🏛️ KPSS TARİH (ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ) - BÖLÜM 7: SOĞUK SAVAŞ'IN SONU VE SSCB'NİN DAĞILMASI (1979-1991) 🏛️
💡 8 Bölümlük Serimizin 7. Bölümü:
Bölüm 6'da, Soğuk Savaş'ın "Yumuşama (Détente)" dönemini (Küba Krizi, Arap-İsrail Savaşları, Kıbrıs) gördük. Ancak 1970'lerin sonu, bu yumuşamanın bittiği ve Soğuk Savaş'ın yeniden alevlendiği bir dönem oldu.
Bu bölümde, Yumuşama dönemini bitiren SSCB'nin Afganistan'ı İşgali (1979)'ni, SSCB'nin çöküşünü hazırlayan Mihail Gorbaçov'un "Glasnost (Açıklık)" ve "Perestroyka (Yeniden Yapılanma)" politikalarını, Çernobil Faciası'nı, "Demir Perde"nin çöküşünü (Polonya, Macaristan), Berlin Duvarı'nın Yıkılışı (1989)'nı ve SSCB'nin resmen dağılmasını (1991) detaylıca işleyeceğiz.
Bölüm 7: Adımlar
Neden: SSCB (Brejnev), Afganistan'daki komünist rejimi desteklemek ve Orta Doğu petrollerine (Basra Körfezi) yaklaşmak için Afganistan'ı işgal etti.
Sonuç (SSCB'nin "Vietnam"ı): Bu işgal, Yumuşama (Détente) Dönemini BİTİRDİ. ABD (Carter), SSCB'ye karşı "Yeşil Kuşak Projesi"ni (SSCB'yi İslamcı/Milliyetçi rejimlerle çevreleme) başlattı ve Afgan Mücahitlerine (Taliban'ın temeli) silah yardımı yaptı. SSCB, bu bataklıkta 10 yıl (1979-1989) kalarak ekonomik ve askeri olarak tükendi.
ABD'nin Orta Doğu'daki en büyük müttefiki olan İran Şahı Rıza Pehlevi, Ayetullah Humeyni liderliğindeki "İslam Devrimi" ile devrildi. ABD, Orta Doğu'daki en önemli müttefikini (İran) kaybetti.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
1985'te SSCB'nin başına Mihail Gorbaçov geçti. Gorbaçov, devleti "kurtarmak" için iki devrimci politika açıkladı.
1. GLASNOST (Açıklık):
Anlamı: "Şeffaflık, Açıklık".
Amacı: Komünist Partisi'nin baskıcı yönetimini eleştirmek. Basın özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve demokrasi getirmek.
2. PERESTROYKA (Yeniden Yapılanma):
Anlamı: "Yeniden Yapılanma".
İçeriği: Çöken Komünist ekonomiyi kurtarmak. Serbest piyasa ekonomisine (Kapitalizm/Liberalizm) geçmek, özel mülkiyete izin vermek ve yabancı yatırımı çekmek.
SONUÇ: Gorbaçov'un bu politikaları, SSCB'yi kurtarmak yerine, baskı altında tutulan tüm etnik (milliyetçi) ve demokratik seslerin serbest kalmasına neden olarak DAĞILMAYI HIZLANDIRDI.
Gorbaçov'un "Açıklık" (Glasnost) politikasının ilk büyük sınavı, Ukrayna'daki Çernobil Nükleer Santrali'nin patlaması (26 Nisan 1986) oldu. SSCB, bu faciayı dünyadan günlerce saklamaya çalıştı. Bu olay, Sovyet sisteminin ne kadar çürümüş ve güvenilmez olduğunu dünyaya gösterdi.
Şimdi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
Gorbaçov'un politikaları ve SSCB'nin zayıflaması, Doğu Avrupa'daki (Varşova Paktı) uydu devletlere cesaret verdi.
Kıvılcımı Başlatanlar:
- Polonya (Dayanışma Hareketi): Lech Walesa liderliğindeki "Dayanışma (Solidarnosc)" Sendikası, Doğu Bloku'ndan ayrılan ilk ülke oldu.
- Macaristan: 1989'da Avusturya ile olan sınırındaki "demir perdeyi" (dikenli teller) kaldırdı.
⚠️ Berlin Duvarı'nın Yıkılışı (9 Kasım 1989) (Soğuk Savaş'ın Sonu): 9 Kasım 1989'da Doğu Alman Hükümeti'nin "seyahat serbestisi" açıklaması üzerine, halk Berlin Duvarı'na akın etti ve duvarı balyozlarla yıkmaya başladı.
