Türklerin İslamiyet'i Kabulü ve İlk Türk-İslam Devletleri
TEST - 5
Soru 1: İslam dünyasındaki fütüvvet anlayışı, Anadolu Selçuklu Devleti'nde ve Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında, aşağıdakilerden hangisinin ahlak ve davranış kurallarının şekillenmesinde önemli rol oynamıştır?
Doğru Cevap: A) Ahilik Teşkilatı
Açıklama: İslam dünyasındaki esnaf ve zanaatkâr teşkilatı olan fütüvvet anlayışı, Anadolu'ya taşınarak burada Ahilik (Lonca) teşkilatının temelini oluşturmuştur. Ahilik, fütüvvetin cömertlik, kardeşlik ve meslek ahlakı gibi ilkelerini benimsemiştir.
Soru 2: Kaşgarlı Mahmut'un "Türk'ün kanadıdır." diye nitelendirdiği savaş aracı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) At
Açıklama: Kaşgarlı Mahmut, "Divanü Lügati't-Türk" adlı eserinde atın Türklerin hayatındaki önemini vurgulamak için bu ifadeyi kullanmıştır. Bozkır yaşamında at, Türklere hem hız hem de üstünlük sağlayan en önemli unsurdu.
Soru 3: Büyük Selçuklu Dönemi'nde, Hasan Sabbah tarafından kurulan ve önemli devlet adamlarına suikastler düzenleyen Batınî anlayıştaki gizli örgütün mensupları için kullanılan yaygın ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Haşhaşiler
Açıklama: Hasan Sabbah liderliğindeki Batınilik tarikatı, Alamut Kalesi'ni merkez edinerek Selçuklu Devleti'ne karşı yıkıcı faaliyetlerde bulunmuştur. Fedailerine afyon veya haşhaş vererek suikastler düzenlettikleri için "Haşhaşiler" olarak da anılmışlardır.
Soru 4: Gazneliler Devleti, bir başka İslam devletinin (Samanîler) hizmetindeki Türk komutanlar tarafından kurulmuştur.
Aşağıdaki Türk-İslam devletlerinden hangisi kuruluş şekli açısından bu durumla benzerlik gösterir?
Doğru Cevap: D) Tolunoğlu Devleti
Açıklama: Tıpkı Gaznelilerin Samanîler hizmetinde bir komutan tarafından kurulması gibi, Tolunoğulları da Abbasi Devleti'nin Mısır valisi olan Tolunoğlu Ahmet tarafından kurulmuştur. Bu tür devletlere Tavaif-i Mülük denir.
Soru 5: Türk-İslam devletlerinde ülke ve devlet yönetimi hakkında yöneticilere bilgi ve öğüt veren eserler aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır?
Doğru Cevap: B) Siyasetname
Açıklama: Hükümdarlara ve devlet adamlarına devletin nasıl yönetilmesi gerektiği konusunda öğütler veren eserlere genel olarak "Siyasetname" denir. Nizamülmülk'ün "Siyasetname"si ve Yusuf Has Hacip'in "Kutadgu Bilig"i bu türün en önemli örnekleridir.
Soru 6: Selçuklu Devleti ile Bizans arasında 1050 yılında yapılan antlaşmaya göre Emeviler Devri'nde İstanbul'da yaptırılan cami ve medrese tamir edilecek, Fatımi Halifeliği adına okutulan hutbe Abbasi Halifesi ve Selçuklu Sultanı adına değiştirilerek okunacaktır.
Bu antlaşmayla Tuğrul Bey'in aşağıdakilerden hangisini amaçladığı söylenemez?
Doğru Cevap: B) Şii-Sünni birliğini sağlamak
Açıklama: Antlaşmanın maddeleri incelendiğinde, Tuğrul Bey'in İstanbul'daki Müslümanların haklarını korumayı, Şii Fatımilere karşı Sünni Abbasi Halifeliği ve kendi otoritesini güçlendirmeyi amaçladığı görülmektedir. Ancak Şii Fatımilerin etkisini kırmaya çalışması, Şii-Sünni birliğini sağlamayı amaçladığını değil, aksine Sünni dünyanın liderliğine oynadığını gösterir.
