🏛️ KPSS TARİH (ATATÜRK'ÜN HAYATI) - BÖLÜM 2: ASKERİ KARİYERİ (1905-1919) VE KİŞİLİĞİ 🏛️
💡 2 Bölümlük Serimizin 2. ve Son Bölümü:
Bölüm 1'de, Mustafa Kemal'in 1881'den 1905'e kadar olan eğitim hayatını ve fikir dünyasının (Tarih Bilinci, Milliyetçilik, Cumhuriyetçilik, Laiklik) nasıl şekillendiğini gördük. Kurmay Yüzbaşı olarak ilk görev yeri olan Şam'a (Suriye) atanmıştı.
Bu bölümde, 1905'ten 1919'a (Samsun'a çıkış) kadar olan ASKERİ KARİYERİ'ni (31 Mart, Trablusgarp, I. Dünya Savaşı Cepheleri) işleyeceğiz. Son olarak, onun Kişisel Özelliklerini ve Eserlerini (Nutuk vb.) detaylıca ele alarak seriyi tamamlayacağız.
Bölüm 1'de, Mustafa Kemal'in 1881'den 1905'e kadar olan eğitim hayatını ve fikir dünyasının (Tarih Bilinci, Milliyetçilik, Cumhuriyetçilik, Laiklik) nasıl şekillendiğini gördük. Kurmay Yüzbaşı olarak ilk görev yeri olan Şam'a (Suriye) atanmıştı.
Bu bölümde, 1905'ten 1919'a (Samsun'a çıkış) kadar olan ASKERİ KARİYERİ'ni (31 Mart, Trablusgarp, I. Dünya Savaşı Cepheleri) işleyeceğiz. Son olarak, onun Kişisel Özelliklerini ve Eserlerini (Nutuk vb.) detaylıca ele alarak seriyi tamamlayacağız.
A. SAMSUN'A ÇIKIŞA (1919) KADAR ASKERİ GÖREVLERİ (1905-1918)
1. Şam 5. Ordu (1905-1907) (İlk Görev Yeri):
Bölüm 1'de gördüğümüz gibi, İstanbul'daki siyasi faaliyetleri (İstibdat karşıtlığı) nedeniyle "sürgün" gibi gönderildiği ilk görev yeridir.
VATAN VE HÜRRİYET CEMİYETİ: Mustafa Kemal, burada devletin çöküşünü (Arap topraklarındaki isyanları) yakından gördü ve kurtuluşun ordu içindeki gizli bir örgütlenme ile olacağına karar verdi. 1906'da Şam'da "Vatan ve Hürriyet Cemiyeti"ni kurdu. (Bu, onun ilk teşkilatçılık başarısıdır). Daha sonra gizlice Selanik'e gelerek cemiyetin şubesini açtı. (Bu cemiyet, sonra İttihat ve Terakki'ye katılmıştır).
VATAN VE HÜRRİYET CEMİYETİ: Mustafa Kemal, burada devletin çöküşünü (Arap topraklarındaki isyanları) yakından gördü ve kurtuluşun ordu içindeki gizli bir örgütlenme ile olacağına karar verdi. 1906'da Şam'da "Vatan ve Hürriyet Cemiyeti"ni kurdu. (Bu, onun ilk teşkilatçılık başarısıdır). Daha sonra gizlice Selanik'e gelerek cemiyetin şubesini açtı. (Bu cemiyet, sonra İttihat ve Terakki'ye katılmıştır).
2. Manastır 3. Ordu (Selanik) (1907-1909):
Kendi isteğiyle, (Bölüm 1'de gördüğümüz) siyasi açıdan kaynayan Makedonya'ya (Selanik/Manastır) atandı. Burada İttihat ve Terakki Cemiyeti (İTC)'ne üye oldu. (Ancak daha sonra İTC'nin "Ordunun siyasete karışması" fikrine karşı çıkacaktır).
3. 31 Mart Vakası (Hareket Ordusu) (13 Nisan 1909):
(XX. Yüzyıl Bölüm 1'de gördük). II. Meşrutiyet'e karşı İstanbul'da çıkan irticai (gerici) isyanı bastırmak için Selanik'te kurulan "Hareket Ordusu"nda "Kurmay Başkanı" olarak görev aldı.
ÖNEMİ: Mustafa Kemal, tarih sahnesine ilk kez bu olayla çıkmıştır. Yenilikçi (İnkılapçı) ve irtica karşıtı (Laik) bir subay olduğunu göstermiştir. (Ordunun adını "Hareket Ordusu" koyan da odur).
