🏛️ KPSS TARİH (DIŞ POLİTİKA) - BÖLÜM 1: LOZAN'DAN KALAN SORUNLAR (1923-1930) 🏛️
💡 4 Bölümlük Serimizin 1. Bölümü:
Kurtuluş Savaşı (Muharebeler) serimizi Lozan Antlaşması (1923) ile bitirmiştik. Lozan, bağımsızlığımızın tapusuydu ancak bazı sorunları çözmemiş veya yoruma açık bırakmıştı. Atatürk Dönemi Dış Politikasının 1. Dönemi (1923-1930), Lozan'dan kalan bu pürüzleri çözmekle geçmiştir. (2. Dönem (1930-1939) ise Dünya Barışına katkı ve sınırları koruma dönemidir).
Bu Bölümün Konuları: Dış Politikanın Temel İlkeleri ve 1923-1930 arası yaşanan Yabancı Okullar Sorunu (Fransa), Nüfus Mübadelesi (Etabli) Sorunu (Yunanistan) ve Osmanlı Borçları Sorunu (Fransa).
Bölüm 1: Adımlar
1. Tam Bağımsızlık (Anti-Emperyalizm):
Milliyetçilik ilkesinin dış politikadaki yansımasıdır. Siyasi, askeri ve özellikle ekonomik (Kapitülasyonlar) bağımsızlığa asla taviz verilmemiştir.
2. Barışçıllık (Yurtta Sulh, Cihanda Sulh):
Misak-ı Millî (Hazırlık Bölüm 6) sınırlarına ulaşıldığı için (Musul ve Hatay hariç) devlet, yayılmacı (fetihçi/Turan) değil, barışçıl (statükocu/dengeci) bir politika izlemiştir.
3. Akılcılık ve Bilimsellik (Realizm):
Laiklik ilkesinin yansımasıdır. Hayalperest (İTC'nin Turan hayali gibi) maceralar yerine, gerçekçi (realist) ve Batı (Avrupa) ile uyumlu bir politika izlenmiştir.
4. Hukuka Bağlılık ve Eşitlik:
Halkçılık ilkesinin yansımasıdır. Sorunların "devletlerarası eşitlik" temelinde ve diplomasi (hukuk) yoluyla çözülmesi hedeflenmiştir. (Savaş en son çaredir).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
Krizin Başlaması (1924): TBMM, Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924 - İnkılaplar Bölüm 6)'nu çıkardı. Bu kanun, "Türkiye'deki tüm okullar (yabancı okullar dahil) Milli Eğitim Bakanlığı'na (MEB) bağlanacaktır; Türkçe, Tarih, Coğrafya dersleri Türk öğretmenlerce okutulacak ve Türk müfettişlerce denetlenecektir" diyordu.
Devletlerin Tepkisi: En çok okulu olan Fransa ve Vatikan (Papa) bu karara şiddetle karşı çıktı. "Bizim okullarımız (rahip okulları) sizin müfettişlerinize bağlanamaz, bu bizim iç meselemizdir" dediler.
Türkiye'nin Tavrı (Net Tavizsiz): Türkiye, Fransa'nın "Konuyu Lahey Adalet Divanı'na (Milletler Cemiyeti) götürelim" teklifini reddetti ve şu notayı verdi:
"Yabancı Okullar, benim sınırlarım içindeki kurumlardır. Bu, benim İÇ MESELEMDİR. Ya Türk kanunlarına uyarsınız ya da kapatılırsınız!"
Fransa ve diğer devletler, Türkiye'nin kararlılığı karşısında geri adım attı. Tüm okullar MEB'e bağlandı. (Bazıları (Bursa Amerikan Kız Koleji) direndiği için kapatıldı).
ÖNEMİ: Bu, Lozan'dan sonra "Tam Bağımsızlık" (Milliyetçilik) ve "Eğitimde Birlik" (Laiklik) ilkelerinden TAVİZ VERİLMEYECEĞİNİ gösteren ilk diplomatik zaferdir.
Şimdi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
İSTİSNA: İstanbul'daki Rumlar ile Batı Trakya'daki Türkler bu değişimin dışında tutulacaktı (Yani "Etabli" (Yerleşik) sayılacaklardı).
Krizin Başlaması: Yunanistan, İstanbul'da daha fazla Rum (zengin tüccar) bırakmak için, "Mondros'tan (1918) önce İstanbul'a gelmiş herkes Etabli (Yerleşik) sayılmalıdır" tezini savundu.
