🏛️ KPSS TARİH (ATATÜRK İNKILAPLARI) - BÖLÜM 5: HUKUK ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR ⚖️
💡 8 Bölümlük Serimizin 5. Bölümü:
Bölüm 4'te, Siyasi Alandaki devrimleri (Saltanat, Cumhuriyet, Halifelik, 1924 Anayasası) gördük. Yeni, laik ve cumhuriyetçi bir devlet kurulmuştu. Ancak bu devletin hukuk sistemi hala eskiydi (Osmanlı'dan kalmaydı).
Bu bölümde, siyasi devrimi tamamlayan Hukuk Devrimi'ni işleyeceğiz. Konularımız: Osmanlı hukukundaki ikilik (Mecelle, Şer'i Mahkemeler), Türk Medeni Kanunu (İsviçre)'nun (1926) kabulü (Kadın Hakları) ve diğer temel kanunların (Ceza, Borçlar, Ticaret) Avrupa'dan alınması.
Bölüm 5: Adımlar
Osmanlı'nın son döneminde 4 farklı mahkeme ve hukuk sistemi vardı:
- Şer'iyye Mahkemeleri (Dini esaslara göre evlenme, boşanma, miras).
- Nizamiye Mahkemeleri (Batı tarzı ceza, ticaret vb.).
- Konsolosluk Mahkemeleri (Kapitülasyonlar nedeniyle yabancıların kendi mahkemeleri).
- Azınlık Mahkemeleri (Rum/Ermeni/Yahudilerin kendi cemaat mahkemeleri).
SONUÇ: Hukukta birlik yoktu. Bu, laik ve ulusal bir devlette kabul edilemezdi.
Toplumsal hayatı düzenleyen ana kanun Mecelle idi (Ahmet Cevdet Paşa). Ancak Mecelle, Şer'i (İslam) hukuka dayanıyordu. Laik bir devlette (Bölüm 2 İlkesi) hukuk kuralları dine değil, akla ve bilime dayanmalıydı.
Mecelle, Aile Hukuku'nu (Evlenme, Boşanma, Miras) kapsımıyordu. Bu alanlar tamamen dini kurallara (Şer'i Mahkemeler) bırakılmıştı. Bu durum, ilkelere (Halkçılık - Bölüm 2) aykırıydı .
Lozan'da (Muharebeler Bölüm 5) Kapitülasyonlar kaldırılmıştı. Ancak Avrupalı devletler, "Sizin hukukunuz (Mecelle) bizim ticaretimize uygun değil" diyerek yeniden ayrıcalık isteme tehlikesi yaratıyordu. Acilen modern (Batı) kanunlara geçmek bir zorunluluktu (Tam Bağımsızlık).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
➡️ Şeriye ve Evkaf Vekaleti Kaldırıldı (3 Mart 1924). (Hukukun din işlerinden sorumlu bakanlığı kaldırıldı).
➡️ Şer'iyye Mahkemeleri Kaldırıldı (8 Nisan 1924). (Dini mahkemeler kapatıldı, hukukta birlik yolunda adım atıldı).
Ancak geriye hala toplumsal hayatı düzenleyen Mecelle kalmıştı.
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
- Modernlik: O tarihte Avrupa'da kabul edilen en yeni (1912) kanundu.
- Laiklik ve Akılcılık: Dini (dogmatik) etkilerden tamamen arınmıştı, sorunlara akılcı ve pratik çözümler sunuyordu.
- Eşitlik (Halkçılık): Kadın-erkek eşitliğini ve birey haklarını en iyi savunan kanundu.
- Basitlik: Dili ve yapısı açık ve anlaşılırdı.
1. Aile Hukukunda Devrim (Halkçılık + Laiklik):
- Tek Eşlilik (Poligami bitti): Dini nikâha dayalı çok eşlilik (poligami) yasaklandı, tek eşlilik (monogami) yasal zorunluluk oldu.
- Resmi Nikâh Zorunluluğu: Evliliğin, devlet memuru (Belediye) önünde yapılması (Resmi Nikâh) zorunlu hale geldi. (İmam nikahı, hukuki bir geçerliliği olmayan dini bir törene dönüştü).
- Boşanma Hakkı: Erkeğin "boş ol" demesiyle evliliğin bitmesi (şer'i hukuk) kaldırıldı. Kadına da boşanma hakkı tanındı ve boşanma mahkeme kararına bağlandı.
2. Miras ve Mülkiyet Hukuku (Halkçılık):
- Şer'i hukuktaki (Mecelle) mirasta (Kıza 1, Erkeğe 2 pay) eşitsizliği kaldırıldı.