Soru 7: Büyük Selçuklu Devleti'nin dağılması ve yıkılmasına neden olan gelişmeler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
Doğru Cevap: A) Bizans ordusunun seferleri
Açıklama: Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılış sürecinde Karahitaylarla yapılan Katvan Savaşı'ndaki yenilgi, Oğuzların (Türkmenlerin) isyanları, taht kavgaları ve Batınilerin (Haşhaşilerin) yıkıcı faaliyetleri etkili olmuştur. Ancak 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra Bizans, Selçuklular için bir yıkım tehdidi oluşturacak güce sahip değildi.
Soru 8: Türk-İslam devletlerinde fethedilen toprakların üzerinde oturan Müslüman olmayan eski sakinlerine bırakılan ve onlardan harac vergisi alınan arazilere ne ad verilirdi?
Doğru Cevap: A) Haracî arazi
Açıklama: Türk-İslam devletlerinde topraklar, mülkiyet durumuna göre sınıflandırılırdı. Mülkiyeti gayrimüslimlere ait olan ve üzerinden "haraç" vergisi alınan topraklara "Haracî arazi" denirdi.
Soru 9: Ermeni ve Gürcü yazarların Sultan Melikşah hakkında "Kalbi Hristiyanlara karşı şefkatle doluydu. Geçtiği ülkelerin halkına, kendi halkı gibi davranırdı." ifadelerini kullanmaları, Melikşah ile ilgili aşağıdakilerden hangisini kanıtlar niteliktedir?
Doğru Cevap: C) Hoşgörülü yönetim anlayışının sınırların genişlemesinde etkili olduğunu
Açıklama: Verilen metinde, gayrimüslim kaynakların Melikşah'ın adaletli ve şefkatli yönetiminden övgüyle bahsettiği ve bu sayede birçok ilin savaşmadan onun yönetimine girdiği belirtilmektedir. Bu durum, onun hoşgörülü yönetim anlayışının fetihleri ve sınırların genişlemesini kolaylaştırdığını gösterir.
Soru 10: Anadolu'da kurulan ilk Türk beyliği olan Saltukluların en önemli mimari eserleri arasında aşağıdakilerden hangileri yer alır?
I. Mama Hatun Türbesi
II. Divriği Ulu Camii
III. Yağıbasan Medresesi
Doğru Cevap: A) Yalnız I
Açıklama: Mama Hatun Türbesi ve Üç Kümbetler, Erzurum ve çevresinde kurulan Saltuklulara aittir. Divriği Ulu Camii, Mengüceklilere; Yağıbasan Medresesi ise Danişmentlilere ait önemli mimari eserlerdir.
Soru 11: Aşağıdakilerden hangisi, Türklerin İslamiyet'i kabul etmelerini kolaylaştıran etkenlerden biri değildir?
Doğru Cevap: E) Emevilerin uyguladığı Mevali politikası
Açıklama: Emevilerin Arap olmayan Müslümanları ikinci sınıf sayan "Mevali" politikası, Türklerin İslamiyet'e geçişini kolaylaştırmak yerine, tam tersine zorlaştırmış ve geciktirmiştir. Türklerin kitleler halinde İslamiyet'i kabulü, Abbasilerin hoşgörülü politikaları döneminde başlamıştır.
Soru 12: Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılmasıyla Suriye'de kurulan ve Nureddin Zengi'nin Haçlılarla mücadelesiyle öne çıkan atabeylik hangisidir?
Doğru Cevap: E) Zengiler (Musul Atabeyliği)
Açıklama: Musul'da kurulan Zengiler Atabeyliği, özellikle Atabey İmadeddin Zengi ve oğlu Nureddin Mahmud Zengi dönemlerinde Haçlılara karşı başarılı mücadeleler vermiş, Urfa'yı geri alarak II. Haçlı Seferi'nin başlamasına neden olmuştur.
Soru 13: 1243 Kösedağ Savaşı'nda Anadolu Selçuklu Devleti'ni yenilgiye uğratarak Anadolu'da Türk siyasi birliğinin bozulmasına ve İkinci Beylikler Dönemi'nin başlamasına neden olan devlet hangisidir?
Doğru Cevap: B) İlhanlılar
Açıklama: Cengiz İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla İran ve çevresinde kurulan İlhanlı Devleti, Anadolu'ya düzenlediği seferler sonucunda 1243 Kösedağ Savaşı'nda Anadolu Selçuklu Devleti'ni ağır bir yenilgiye uğratmıştır. Bu yenilgi, Anadolu'da Selçuklu otoritesinin sarsılmasına ve İkinci Türk Beylikleri'nin kurulmasına yol açmıştır.
