🏛️ KPSS TARİH (ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ) - BÖLÜM 4: II. DÜNYA SAVAŞI (MÜTTEFİK ZAFERİ) (1942-1945) 🏛️
💡 8 Bölümlük Serimizin 4. Bölümü:
Bölüm 3'te, 1939-1942 arası Mihver Devletleri'nin (Almanya/Japonya) "Yıldırım Savaşı", Barbarossa ve Pearl Harbor ile nasıl durdurulamaz göründüğünü işledik. Ancak bu iki saldırı (Barbarossa ve Pearl Harbor), SSCB ve ABD gibi iki "uyuyan devi" uyandırarak Müttefikler safına katmıştı.
Bu bölümde, 1942-1945 arasını, yani savaşın dönüm noktalarını (Stalingrad, Midway), Müttefiklerin karşı saldırısını (Normandiya Çıkarması - D-Day), savaşı bitiren Konferansları (Yalta, Potsdam), Almanya'nın çöküşünü ve savaşı bitiren son hamle olan Hiroşima/Nagazaki (Atom Bombaları) facialarını işleyeceğiz.
Bölüm 3'te, 1939-1942 arası Mihver Devletleri'nin (Almanya/Japonya) "Yıldırım Savaşı", Barbarossa ve Pearl Harbor ile nasıl durdurulamaz göründüğünü işledik. Ancak bu iki saldırı (Barbarossa ve Pearl Harbor), SSCB ve ABD gibi iki "uyuyan devi" uyandırarak Müttefikler safına katmıştı.
Bu bölümde, 1942-1945 arasını, yani savaşın dönüm noktalarını (Stalingrad, Midway), Müttefiklerin karşı saldırısını (Normandiya Çıkarması - D-Day), savaşı bitiren Konferansları (Yalta, Potsdam), Almanya'nın çöküşünü ve savaşı bitiren son hamle olan Hiroşima/Nagazaki (Atom Bombaları) facialarını işleyeceğiz.
A. SAVAŞIN DÖNÜM NOKTALARI (1942-1943) (MİHVER DURDURULUYOR)
1942 yılı, Mihver Devletleri'nin (Almanya/Japonya) her cephede durdurulduğu yıl oldu.
1. Pasifik Cephesi (ABD vs. Japonya):
Midway Deniz Savaşı (Haziran 1942): Pearl Harbor'dan (Bölüm 3) 6 ay sonra ABD donanması, Japon donanmasını (uçak gemilerini) Midway Adası yakınlarında pusuya düşürdü ve 4 Japon uçak gemisini batırdı.
ÖNEMİ: Bu, Japonların Pasifik'teki taarruz gücünü kıran ve Pasifik Savaşı'nın dönüm noktası olan savaştır. ABD, bu zaferden sonra "Ada Zıplatma (Island Hopping)" taktiğiyle Japonlara karşı ilerlemeye başlamıştır.
ÖNEMİ: Bu, Japonların Pasifik'teki taarruz gücünü kıran ve Pasifik Savaşı'nın dönüm noktası olan savaştır. ABD, bu zaferden sonra "Ada Zıplatma (Island Hopping)" taktiğiyle Japonlara karşı ilerlemeye başlamıştır.
2. Doğu Cephesi (SSCB vs. Almanya):
Stalingrad Savunması (Ağustos 1942 - Şubat 1943): Hitler'in Barbarossa Harekâtı'nın (Bölüm 3) devamı olan, Kafkas petrollerine (Bakü) ulaşmayı hedefleyen saldırıdır.
ÖNEMİ: Alman 6. Ordusu (General Von Paulus), "General Kış" ve Sovyet (General Çuykov) direnişi karşısında tamamen imha oldu ve teslim oldu. Bu, Almanya'nın Doğu Cephesi'ndeki İLK BÜYÜK YENİLGİSİ ve savaşın Avrupa'daki dönüm noktasıdır. Alman geri çekilişi başladı.
ÖNEMİ: Alman 6. Ordusu (General Von Paulus), "General Kış" ve Sovyet (General Çuykov) direnişi karşısında tamamen imha oldu ve teslim oldu. Bu, Almanya'nın Doğu Cephesi'ndeki İLK BÜYÜK YENİLGİSİ ve savaşın Avrupa'daki dönüm noktasıdır. Alman geri çekilişi başladı.
3. Kuzey Afrika Cephesi (ABD/İngiltere vs. Almanya/İtalya):
El-Alameyn Muharebesi (Mısır - 1942): İngiliz General Montgomery, Alman "Çöl Tilkisi" Rommel'i Mısır'da durdurdu.
Meşale Harekâtı (1942): ABD (General Eisenhower) ve İngiliz kuvvetleri Fas ve Cezayir'e çıkarma yaptı.
SONUÇ: Mihver devletleri (Alman/İtalyan), Kuzey Afrika'dan tamamen atıldı. Bu, Müttefiklerin İtalya'ya (Çizmeye) çıkarma yapmasına (Bölüm 3) zemin hazırladı.
