Türkiye’nin Yerşekillerinin Genel Özellikleri
Test 2
Soru 1
Haritada numaralandırılmış alanların hangisinde horst ve graben sistemlerinin yaygın olduğu söylenebilir?
Açıklama: Kırık dağlar olan horstlar ve çöküntü ovaları olan grabenler, Ege Bölgesi'nin (1 numaralı alan) karakteristik yer şekilleridir. Diğer alanlarda kıvrım dağlar, volkanik dağlar ve platolar yaygındır.
Soru 2
I. Kıyı set gölleri
II. Peribacaları
III. Falezler
Yukarıdaki yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda dalga biriktirmesi etkilidir?
II. Peribacaları
III. Falezler
Yukarıdaki yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda dalga biriktirmesi etkilidir?
Açıklama: Kıyı set gölleri (lagünler), dalgaların bir koyun önünü kıyı oku ile kapatması sonucu oluşan birikim şekilleridir. Peribacaları akarsu ve rüzgar, falezler ise dalga aşındırması sonucu oluşur.
Soru 3
Haritada Türkiye'deki bazı akarsular numaralandırılarak gösterilmiştir.
Bu akarsulardan hangileri, ülke sınırları dışında doğup Türkiye'de denize dökülür?
Açıklama: Haritada 1 numara ile gösterilen Meriç Nehri Bulgaristan'dan, 2 numara ile gösterilen Asi Nehri Lübnan'dan doğar ve Türkiye'de denize dökülür. 3 (Kızılırmak), 4 (Fırat) ve 5 (Çoruh) ise Türkiye'den doğan akarsulardır.
Soru 4
Aşağıdaki dağ ve oluşum türü eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
Açıklama: Amanos, Yıldız, Karacadağ ve Menteşe Dağları'nın oluşum türleri doğru verilmiştir. Ancak Uludağ, bir derinlik volkanizması olan batolit kütlesinin sonradan yükselmesiyle oluşmuştur; bir kıvrım dağı değildir.
Soru 5
Haritada numaralandırılmış alanların hangisinde heyelan set göllerinin oluşması beklenir?
Açıklama: Heyelan set gölleri, heyelan olaylarının en fazla görüldüğü Karadeniz Bölgesi'nde (5 numaralı alan) yaygındır. Tortum, Sera, Abant gibi göller bu bölgededir.
Soru 6
Türkiye arazisinin büyük bir kısmının III. Jeolojik Zaman'da oluşmuş genç bir yapıya sahip olması;
I. Linyit yataklarının yaygın olması,
II. Sıcak su kaynaklarının bol olması,
III. Taş kömürü yataklarının sınırlı olması
durumlarından hangilerini açıklar?
I. Linyit yataklarının yaygın olması,
II. Sıcak su kaynaklarının bol olması,
III. Taş kömürü yataklarının sınırlı olması
durumlarından hangilerini açıklar?
Açıklama: Linyit ve sıcak su kaynakları (fay hatlarına bağlı) genç arazilerde yaygındır. Taş kömürü ise I. Zaman'da (Paleozoik) oluştuğu için Türkiye'nin arazisi genç olduğundan sınırlıdır. Dolayısıyla her üç durum da Türkiye'nin genç oluşumlu yapısıyla ilgilidir.
Soru 7
Haritada numaralandırılmış alanların hangisinde karstik ovalar (polyeler) ve platolar yaygın olarak bulunur?
Açıklama: Karstik yer şekilleri, kalker (kireç taşı) gibi çözünebilen kayaçların yaygın olduğu arazilerde görülür. Türkiye'de bu tür araziler en çok Batı Torosları kapsayan Teke ve Taşeli platolarının bulunduğu bölgede (2 numaralı alan) yaygındır.
Soru 8
Aşağıdaki ovalardan hangisi oluşum bakımından diğerlerinden farklıdır?
Açıklama: Çukurova, Bafra, Silifke ve Bakırçay ovaları, akarsuların taşıdıkları alüvyonları denize biriktirmesiyle oluşan delta ovalarıdır. Konya Ovası ise eski bir göl tabanının kurumasıyla oluşmuş bir tektonik ovadır.