Soru 14: Karahanlılar, Gazneliler ve Büyük Selçuklular'da görülen "Gulam Sistemi"nin Osmanlı Devleti'ndeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Pençik ve Devşirme Sistemi
Açıklama: Gulam sistemi, savaş esirlerinin veya satın alınan kölelerin eğitilerek sultana bağlı profesyonel bir ordu oluşturulmasıdır. Osmanlı Devleti'nde de aynı amaçla önce savaş esirlerinin beşte birinin alındığı Pençik Sistemi, daha sonra ise Balkanlardaki Hristiyan tebaadan çocukların alındığı Devşirme Sistemi uygulanmıştır.
Soru 15: "Işıldayan İnci" olarak anılan şehir aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: E) Kaşgar
Açıklama: Karahanlılar döneminde önemli bir kültür ve ticaret merkezi olan Kaşgar, sahip olduğu canlılık ve parlaklık nedeniyle "Işıldayan İnci" (Kaşgar-ı Dırahşan) olarak anılmıştır.
Soru 16: Aşağıdaki bilim insanlarından hangisi, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'a sunulan Celali Takvimi'ni hazırlayan heyetin başkanlığını yapmıştır?
Doğru Cevap: B) Ömer Hayyam
Açıklama: Güneş yılı esasına dayanan ve oldukça hassas hesaplamalar içeren Celali Takvimi, Sultan Melikşah'ın emriyle oluşturulan bir bilim heyeti tarafından hazırlanmıştır. Bu heyetin başkanlığını ünlü matematikçi, astronom ve şair Ömer Hayyam yapmıştır.
Soru 17: Karahanlılar Dönemi'nde dört sembolik karakter üzerinden adalet, iktidar, akıl ve akıbet gibi konuları işleyen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Kutadgu Bilig
Açıklama: Yusuf Has Hacip'in yazdığı Kutadgu Bilig, dört ana kavramı temsil eden dört sembolik karakteri (Kün Togdı - Hükümdar/Adalet, Ay Toldı - Vezir/Saadet, Ögdülmiş - Vezir/Akıl, Odgurmış - Derviş/Akıbet) konuşturarak ideal devlet yönetimini anlatır.
Soru 18: Aşağıdaki savaşlardan hangisi Türklerin Anadolu hakimiyeti için yaptığı savaşlardan biri değildir?
Doğru Cevap: E) Dandanakan
Açıklama: Dandanakan Savaşı, 1040 yılında Selçuklular ile Gazneliler arasında Horasan hakimiyeti için yapılmıştır ve Büyük Selçuklu Devleti'nin kuruluşuyla sonuçlanmıştır. Diğer savaşlar ise doğrudan Anadolu'nun fethi veya hakimiyeti ile ilgilidir.
Soru 19: "İslam'ın Roması" olarak adlandırılan ve birçok bilim insanının yetiştiği önemli Türk-İslam kültür merkezi neresidir?
Doğru Cevap: B) Buhara
Açıklama: Özellikle Samanoğulları ve Karahanlılar döneminde büyük bir ilim merkezi haline gelen Buhara, yetiştirdiği İbn-i Sina gibi alimler ve sahip olduğu medreseler nedeniyle "İslam'ın Roması" (Kubbet-ül İslam) unvanıyla anılmıştır.
Soru 20: Anadolu'da kurulan ilk Türk beylikleri arasında, kurduğu donanma ile ilk Türk denizcilik faaliyetlerini başlatan beylik aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: E) Çaka Beyliği
Açıklama: Çaka Bey, İzmir merkezli beyliğini kurduktan sonra oluşturduğu donanma ile Ege adalarında fetihler yapmış ve Bizans donanmasıyla mücadele etmiştir. Bu faaliyetleri nedeniyle Türk tarihindeki ilk denizci ve ilk donanmayı kuran kişi olarak kabul edilir. Türk Deniz Kuvvetleri'nin kuruluş yılı olarak Çaka Bey'in donanmayı kurduğu 1081 yılı esas alınır.
