C) Emir-i Şikar

Açıklama: Türk-İslam devletlerinde avcılık önemli bir faaliyetti. Hükümdarın av törenlerini düzenleyen, av hayvanlarının (özellikle doğan, şahin gibi yırtıcı kuşların) bakımı ve eğitimiyle ilgilenen görevliye Emir-i Şikar denirdi.

Doğru Cevap: B) Anadolu'nun fethedilebileceği düşüncesinin pekişmesi

Açıklama: Pasinler Savaşı, Selçukluların Bizans'a karşı kazandığı ilk büyük zaferdir. Bu zafer, Anadolu'nun kapılarını tam olarak açmasa da, Selçuklulara Bizans'ın direncinin kırılabileceğini ve Anadolu'nun fetih için uygun bir hedef olduğunu göstermiştir.

Doğru Cevap: B) I ve II

Açıklama: Tuğrul Bey, Bağdat'a girerek Abbasi halifesini Şii Büveyhoğulları tehlikesinden kurtarmış ve bu devleti yıkmıştır. Bu hizmetine karşılık halife, Tuğrul Bey'e "Doğu'nun ve Batı'nın Sultanı" unvanını vererek İslam dünyasının siyasi liderliğini Selçuklulara devretmiştir. Ancak halifelik makamı Abbasilerde kalmaya devam etmiştir.

Doğru Cevap: C) Babür Şah

Açıklama: Timur'un torunlarından olan Babür Şah, Hindistan'a seferler düzenleyerek Delhi Sultanlığı'na son vermiş ve 1526'da Babür İmparatorluğu'nu kurmuştur. Kendi hayatını ve anılarını anlattığı "Vekayi" (Babürname) adlı eseri Türk edebiyatının önemli otobiyografilerinden biridir.

Doğru Cevap: A) Merkezi otoritenin

Açıklama: Posta teşkilatı (berid), devletin en uzak bölgeleriyle merkez arasında hızlı ve güvenilir bir haberleşme ağı kurmasını sağlar. Bu sayede hükümdar, eyaletlerdeki gelişmelerden anında haberdar olur, emirlerini hızla iletebilir ve valileri denetleyebilir. Bu durum doğrudan merkezi otoriteyi güçlendiren bir unsurdur.

Doğru Cevap: B) Atabetü'l Hakayık

Açıklama: Karahanlılar döneminde Edip Ahmet Yükneki tarafından yazılan Atabetü'l Hakayık, bilginin faydaları, cehaletin zararları, cömertlik gibi ahlaki konuları işleyen didaktik (öğretici) bir eserdir. Anlamı "Hakikatlerin Eşiği"dir.

Doğru Cevap: D) Sosyal devlet anlayışını

Açıklama: Sosyal devlet, vatandaşlarının sağlık, eğitim, adalet gibi temel ihtiyaçlarını karşılayan devlettir. Tolunoğlu Ahmet'in kurduğu Maristan adı verilen hastaneler ve eczanelerle halkına ücretsiz hizmet sunması, onun sosyal devlet anlayışını benimsediğinin açık bir göstergesidir.

Doğru Cevap: A) Gazneli Mahmut

Açıklama: Gazneli Mahmut, Abbasi halifesini koruması ve İslamiyet'i Hindistan'a yayması gibi hizmetlerinden ötürü halife tarafından kendisine "Sultan", "Sultan'ül Alem", "Zamanın Yeganesi" ve "Alemin Aslanı" gibi pek çok unvan verilmiştir.

Doğru Cevap: C) Ali Kuşçu

Açıklama: Timur İmparatorluğu'nun en önemli astronom ve matematikçilerinden olan Ali Kuşçu, bir süre Akkoyunlu hükümdarı Uzun Hasan'ın hizmetinde çalışmış, daha sonra Fatih Sultan Mehmet'in daveti üzerine İstanbul'a gelerek Sahn-ı Seman Medresesi'nde müderrislik yapmıştır.

Doğru Cevap: A) Sultana bağlı, profesyonel bir ordu oluşturmak

Açıklama: Gulam sistemi, savaş esirleri veya satın alınan farklı milletlerden çocukların özel bir eğitimle yetiştirilerek doğrudan sultana bağlı, maaşlı ve profesyonel bir ordu (Hassa Ordusu) oluşturulmasıdır. Bu sistemin temel amacı, feodal beylerin veya aşiretlerin etkisinden uzak, tamamen hükümdara sadık bir askeri güç meydana getirmektir.

Doğru Cevap: E) Karamanoğulları

Açıklama: Konya ve Karaman merkezli kurulan Karamanoğulları, Anadolu Selçuklu Devleti'nin başkentinde hüküm sürdükleri için kendilerini bu devletin siyasi mirasçısı olarak görmüşlerdir. Bu nedenle Anadolu'da Türk siyasi birliğini kurmaya çalışan Osmanlı Devleti'ne karşı en uzun süre ve en şiddetli şekilde mücadele eden beylik olmuşlardır.