İçereği Atla
Test 5: Çağdaş Türk ve Dünya Tarihi

ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ

TEST - 5

Soru 1: Sovyetler Birliği'nin 1948'de Batı Berlin'e giden kara ve demir yollarını kapatması üzerine, ABD ve müttefiklerinin şehre aylarca havadan yardım ulaştırdığı olay aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: D) Berlin Hava Köprüsü

Açıklama: Berlin Buhranı olarak da bilinen bu krizde, Batılı güçler ablukayı kırmak için yaklaşık bir yıl boyunca Batı Berlin'e uçaklarla yiyecek, kömür ve diğer temel ihtiyaç maddelerini taşımıştır. Bu operasyon, Soğuk Savaş'ın ilk büyük güç gösterilerinden biri olmuştur.

Soru 2: 1949 yılında Çin'de iç savaşı kazanarak Çin Halk Cumhuriyeti'ni kuran ve ülkeyi 1976'daki ölümüne kadar yöneten komünist lider kimdir?

Doğru Cevap: A) Mao Zedong

Açıklama: Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisi, Milliyetçi Parti lideri Çan Kay Şek'e karşı yürüttüğü uzun iç savaşı kazanarak yönetimi ele geçirmiştir. Çan Kay Şek ve destekçileri Tayvan'a çekilmek zorunda kalmıştır.

Soru 3: Türkiye, Yunanistan ve Yugoslavya arasında 1953 yılında imzalanan ve Sovyet tehdidine karşı askeri ve siyasi iş birliğini öngören pakt aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: E) Balkan Paktı

Açıklama: 1934'teki Balkan Antantı'ndan farklı olan bu pakt, Soğuk Savaş koşullarında kurulmuştur. Sovyetler Birliği'nden ayrışan Tito liderliğindeki Yugoslavya'yı da içermesiyle dikkat çeker. Ancak Yugoslavya'nın Sovyetlerle ilişkilerini düzeltmesi ve Kıbrıs sorununun Türkiye-Yunanistan ilişkilerini bozmasıyla pakt zamanla işlevsiz hale gelmiştir.

Soru 4: Türkiye'de kırsal kesimin kalkındırılması, üretimin artırılması ve aydınlanmanın köylere yayılması amacıyla kurulan ancak 1954'te kapatılan özgün eğitim kurumları aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: B) Köy Enstitüleri

Açıklama: 1940 yılında Hasan Ali Yücel ve İsmail Hakkı Tonguç'un öncülüğünde kurulan Köy Enstitüleri, "iş içinde eğitim" modelini benimseyerek köylerden seçilen öğrencileri hem öğretmen hem de modern tarım ve zanaat tekniklerini bilen liderler olarak yetiştiriyordu. Soğuk Savaş koşullarının ve iç siyasi tartışmaların etkisiyle Demokrat Parti döneminde kapatılmışlardır.

Soru 5: 1956 yılında Mısır lideri Cemal Abdülnasır'ın Süveyş Kanalı'nı millileştirmesi üzerine, aşağıdaki ülkelerden hangileri Mısır'a askeri müdahalede bulunmuştur?

Doğru Cevap: A) İngiltere, Fransa ve İsrail

Açıklama: Süveyş Kanalı'nın millileştirilmesi, kanalda büyük hisseleri olan İngiltere ve Fransa'nın çıkarlarına ters düşüyordu. Bu iki devlet, İsrail ile gizli bir anlaşma yaparak Mısır'a saldırmıştır. Ancak ABD ve SSCB'nin yoğun baskısı sonucu ateşkesi kabul ederek geri çekilmek zorunda kalmışlardır. Bu olay, İngiltere ve Fransa'nın süper güç statüsünü kaybettiğini göstermiştir.

Soru 6: Uzaya çıkan ilk insan olarak tarihe geçen Sovyet kozmonot aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: D) Yuri Gagarin

Açıklama: 12 Nisan 1961'de Vostok 1 uzay aracıyla Dünya yörüngesinde tam bir tur atan Yuri Gagarin, uzaya çıkan ilk insan olmuş ve Sovyetler Birliği'ne Uzay Yarışı'nda önemli bir üstünlük kazandırmıştır. Neil Armstrong ise Ay'a ayak basan ilk insandır.

Soru 7: Batı Almanya şansölyesi Willy Brandt'ın, Soğuk Savaş gerilimini azaltmak ve Doğu Bloku ülkeleriyle ilişkileri normalleştirmek amacıyla 1970'lerde izlediği politikaya ne ad verilir?