Türklerin İslamiyet'i Kabulü ve İlk Türk-İslam Devletleri
TEST - 5
Soru 1: İslam dünyasındaki fütüvvet anlayışı, Anadolu Selçuklu Devleti'nde ve Osmanlı Devleti'nin kuruluş yıllarında, aşağıdakilerden hangisinin ahlak ve davranış kurallarının şekillenmesinde önemli rol oynamıştır?
Doğru Cevap: A) Ahilik Teşkilatı
Açıklama: İslam dünyasındaki esnaf ve zanaatkâr teşkilatı olan fütüvvet anlayışı, Anadolu'ya taşınarak burada Ahilik (Lonca) teşkilatının temelini oluşturmuştur. Ahilik, fütüvvetin cömertlik, kardeşlik ve meslek ahlakı gibi ilkelerini benimsemiştir.
Soru 2: Kaşgarlı Mahmut'un "Türk'ün kanadıdır." diye nitelendirdiği savaş aracı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) At
Açıklama: Kaşgarlı Mahmut, "Divanü Lügati't-Türk" adlı eserinde atın Türklerin hayatındaki önemini vurgulamak için bu ifadeyi kullanmıştır. Bozkır yaşamında at, Türklere hem hız hem de üstünlük sağlayan en önemli unsurdu.
Soru 3: Büyük Selçuklu Dönemi'nde, Hasan Sabbah tarafından kurulan ve önemli devlet adamlarına suikastler düzenleyen Batınî anlayıştaki gizli örgütün mensupları için kullanılan yaygın ifade aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Haşhaşiler
Açıklama: Hasan Sabbah liderliğindeki Batınilik tarikatı, Alamut Kalesi'ni merkez edinerek Selçuklu Devleti'ne karşı yıkıcı faaliyetlerde bulunmuştur. Fedailerine afyon veya haşhaş vererek suikastler düzenlettikleri için "Haşhaşiler" olarak da anılmışlardır.
Soru 4: Gazneliler Devleti, bir başka İslam devletinin (Samanîler) hizmetindeki Türk komutanlar tarafından kurulmuştur.
Aşağıdaki Türk-İslam devletlerinden hangisi kuruluş şekli açısından bu durumla benzerlik gösterir?
Doğru Cevap: D) Tolunoğlu Devleti
Açıklama: Tıpkı Gaznelilerin Samanîler hizmetinde bir komutan tarafından kurulması gibi, Tolunoğulları da Abbasi Devleti'nin Mısır valisi olan Tolunoğlu Ahmet tarafından kurulmuştur. Bu tür devletlere Tavaif-i Mülük denir.
Soru 5: Türk-İslam devletlerinde ülke ve devlet yönetimi hakkında yöneticilere bilgi ve öğüt veren eserler aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır?
Doğru Cevap: B) Siyasetname
Açıklama: Hükümdarlara ve devlet adamlarına devletin nasıl yönetilmesi gerektiği konusunda öğütler veren eserlere genel olarak "Siyasetname" denir. Nizamülmülk'ün "Siyasetname"si ve Yusuf Has Hacip'in "Kutadgu Bilig"i bu türün en önemli örnekleridir.
Soru 6: Selçuklu Devleti ile Bizans arasında 1050 yılında yapılan antlaşmaya göre Emeviler Devri'nde İstanbul'da yaptırılan cami ve medrese tamir edilecek, Fatımi Halifeliği adına okutulan hutbe Abbasi Halifesi ve Selçuklu Sultanı adına değiştirilerek okunacaktır.
Bu antlaşmayla Tuğrul Bey'in aşağıdakilerden hangisini amaçladığı söylenemez?
Doğru Cevap: B) Şii-Sünni birliğini sağlamak
Açıklama: Antlaşmanın maddeleri incelendiğinde, Tuğrul Bey'in İstanbul'daki Müslümanların haklarını korumayı, Şii Fatımilere karşı Sünni Abbasi Halifeliği ve kendi otoritesini güçlendirmeyi amaçladığı görülmektedir. Ancak Şii Fatımilerin etkisini kırmaya çalışması, Şii-Sünni birliğini sağlamayı amaçladığını değil, aksine Sünni dünyanın liderliğine oynadığını gösterir.
Soru 7: Büyük Selçuklu Devleti'nin dağılması ve yıkılmasına neden olan gelişmeler arasında aşağıdakilerden hangisi gösterilemez?