- Mirasta ve Mülk edinmede Kadın-Erkek eşitliği sağlandı.
- Şahitlikte (mahkemede) kadın ile erkeğin şahitliği eşit sayıldı.
3. Siyasi/Laik Sonuç (Patrikhaneler):
- Osmanlı'da Fener Rum ve Ermeni Patrikhaneleri'nin (Millet Sistemi) "cemaatinin evlenme, boşanma, miras işlerine bakma" yani MAHKEME KURMA (dünyevi) yetkileri vardı.
- Medeni Kanun ile bu dünyevi yetkiler tamamen Patrikhanelerin elinden alındı. Patrikhaneler, sadece "dini (ibadet) bir kurum" haline getirildi. (Laiklik).
SONUÇ: Medeni Kanun, Laiklik ve Halkçılık (Bölüm 2) ilkeleri doğrultusunda atılmış en büyük adımdır. Toplumsal hayatı ve aile yapısını tamamen modernleştirmiştir.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
1. Türk Ceza Kanunu (TCK) (1926):
O dönem (faşist) İtalya'nın "Zanardelli" yasası örnek alındı.
Neden İtalya? Çünkü devletin otoritesini ve kamu düzenini (sert bir şekilde) koruyan bir yapısı vardı. (Yeni rejimi korumak için).
2. Borçlar Kanunu (1926):
Medeni Kanun'un doğal bir parçası (tamamlayıcısı) olduğu için, İsviçre'den alındı.
3. Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu (HMUK) (1927):
Yargılama usulleri için İsviçre'nin "Neuchâtel" (Nöşatel) kantonunun yasaları örnek alındı.
4. Türk Ticaret Kanunu (1926) ve İcra-İflas Kanunu (1929):
O dönemin en gelişmiş ve kapsamlı ticaret yasalarına sahip olan Almanya ve İtalya'dan alındı. (Kapitülasyonlar sonrası serbest ticareti düzenlemek için).
Tebrikler! Mecelle'den Medeni Kanun'a geçişi, Patrikhanelerin yetkilerinin kaldırılmasını ve Ceza/Ticaret kanunlarının Avrupa'dan alınmasını öğrendik.
Artık sıra "Bölüm 6: Eğitim ve Kültür Alanındaki İnkılaplar" dersine geldi.
Haydi Bölüm 5 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
🏛️ KPSS TARİH (ATATÜRK İNKILAPLARI) - BÖLÜM 5: HUKUK ALANINDA YAPILAN İNKILAPLAR ⚖️
💡 8 Bölümlük Serimizin 5. Bölümü:
Bölüm 4'te, Siyasi Alandaki devrimleri (Saltanat, Cumhuriyet, Halifelik, 1924 Anayasası) gördük. Yeni, laik ve cumhuriyetçi bir devlet kurulmuştu. Ancak bu devletin hukuk sistemi hala eskiydi (Osmanlı'dan kalmaydı).
Bu bölümde, siyasi devrimi tamamlayan Hukuk Devrimi'ni işleyeceğiz. Konularımız: Osmanlı hukukundaki ikilik (Mecelle, Şer'i Mahkemeler), Türk Medeni Kanunu (İsviçre)'nun (1926) kabulü (Kadın Hakları) ve diğer temel kanunların (Ceza, Borçlar, Ticaret) Avrupa'dan alınması.
Bölüm 5: Adımlar
Osmanlı'nın son döneminde 4 farklı mahkeme ve hukuk sistemi vardı:
- Şer'iyye Mahkemeleri (Dini esaslara göre evlenme, boşanma, miras).
- Nizamiye Mahkemeleri (Batı tarzı ceza, ticaret vb.).
- Konsolosluk Mahkemeleri (Kapitülasyonlar nedeniyle yabancıların kendi mahkemeleri).
- Azınlık Mahkemeleri (Rum/Ermeni/Yahudilerin kendi cemaat mahkemeleri).
SONUÇ: Hukukta birlik yoktu. Bu, laik ve ulusal bir devlette kabul edilemezdi.
Toplumsal hayatı düzenleyen ana kanun Mecelle idi (Ahmet Cevdet Paşa). Ancak Mecelle, Şer'i (İslam) hukuka dayanıyordu. Laik bir devlette (Bölüm 2 İlkesi) hukuk kuralları dine değil, akla ve bilime dayanmalıydı.
Mecelle, Aile Hukuku'nu (Evlenme, Boşanma, Miras) kapsımıyordu. Bu alanlar tamamen dini kurallara (Şer'i Mahkemeler) bırakılmıştı. Bu durum, ilkelere (Halkçılık - Bölüm 2) aykırıydı .