Soru 9
Türkiye'de buzulların oluşturduğu yer şekillerine (sirk gölleri, morenler vb.) rastlanması, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır?
Açıklama: Türkiye, konumu itibarıyla bir buzul ülkesi olmasa da Kuaterner'deki buzul çağlarından etkilenmiş ve yüksek dağlarında (2000 metrenin üzerinde) kalıcı karlar ve buzullar oluşmuştur. Bu nedenle buzul şekillerinin varlığı yükselti ile ilgilidir.
Soru 10
Aşağıdaki göllerden hangisinin sularının sodalı olduğu ve üzerinde taşımacılık yapıldığı belirtilmiştir?
Açıklama: Van Gölü, volkanik set gölü olması ve gideğeninin olmaması nedeniyle suları sodalıdır. Türkiye'nin en büyük gölü olması sebebiyle üzerinde feribot taşımacılığı da yapılmaktadır.
Soru 11
I. Çarşamba Ovası - Yeşilırmak
II. Silifke Ovası - Göksu
III. Balat Ovası - Büyük Menderes
Yukarıda verilen delta ovası ve onu oluşturan akarsu eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
II. Silifke Ovası - Göksu
III. Balat Ovası - Büyük Menderes
Yukarıda verilen delta ovası ve onu oluşturan akarsu eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
Açıklama: Verilen tüm eşleştirmeler doğrudur. Çarşamba Deltası'nı Yeşilırmak, Silifke Deltası'nı Göksu Nehri ve Balat Deltası'nı da Büyük Menderes Nehri oluşturur.
Soru 12
Türkiye'deki peribacalarının oluşumunda aşağıdaki faktörlerden hangisinin etkisi yoktur?
Açıklama: Peribacaları, volkanik tüflerin (volkanizma) sel suları (akarsu) ve rüzgâr tarafından aşındırılmasıyla oluşur. Bölgedeki cılız bitki örtüsü de aşınmayı kolaylaştırır. Ancak buzul aşındırmasının peribacası oluşumunda bir etkisi yoktur.
Türkiye’nin Yerşekillerinin Genel Özellikleri
Test 2
Soru 1
Haritada numaralandırılmış alanların hangisinde horst ve graben sistemlerinin yaygın olduğu söylenebilir?
Açıklama: Kırık dağlar olan horstlar ve çöküntü ovaları olan grabenler, Ege Bölgesi'nin (1 numaralı alan) karakteristik yer şekilleridir. Diğer alanlarda kıvrım dağlar, volkanik dağlar ve platolar yaygındır.
Soru 2
I. Kıyı set gölleri
II. Peribacaları
III. Falezler
Yukarıdaki yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda dalga biriktirmesi etkilidir?
II. Peribacaları
III. Falezler
Yukarıdaki yer şekillerinden hangilerinin oluşumunda dalga biriktirmesi etkilidir?
Açıklama: Kıyı set gölleri (lagünler), dalgaların bir koyun önünü kıyı oku ile kapatması sonucu oluşan birikim şekilleridir. Peribacaları akarsu ve rüzgar, falezler ise dalga aşındırması sonucu oluşur.
Soru 3
Haritada Türkiye'deki bazı akarsular numaralandırılarak gösterilmiştir.
Bu akarsulardan hangileri, ülke sınırları dışında doğup Türkiye'de denize dökülür?
Açıklama: Haritada 1 numara ile gösterilen Meriç Nehri Bulgaristan'dan, 2 numara ile gösterilen Asi Nehri Lübnan'dan doğar ve Türkiye'de denize dökülür. 3 (Kızılırmak), 4 (Fırat) ve 5 (Çoruh) ise Türkiye'den doğan akarsulardır.
Soru 4
Aşağıdaki dağ ve oluşum türü eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
Açıklama: Amanos, Yıldız, Karacadağ ve Menteşe Dağları'nın oluşum türleri doğru verilmiştir. Ancak Uludağ, bir derinlik volkanizması olan batolit kütlesinin sonradan yükselmesiyle oluşmuştur; bir kıvrım dağı değildir.
Soru 5
Haritada numaralandırılmış alanların hangisinde heyelan set göllerinin oluşması beklenir?