ÖNEMİ: Mustafa Kemal, tarih sahnesine ilk kez bu olayla çıkmıştır. Yenilikçi (İnkılapçı) ve irtica karşıtı (Laik) bir subay olduğunu göstermiştir. (Ordunun adını "Hareket Ordusu" koyan da odur).
4. Picardie (Pikardi) Manevraları (Fransa) (1910):
Fransa'da düzenlenen uluslararası askeri tatbikata (manevra) Osmanlı gözlemcisi olarak katıldı. Uçakların gelecekteki önemini (Savaşlarda uçağın rolü) ilk kez burada vurgulamıştır (İleri Görüşlülük).
⚠️ 5. Trablusgarp Savaşı (1911-1912) (İlk Askeri Zaferi):
(XX. Yüzyıl Bölüm 2'de gördük). İtalya'nın Trablusgarp'a (Libya) saldırması üzerine, gönüllü olarak (Enver Paşa, Fethi Okyar ile) bölgeye gitti.
Gidişi: "Gazeteci Şerif" takma adıyla, Mısır üzerinden gizlice gitti.
Görevi: Derne ve Tobruk'ta yerel halkı (Senûsi Tarikatı) İtalyanlara karşı örgütledi ve başarılı bir gerilla (milis) savaşı yürüttü.
Rütbesi: Bu başarısından dolayı Binbaşılığa terfi etti.
ÖNEMİ: Bu, Mustafa Kemal'in İLK ASKERİ BAŞARISI ve sömürgeciliğe (emperyalizme) karşı İLK MÜCADELESİDİR. Teşkilatçılık yeteneğini kanıtlamıştır.
(XX. Yüzyıl Bölüm 2'de gördük). İtalya'nın Trablusgarp'a (Libya) saldırması üzerine, gönüllü olarak (Enver Paşa, Fethi Okyar ile) bölgeye gitti.
Gidişi: "Gazeteci Şerif" takma adıyla, Mısır üzerinden gizlice gitti.
Görevi: Derne ve Tobruk'ta yerel halkı (Senûsi Tarikatı) İtalyanlara karşı örgütledi ve başarılı bir gerilla (milis) savaşı yürüttü.
Rütbesi: Bu başarısından dolayı Binbaşılığa terfi etti.
ÖNEMİ: Bu, Mustafa Kemal'in İLK ASKERİ BAŞARISI ve sömürgeciliğe (emperyalizme) karşı İLK MÜCADELESİDİR. Teşkilatçılık yeteneğini kanıtlamıştır.
6. Balkan Savaşları (1912-1913):
Trablusgarp'tayken Balkan Savaşları patlak verdi (XX. Yüzyıl Bölüm 2).
I. Balkan Savaşı: Gelibolu (Bolayır Kolordusu)'nda görev aldı. (Bulgar ilerleyişini durdurdu).
II. Balkan Savaşı: Edirne'nin geri alınışında (Enver Paşa ile) görev aldı.
Son Görevi (1913): Savaş sonrası Sofya Ataşemiliterliği'ne (Askeri Elçi) atandı. Burada Batı'nın sosyal hayatını, meclis yapısını (Parlamento) yakından tanıma fırsatı buldu. (Yarbaylığa terfi etti).
I. Balkan Savaşı: Gelibolu (Bolayır Kolordusu)'nda görev aldı. (Bulgar ilerleyişini durdurdu).
II. Balkan Savaşı: Edirne'nin geri alınışında (Enver Paşa ile) görev aldı.
Son Görevi (1913): Savaş sonrası Sofya Ataşemiliterliği'ne (Askeri Elçi) atandı. Burada Batı'nın sosyal hayatını, meclis yapısını (Parlamento) yakından tanıma fırsatı buldu. (Yarbaylığa terfi etti).
7. I. DÜNYA SAVAŞI CEPHELERİ (1914-1918) (Kodlama: Ç-K-S)
Mustafa Kemal, Sofya'dayken I. Dünya Savaşı başladı (XX. Yüzyıl Bölüm 3). Enver Paşa'nın (Harbiye Nazırı) "Alman hayranlığı"na karşı çıkarak "Aceleyle savaşa girilmemesi" gerektiğini savundu (İleri Görüşlülük). Savaş başlayınca aktif görev istedi ve 3 cephede savaştı:
⚠️ 1. Çanakkale Cephesi (1915) (YILDIZININ PARLADIĞI YER):
(XX. Yüzyıl Bölüm 4'te işlendi).
