Türkiye'nin en doğusu ile en batısı arasında 76 dakikalık yerel saat farkı bulunmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Yerel saat farkları meridyenlere (boylam) göre hesaplanır. Türkiye, 45° - 26° = 19 meridyen farkına sahiptir. Her meridyen arası 4 dakika olduğuna göre, 19 x 4 = 76 dakikalık zaman farkı oluşur. Bu durum, Türkiye'nin boylam dereceleriyle ilgilidir.
Soru 2
Haritada işaretlenmiş olan Sinop ve Hatay illeri karşılaştırıldığında, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Açıklama: Yerel saat, aynı boylam üzerindeki noktalarda aynıdır. Sinop ve Hatay farklı boylamlarda yer aldıkları için yerel saatleri de farklıdır. Diğer seçenekler enlem etkisinin doğru sonuçlarıdır.
Soru 3
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin Orta Kuşak'ta yer almasının sonuçlarından biri değildir?
Açıklama: Cisimlerin gölge boyunun sıfır olmaması, Türkiye'nin dönenceler dışında (Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde) yer almasının bir sonucudur. Diğer şıklar ise doğrudan Orta Kuşak'ta bulunmanın sonuçlarıdır.
Soru 4
Haritada yaklaşık olarak aynı meridyen üzerinde yer alan Sinop ve Mersin kentleri için aşağıdaki özelliklerden hangisi yıl boyunca ortaktır?
Açıklama: Aynı meridyen (boylam) üzerindeki tüm noktalarda Güneş en tepe noktasına aynı anda ulaşır. Bu nedenle öğle vakti aynı anda yaşanır ve yerel saatleri aynıdır. Sıcaklık, süre farkı ve ışınların geliş açısı ise enleme göre değişir.
Soru 5
Türkiye'de 21 Aralık tarihinde, hangi yöne doğru gidildikçe gece süresi uzar?
Açıklama: 21 Aralık, Kuzey Yarım Küre için kış gündönümüdür ve en uzun geceler yaşanır. Bu tarihte kutuplara doğru gidildikçe gece süresi daha da uzar. Türkiye de Kuzey Yarım Küre'de olduğu için güneyden kuzeye gidildikçe gece süresi artar.
Soru 6
Haritada işaretli olan Iğdır ilinin, Türkiye'nin matematik konumu açısından en önemli özelliği nedir?
Açıklama: Türkiye, ulusal ortak saat olarak 45° Doğu meridyeninin yerel saatini kullanır. Bu meridyen Iğdır il sınırları içerisinden geçtiği için Iğdır'ın yerel saati ile Türkiye'nin ulusal saati aynıdır.
Soru 7
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'nin Kuzey Yarım Küre'de yer aldığını kanıtlayan durumlardan biridir?
Açıklama: Kuzey Yarım Küre'de dönencelerin kuzeyinde kalan yerlerde Güneş daima güneyde olduğu için dağların güneye bakan yamaçları (bakı yönü) daha fazla ısınır. Bu durum, bir yerin Kuzey Yarım Küre'de olduğunu kanıtlar.
Soru 8
Haritadaki koordinat sistemine göre Türkiye'nin matematik konumu aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Açıklama: Türkiye, Ekvator'un kuzeyinde yer aldığı için 36°-42° Kuzey paralelleri arasında, Başlangıç Meridyeni'nin doğusunda yer aldığı için ise 26°-45° Doğu meridyenleri arasındadır.
Soru 9
Eğer Türkiye, bugünkü enlemlerinde fakat Güney Yarım Küre'de yer alsaydı, aşağıdakilerden hangisi yaşanırdı?
Açıklama: Güney Yarım Küre'de mevsimler Kuzey Yarım Küre'nin tam tersidir. Türkiye güneyde olsaydı, yaz mevsimini Aralık-Ocak-Şubat aylarında, kış mevsimini ise Haziran-Temmuz-Ağustos aylarında yaşardı. Dolayısıyla en sıcak aylar Aralık ve Ocak olurdu.
Soru 10
Haritada gösterilen Gökçeada (Avlaka Burnu) ve Iğdır (Aras Kavşağı) noktaları için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Açıklama: Gökçeada'daki Avlaka Burnu Türkiye'nin en batı ucunu, Iğdır'daki Aras Kavşağı ise en doğu ucunu oluşturur. Diğer seçenekler matematik konum bilgileriyle çelişmektedir.
Soru 11
Aynı enlem üzerinde yer alan iki farklı merkez için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle aynıdır?
Açıklama: Enlemler (paraleller), Ekvator'a paralel olarak çizilmiş hayali çizgilerdir. Bu nedenle aynı enlem üzerindeki tüm noktaların Ekvator'a olan kuş uçuşu uzaklığı eşittir. Diğer özellikler özel konum şartlarına (yükselti, denizellik, boylam) göre değişiklik gösterir.
Soru 12
Haritadaki A noktasından B noktasına doğru ok yönünde hareket edildiğinde aşağıdakilerden hangisi artış gösterir?
Açıklama: A noktasından (güney) B noktasına (kuzey) yani Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe, eksen eğikliğinin etkisiyle gece ile gündüz arasındaki süre farkı artar. Diğer seçeneklerde belirtilen özellikler ise Ekvator'dan uzaklaştıkça azalır.
