Doğru Cevap: B) Taht kavgaları yaşanarak merkezi otoritenin zayıflamasına

Açıklama: II. Kılıçarslan'ın eski Türk veraset anlayışına uygun olarak ülkeyi oğulları arasında paylaştırması, merkezi otoriteyi sarsmış ve Miryokefalon zaferinin kazanımlarını gölgede bırakarak şehzadeler arasında taht kavgalarının başlamasına neden olmuştur.

Doğru Cevap: D) Anadolu'daki Hristiyan nüfusun artması

Açıklama: Kösedağ Savaşı, Anadolu Selçuklu Devleti için bir yıkım olmuş ve siyasi birliği bozmuştur. Aksine, Moğol baskısından kaçan Türkmenlerin Batı Anadolu'ya göç etmesiyle bölgedeki Türk nüfusu artmış, Hristiyan nüfusla ilgili bir artış yaşanmamıştır.

Doğru Cevap: A) Melik'üs-Sevahil

Açıklama: Türkiye Selçuklu Devleti'nde donanma komutanlarına "Reis'ül Bahr" (Denizlerin Reisi) veya "Melik'üs-Sevahil" (Sahillerin Meliki) gibi unvanlar verilirdi.

Doğru Cevap: C) Aşık Paşa

Açıklama: Aşık Paşa, Karamanoğulları döneminde yaşamış ve o dönemde Farsçanın edebi dil olarak hakim olmasına rağmen, on bin beyitlik "Garipname" adlı mesnevisini sade bir Türkçe ile yazarak Türk dilinin gelişimine önemli katkıda bulunmuştur.

Doğru Cevap: E) Naib-i Saltanat

Açıklama: Niyabet-i Saltanat Divanı, hükümdarın başkentte olmadığı zamanlarda devlet işlerini yürüten divandı. Bu divanın başındaki görevliye "Naib" veya "Naib-i Saltanat" denirdi ve hükümdarın vekili olarak geniş yetkilere sahipti.

Doğru Cevap: D) Germiyanoğulları

Açıklama: Kütahya merkezli kurulan Germiyanoğulları, bir kara beyliğidir ve denizcilikle uğraşmamıştır. Diğer şıklardaki beylikler ise Batı Anadolu ve Karadeniz kıyılarında kurulmuş olup güçlü donanmalarıyla denizcilik faaliyetlerinde bulunmuşlardır.

Doğru Cevap: A) İran kültürünün devlet yönetimi üzerindeki etkisinin

Açıklama: Büyük Selçuklu Devleti'nde başlayan İran (Fars) kültürünün etkisi, Türkiye Selçuklularında da devam etmiştir. Hükümdarların Farsça unvanlar kullanması, sarayda Farsçanın konuşulması ve edebi dil olarak tercih edilmesi bu etkinin en belirgin kanıtlarıdır.

Doğru Cevap: C) Fütüvvetname

Açıklama: Fütüvvetname, Ahilik teşkilatının anayasası niteliğindedir. Bu belgelerde bir ahinin uyması gereken ahlaki ve mesleki kurallar, törenler ve işleyişle ilgili bilgiler yer alırdı.

Doğru Cevap: A) Miri Arazi Sistemi

Açıklama: Miri arazi, mülkiyeti devlete ait olan topraklardır. Bu sistemde köylü, toprağın sahibi değil, kiracısı ve işleticisidir. Bu durum, büyük toprak sahiplerinin ortaya çıkmasını ve feodal bir yapının oluşmasını engellemiştir.

Doğru Cevap: B) Yalnız II

Açıklama: Harzemşahlar, Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar arasında bir tampon devletti. Selçukluların bu devleti ortadan kaldırması, Moğol (İlhanlı) istilasına karşı Anadolu'yu savunmasız bırakmış ve iki devleti sınır komşusu haline getirmiştir. Bu durum, Kösedağ Savaşı'na giden süreci hızlandırmıştır.