Türkiye'nin Tezi: Türkiye ise (Mustafa Kemal), "Hayır, 1912 Balkan Savaşları'ndan önce gelenler Etabli'dir" diyerek karşı çıktı.
Savaşın Eşiği: Kriz 1925-1930 arası o kadar büyüdü ki, Fener Rum Patriği'nin (Konstantinos) bile sınır dışı edilmesi gündeme geldi ve iki ülke savaşın eşiğine geldi.
Çözüm (1930 - Ahali Mübadelesi Antlaşması):
Yunanistan Başbakanı Venizelos'un Türkiye'yi ziyareti (1930) ile sorun çözüldü.
Karar: "Geliş tarihine bakılmaksızın", İstanbul Rumları ve Batı Trakya Türkleri "Etabli" (Yerleşik) sayıldı, geri kalanlar değiştirildi.
ÖNEMİ: Türk-Yunan ilişkileri 1930'da barış rayına girdi. Bu dostluk, 1934'te Balkan Antantı'nın (Bölüm 3) kurulmasına zemin hazırladı. Venizelos, bu barıştan dolayı 1934'te Mustafa Kemal'i NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ'ne aday göstermiştir.
Şimdi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
Kriz (1929 Krizi): Türkiye, en çok borcu olan Fransa'ya taksitlerini (Türk Lirası veya Fransız Frangı) ödüyordu. Ancak 1929 Dünya Ekonomik Krizi (İç Politika Bölüm 3) patlak verince, Türkiye taksitleri ödeyemez hale geldi.
Çözüm (1933): Fransa ile tekrar masaya oturuldu. ABD Başkanı'nın yayınladığı "Hoover Moratoryumu" (Borçların Ertelenmesi) ışığında, borçlar yeniden yapılandırıldı (taksitlendirildi).
Tebrikler! Dış Politikamızın Temel İlkelerini ve 1923-1930 arası Lozan'dan kalan sorunların (Yabancı Okullar, Mübadele, Borçlar) nasıl çözüldüğünü öğrendik.
Artık sıra "Bölüm 2: Musul Sorunu ve Hatay (1925-1939)" dersine geldi.
Haydi Bölüm 1 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
🏛️ KPSS TARİH (DIŞ POLİTİKA) - BÖLÜM 1: LOZAN'DAN KALAN SORUNLAR (1923-1930) 🏛️
💡 4 Bölümlük Serimizin 1. Bölümü:
Kurtuluş Savaşı (Muharebeler) serimizi Lozan Antlaşması (1923) ile bitirmiştik. Lozan, bağımsızlığımızın tapusuydu ancak bazı sorunları çözmemiş veya yoruma açık bırakmıştı. Atatürk Dönemi Dış Politikasının 1. Dönemi (1923-1930), Lozan'dan kalan bu pürüzleri çözmekle geçmiştir. (2. Dönem (1930-1939) ise Dünya Barışına katkı ve sınırları koruma dönemidir).
Bu Bölümün Konuları: Dış Politikanın Temel İlkeleri ve 1923-1930 arası yaşanan Yabancı Okullar Sorunu (Fransa), Nüfus Mübadelesi (Etabli) Sorunu (Yunanistan) ve Osmanlı Borçları Sorunu (Fransa).
Bölüm 1: Adımlar
1. Tam Bağımsızlık (Anti-Emperyalizm):
Milliyetçilik ilkesinin dış politikadaki yansımasıdır. Siyasi, askeri ve özellikle ekonomik (Kapitülasyonlar) bağımsızlığa asla taviz verilmemiştir.
2. Barışçıllık (Yurtta Sulh, Cihanda Sulh):
Misak-ı Millî (Hazırlık Bölüm 6) sınırlarına ulaşıldığı için (Musul ve Hatay hariç) devlet, yayılmacı (fetihçi/Turan) değil, barışçıl (statükocu/dengeci) bir politika izlemiştir.
3. Akılcılık ve Bilimsellik (Realizm):
Laiklik ilkesinin yansımasıdır. Hayalperest (İTC'nin Turan hayali gibi) maceralar yerine, gerçekçi (realist) ve Batı (Avrupa) ile uyumlu bir politika izlenmiştir.