Doğru Cevap: B) Ostpolitik (Doğu Politikası)

Açıklama: Willy Brandt, "değişim yoluyla yakınlaşma" sloganıyla Doğu Almanya, Polonya ve Sovyetler Birliği gibi ülkelerle diplomatik ve ekonomik ilişkiler kurmuştur. Bu politika, iki Almanya arasındaki ilişkilerin yumuşamasına ve Avrupa'daki gerilimin azalmasına büyük katkı sağlamıştır.

Soru 8: İsrail'in 1967'deki Altı Gün Savaşı sonucunda aşağıdaki topraklardan hangisini işgal ettiği söylenemez?

Doğru Cevap: E) Lübnan'ın güneyi

Açıklama: Altı Gün Savaşı'nda İsrail, Mısır'dan Sina Yarımadası ve Gazze'yi, Ürdün'den Doğu Kudüs ve Batı Şeria'yı, Suriye'den ise Golan Tepeleri'ni alarak topraklarını büyük ölçüde genişletmiştir. Lübnan'ın güneyini ise daha sonraki yıllarda, özellikle 1982'de işgal etmiştir.

Soru 9: 1960 yılında, dünya petrol rezervlerinin önemli bir kısmını elinde bulunduran ülkeler tarafından, petrol fiyatlarını ve üretim miktarlarını koordine etmek amacıyla Bağdat'ta kurulan örgüt hangisidir?

Doğru Cevap: A) OPEC

Açıklama: Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC), kurucu üyeleri olan İran, Irak, Kuveyt, Suudi Arabistan ve Venezuela tarafından, Batılı büyük petrol şirketlerinin (Yedi Kız Kardeşler) egemenliğine karşı bir denge unsuru olarak kurulmuştur.

Soru 10: ABD'nin Vietnam Savaşı'na doğrudan ve kitlesel askeri müdahalesini başlatan olay olarak kabul edilen gelişme aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: C) Tonkin Körfezi Olayı

Açıklama: 1964 yılında Tonkin Körfezi'nde bir ABD destroyerine Kuzey Vietnam hücumbotları tarafından saldırıldığı iddiası üzerine, ABD Kongresi başkana Kuzey Vietnam'a karşı askeri güç kullanma yetkisi vermiştir. Bu olay, ABD'nin savaşa tam ölçekli katılımının başlangıcı olmuştur.

Soru 11: 1968 yılında Fransa'da öğrenci protestolarıyla başlayan, daha sonra işçilerin de katılımıyla genel greve dönüşen ve tüm dünyada gençlik hareketlerini etkileyen toplumsal olaylar hangi isimle anılır?

Doğru Cevap: E) 68 Olayları

Açıklama: Paris'te Sorbonne Üniversitesi'nde başlayan öğrenci eylemleri, Vietnam Savaşı karşıtlığı, eğitim sisteminin eleştirisi ve otoriteye başkaldırı gibi temalarla kısa sürede tüm ülkeye yayılmış ve Charles de Gaulle yönetimini sarsmıştır. Bu olaylar, Batı dünyasında bir kültürel ve sosyal devrim olarak kabul edilir.

Soru 12: 3 Ekim 1990 tarihinde Doğu Almanya'nın (Demokratik Almanya Cumhuriyeti) Batı Almanya'ya (Federal Almanya Cumhuriyeti) katılmasıyla resmen gerçekleşen olay hangisidir?

Doğru Cevap: B) Almanya'nın Birleşmesi

Açıklama: Berlin Duvarı'nın 1989'da yıkılmasının ardından yapılan görüşmeler ve antlaşmalar sonucunda, II. Dünya Savaşı'ndan beri bölünmüş olan Almanya, 3 Ekim 1990'da resmen tek bir devlet haline gelmiştir. Bu, Soğuk Savaş'ın sona ermesinin en önemli sonuçlarından biridir.

Soru 13: 1990-1991'de Irak'ın Kuveyt'i işgali üzerine, ABD öncülüğündeki koalisyon güçlerinin Irak'a karşı düzenlediği askeri harekâtın kod adı nedir?

Doğru Cevap: C) Çöl Fırtınası Harekâtı

Açıklama: I. Körfez Savaşı olarak da bilinen bu savaşta, koalisyon güçlerinin yürüttüğü askeri operasyon "Çöl Fırtınası Harekâtı" (Operation Desert Storm) olarak adlandırılmıştır. Bu harekât sonucunda Irak ordusu Kuveyt'ten çıkarılmıştır.

Soru 14: Bir ülkenin Avrupa Birliği'ne üye olabilmesi için karşılaması gereken siyasi (demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları) ve ekonomik (işleyen piyasa ekonomisi) kriterler, 1993 yılında hangi zirvede belirlenmiştir?