ÖNEMİ: Berlin Duvarı'nın yıkılışı, SOĞUK SAVAŞ'IN SEMBOLİK BİTİŞİ olarak kabul edilir. 1990 yılında Doğu ve Batı Almanya resmen birleşti.
Doğu Avrupa'daki çöküş, 1990'da bizzat SSCB'nin içine sıçradı. Önce Baltık Cumhuriyetleri (Letonya, Litvanya, Estonya) bağımsızlığını ilan etti.
Ağustos Darbesi (1991): "Eski Komünistler", Gorbaçov'a karşı darbe girişiminde bulundu. Ancak darbe, Rusya Federasyonu Başkanı Boris Yeltsin'in tankın üzerine çıkarak halkı direnişe çağırmasıyla başarısız oldu.
⚠️ Alma-Ata Deklarasyonu (21 Aralık 1991) (SSCB'nin Sonu):
- Rusya (Yeltsin) ve diğer 10 Cumhuriyet (Azerbaycan, Kazakistan, vb.) Kazakistan'ın başkenti Alma-Ata'da bir araya geldi.
- SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) resmen sona ermiştir.
- Yerine, bu bağımsız devletlerden oluşan "Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)" kurulmuştur.
Son: Gorbaçov, 25 Aralık 1991'de istifa etti ve Sovyetler Birliği resmen dağıldı (1991).
Tebrikler! SSCB'nin içten çöküşünü (Glasnost/Perestroyka), Berlin Duvarı'nın yıkılışını (1989) ve Alma-Ata Deklarasyonu (1991) ile Soğuk Savaş'ın resmen sonunu öğrendik.
Artık sıra son bölüm olan "Bölüm 8: Küreselleşme ve Yeni Dünya Düzeni (1991 sonrası)" dersine geldi.
Haydi Bölüm 7 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.
🏛️ KPSS TARİH (ÇAĞDAŞ TÜRK VE DÜNYA TARİHİ) - BÖLÜM 7: SOĞUK SAVAŞ'IN SONU VE SSCB'NİN DAĞILMASI (1979-1991) 🏛️
💡 8 Bölümlük Serimizin 7. Bölümü:
Bölüm 6'da, Soğuk Savaş'ın "Yumuşama (Détente)" dönemini (Küba Krizi, Arap-İsrail Savaşları, Kıbrıs) gördük. Ancak 1970'lerin sonu, bu yumuşamanın bittiği ve Soğuk Savaş'ın yeniden alevlendiği bir dönem oldu.
Bu bölümde, Yumuşama dönemini bitiren SSCB'nin Afganistan'ı İşgali (1979)'ni, SSCB'nin çöküşünü hazırlayan Mihail Gorbaçov'un "Glasnost (Açıklık)" ve "Perestroyka (Yeniden Yapılanma)" politikalarını, Çernobil Faciası'nı, "Demir Perde"nin çöküşünü (Polonya, Macaristan), Berlin Duvarı'nın Yıkılışı (1989)'nı ve SSCB'nin resmen dağılmasını (1991) detaylıca işleyeceğiz.
Bölüm 7: Adımlar
Neden: SSCB (Brejnev), Afganistan'daki komünist rejimi desteklemek ve Orta Doğu petrollerine (Basra Körfezi) yaklaşmak için Afganistan'ı işgal etti.
Sonuç (SSCB'nin "Vietnam"ı): Bu işgal, Yumuşama (Détente) Dönemini BİTİRDİ. ABD (Carter), SSCB'ye karşı "Yeşil Kuşak Projesi"ni (SSCB'yi İslamcı/Milliyetçi rejimlerle çevreleme) başlattı ve Afgan Mücahitlerine (Taliban'ın temeli) silah yardımı yaptı. SSCB, bu bataklıkta 10 yıl (1979-1989) kalarak ekonomik ve askeri olarak tükendi.
ABD'nin Orta Doğu'daki en büyük müttefiki olan İran Şahı Rıza Pehlevi, Ayetullah Humeyni liderliğindeki "İslam Devrimi" ile devrildi. ABD, Orta Doğu'daki en önemli müttefikini (İran) kaybetti.
Şimdi "Sınava Başla" butonuna bas!
1985'te SSCB'nin başına Mihail Gorbaçov geçti. Gorbaçov, devleti "kurtarmak" için iki devrimci politika açıkladı.