Meşale Harekâtı (1942): ABD (General Eisenhower) ve İngiliz kuvvetleri Fas ve Cezayir'e çıkarma yaptı.
SONUÇ: Mihver devletleri (Alman/İtalyan), Kuzey Afrika'dan tamamen atıldı. Bu, Müttefiklerin İtalya'ya (Çizmeye) çıkarma yapmasına (Bölüm 3) zemin hazırladı.
B. MÜTTEFİKLERİN KARŞI SALDIRISI VE ALMANYA'NIN ÇÖKÜŞÜ (1943-1945)
1. İtalya'nın Düşüşü (1943):
Müttefikler, Kuzey Afrika'dan sonra (Meşale Harekâtı) Sicilya'ya (Husky Harekâtı) ve ardından İtalya ana karasına çıkarma yaptılar. Faşist rejim çöktü, Mussolini tutuklandı (daha sonra Hitler tarafından kurtarılsa da 1945'te İtalyan halkı tarafından linç edildi).
SONUÇ: İtalya, savaştan çekilen İLK MİHVER DEVLETİ oldu (1943).
SONUÇ: İtalya, savaştan çekilen İLK MİHVER DEVLETİ oldu (1943).
⚠️ 2. Normandiya Çıkarması (D-Day / Overlord Harekâtı) (6 Haziran 1944):
Amaç: Almanya'nın işgali altındaki Fransa'yı kurtarmak ve Avrupa'da (Batı'da) İKİNCİ CEPHETİ açmak. (Stalin, Doğu'da tek başına savaştığı için bu cephenin açılmasını uzun süredir istiyordu).
Savaş: Müttefik Başkomutanı General Eisenhower (ABD) komutasındaki ABD, İngiliz ve Kanada kuvvetleri, Normandiya kıyılarına (Fransa) tarihin en büyük denizden çıkarma operasyonunu yaptı.
SONUÇ: Hitler'in "Atlantik Duvarı" aşıldı. Fransa (Paris) kurtarıldı. Almanya, Batı (ABD/İng) ve Doğu (SSCB) arasında iki ateş arasında (mengene) kaldı.
Amaç: Almanya'nın işgali altındaki Fransa'yı kurtarmak ve Avrupa'da (Batı'da) İKİNCİ CEPHETİ açmak. (Stalin, Doğu'da tek başına savaştığı için bu cephenin açılmasını uzun süredir istiyordu).
Savaş: Müttefik Başkomutanı General Eisenhower (ABD) komutasındaki ABD, İngiliz ve Kanada kuvvetleri, Normandiya kıyılarına (Fransa) tarihin en büyük denizden çıkarma operasyonunu yaptı.
SONUÇ: Hitler'in "Atlantik Duvarı" aşıldı. Fransa (Paris) kurtarıldı. Almanya, Batı (ABD/İng) ve Doğu (SSCB) arasında iki ateş arasında (mengene) kaldı.
3. Almanya'nın Teslim Olması (Mayıs 1945):
Normandiya'dan sonra Batı'dan Müttefikler, Stalingrad'dan sonra Doğu'dan Sovyetler Berlin'e doğru ilerledi. Sovyet Kızıl Ordusu Berlin'e girdi.
Sonuç: Adolf Hitler, sığınağında intihar etti (30 Nisan 1945). Almanya kayıtsız şartsız teslim oldu (8 Mayıs 1945 - V-E Day / Avrupa Zafer Günü). Savaş AVRUPA'DA bitti.
Sonuç: Adolf Hitler, sığınağında intihar etti (30 Nisan 1945). Almanya kayıtsız şartsız teslim oldu (8 Mayıs 1945 - V-E Day / Avrupa Zafer Günü). Savaş AVRUPA'DA bitti.
C. SAVAŞ SIRASINDAKİ KONFERANSLAR (DÜNYANIN PAYLAŞILMASI)
Savaş devam ederken, Müttefik liderler ("Üç Büyükler": Stalin (SSCB), Roosevelt (ABD), Churchill (İngiltere)) savaş sonrasını planlamak için bir araya geldiler.
1. Kazablanka Konferansı (Ocak 1943): Roosevelt ve Churchill. "Mihver devletleri kayıtsız şartsız teslim alınana kadar savaş" kararı. (İtalya'ya çıkarma planı).
2. Tahran Konferansı (Kasım 1943): Üç Büyüklerin (Stalin, Roosevelt, Churchill) İLK KEZ bir araya geldiği yer. Normandiya Çıkarması'nın (İkinci Cephe) tarihi kesinleşti. (Türkiye'nin savaşa girmesi (İnönü'nün Kahire'ye daveti) burada kararlaştırıldı - Atatürk Sonrası Bölüm 3).
3. Yalta Konferansı (Kırım) (Şubat 1945) (EN ÖNEMLİSİ):
Savaşın bitmek üzere olduğu (Almanya çökmüş) konferans. Üç Büyükler dünyayı paylaştı.
- Almanya'nın 4 işgal bölgesine (ABD, İng, Fra, SSCB) ayrılması kararlaştırıldı.
