🏛️ KPSS TARİH (ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ) - BÖLÜM 2: İKİ SAVAŞ ARASI DÖNEM (TOTALİTER REJİMLER) (1920-1939) 🏛️
💡 8 Bölümlük Serimizin 2. Bölümü:
Bölüm 1'de, I. Dünya Savaşı sonrası (1919-1929) kurulan "sahte barış" düzenini (Versay, Milletler Cemiyeti) ve 1929 Dünya Ekonomik Krizi'nin bu düzeni nasıl sarstığını gördük.
Bu bölümde, 1929 Krizi'nin yarattığı bu kaosun sonuçlarını, yani "Totaliter Rejimler Çağı"nı işleyeceğiz: İtalya'da Mussolini (Faşizm), Almanya'da Hitler (Nazizm), İspanya'da Franco (İç Savaş) ve Japonya'da Militarizm nasıl iktidara geldi ve dünyayı savaşa nasıl sürükledi.
Bölüm 2: Adımlar
- ➡️ Hayal Kırıklığı (Versay): İtalya, I. Dünya Savaşı'na (Londra Antlaşması - XX. YY Bölüm 5) İzmir ve Batı Anadolu vaadiyle girmişti. Ancak Paris Barış Konferansı'nda İngiltere, İzmir'i Yunanistan'a verince İtalya (Orlando) masayı terk etti. Bu "büyük ihanet", İtalyan halkında büyük bir öfke yarattı.
- ➡️ Ekonomik Kriz: 1929 Krizi ve savaş sonrası yaşanan işsizlik, enflasyon ve grevler, halkın demokrasiye olan inancını bitirdi.
- ➡️ Komünizm Korkusu: Rusya'daki (Bölüm 1) devrim, İtalya'daki fabrika sahiplerini (Burjuvazi) ve toprak ağalarını "Komünist Devrim" korkusuna itti.
Eski bir sosyalist olan Benito Mussolini (Lider - Duce), bu kaosu fırsat bilerek 1921'de Ulusal Faşist Parti'yi kurdu. Parti'nin "Kara Gömlekliler" (Squadristi) adında paramiliter (silahlı milis) bir gücü vardı.
Ekim 1922'de Mussolini, on binlerce Kara Gömlekli milisiyle Roma'ya yürüdü (Roma Yürüyüşü). Kral III. Victor Emmanuel, bu güç karşısında darbeyi kabullendi ve Mussolini'yi Başbakan (Hükümet Başkanı) olarak atadı.
İç Politika (Totalitarizm):
- Tüm muhalefet partileri kapatıldı (Tek Parti Diktatörlüğü).
- Grevler ve sendikalar yasaklandı (Korporatizm).
- Devlet her şeye müdahale etti ("Her şey devlet içinde, hiçbir şey devlet dışında veya devlete karşı değildir" - Mussolini).
- Laterano Antlaşması (1929): Mussolini, Katolik Kilisesi ile arasını düzeltti ve Vatikan'ın bağımsız bir devlet olmasını kabul etti.
Dış Politika (Saldırganlık - "Bizim Deniz"): Mussolini'nin hedefi, Eski Roma İmparatorluğu'nu yeniden canlandırmaktı. Akdeniz'e "Mare Nostrum" (Bizim Deniz) adını verdi. Saldırıları: Habeşistan'ı (Etiyopya) işgal etti (1935) ve Arnavutluk'u işgal etti (1939).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
- ➡️ Versay Antlaşması'nın (1919) Aşağılaması: (Bölüm 1'de gördük) Almanya "savaşın tek sorumlusu" ilan edilmiş, Alsas-Loren'i kaybetmiş ve ağır savaş tazminatına (Tamirat Borçları) mahkûm edilmişti.
- ➡️ 1929 Krizi'nin Etkisi: Krizden en çok etkilenen ülke Almanya oldu. ABD kredileri kesilince (Dawes Planı) ekonomi çöktü, hiperenflasyon yaşandı (para değersizleşti) ve 6 milyondan fazla kişi işsiz kaldı.
Adolf Hitler (Führer), Nazi Partisi'nin lideriydi. 1923'te "Birahane Darbesi" (Münih) ile iktidarı ele geçirmeye çalıştı, başarısız oldu ve hapse atıldı.