Rütbesi: Yarbay (19. Tümen Komutanı) olarak atandı.
Başarıları:
(XX. Yüzyıl Bölüm 4'te işlendi).
Rütbesi: Yarbay (19. Tümen Komutanı) olarak atandı.
Başarıları:
- İtilaf (Anzak) çıkarmasını Arıburnu'nda durdurdu.
- Conkbayırı'nda o tarihi emri verdi: "Ben size taarruzu değil, ölmeyi emrediyorum!"
- Bu başarıdan sonra Albay (Miralay) oldu.
- Ağustos 1915'te I. ve II. Anafartalar Zaferlerini kazanarak düşmanı denize döktü.
2. Kafkas Cephesi (1916):
(XX. Yüzyıl Bölüm 3'te işlendi). Çanakkale'den sonra "Tuğgeneral (Paşa)" rütbesiyle Doğu'ya atandı.
Başarısı: Sarıkamış felaketi (1914) sonrası Rus işgaline uğrayan Muş ve Bitlis'i Ruslardan geri aldı (1916).
(Altın Kılıç Madalyası aldı).
Başarısı: Sarıkamış felaketi (1914) sonrası Rus işgaline uğrayan Muş ve Bitlis'i Ruslardan geri aldı (1916).
(Altın Kılıç Madalyası aldı).
3. Suriye - Filistin Cephesi (1917-1918) (Son Görevi):
(XX. Yüzyıl Bölüm 4'te işlendi). Önce 7. Ordu Komutanı olarak atandı, Alman komutanın (Falkenhayn) yanlış taarruz planlarına karşı çıkarak istifa etti (ilk istifası).
Mondros'tan hemen önce Yıldırım Orduları Grubu Komutanı oldu (Alman Liman von Sanders'in yerine).
Başarısı: İngiliz (Allenby) ilerleyişini Halep'in kuzeyinde (Hatay'da) durdurdu. Anadolu'ya (Gaziantep) girmelerini engelledi.
ÖNEMİ: Bu, Misak-ı Millî'nin güney sınırını fiilen çizdiği son savunma hattıdır. Mondros imzalanınca (30 Ekim 1918) İstanbul'a (Harbiye Nezareti'ne) döndü (13 Kasım 1918).
Mondros'tan hemen önce Yıldırım Orduları Grubu Komutanı oldu (Alman Liman von Sanders'in yerine).
Başarısı: İngiliz (Allenby) ilerleyişini Halep'in kuzeyinde (Hatay'da) durdurdu. Anadolu'ya (Gaziantep) girmelerini engelledi.
ÖNEMİ: Bu, Misak-ı Millî'nin güney sınırını fiilen çizdiği son savunma hattıdır. Mondros imzalanınca (30 Ekim 1918) İstanbul'a (Harbiye Nezareti'ne) döndü (13 Kasım 1918).
C. KİŞİSEL ÖZELLİKLERİ VE ESERLERİ
1. Kişisel Özellikleri (İnkılapların Temeli)
Atatürk'ün kişiliği, yaptığı devrimlerin (İnkılaplar Serisi) ve ilkelerinin (İlkeler Serisi) yansımasıdır:
➡️ Vatanseverliği ve İdealistliği: (Trablusgarp'a gönüllü gitmesi, "Şahsi Meselem" (Hatay)).
➡️ İleri Görüşlülüğü: (Picardie'de uçakların önemi, I. Dünya Savaşı'na acele girilmemesi, Mebusan Meclisi'nin İstanbul'da basılacağını bilmesi).
➡️ Çok Yönlülüğü: (Hem asker, hem devlet adamı, hem yazar (Nutuk), hem tarihçi (TTK), hem dilbilimci (TDK) olması).
➡️ Teşkilatçılığı (Örgütleyiciliği): (Vatan ve Hürriyet, A-RMHC, TBMM).
➡️ Akılcılığı ve Bilimselliği: (Laiklik ilkesi, "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir").
➡️ İnkılapçılığı (Yenilikçiliği): (Statükocu (durağan) olmaması).
➡️ İleri Görüşlülüğü: (Picardie'de uçakların önemi, I. Dünya Savaşı'na acele girilmemesi, Mebusan Meclisi'nin İstanbul'da basılacağını bilmesi).