Doğru Cevap: A) Bizans ordusunun seferleri
Açıklama: Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılış sürecinde Karahitaylarla yapılan Katvan Savaşı'ndaki yenilgi, Oğuzların (Türkmenlerin) isyanları, taht kavgaları ve Batınilerin (Haşhaşilerin) yıkıcı faaliyetleri etkili olmuştur. Ancak 1071 Malazgirt Savaşı'ndan sonra Bizans, Selçuklular için bir yıkım tehdidi oluşturacak güce sahip değildi.
Soru 8: Türk-İslam devletlerinde fethedilen toprakların üzerinde oturan Müslüman olmayan eski sakinlerine bırakılan ve onlardan harac vergisi alınan arazilere ne ad verilirdi?
Doğru Cevap: A) Haracî arazi
Açıklama: Türk-İslam devletlerinde topraklar, mülkiyet durumuna göre sınıflandırılırdı. Mülkiyeti gayrimüslimlere ait olan ve üzerinden "haraç" vergisi alınan topraklara "Haracî arazi" denirdi.
Soru 9: Ermeni ve Gürcü yazarların Sultan Melikşah hakkında "Kalbi Hristiyanlara karşı şefkatle doluydu. Geçtiği ülkelerin halkına, kendi halkı gibi davranırdı." ifadelerini kullanmaları, Melikşah ile ilgili aşağıdakilerden hangisini kanıtlar niteliktedir?
Doğru Cevap: C) Hoşgörülü yönetim anlayışının sınırların genişlemesinde etkili olduğunu
Açıklama: Verilen metinde, gayrimüslim kaynakların Melikşah'ın adaletli ve şefkatli yönetiminden övgüyle bahsettiği ve bu sayede birçok ilin savaşmadan onun yönetimine girdiği belirtilmektedir. Bu durum, onun hoşgörülü yönetim anlayışının fetihleri ve sınırların genişlemesini kolaylaştırdığını gösterir.
Soru 10: Anadolu'da kurulan ilk Türk beyliği olan Saltukluların en önemli mimari eserleri arasında aşağıdakilerden hangileri yer alır?
I. Mama Hatun Türbesi
II. Divriği Ulu Camii
III. Yağıbasan Medresesi
Doğru Cevap: A) Yalnız I
Açıklama: Mama Hatun Türbesi ve Üç Kümbetler, Erzurum ve çevresinde kurulan Saltuklulara aittir. Divriği Ulu Camii, Mengüceklilere; Yağıbasan Medresesi ise Danişmentlilere ait önemli mimari eserlerdir.
Soru 11: Aşağıdakilerden hangisi, Türklerin İslamiyet'i kabul etmelerini kolaylaştıran etkenlerden biri değildir?
Doğru Cevap: E) Emevilerin uyguladığı Mevali politikası
Açıklama: Emevilerin Arap olmayan Müslümanları ikinci sınıf sayan "Mevali" politikası, Türklerin İslamiyet'e geçişini kolaylaştırmak yerine, tam tersine zorlaştırmış ve geciktirmiştir. Türklerin kitleler halinde İslamiyet'i kabulü, Abbasilerin hoşgörülü politikaları döneminde başlamıştır.
Soru 12: Büyük Selçuklu Devleti'nin yıkılmasıyla Suriye'de kurulan ve Nureddin Zengi'nin Haçlılarla mücadelesiyle öne çıkan atabeylik hangisidir?
Doğru Cevap: E) Zengiler (Musul Atabeyliği)
Açıklama: Musul'da kurulan Zengiler Atabeyliği, özellikle Atabey İmadeddin Zengi ve oğlu Nureddin Mahmud Zengi dönemlerinde Haçlılara karşı başarılı mücadeleler vermiş, Urfa'yı geri alarak II. Haçlı Seferi'nin başlamasına neden olmuştur.
Soru 13: 1243 Kösedağ Savaşı'nda Anadolu Selçuklu Devleti'ni yenilgiye uğratarak Anadolu'da Türk siyasi birliğinin bozulmasına ve İkinci Beylikler Dönemi'nin başlamasına neden olan devlet hangisidir?
Doğru Cevap: B) İlhanlılar
Açıklama: Cengiz İmparatorluğu'nun parçalanmasıyla İran ve çevresinde kurulan İlhanlı Devleti, Anadolu'ya düzenlediği seferler sonucunda 1243 Kösedağ Savaşı'nda Anadolu Selçuklu Devleti'ni ağır bir yenilgiye uğratmıştır. Bu yenilgi, Anadolu'da Selçuklu otoritesinin sarsılmasına ve İkinci Türk Beylikleri'nin kurulmasına yol açmıştır.