- Birleşmiş Milletler (BM)'in kurulması ve VETO HAKKI (5 Daimi Üye: ABD, SSCB, İngiltere, Fransa, Çin) kararlaştırıldı.
- SSCB, Japonya'ya savaş ilan etme karşılığında Doğu Avrupa'da serbest bırakıldı. (Bu, SOĞUK SAVAŞ'ın (Bölüm 5) temeli oldu).
- BM'ye kurucu üye olmak için "1 Mart 1945'e kadar Mihver'e savaş ilan etme" şartı (Türkiye'yi ilgilendiren - Atatürk Sonrası Bölüm 3) getirildi.
4. Potsdam Konferansı (Temmuz 1945):
Almanya teslim olduktan sonra toplandı. Liderler değişti: (Roosevelt öldü, yerine Truman (ABD); Churchill seçimi kaybetti, yerine Attlee (İng) geldi. Stalin sabittir).
Sonuç: Almanya'nın nasıl yönetileceği belirlendi. Japonya'ya "kayıtsız şartsız teslim ol" ültimatomu verildi.
Sonuç: Almanya'nın nasıl yönetileceği belirlendi. Japonya'ya "kayıtsız şartsız teslim ol" ültimatomu verildi.
D. JAPONYA'NIN TESLİM OLMASI VE SAVAŞIN BİTİŞİ (Ağustos 1945) 💣
Almanya yenilmesine rağmen Japonya (Pasifik'te) savaşmaya devam ediyordu (Kamikaze intihar saldırıları). Potsdam'daki (Truman) ültimatoma direnen Japonya'ya karşı, ABD Başkanı Truman, Manhattan Projesi ile geliştirilen yeni silahı (Atom Bombası) kullanma kararı aldı.
⚠️ Hiroşima ve Nagazaki (Ağustos 1945):
6 Ağustos 1945: "Enola Gay" adlı uçak, HİROŞİMA'ya ilk atom bombasını ("Little Boy") attı.
9 Ağustos 1945: (SSCB'nin Mançurya'yı işgalinden sonra) NAGAZAKİ'ye ikinci atom bombası ("Fat Man") atıldı.
SONUÇ: Japonya (İmparator Hirohito) kayıtsız şartsız teslim oldu (14 Ağustos 1945).
II. DÜNYA SAVAŞI RESMEN SONA ERDİ (2 Eylül 1945).
6 Ağustos 1945: "Enola Gay" adlı uçak, HİROŞİMA'ya ilk atom bombasını ("Little Boy") attı.
9 Ağustos 1945: (SSCB'nin Mançurya'yı işgalinden sonra) NAGAZAKİ'ye ikinci atom bombası ("Fat Man") atıldı.
SONUÇ: Japonya (İmparator Hirohito) kayıtsız şartsız teslim oldu (14 Ağustos 1945).
II. DÜNYA SAVAŞI RESMEN SONA ERDİ (2 Eylül 1945).
E. BİRLEŞMİŞ MİLLETLER'İN (BM) KURULUŞU (1945)
Yalta'daki (Şubat 1945) karar gereği, 1 Mart'a kadar savaş ilan eden devletler (Türkiye dahil - Atatürk Sonrası Bölüm 3) San Francisco Konferansı'nda (Nisan-Haziran 1945) toplandı.
24 Ekim 1945: Birleşmiş Milletler (BM) Teşkilatı resmen kuruldu. (Milletler Cemiyeti'nin (Bölüm 1) yerini aldı).
💡 Bölüm 5'e Hazırlık:
Bölüm 4'te, II. Dünya Savaşı'nın Müttefiklerin zaferiyle bittiğini gördük. Ancak Yalta ve Potsdam Konferansları, dünyayı yeni bir felaketin (Soğuk Savaş) eşiğine getirmişti. Savaşın galipleri (ABD ve SSCB), dünyanın yeni "iki kutbu" oldu.
Bölüm 5'te, bu yeni "SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ"ni; Batı Bloku (NATO, Truman Doktrini) ve Doğu Bloku (Varşova Paktı, Kominform)'nun kuruluşunu, Türkiye'nin bu bloklaşmadaki yerini (Sovyet Tehdidi), Kore Savaşı'na asker göndermemizi ve NATO'ya giriş (1952) sürecimizi işleyeceğiz.
Bölüm 4'te, II. Dünya Savaşı'nın Müttefiklerin zaferiyle bittiğini gördük. Ancak Yalta ve Potsdam Konferansları, dünyayı yeni bir felaketin (Soğuk Savaş) eşiğine getirmişti. Savaşın galipleri (ABD ve SSCB), dünyanın yeni "iki kutbu" oldu.
Bölüm 5'te, bu yeni "SOĞUK SAVAŞ DÖNEMİ"ni; Batı Bloku (NATO, Truman Doktrini) ve Doğu Bloku (Varşova Paktı, Kominform)'nun kuruluşunu, Türkiye'nin bu bloklaşmadaki yerini (Sovyet Tehdidi), Kore Savaşı'na asker göndermemizi ve NATO'ya giriş (1952) sürecimizi işleyeceğiz.