➡️ Çok Yönlülüğü: (Hem asker, hem devlet adamı, hem yazar (Nutuk), hem tarihçi (TTK), hem dilbilimci (TDK) olması).
➡️ Teşkilatçılığı (Örgütleyiciliği): (Vatan ve Hürriyet, A-RMHC, TBMM).
➡️ Akılcılığı ve Bilimselliği: (Laiklik ilkesi, "Hayatta en hakiki mürşit ilimdir").
➡️ İnkılapçılığı (Yenilikçiliği): (Statükocu (durağan) olmaması).
2. Atatürk'ün Eserleri (Yazdığı Kitaplar)
Mustafa Kemal, sadece cephede savaşan bir asker değil, aynı zamanda düşünen ve yazan bir entelektüeldi.
⚠️ Atatürk'ün Eserleri (KPSS Bilgisi):
1. NUTUK (SÖYLEV) (En Önemlisi):
1. NUTUK (SÖYLEV) (En Önemlisi):
- Atatürk'ün 1919 (Samsun'a çıktım) - 1927 (Gençliğe Hitabe) yılları arasını anlattığı, kendi kaleminden Milli Mücadele tarihidir.
- 1927'de CHP'nin 2. Büyük Kurultayı'nda 6 gün (36.5 saat) boyunca bizzat kendisi okumuştur.
- "19 Mayıs 1919'da Samsun'a Çıktım." cümlesiyle başlar, "Gençliğe Hitabe" ile sona erer.
- Nutuk'un geliri Türk Hava Kurumu'na (THK) bırakılmıştır.
- Milliyetçilik (Bölüm 1) ilkesinin ve Milli Tarih anlayışının temel kaynağıdır.
2. Geometri (1937):
Arapça/Farsça (Zâviye, Müselles, Murabba) olan geometri terimlerine, bizzat kendisinin Türkçe karşılıklar (Açı, Üçgen, Kare) türettiği ve eğitim müfredatı için hazırladığı ders kitabıdır. (Milliyetçilik - TDK).
3. Vatandaş İçin Medeni Bilgiler:
Cumhuriyet rejimini, vatandaşlık hak ve sorumluluklarını (Milli Egemenlik) halka anlatmak için (kısmen Afet İnan adıyla) yazdığı yurttaşlık bilgisi kitabıdır. (Cumhuriyetçilik - Halkçılık).
4. Diğer Askeri ve Günlük Eserleri:
➡️ Zabit ve Kumandan ile Hasbihal: (Askeri taktik ve komutanlık üzerine).
➡️ Cumalı Ordugâhı: (Askeri manevralar üzerine).
➡️ Tâbiye ve Tatbikat Seyahati: (Askeri eğitim).
➡️ Karlsbad Hatıraları: (Hastalığı sırasında tuttuğu günlükler).
➡️ Cumalı Ordugâhı: (Askeri manevralar üzerine).
➡️ Tâbiye ve Tatbikat Seyahati: (Askeri eğitim).
➡️ Karlsbad Hatıraları: (Hastalığı sırasında tuttuğu günlükler).
💡 ATATÜRK'ÜN HAYATI VE KİŞİLİĞİ SERİSİ SONU 💡
Böylece "Atatürk'ün Hayatı ve Kişiliği" serimizi 2 detaylı bölümde (1. Eğitim Hayatı, 2. Askeri Kariyeri ve Eserleri) tamamlamış bulunuyoruz.
Tüm ana KPSS Tarih konularını (İslamiyet Öncesi -> Türk-İslam -> Osmanlı -> İnkılaplar -> İç/Dış Politika -> Atatürk'ün Hayatı) tamamladık.
Hazır olduğunuzda, bir sonraki serimiz olan "ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ" (II. Dünya Savaşı'nın detayları, Soğuk Savaş Dönemi, Küreselleşme vb.) ile başlayabiliriz.
Böylece "Atatürk'ün Hayatı ve Kişiliği" serimizi 2 detaylı bölümde (1. Eğitim Hayatı, 2. Askeri Kariyeri ve Eserleri) tamamlamış bulunuyoruz.
Tüm ana KPSS Tarih konularını (İslamiyet Öncesi -> Türk-İslam -> Osmanlı -> İnkılaplar -> İç/Dış Politika -> Atatürk'ün Hayatı) tamamladık.
Hazır olduğunuzda, bir sonraki serimiz olan "ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ" (II. Dünya Savaşı'nın detayları, Soğuk Savaş Dönemi, Küreselleşme vb.) ile başlayabiliriz.