Açıklama: Heyelan set gölleri, heyelan olaylarının en fazla görüldüğü Karadeniz Bölgesi'nde (5 numaralı alan) yaygındır. Tortum, Sera, Abant gibi göller bu bölgededir.
Soru 6
Türkiye arazisinin büyük bir kısmının III. Jeolojik Zaman'da oluşmuş genç bir yapıya sahip olması;
I. Linyit yataklarının yaygın olması,
II. Sıcak su kaynaklarının bol olması,
III. Taş kömürü yataklarının sınırlı olması
durumlarından hangilerini açıklar?
I. Linyit yataklarının yaygın olması,
II. Sıcak su kaynaklarının bol olması,
III. Taş kömürü yataklarının sınırlı olması
durumlarından hangilerini açıklar?
Açıklama: Linyit ve sıcak su kaynakları (fay hatlarına bağlı) genç arazilerde yaygındır. Taş kömürü ise I. Zaman'da (Paleozoik) oluştuğu için Türkiye'nin arazisi genç olduğundan sınırlıdır. Dolayısıyla her üç durum da Türkiye'nin genç oluşumlu yapısıyla ilgilidir.
Soru 7
Haritada numaralandırılmış alanların hangisinde karstik ovalar (polyeler) ve platolar yaygın olarak bulunur?
Açıklama: Karstik yer şekilleri, kalker (kireç taşı) gibi çözünebilen kayaçların yaygın olduğu arazilerde görülür. Türkiye'de bu tür araziler en çok Batı Torosları kapsayan Teke ve Taşeli platolarının bulunduğu bölgede (2 numaralı alan) yaygındır.
Soru 8
Aşağıdaki ovalardan hangisi oluşum bakımından diğerlerinden farklıdır?
Açıklama: Çukurova, Bafra, Silifke ve Bakırçay ovaları, akarsuların taşıdıkları alüvyonları denize biriktirmesiyle oluşan delta ovalarıdır. Konya Ovası ise eski bir göl tabanının kurumasıyla oluşmuş bir tektonik ovadır.
Soru 9
Türkiye'de buzulların oluşturduğu yer şekillerine (sirk gölleri, morenler vb.) rastlanması, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır?
Açıklama: Türkiye, konumu itibarıyla bir buzul ülkesi olmasa da Kuaterner'deki buzul çağlarından etkilenmiş ve yüksek dağlarında (2000 metrenin üzerinde) kalıcı karlar ve buzullar oluşmuştur. Bu nedenle buzul şekillerinin varlığı yükselti ile ilgilidir.
Soru 10
Aşağıdaki göllerden hangisinin sularının sodalı olduğu ve üzerinde taşımacılık yapıldığı belirtilmiştir?
Açıklama: Van Gölü, volkanik set gölü olması ve gideğeninin olmaması nedeniyle suları sodalıdır. Türkiye'nin en büyük gölü olması sebebiyle üzerinde feribot taşımacılığı da yapılmaktadır.
Soru 11
I. Çarşamba Ovası - Yeşilırmak
II. Silifke Ovası - Göksu
III. Balat Ovası - Büyük Menderes
Yukarıda verilen delta ovası ve onu oluşturan akarsu eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
II. Silifke Ovası - Göksu
III. Balat Ovası - Büyük Menderes
Yukarıda verilen delta ovası ve onu oluşturan akarsu eşleştirmelerinden hangileri doğrudur?
Açıklama: Verilen tüm eşleştirmeler doğrudur. Çarşamba Deltası'nı Yeşilırmak, Silifke Deltası'nı Göksu Nehri ve Balat Deltası'nı da Büyük Menderes Nehri oluşturur.
Soru 12
Türkiye'deki peribacalarının oluşumunda aşağıdaki faktörlerden hangisinin etkisi yoktur?
Açıklama: Peribacaları, volkanik tüflerin (volkanizma) sel suları (akarsu) ve rüzgâr tarafından aşındırılmasıyla oluşur. Bölgedeki cılız bitki örtüsü de aşınmayı kolaylaştırır. Ancak buzul aşındırmasının peribacası oluşumunda bir etkisi yoktur.