1. GLASNOST (Açıklık):
Anlamı: "Şeffaflık, Açıklık".
Amacı: Komünist Partisi'nin baskıcı yönetimini eleştirmek. Basın özgürlüğü, ifade özgürlüğü ve demokrasi getirmek.
2. PERESTROYKA (Yeniden Yapılanma):
Anlamı: "Yeniden Yapılanma".
İçeriği: Çöken Komünist ekonomiyi kurtarmak. Serbest piyasa ekonomisine (Kapitalizm/Liberalizm) geçmek, özel mülkiyete izin vermek ve yabancı yatırımı çekmek.
SONUÇ: Gorbaçov'un bu politikaları, SSCB'yi kurtarmak yerine, baskı altında tutulan tüm etnik (milliyetçi) ve demokratik seslerin serbest kalmasına neden olarak DAĞILMAYI HIZLANDIRDI.
Gorbaçov'un "Açıklık" (Glasnost) politikasının ilk büyük sınavı, Ukrayna'daki Çernobil Nükleer Santrali'nin patlaması (26 Nisan 1986) oldu. SSCB, bu faciayı dünyadan günlerce saklamaya çalıştı. Bu olay, Sovyet sisteminin ne kadar çürümüş ve güvenilmez olduğunu dünyaya gösterdi.
Şimdi "Sınava Başla" ve son adıma geç!
Gorbaçov'un politikaları ve SSCB'nin zayıflaması, Doğu Avrupa'daki (Varşova Paktı) uydu devletlere cesaret verdi.
Kıvılcımı Başlatanlar:
- Polonya (Dayanışma Hareketi): Lech Walesa liderliğindeki "Dayanışma (Solidarnosc)" Sendikası, Doğu Bloku'ndan ayrılan ilk ülke oldu.
- Macaristan: 1989'da Avusturya ile olan sınırındaki "demir perdeyi" (dikenli teller) kaldırdı.
⚠️ Berlin Duvarı'nın Yıkılışı (9 Kasım 1989) (Soğuk Savaş'ın Sonu): 9 Kasım 1989'da Doğu Alman Hükümeti'nin "seyahat serbestisi" açıklaması üzerine, halk Berlin Duvarı'na akın etti ve duvarı balyozlarla yıkmaya başladı.
ÖNEMİ: Berlin Duvarı'nın yıkılışı, SOĞUK SAVAŞ'IN SEMBOLİK BİTİŞİ olarak kabul edilir. 1990 yılında Doğu ve Batı Almanya resmen birleşti.
Doğu Avrupa'daki çöküş, 1990'da bizzat SSCB'nin içine sıçradı. Önce Baltık Cumhuriyetleri (Letonya, Litvanya, Estonya) bağımsızlığını ilan etti.
Ağustos Darbesi (1991): "Eski Komünistler", Gorbaçov'a karşı darbe girişiminde bulundu. Ancak darbe, Rusya Federasyonu Başkanı Boris Yeltsin'in tankın üzerine çıkarak halkı direnişe çağırmasıyla başarısız oldu.
⚠️ Alma-Ata Deklarasyonu (21 Aralık 1991) (SSCB'nin Sonu):
- Rusya (Yeltsin) ve diğer 10 Cumhuriyet (Azerbaycan, Kazakistan, vb.) Kazakistan'ın başkenti Alma-Ata'da bir araya geldi.
- SSCB (Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği) resmen sona ermiştir.
- Yerine, bu bağımsız devletlerden oluşan "Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT)" kurulmuştur.
Son: Gorbaçov, 25 Aralık 1991'de istifa etti ve Sovyetler Birliği resmen dağıldı (1991).
Tebrikler! SSCB'nin içten çöküşünü (Glasnost/Perestroyka), Berlin Duvarı'nın yıkılışını (1989) ve Alma-Ata Deklarasyonu (1991) ile Soğuk Savaş'ın resmen sonunu öğrendik.
Artık sıra son bölüm olan "Bölüm 8: Küreselleşme ve Yeni Dünya Düzeni (1991 sonrası)" dersine geldi.
Haydi Bölüm 7 Final Sınavı'na!
Test Sonucu
Tebrikler!
Tüm soruları (3'te 3) doğru cevaplayarak bu bölümü başarıyla tamamladınız.
Test Sonucu
Üzgünüz, Başarısız Oldunuz.
Bazı soruları yanlış cevapladınız. (Skor: 3'te 2). Lütfen konuyu tekrar gözden geçirin.