Lozan'da (Muharebeler Bölüm 5) Kapitülasyonlar kaldırılmıştı. Ancak Avrupalı devletler, "Sizin hukukunuz (Mecelle) bizim ticaretimize uygun değil" diyerek yeniden ayrıcalık isteme tehlikesi yaratıyordu. Acilen modern (Batı) kanunlara geçmek bir zorunluluktu (Tam Bağımsızlık).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
➡️ Şeriye ve Evkaf Vekaleti Kaldırıldı (3 Mart 1924). (Hukukun din işlerinden sorumlu bakanlığı kaldırıldı).
➡️ Şer'iyye Mahkemeleri Kaldırıldı (8 Nisan 1924). (Dini mahkemeler kapatıldı, hukukta birlik yolunda adım atıldı).
Ancak geriye hala toplumsal hayatı düzenleyen Mecelle kalmıştı.
Haydi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
- Modernlik: O tarihte Avrupa'da kabul edilen en yeni (1912) kanundu.
- Laiklik ve Akılcılık: Dini (dogmatik) etkilerden tamamen arınmıştı, sorunlara akılcı ve pratik çözümler sunuyordu.
- Eşitlik (Halkçılık): Kadın-erkek eşitliğini ve birey haklarını en iyi savunan kanundu.
- Basitlik: Dili ve yapısı açık ve anlaşılırdı.
1. Aile Hukukunda Devrim (Halkçılık + Laiklik):
- Tek Eşlilik (Poligami bitti): Dini nikâha dayalı çok eşlilik (poligami) yasaklandı, tek eşlilik (monogami) yasal zorunluluk oldu.
- Resmi Nikâh Zorunluluğu: Evliliğin, devlet memuru (Belediye) önünde yapılması (Resmi Nikâh) zorunlu hale geldi. (İmam nikahı, hukuki bir geçerliliği olmayan dini bir törene dönüştü).
- Boşanma Hakkı: Erkeğin "boş ol" demesiyle evliliğin bitmesi (şer'i hukuk) kaldırıldı. Kadına da boşanma hakkı tanındı ve boşanma mahkeme kararına bağlandı.
2. Miras ve Mülkiyet Hukuku (Halkçılık):
- Şer'i hukuktaki (Mecelle) mirasta (Kıza 1, Erkeğe 2 pay) eşitsizliği kaldırıldı.
- Mirasta ve Mülk edinmede Kadın-Erkek eşitliği sağlandı.
- Şahitlikte (mahkemede) kadın ile erkeğin şahitliği eşit sayıldı.
3. Siyasi/Laik Sonuç (Patrikhaneler):
- Osmanlı'da Fener Rum ve Ermeni Patrikhaneleri'nin (Millet Sistemi) "cemaatinin evlenme, boşanma, miras işlerine bakma" yani MAHKEME KURMA (dünyevi) yetkileri vardı.
- Medeni Kanun ile bu dünyevi yetkiler tamamen Patrikhanelerin elinden alındı. Patrikhaneler, sadece "dini (ibadet) bir kurum" haline getirildi. (Laiklik).
SONUÇ: Medeni Kanun, Laiklik ve Halkçılık (Bölüm 2) ilkeleri doğrultusunda atılmış en büyük adımdır. Toplumsal hayatı ve aile yapısını tamamen modernleştirmiştir.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
1. Türk Ceza Kanunu (TCK) (1926):
O dönem (faşist) İtalya'nın "Zanardelli" yasası örnek alındı.
Neden İtalya? Çünkü devletin otoritesini ve kamu düzenini (sert bir şekilde) koruyan bir yapısı vardı. (Yeni rejimi korumak için).
2. Borçlar Kanunu (1926):
Medeni Kanun'un doğal bir parçası (tamamlayıcısı) olduğu için, İsviçre'den alındı.
3. Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu (HMUK) (1927):
Yargılama usulleri için İsviçre'nin "Neuchâtel" (Nöşatel) kantonunun yasaları örnek alındı.
4. Türk Ticaret Kanunu (1926) ve İcra-İflas Kanunu (1929):
O dönemin en gelişmiş ve kapsamlı ticaret yasalarına sahip olan Almanya ve İtalya'dan alındı. (Kapitülasyonlar sonrası serbest ticareti düzenlemek için).
Tebrikler! Mecelle'den Medeni Kanun'a geçişi, Patrikhanelerin yetkilerinin kaldırılmasını ve Ceza/Ticaret kanunlarının Avrupa'dan alınmasını öğrendik.
Artık sıra "Bölüm 6: Eğitim ve Kültür Alanındaki İnkılaplar" dersine geldi.
Haydi Bölüm 5 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.