Türkiye’nin Jeopolitiği
Test 2
Soru 1
Haritada Türkiye'nin konumu ve çevresindeki kıtalar gösterilmektedir.
Bu coğrafi konumun, aşağıdakilerden hangisine olanak sağladığı söylenebilir?
Açıklama: Türkiye'nin Asya ile Avrupa'yı birbirine bağlayan bir köprü durumunda olması, kıtalararası geçiş güzergahı özelliği kazandırmış ve tarihi ticaret yollarının buradan geçmesine neden olmuştur.
Soru 2
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin matematik (mutlak) konumunun sonuçlarından biridir?
Açıklama: Türkiye'nin Orta Kuşak'ta yer alması, enlem dereceleriyle yani matematik konumuyla ilgilidir ve bu durum dört mevsimin belirgin olarak yaşanmasını sağlar. Diğer şıklar özel (göreceli) konumun sonuçlarıdır.
Soru 3
Haritada Türkiye üzerinden geçen bazı enerji nakil hatları gösterilmiştir.
Bu hatların varlığı, Türkiye'nin hangi jeopolitik özelliğinin bir sonucudur?
Açıklama: Türkiye, Hazar ve Orta Doğu gibi enerji zengini bölgeler ile Avrupa gibi sanayileşmiş tüketim bölgeleri arasında bir köprü olduğu için bu hatlar ülke topraklarından geçmektedir.
Soru 4
Türkiye'nin özel konumuyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Açıklama: Belirtilenlere göre Türkiye'nin en kısa kara sınırı 11 km ile Nahçıvan'adır. Diğer bilgiler doğrudur.
Soru 5
Haritada Türkiye'nin enlem ve boylam dereceleri gösterilmiştir.
Bu koordinatlara sahip olması, aşağıdakilerden hangisine neden olur?
Açıklama: Türkiye 26° ve 45° Doğu meridyenleri arasında yer alır. Aradaki 19 meridyen farkı, her meridyen arası 4 dakika olduğundan, 19 x 4 = 76 dakikalık bir zaman farkı yaratır.
Soru 6
Türkiye'nin ortalama yükseltisinin fazla ve arazisinin engebeli olması, fiziki coğrafyasının bir özelliğidir. Bu durumun jeopolitik bir sonucu olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
Açıklama: Bir yerin engebeli ve yüksek olması, o yerin yüzey alanını (gerçek alan) artırırken, düz kabul edilen izdüşüm alanını değiştirmez. Bu nedenle aradaki fark artar.
Soru 7
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde yer almasının bir sonucudur?
Açıklama: Yengeç Dönencesi'nin kuzeyindeki yerlere Güneş ışınları daima güneyden geldiği için, cisimlerin gölgeleri yıl boyunca kuzeye düşer.
Soru 8
Haritada gösterilen Türk Boğazları (İstanbul ve Çanakkale), Türkiye'ye önemli bir jeopolitik üstünlük sağlamaktadır.
Aşağıdakilerden hangisi bu üstünlüğün temelini oluşturur?
Açıklama: Boğazların stratejik önemi, büyük bir iç deniz olan Karadeniz'i açık denizlere ve okyanuslara bağlayan tek doğal geçit olmasından kaynaklanır.
Soru 9
"Mavi Akım" ve "Türk Akımı" gibi doğal gaz boru hatları, hangi ülkenin doğal gazını Türkiye'ye ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşımaktadır?
Açıklama: Mavi Akım ve Türk Akımı, Rusya'nın doğal gazını Karadeniz'in altından geçirerek Türkiye'ye ve Avrupa'ya ulaştıran projelerdir.
Soru 10
"Yıl içinde dört mevsim belirgin olarak yaşanır." ve "Aynı anda farklı iklim tipleri görülür." ifadeleri, Türkiye'nin jeopolitik konumunun farklı özelliklerini tanımlar. Bu iki durumun ortaya çıkmasını sağlayan temel etkenler sırasıyla hangileridir?
Açıklama: Yıl içinde dört mevsimin yaşanması Orta Kuşak'ta olmanın (matematik konum) bir sonucudur. Aynı anda farklı iklimlerin görülmesi ise yer şekillerinin kısa mesafede değişmesi (özel konum) ile ilgilidir.
Soru 11
Türkiye'nin enlem dereceleri (36°-42° K), güneyden kuzeye doğru gidildikçe aşağıdaki değişikliklerden hangisine neden olmaz?
Açıklama: Sıcaklık, çizgisel hız, deniz tuzluluğu ve yer çekimi enleme bağlı olarak değişir. Ancak ortalama yükseltinin artması, enlemle değil, yer şekilleri ve orojenezle ilgili olan özel konumun bir sonucudur.
Soru 12
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin özel konumunun ülkenin jeopolitiğine ve ekonomisine olan etkilerinden biridir?
Açıklama: Bir ülkenin yer altı zenginlikleri, o ülkenin jeolojik yapısıyla ilgilidir ve bu, özel konumun bir parçasıdır. Diğer şıklar enlem ve eksen eğikliğine bağlı matematik konum sonuçlarıdır.