Doğru Cevap: E) Kösedağ Savaşı

Açıklama: 1243 Kösedağ Savaşı'nda alınan ağır yenilgi, Anadolu Selçuklu Devleti'nin merkezi otoritesini tamamen sarsmıştır. Bu otorite boşluğundan yararlanan Türkmen beyleri Anadolu'nun çeşitli yerlerinde bağımsızlıklarını ilan ederek İkinci Beylikler Dönemi'ni başlatmışlardır.

Doğru Cevap: B) Subaşı

Açıklama: Türk-İslam devletlerinde şehirlerin güvenliğinden sorumlu olan, günümüzdeki emniyet müdürüne veya jandarma komutanına denk gelen görevliye "Subaşı" denirdi. Şehirlerde asayişi sağlamakla yükümlüydüler.

Doğru Cevap: E) Hoca Dehhani

Açıklama: Hoca Dehhani, din dışı konularda eserler veren ilk divan şairi olarak kabul edilir. XIII. yüzyılda Anadolu Selçuklu sarayında yaşamış ve "Selçuklu Şehnamesi" adlı eseri kaleme almıştır.

Doğru Cevap: A) Divan-ı İstifa

Açıklama: Divan-ı İstifa, devletin tüm gelir ve giderlerini denetleyen, bütçeyi hazırlayan mali işlerden sorumlu divandır. Başındaki görevliye "Müstevfi" denirdi.

Doğru Cevap: C) Alay Han

Açıklama: Alay Han, bir kervansaraydır ve ticari amaçlarla kullanılmıştır. Diğer şıklarda yer alan yapılar ise eğitim ve öğretim amacıyla inşa edilmiş medreselerdir.

Doğru Cevap: A) Ahiler

Açıklama: Anadolu'daki esnaf ve zanaatkârların örgütü olan Ahiler, hem ekonomik hem de askeri bir güçtü. Osman Bey'in Ahi lideri Şeyh Edebali'nin kızıyla evlenmesi, Ahilerin siyasi ve askeri desteğini almasını sağlamış, bu da beyliğin kısa sürede büyümesinde kilit rol oynamıştır.

Doğru Cevap: E) Erzurum

Açıklama: Türkiye Selçuklu Devleti ilk olarak İznik'te kurulmuş, I. Haçlı Seferi sonrası başkent Konya'ya taşınmıştır. Devletin zayıfladığı dönemlerde Kayseri ve Sivas gibi şehirler de geçici olarak merkez görevi görmüştür. Erzurum ise Saltukluların merkezi olmuştur.

Doğru Cevap: C) Deniz ticareti

Açıklama: Antalya'nın fethi, Türkiye Selçuklu Devleti'ne Akdeniz'de önemli bir liman kazandırmıştır. Bu fetih, devletin deniz ticaretine açılmasını sağlamış ve Venediklilerle ilk ticari antlaşmaların yapılmasının önünü açmıştır.

Doğru Cevap: D) Mutasavvıf

Açıklama: Mevlana, Yunus Emre, Hacı Bektaş-ı Veli gibi mutasavvıflar (sufiler), eserleri ve kurdukları tarikatlar aracılığıyla İslam'ın tasavvufi yorumunu Anadolu halkına anlatmışlar, bu da bölgenin İslamlaşmasında ve Türkleşmesinde derin izler bırakmıştır.

Doğru Cevap: B) Büyük Selçuklu Devleti

Açıklama: Büyük Selçuklu Devleti, kurulduğu coğrafya (İran) itibarıyla bir kara devletiydi ve donanması yoktu. Anadolu Selçuklu Devleti ise Anadolu'da denizlerle çevrili bir coğrafyada kurulduğu için Sinop, Antalya gibi limanları fethederek donanma kurmuş ve denizcilik faaliyetlerine girişmiştir. Bu, iki devlet arasındaki en temel farklardan biridir.