Soru 14: Karahanlılar, Gazneliler ve Büyük Selçuklular'da görülen "Gulam Sistemi"nin Osmanlı Devleti'ndeki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Pençik ve Devşirme Sistemi
Açıklama: Gulam sistemi, savaş esirlerinin veya satın alınan kölelerin eğitilerek sultana bağlı profesyonel bir ordu oluşturulmasıdır. Osmanlı Devleti'nde de aynı amaçla önce savaş esirlerinin beşte birinin alındığı Pençik Sistemi, daha sonra ise Balkanlardaki Hristiyan tebaadan çocukların alındığı Devşirme Sistemi uygulanmıştır.
Soru 15: "Işıldayan İnci" olarak anılan şehir aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: E) Kaşgar
Açıklama: Karahanlılar döneminde önemli bir kültür ve ticaret merkezi olan Kaşgar, sahip olduğu canlılık ve parlaklık nedeniyle "Işıldayan İnci" (Kaşgar-ı Dırahşan) olarak anılmıştır.
Soru 16: Aşağıdaki bilim insanlarından hangisi, Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah'a sunulan Celali Takvimi'ni hazırlayan heyetin başkanlığını yapmıştır?
Doğru Cevap: B) Ömer Hayyam
Açıklama: Güneş yılı esasına dayanan ve oldukça hassas hesaplamalar içeren Celali Takvimi, Sultan Melikşah'ın emriyle oluşturulan bir bilim heyeti tarafından hazırlanmıştır. Bu heyetin başkanlığını ünlü matematikçi, astronom ve şair Ömer Hayyam yapmıştır.
Soru 17: Karahanlılar Dönemi'nde dört sembolik karakter üzerinden adalet, iktidar, akıl ve akıbet gibi konuları işleyen eser aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: A) Kutadgu Bilig
Açıklama: Yusuf Has Hacip'in yazdığı Kutadgu Bilig, dört ana kavramı temsil eden dört sembolik karakteri (Kün Togdı - Hükümdar/Adalet, Ay Toldı - Vezir/Saadet, Ögdülmiş - Vezir/Akıl, Odgurmış - Derviş/Akıbet) konuşturarak ideal devlet yönetimini anlatır.
Soru 18: Aşağıdaki savaşlardan hangisi Türklerin Anadolu hakimiyeti için yaptığı savaşlardan biri değildir?
Doğru Cevap: E) Dandanakan
Açıklama: Dandanakan Savaşı, 1040 yılında Selçuklular ile Gazneliler arasında Horasan hakimiyeti için yapılmıştır ve Büyük Selçuklu Devleti'nin kuruluşuyla sonuçlanmıştır. Diğer savaşlar ise doğrudan Anadolu'nun fethi veya hakimiyeti ile ilgilidir.
Soru 19: "İslam'ın Roması" olarak adlandırılan ve birçok bilim insanının yetiştiği önemli Türk-İslam kültür merkezi neresidir?
Doğru Cevap: B) Buhara
Açıklama: Özellikle Samanoğulları ve Karahanlılar döneminde büyük bir ilim merkezi haline gelen Buhara, yetiştirdiği İbn-i Sina gibi alimler ve sahip olduğu medreseler nedeniyle "İslam'ın Roması" (Kubbet-ül İslam) unvanıyla anılmıştır.
Soru 20: Anadolu'da kurulan ilk Türk beylikleri arasında, kurduğu donanma ile ilk Türk denizcilik faaliyetlerini başlatan beylik aşağıdakilerden hangisidir?
Doğru Cevap: E) Çaka Beyliği
Açıklama: Çaka Bey, İzmir merkezli beyliğini kurduktan sonra oluşturduğu donanma ile Ege adalarında fetihler yapmış ve Bizans donanmasıyla mücadele etmiştir. Bu faaliyetleri nedeniyle Türk tarihindeki ilk denizci ve ilk donanmayı kuran kişi olarak kabul edilir. Türk Deniz Kuvvetleri'nin kuruluş yılı olarak Çaka Bey'in donanmayı kurduğu 1081 yılı esas alınır.