Doğru Cevap: A) Kopenhag Kriterleri

Açıklama: Özellikle Doğu Bloku'nun yıkılmasından sonra eski komünist ülkelerin üyelik başvuruları üzerine AB, aday ülkelerin yerine getirmesi gereken temel standartları Kopenhag Zirvesi'nde belirlemiştir. Maastricht Kriterleri ise daha çok ortak para birimi Euro'ya geçişin ekonomik şartlarıyla ilgilidir.

Soru 15: 1996 yılında Türkiye ile Yunanistan'ı savaşın eşiğine getiren kriz, Ege Denizi'ndeki hangi coğrafi birim üzerindeki egemenlik tartışmasından çıkmıştır?

Doğru Cevap: E) Kardak Kayalıkları

Açıklama: Bir Türk gemisinin Kardak (Yunanca: Imia) kayalıklarında karaya oturmasıyla başlayan kriz, her iki ülkenin de kayalıklara asker çıkarmasıyla tırmanmış ve ABD'nin arabuluculuğuyla ancak yatıştırılabilmiştir. Bu olay, Ege'deki egemenliği tartışmalı adacıklar sorununu gündeme getirmiştir.

Soru 16: Çin, Rusya, Kazakistan, Kırgızistan ve Tacikistan tarafından 1996'da "Şanghay Beşlisi" adıyla kurulan, daha sonra Özbekistan'ın da katılımıyla bugünkü adını alan örgüt aşağıdakilerden hangisidir?

Doğru Cevap: D) Şanghay İşbirliği Örgütü (ŞİÖ)

Açıklama: Başlangıçta sınır güvenliği ve askeri güven artırıcı önlemler için kurulan bu yapı, 2001'de Özbekistan'ın katılımıyla adını Şanghay İşbirliği Örgütü olarak değiştirmiş ve terörizmle mücadele, ekonomik iş birliği gibi alanları da kapsayacak şekilde genişlemiştir.

Soru 17: 2000'li yılların başında Gürcistan (Gül Devrimi), Ukrayna (Turuncu Devrim) ve Kırgızistan'da (Lale Devrimi) yaşanan ve genellikle Batı yanlısı iktidarları iş başına getiren halk hareketlerine verilen genel ad nedir?

Doğru Cevap: C) Renkli Devrimler

Açıklama: Genellikle seçim usulsüzlüklerine karşı başlayan, sivil itaatsizlik ve barışçıl protestolarla ilerleyen bu hareketler, sembol olarak kullandıkları renkler veya çiçek isimleriyle anıldıkları için topluca "Renkli Devrimler" olarak adlandırılmıştır.

Soru 18: G-7 olarak bilinen sanayileşmiş ülkeler grubu, 1997 yılında aşağıdaki ülkelerden hangisini üyeliğe kabul ederek G-8'e dönüşmüştür?

Doğru Cevap: A) Rusya

Açıklama: Soğuk Savaş'ın sona ermesinin ardından Batı ile ilişkilerini geliştiren Rusya, G-7 ülkeleri tarafından gruba davet edilmiş ve 1997'de tam üye olmuştur. Ancak Rusya'nın 2014'te Kırım'ı ilhak etmesi üzerine üyeliği askıya alınmış ve grup tekrar G-7 olarak faaliyetlerine devam etmiştir.

Soru 19: ABD'nin 2003 yılında Irak'ı işgal etmek için uluslararası kamuoyuna sunduğu temel gerekçe aşağıdakilerden hangisiydi?

Doğru Cevap: D) Irak'ın kitle imha silahlarına (KİS) sahip olduğu ve terörü desteklediği iddiası

Açıklama: Bush yönetimi, Saddam Hüseyin rejiminin nükleer, biyolojik ve kimyasal silahlar geliştirdiğini ve El-Kaide gibi terör örgütleriyle iş birliği yaptığını iddia ederek askeri müdahaleyi meşrulaştırmaya çalışmıştır. Ancak işgal sonrasında bu iddiaları destekleyen somut kanıtlar bulunamamıştır.

Soru 20: 2015 yılında, Kyoto Protokolü'nün yerini alan ve küresel sıcaklık artışını 2 derecenin altında tutmayı hedefleyen, neredeyse tüm dünya ülkelerinin imzaladığı çevre antlaşması hangisidir?

Doğru Cevap: B) Paris İklim Anlaşması

Açıklama: Paris İklim Anlaşması, Kyoto'dan farklı olarak hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerin sera gazı salınımlarını azaltma taahhüdünde bulunmasını öngören, iklim değişikliğiyle mücadelede tarihi bir dönüm noktası olarak kabul edilir.