Türkiye’nin Jeopolitiği
Test 2
Soru 1
Haritada Türkiye'nin konumu ve çevresindeki kıtalar gösterilmektedir.
Bu coğrafi konumun, aşağıdakilerden hangisine olanak sağladığı söylenebilir?
Açıklama: Türkiye'nin Asya ile Avrupa'yı birbirine bağlayan bir köprü durumunda olması, kıtalararası geçiş güzergahı özelliği kazandırmış ve tarihi ticaret yollarının buradan geçmesine neden olmuştur.
Soru 2
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin matematik (mutlak) konumunun sonuçlarından biridir?
Açıklama: Türkiye'nin Orta Kuşak'ta yer alması, enlem dereceleriyle yani matematik konumuyla ilgilidir ve bu durum dört mevsimin belirgin olarak yaşanmasını sağlar. Diğer şıklar özel (göreceli) konumun sonuçlarıdır.
Soru 3
Haritada Türkiye üzerinden geçen bazı enerji nakil hatları gösterilmiştir.
Bu hatların varlığı, Türkiye'nin hangi jeopolitik özelliğinin bir sonucudur?
Açıklama: Türkiye, Hazar ve Orta Doğu gibi enerji zengini bölgeler ile Avrupa gibi sanayileşmiş tüketim bölgeleri arasında bir köprü olduğu için bu hatlar ülke topraklarından geçmektedir.
Soru 4
Türkiye'nin özel konumuyla ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
Açıklama: Belirtilenlere göre Türkiye'nin en kısa kara sınırı 11 km ile Nahçıvan'adır. Diğer bilgiler doğrudur.
Soru 5
Haritada Türkiye'nin enlem ve boylam dereceleri gösterilmiştir.
Bu koordinatlara sahip olması, aşağıdakilerden hangisine neden olur?
Açıklama: Türkiye 26° ve 45° Doğu meridyenleri arasında yer alır. Aradaki 19 meridyen farkı, her meridyen arası 4 dakika olduğundan, 19 x 4 = 76 dakikalık bir zaman farkı yaratır.
Soru 6
Türkiye'nin ortalama yükseltisinin fazla ve arazisinin engebeli olması, fiziki coğrafyasının bir özelliğidir. Bu durumun jeopolitik bir sonucu olarak aşağıdakilerden hangisi gösterilebilir?
Açıklama: Bir yerin engebeli ve yüksek olması, o yerin yüzey alanını (gerçek alan) artırırken, düz kabul edilen izdüşüm alanını değiştirmez. Bu nedenle aradaki fark artar.
Soru 7
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin Yengeç Dönencesi'nin kuzeyinde yer almasının bir sonucudur?
Açıklama: Yengeç Dönencesi'nin kuzeyindeki yerlere Güneş ışınları daima güneyden geldiği için, cisimlerin gölgeleri yıl boyunca kuzeye düşer.
Soru 8
Haritada gösterilen Türk Boğazları (İstanbul ve Çanakkale), Türkiye'ye önemli bir jeopolitik üstünlük sağlamaktadır.
Aşağıdakilerden hangisi bu üstünlüğün temelini oluşturur?
Açıklama: Boğazların stratejik önemi, büyük bir iç deniz olan Karadeniz'i açık denizlere ve okyanuslara bağlayan tek doğal geçit olmasından kaynaklanır.
Soru 9
"Mavi Akım" ve "Türk Akımı" gibi doğal gaz boru hatları, hangi ülkenin doğal gazını Türkiye'ye ve Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşımaktadır?
Açıklama: Mavi Akım ve Türk Akımı, Rusya'nın doğal gazını Karadeniz'in altından geçirerek Türkiye'ye ve Avrupa'ya ulaştıran projelerdir.
Soru 10
"Yıl içinde dört mevsim belirgin olarak yaşanır." ve "Aynı anda farklı iklim tipleri görülür." ifadeleri, Türkiye'nin jeopolitik konumunun farklı özelliklerini tanımlar. Bu iki durumun ortaya çıkmasını sağlayan temel etkenler sırasıyla hangileridir?
Açıklama: Yıl içinde dört mevsimin yaşanması Orta Kuşak'ta olmanın (matematik konum) bir sonucudur. Aynı anda farklı iklimlerin görülmesi ise yer şekillerinin kısa mesafede değişmesi (özel konum) ile ilgilidir.
Soru 11
Türkiye'nin enlem dereceleri (36°-42° K), güneyden kuzeye doğru gidildikçe aşağıdaki değişikliklerden hangisine neden olmaz?
Açıklama: Sıcaklık, çizgisel hız, deniz tuzluluğu ve yer çekimi enleme bağlı olarak değişir. Ancak ortalama yükseltinin artması, enlemle değil, yer şekilleri ve orojenezle ilgili olan özel konumun bir sonucudur.
Soru 12
Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'nin özel konumunun ülkenin jeopolitiğine ve ekonomisine olan etkilerinden biridir?
Açıklama: Bir ülkenin yer altı zenginlikleri, o ülkenin jeolojik yapısıyla ilgilidir ve bu, özel konumun bir parçasıdır. Diğer şıklar enlem ve eksen eğikliğine bağlı matematik konum sonuçlarıdır.