Coğrafya Testi - Matematik Konum (Düzeltilmiş)
Türkiye'nin Coğrafi Konumu
Test 1: Matematik (Mutlak) Konum
Soru 1
Türkiye'nin en doğusu ile en batısı arasında 76 dakikalık yerel saat farkı bulunmasının temel nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
Açıklama: Yerel saat farkları meridyenlere (boylam) göre hesaplanır. Türkiye, 45° - 26° = 19 meridyen farkına sahiptir. Her meridyen arası 4 dakika olduğuna göre, 19 x 4 = 76 dakikalık zaman farkı oluşur. Bu durum, Türkiye'nin boylam dereceleriyle ilgilidir.
Soru 2
Haritada işaretlenmiş olan Sinop ve Hatay illeri karşılaştırıldığında, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
Açıklama: Yerel saat, aynı boylam üzerindeki noktalarda aynıdır. Sinop ve Hatay farklı boylamlarda yer aldıkları için yerel saatleri de farklıdır. Diğer seçenekler enlem etkisinin doğru sonuçlarıdır.
Soru 3
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin Orta Kuşak'ta yer almasının sonuçlarından biri değildir?
Açıklama: Cisimlerin gölge boyunun sıfır olmaması, Türkiye'nin dönenceler dışında (Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde) yer almasının bir sonucudur. Diğer şıklar ise doğrudan Orta Kuşak'ta bulunmanın sonuçlarıdır.
Soru 4
Haritada yaklaşık olarak aynı meridyen üzerinde yer alan Sinop ve Mersin kentleri için aşağıdaki özelliklerden hangisi yıl boyunca ortaktır?
Açıklama: Aynı meridyen (boylam) üzerindeki tüm noktalarda Güneş en tepe noktasına aynı anda ulaşır. Bu nedenle öğle vakti aynı anda yaşanır ve yerel saatleri aynıdır. Sıcaklık, süre farkı ve ışınların geliş açısı ise enleme göre değişir.
Soru 5
Türkiye'de 21 Aralık tarihinde, hangi yöne doğru gidildikçe gece süresi uzar?
Açıklama: 21 Aralık, Kuzey Yarım Küre için kış gündönümüdür ve en uzun geceler yaşanır. Bu tarihte kutuplara doğru gidildikçe gece süresi daha da uzar. Türkiye de Kuzey Yarım Küre'de olduğu için güneyden kuzeye gidildikçe gece süresi artar.
Soru 6
Haritada işaretli olan Iğdır ilinin, Türkiye'nin matematik konumu açısından en önemli özelliği nedir?
Açıklama: Türkiye, ulusal ortak saat olarak 45° Doğu meridyeninin yerel saatini kullanır. Bu meridyen Iğdır il sınırları içerisinden geçtiği için Iğdır'ın yerel saati ile Türkiye'nin ulusal saati aynıdır.
Soru 7
Aşağıdakilerden hangisi Türkiye'nin Kuzey Yarım Küre'de yer aldığını kanıtlayan durumlardan biridir?
Açıklama: Kuzey Yarım Küre'de dönencelerin kuzeyinde kalan yerlerde Güneş daima güneyde olduğu için dağların güneye bakan yamaçları (bakı yönü) daha fazla ısınır. Bu durum, bir yerin Kuzey Yarım Küre'de olduğunu kanıtlar.
Soru 8
Haritadaki koordinat sistemine göre Türkiye'nin matematik konumu aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
Açıklama: Türkiye, Ekvator'un kuzeyinde yer aldığı için 36°-42° Kuzey paralelleri arasında, Başlangıç Meridyeni'nin doğusunda yer aldığı için ise 26°-45° Doğu meridyenleri arasındadır.
Soru 9
Eğer Türkiye, bugünkü enlemlerinde fakat Güney Yarım Küre'de yer alsaydı, aşağıdakilerden hangisi yaşanırdı?
Açıklama: Güney Yarım Küre'de mevsimler Kuzey Yarım Küre'nin tam tersidir. Türkiye güneyde olsaydı, yaz mevsimini Aralık-Ocak-Şubat aylarında, kış mevsimini ise Haziran-Temmuz-Ağustos aylarında yaşardı. Dolayısıyla en sıcak aylar Aralık ve Ocak olurdu.
Soru 10
Haritada gösterilen Gökçeada (Avlaka Burnu) ve Iğdır (Aras Kavşağı) noktaları için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?
Açıklama: Gökçeada'daki Avlaka Burnu Türkiye'nin en batı ucunu, Iğdır'daki Aras Kavşağı ise en doğu ucunu oluşturur. Diğer seçenekler matematik konum bilgileriyle çelişmektedir.
Soru 11
Aynı enlem üzerinde yer alan iki farklı merkez için aşağıdakilerden hangisi kesinlikle aynıdır?
Açıklama: Enlemler (paraleller), Ekvator'a paralel olarak çizilmiş hayali çizgilerdir. Bu nedenle aynı enlem üzerindeki tüm noktaların Ekvator'a olan kuş uçuşu uzaklığı eşittir. Diğer özellikler özel konum şartlarına (yükselti, denizellik, boylam) göre değişiklik gösterir.
Soru 12
Haritadaki A noktasından B noktasına doğru ok yönünde hareket edildiğinde aşağıdakilerden hangisi artış gösterir?
Açıklama: A noktasından (güney) B noktasına (kuzey) yani Ekvator'dan kutuplara doğru gidildikçe, eksen eğikliğinin etkisiyle gece ile gündüz arasındaki süre farkı artar. Diğer seçeneklerde belirtilen özellikler ise Ekvator'dan uzaklaştıkça azalır.