Hapisteyken, Nazizmin kutsal kitabı olan "Mein Kampf" (Kavgam)'ı yazdı. Bu kitapta iki temel hedefi vardı:
- Irkçılık (Antisemitizm): "Ari (Üstün) Alman Irkı"nı yaratmak ve Yahudiler (Günah keçisi) ile Komünistleri yok etmek.
- "Hayat Sahası" (Lebensraum): Alman ırkına yetecek yaşam alanı için Doğu'ya (Polonya, SSCB) doğru yayılmak.
1929 Krizi, işsiz kalan Alman halkının Hitler'in bu radikal vaatlerine inanmasına neden oldu. Nazi Partisi, 1932 seçimlerinde birinci parti oldu ve 1933'te Cumhurbaşkanı Hindenburg, Hitler'i "Şansölye" (Başbakan) olarak atadı.
İç Politika (Totaliter Irkçılık):
- Gestapo (Gizli Polis) ve SS (Hitler'in özel ordusu) ile tam bir baskı kurdu.
- Nürnberg Yasaları (1935): Yahudilerin vatandaşlığını iptal etti, Almanlarla evlenmesini yasakladı.
- Kristal Gece (1938): Yahudilere ait ev ve işyerleri yağmalandı (Soykırımın başlangıcı).
Dış Politika (Savaşa Giden Yol):
- Versay Antlaşması'nı (1936) tanımadığını ilan etti ve zorunlu askerliği geri getirdi.
- Mussolini (İtalya) ile "Berlin-Roma Mihveri" (1936) ittifakını kurdu.
- Avusturya'yı ilhak etti (Anschluss - 1938).
Şimdi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
1936'da İspanya'da Cumhuriyetçiler (Solcular/Komünistler) ile Milliyetçiler (Sağcılar/Faşistler) arasında iç savaş çıktı.
Taraflar (Dış Destek):
- ➡️ Milliyetçiler (Lider: General Franco): Almanya (Hitler) ve İtalya (Mussolini)'den tam askeri destek aldılar. (Alman uçakları "Guernica" kentini bombalayarak ilk kez sivil katliamı denedi - Picasso'nun tablosu).
- ➡️ Cumhuriyetçiler (Halk Cephesi): SSCB (Stalin)'den ve Uluslararası Gönüllü Tugaylar'dan destek aldılar.
Sonuç: Savaşı Faşist General Franco kazandı ve 1975'e kadar sürecek diktatörlüğünü kurdu. II. Dünya Savaşı'nın provası yapılmış oldu.
19. yy sonunda (Meiji Restorasyonu) hızla sanayileşen Japonya (İmparator Hirohito), 1929 Krizi'nden sonra "Asya Asyalılarındır" sloganıyla yayılmacı (militarist) bir politikaya yöneldi.
Hedef: Hammadde (Petrol, Demir) ihtiyacını karşılamak için Pasifik'teki ABD/İngiliz sömürgelerini ve Asya'yı ele geçirmek ("Refah Alanı").
İlk Saldırı: Mançurya'yı (Çin) işgal etti (1931). (Milletler Cemiyeti'nin ilk başarısızlığı).
Hitler ve Mussolini'nin bu saldırgan (revizyonist) politikaları karşısında, I. Dünya Savaşı'nın galipleri olan İngiltere (Başbakan: Chamberlain) ve Fransa, yeni bir savaştan korktukları için "Yatıştırma Politikası (Appeasement)" izlediler.
Anlamı: Hitler'in "makul" isteklerini (örn: Ren'i silahlandırmak, Avusturya'yı ilhak etmek) kabul ederek, onu tatmin etmek ve büyük bir savaşı engellemeyi uman politikadır.
Zirvesi: Münih Konferansı (1938): İngiltere (Chamberlain) ve Fransa, (Çekoslovakya'ya sormadan) Çekoslovakya'nın Südet bölgesini Hitler'e verdi.
SONUÇ: Hitler, bu tavizlerden cesaret alarak 1939'da Çekoslovakya'nın tamamını işgal etti ve Polonya'ya yöneldi. Yatıştırma politikası tamamen çöktü.
Tebrikler! Totaliter rejimlerin yükselişini, İspanya İç Savaşı provasını ve Batı'nın bu saldırganlığa karşı uyguladığı başarısız "Yatıştırma Politikası"nı öğrendik.
Artık sıra "Bölüm 3: II. Dünya Savaşı (Cepheler ve Sonuçlar)" dersine geldi.