4. Hukuka Bağlılık ve Eşitlik:
Halkçılık ilkesinin yansımasıdır. Sorunların "devletlerarası eşitlik" temelinde ve diplomasi (hukuk) yoluyla çözülmesi hedeflenmiştir. (Savaş en son çaredir).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
Krizin Başlaması (1924): TBMM, Tevhid-i Tedrisat Kanunu (3 Mart 1924 - İnkılaplar Bölüm 6)'nu çıkardı. Bu kanun, "Türkiye'deki tüm okullar (yabancı okullar dahil) Milli Eğitim Bakanlığı'na (MEB) bağlanacaktır; Türkçe, Tarih, Coğrafya dersleri Türk öğretmenlerce okutulacak ve Türk müfettişlerce denetlenecektir" diyordu.
Devletlerin Tepkisi: En çok okulu olan Fransa ve Vatikan (Papa) bu karara şiddetle karşı çıktı. "Bizim okullarımız (rahip okulları) sizin müfettişlerinize bağlanamaz, bu bizim iç meselemizdir" dediler.
Türkiye'nin Tavrı (Net Tavizsiz): Türkiye, Fransa'nın "Konuyu Lahey Adalet Divanı'na (Milletler Cemiyeti) götürelim" teklifini reddetti ve şu notayı verdi:
"Yabancı Okullar, benim sınırlarım içindeki kurumlardır. Bu, benim İÇ MESELEMDİR. Ya Türk kanunlarına uyarsınız ya da kapatılırsınız!"
Fransa ve diğer devletler, Türkiye'nin kararlılığı karşısında geri adım attı. Tüm okullar MEB'e bağlandı. (Bazıları (Bursa Amerikan Kız Koleji) direndiği için kapatıldı).
ÖNEMİ: Bu, Lozan'dan sonra "Tam Bağımsızlık" (Milliyetçilik) ve "Eğitimde Birlik" (Laiklik) ilkelerinden TAVİZ VERİLMEYECEĞİNİ gösteren ilk diplomatik zaferdir.
Şimdi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
İSTİSNA: İstanbul'daki Rumlar ile Batı Trakya'daki Türkler bu değişimin dışında tutulacaktı (Yani "Etabli" (Yerleşik) sayılacaklardı).
Krizin Başlaması: Yunanistan, İstanbul'da daha fazla Rum (zengin tüccar) bırakmak için, "Mondros'tan (1918) önce İstanbul'a gelmiş herkes Etabli (Yerleşik) sayılmalıdır" tezini savundu.
Türkiye'nin Tezi: Türkiye ise (Mustafa Kemal), "Hayır, 1912 Balkan Savaşları'ndan önce gelenler Etabli'dir" diyerek karşı çıktı.
Savaşın Eşiği: Kriz 1925-1930 arası o kadar büyüdü ki, Fener Rum Patriği'nin (Konstantinos) bile sınır dışı edilmesi gündeme geldi ve iki ülke savaşın eşiğine geldi.
Çözüm (1930 - Ahali Mübadelesi Antlaşması):
Yunanistan Başbakanı Venizelos'un Türkiye'yi ziyareti (1930) ile sorun çözüldü.
Karar: "Geliş tarihine bakılmaksızın", İstanbul Rumları ve Batı Trakya Türkleri "Etabli" (Yerleşik) sayıldı, geri kalanlar değiştirildi.
ÖNEMİ: Türk-Yunan ilişkileri 1930'da barış rayına girdi. Bu dostluk, 1934'te Balkan Antantı'nın (Bölüm 3) kurulmasına zemin hazırladı. Venizelos, bu barıştan dolayı 1934'te Mustafa Kemal'i NOBEL BARIŞ ÖDÜLÜ'ne aday göstermiştir.
Şimdi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
Kriz (1929 Krizi): Türkiye, en çok borcu olan Fransa'ya taksitlerini (Türk Lirası veya Fransız Frangı) ödüyordu. Ancak 1929 Dünya Ekonomik Krizi (İç Politika Bölüm 3) patlak verince, Türkiye taksitleri ödeyemez hale geldi.
Çözüm (1933): Fransa ile tekrar masaya oturuldu. ABD Başkanı'nın yayınladığı "Hoover Moratoryumu" (Borçların Ertelenmesi) ışığında, borçlar yeniden yapılandırıldı (taksitlendirildi).
Tebrikler! Dış Politikamızın Temel İlkelerini ve 1923-1930 arası Lozan'dan kalan sorunların (Yabancı Okullar, Mübadele, Borçlar) nasıl çözüldüğünü öğrendik.
Artık sıra "Bölüm 2: Musul Sorunu ve Hatay (1925-1939)" dersine geldi.
Haydi Bölüm 1 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.