Haydi Bölüm 2 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
🏛️ KPSS TARİH (ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ) - BÖLÜM 2: İKİ SAVAŞ ARASI DÖNEM (TOTALİTER REJİMLER) (1920-1939) 🏛️
💡 8 Bölümlük Serimizin 2. Bölümü:
Bölüm 1'de, I. Dünya Savaşı sonrası (1919-1929) kurulan "sahte barış" düzenini (Versay, Milletler Cemiyeti) ve 1929 Dünya Ekonomik Krizi'nin bu düzeni nasıl sarstığını gördük.
Bu bölümde, 1929 Krizi'nin yarattığı bu kaosun sonuçlarını, yani "Totaliter Rejimler Çağı"nı işleyeceğiz: İtalya'da Mussolini (Faşizm), Almanya'da Hitler (Nazizm), İspanya'da Franco (İç Savaş) ve Japonya'da Militarizm nasıl iktidara geldi ve dünyayı savaşa nasıl sürükledi.
Bölüm 2: Adımlar
- ➡️ Hayal Kırıklığı (Versay): İtalya, I. Dünya Savaşı'na (Londra Antlaşması - XX. YY Bölüm 5) İzmir ve Batı Anadolu vaadiyle girmişti. Ancak Paris Barış Konferansı'nda İngiltere, İzmir'i Yunanistan'a verince İtalya (Orlando) masayı terk etti. Bu "büyük ihanet", İtalyan halkında büyük bir öfke yarattı.
- ➡️ Ekonomik Kriz: 1929 Krizi ve savaş sonrası yaşanan işsizlik, enflasyon ve grevler, halkın demokrasiye olan inancını bitirdi.
- ➡️ Komünizm Korkusu: Rusya'daki (Bölüm 1) devrim, İtalya'daki fabrika sahiplerini (Burjuvazi) ve toprak ağalarını "Komünist Devrim" korkusuna itti.
Eski bir sosyalist olan Benito Mussolini (Lider - Duce), bu kaosu fırsat bilerek 1921'de Ulusal Faşist Parti'yi kurdu. Parti'nin "Kara Gömlekliler" (Squadristi) adında paramiliter (silahlı milis) bir gücü vardı.
Ekim 1922'de Mussolini, on binlerce Kara Gömlekli milisiyle Roma'ya yürüdü (Roma Yürüyüşü). Kral III. Victor Emmanuel, bu güç karşısında darbeyi kabullendi ve Mussolini'yi Başbakan (Hükümet Başkanı) olarak atadı.
İç Politika (Totalitarizm):
- Tüm muhalefet partileri kapatıldı (Tek Parti Diktatörlüğü).
- Grevler ve sendikalar yasaklandı (Korporatizm).
- Devlet her şeye müdahale etti ("Her şey devlet içinde, hiçbir şey devlet dışında veya devlete karşı değildir" - Mussolini).
- Laterano Antlaşması (1929): Mussolini, Katolik Kilisesi ile arasını düzeltti ve Vatikan'ın bağımsız bir devlet olmasını kabul etti.
Dış Politika (Saldırganlık - "Bizim Deniz"): Mussolini'nin hedefi, Eski Roma İmparatorluğu'nu yeniden canlandırmaktı. Akdeniz'e "Mare Nostrum" (Bizim Deniz) adını verdi. Saldırıları: Habeşistan'ı (Etiyopya) işgal etti (1935) ve Arnavutluk'u işgal etti (1939).
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
- ➡️ Versay Antlaşması'nın (1919) Aşağılaması: (Bölüm 1'de gördük) Almanya "savaşın tek sorumlusu" ilan edilmiş, Alsas-Loren'i kaybetmiş ve ağır savaş tazminatına (Tamirat Borçları) mahkûm edilmişti.
- ➡️ 1929 Krizi'nin Etkisi: Krizden en çok etkilenen ülke Almanya oldu. ABD kredileri kesilince (Dawes Planı) ekonomi çöktü, hiperenflasyon yaşandı (para değersizleşti) ve 6 milyondan fazla kişi işsiz kaldı.
Adolf Hitler (Führer), Nazi Partisi'nin lideriydi. 1923'te "Birahane Darbesi" (Münih) ile iktidarı ele geçirmeye çalıştı, başarısız oldu ve hapse atıldı.
Hapisteyken, Nazizmin kutsal kitabı olan "Mein Kampf" (Kavgam)'ı yazdı. Bu kitapta iki temel hedefi vardı:
- Irkçılık (Antisemitizm): "Ari (Üstün) Alman Irkı"nı yaratmak ve Yahudiler (Günah keçisi) ile Komünistleri yok etmek.
- "Hayat Sahası" (Lebensraum): Alman ırkına yetecek yaşam alanı için Doğu'ya (Polonya, SSCB) doğru yayılmak.
1929 Krizi, işsiz kalan Alman halkının Hitler'in bu radikal vaatlerine inanmasına neden oldu. Nazi Partisi, 1932 seçimlerinde birinci parti oldu ve 1933'te Cumhurbaşkanı Hindenburg, Hitler'i "Şansölye" (Başbakan) olarak atadı.
İç Politika (Totaliter Irkçılık):
- Gestapo (Gizli Polis) ve SS (Hitler'in özel ordusu) ile tam bir baskı kurdu.
- Nürnberg Yasaları (1935): Yahudilerin vatandaşlığını iptal etti, Almanlarla evlenmesini yasakladı.
- Kristal Gece (1938): Yahudilere ait ev ve işyerleri yağmalandı (Soykırımın başlangıcı).
Dış Politika (Savaşa Giden Yol):
- Versay Antlaşması'nı (1936) tanımadığını ilan etti ve zorunlu askerliği geri getirdi.
- Mussolini (İtalya) ile "Berlin-Roma Mihveri" (1936) ittifakını kurdu.
- Avusturya'yı ilhak etti (Anschluss - 1938).
Şimdi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
1936'da İspanya'da Cumhuriyetçiler (Solcular/Komünistler) ile Milliyetçiler (Sağcılar/Faşistler) arasında iç savaş çıktı.
Taraflar (Dış Destek):
- ➡️ Milliyetçiler (Lider: General Franco): Almanya (Hitler) ve İtalya (Mussolini)'den tam askeri destek aldılar. (Alman uçakları "Guernica" kentini bombalayarak ilk kez sivil katliamı denedi - Picasso'nun tablosu).
- ➡️ Cumhuriyetçiler (Halk Cephesi): SSCB (Stalin)'den ve Uluslararası Gönüllü Tugaylar'dan destek aldılar.
Sonuç: Savaşı Faşist General Franco kazandı ve 1975'e kadar sürecek diktatörlüğünü kurdu. II. Dünya Savaşı'nın provası yapılmış oldu.
19. yy sonunda (Meiji Restorasyonu) hızla sanayileşen Japonya (İmparator Hirohito), 1929 Krizi'nden sonra "Asya Asyalılarındır" sloganıyla yayılmacı (militarist) bir politikaya yöneldi.
Hedef: Hammadde (Petrol, Demir) ihtiyacını karşılamak için Pasifik'teki ABD/İngiliz sömürgelerini ve Asya'yı ele geçirmek ("Refah Alanı").
İlk Saldırı: Mançurya'yı (Çin) işgal etti (1931). (Milletler Cemiyeti'nin ilk başarısızlığı).
Hitler ve Mussolini'nin bu saldırgan (revizyonist) politikaları karşısında, I. Dünya Savaşı'nın galipleri olan İngiltere (Başbakan: Chamberlain) ve Fransa, yeni bir savaştan korktukları için "Yatıştırma Politikası (Appeasement)" izlediler.
Anlamı: Hitler'in "makul" isteklerini (örn: Ren'i silahlandırmak, Avusturya'yı ilhak etmek) kabul ederek, onu tatmin etmek ve büyük bir savaşı engellemeyi uman politikadır.
Zirvesi: Münih Konferansı (1938): İngiltere (Chamberlain) ve Fransa, (Çekoslovakya'ya sormadan) Çekoslovakya'nın Südet bölgesini Hitler'e verdi.
SONUÇ: Hitler, bu tavizlerden cesaret alarak 1939'da Çekoslovakya'nın tamamını işgal etti ve Polonya'ya yöneldi. Yatıştırma politikası tamamen çöktü.
Tebrikler! Totaliter rejimlerin yükselişini, İspanya İç Savaşı provasını ve Batı'nın bu saldırganlığa karşı uyguladığı başarısız "Yatıştırma Politikası"nı öğrendik.
Artık sıra "Bölüm 3: II. Dünya Savaşı (Cepheler ve Sonuçlar)" dersine geldi.
Haydi Bölüm 2 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.